Յանկո Ալեքսի

Յանկո Ալեքսի; սլովակ.՝ Janko Alexy
Ծնվել է	հունվարի 25, 1894
Ծննդավայր	Լիպտովսկի Միկուլաշ, Հունգարիայի թագավորություն, Տրանսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	սեպտեմբերի 22, 1970 (76 տարեկան)
Մահվան վայր	Բրատիսլավա, Սլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն
Գերեզման	Slávičie údolie cemetery
Կրթություն	Պրահայի գեղարվեստի ակադեմիա (1925)
Մասնագիտություն	գրող, նկարիչ և մանկավարժ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	ժողովրդական արտիստ և Վաստակավոր արտիստ
	Janko Alexy Վիքիպահեստում

Յանկո Ալեքսի (սլովակ.՝ Janko Alexy, հունվարի 25, 1894(1894-01-25)^[1]^[2], Լիպտովսկի Միկուլաշ, Հունգարիայի թագավորություն, Տրանսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[2] - սեպտեմբերի 22, 1970(1970-09-22)^[2], Բրատիսլավա, Սլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն^[2]), սլովակ և չեխ նկարիչ, գրող, հրապարակախոս, լրագրող։ Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետության ժողովրդական նկարիչ, Սլովակիայի գոբելենի դպրոցի հիմնադիր^[6]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվելէ թամբագործի բազմազավակ ընտանիքում։ 1919 թվականից սովորել է Պրահայի գեղարվեստի ակադեմիայում՝ խորվաթ նկարիչ Վլախո Բուկովացի ղեկավարությամբ։ 1920 թվականին 6 ամսվա կրթաթոշակ է ստացել և ուսումը շարունակել Փարիզում։ Որպես նկարչության ուսուցիչ ուսումը շարունակել է Բրատիսլավայի գիմնազիայում։ 1927 թվականից ամբողջովին նվիրվել է ստեղծագործական գործունեությանը։ 1930 թվականին հաստատվել է Մարտինում, ապրել է Փեշթյան քաղաքում, 1937 թվականին վերադարձել է Բրատիսլավա։

Ակտիվորեն մասնակցել է գեղարվեստական կյանքին, քարոզել է Սլովակիայի նոր արվեստը, նպաստել է Փեշթյան նկարիչների 1932 գաղթօջախի կազմակերպմանը, զբաղվել դեկորատիվ-կիրառական և մոնումենտալ արվեստով^[7]։

Նրա վրձնին է պատկանում Սլովակիայի ժողովրդական արվեստի, լեգենդների և բնապատկերների ոգեշնչմամբ ստեղծված մոտ 1300 յուղաներկ։ 1950- ականներին իրականացրել մի շարք նախագծեր ճարտարապետության և գոբելենների ոլորտում։ Կարևոր դեր է խաղացել 1956 թվականին վերակառուցված Բրատիսլավայի ամրոցի շինարարական աշխատանքներին։

Եղել է Սլովակիայի ժամանակակից արվեստի հիմնադիրներից և երկրի մշակութային կյանքի կազմակերպիչներից մեկը։

Բազմաթիվ վեպերի, հուշագրությունների և Սլովակիայի արվեստի պատմության համար կարևոր՝ «Սլովակ նկարիչների ճակատագրերը» (1948) աշխատության հեղինակ է։

Ընտրյալ աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1924 -Jarmilka
1928 -Grétka (պատմվածքների հավաքածու)
1930-Veľká noc (պատմվածքների հավաքածու)
1932 -Na voľnej vôľuške
1935-Hurá
1936-Už je chlap na nohách
1940- Zlaté dno
1942-Dom horí
1946-Zabudnutý svet (Ընտրյալ արձակ)
1948-Osudy slovenských výtvarníkov
1949-Profesor Klopačka
1956-Život nie je majáles
1956-Ondrejko
1957-Ovocie dozrieva
1970-Tam ožila sláva

Հուշապատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994 թվականին Յանկո Ալեքսի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ Սլովակիայում թողարկվել է հոբելյանական մետաղադրամ^[8]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Encyklopédia Slovenska (словацк.) — Bratislava: VEDA, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied. — Vol. 1. — P. 39.
↑ Find A Grave — 1996.
↑ ^4,0 ^4,1 Encyklopédia Slovenska (словацк.) — Bratislava: VEDA, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied. — Vol. 1. — P. 40.
↑ Čestný titul národní umělec (չեխերեն) — 2015.
↑ «Известные люди умершие в день 22 сентября». ritual.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
↑ «Алекси, Янко (Janko Alexy) что это? Информация | Что это?». Что это (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.(չաշխատող հղում)
↑ «монеты Словакии купить по выгодной цене». coins-mos.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յանկո Ալեքսի աշխատություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յանկո Ալեքսի» հոդվածին։

[_8fe1dfb657651f68-1] 1,0 ^1,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL

[_9365588136b87a02-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Encyklopédia Slovenska (словацк.) — Bratislava: VEDA, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied. — Vol. 1. — P. 39.

[_d1e359b0af82acb8-3] Find A Grave — 1996.

[_94410a5d9d597eb2-4] 4,0 ^4,1 Encyklopédia Slovenska (словацк.) — Bratislava: VEDA, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied. — Vol. 1. — P. 40.

[_e8fa937535640c93-5] Čestný titul národní umělec (չեխերեն) — 2015.

[6] «Известные люди умершие в день 22 сентября». ritual.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

[7] «Алекси, Янко (Janko Alexy) что это? Информация | Что это?». Что это (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.(չաշխատող հղում)

[8] «монеты Словакии купить по выгодной цене». coins-mos.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]