Մասնակից:Mari Sahakyan/Ավազարկղ4

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Չումիլ (սլովակ.՝ Čumil, букв. «зевака») —Քաղաքային ժանրի քանդակ, Բրատիսլավայի կենտրոնի տեսարժան վայրերից մեկը։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մետաղյա արձանը պատկերում է ջրմուղագործին, ով նայում է բաց կոյուղու դիտահորից և ճանապարհի մակարդակից նայում անցորդներին: Հուշարձանը գտնվում է Հին քաղաքի հետիոտնային գոտում՝ փողոցների խաչմերուկում Լաուրինսկի, Պանսկոյ եվ Ձկնորսի դարպաս։ Բրոնզե գործչի հեղինակը քանդակագործ, ակադեմիական նկարիչ, գրաֆիկ և նկարիչ Վիկտոր Գուլիկն է։ Քանդակը ստեղծվել է Բրատիսլավայի կենտրոնի վերակառուցման ծրագրի շրջանակներում։ Ջրմուղագործ-դիտորդի պատկերը տեղադրվել է 1997 թվականի հուլիսի 26-ին և անմիջապես դարձել է Սլովակիայի[1] մայրաքաղաքի ամենաշատ լուսանկարված հուշարձաններից մեկը։ Քանդակի բացումը տեղի է ունեցել Կորզոյի երեկույթի ժամանակ՝ ի պատիվ հետիոտնային գոտու վերանորոգման։Միջոցառմանը Սլովակիայի նախագահ Միխալ Կովաչի հետ մասնակցել է 30 հազար մարդ։ Բացի Չումիլից, այնուհետև հայտնաբերվել են ևս երկու արձաններ՝ Գեղեցիկ նացիստ և նապոլեոնյան զինվոր[2][3].

Ըստ հեղինակի` Չումիլը ոչինչ չի խորհրդանշում, չի ներկայացնում որևէ մեկին, ով երբևէ ապրել է, կապված չէ որևէ իրադարձությունների հետ և ստեղծվել է միայն Հին քաղաքը[4] վերակենդանացնելու համար: Բայց, անկախ հեղինակի մտադրությունից, հուշարձանի շուրջ բազմաթիվ պատմություններ են առաջանում, որոնք նկարագրում են ենթադրյալ նախատիպի կենսագրությունը և երջանկություն խոստանում Չումիլի գլուխը շոյելուց հետո:

1999 թվականին քանդակը նշանավորվել է հատուկ պատրաստված ցուցանակով, որը հիշեցնում է ճանապարհային նշան։ Ցուցանակի վրա պատկերված է Չումիլը, իսկ տակը՝ անգլերեն «MAN AT WORK» մակագրությունը։ Նշանի տեղադրման պատճառը երկու ճանապարհատրանսպորտային պատահարն էր, որոնց արդյունքում քանդակը վնասվել էր։ Նշանը նախատեսված է ինչպես զբոսաշրջիկների, այնպես էլ տրանսպորտային միջոցների վարորդների ուշադրությունը գրավելու համար, որոնց թույլատրվում է շարժվել հետիոտնային գոտում:[1]

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտասահմանյան տարբեր լրատվամիջոցներում քանդակին սխալ անվանում են տալիս, օրինակ՝ զինվոր[5] են ասում՝ ենթադրելով, որ նրա գլխին զինվորական սաղավարտ է կրում։ Դա իրականում փաթաթված գլխարկ է պոմպոնով: Ինչպես պատմել է քանդակի հեղինակ Վիկտոր Գուլիկը, Չումիլը հետաքրքրասեր բրատիսլավացի է։

Նմանատիպ հուշարձաններ և պատճեններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նմանատիպ քանդակներ տեղադրված են նաև այլ վայրերում։Ռուսաստանում կան ջրմուղագործների[6] տասնյակ հուշարձաններ։ 2008 թվականին Բելառուսում (Բոբրույսկում և Գոմելում) հուշարձաններ են կանգնեցվել այնքան նման Բրատիսլավա Չումիլին, որ դրանք կարելի է համարել սլովակյան հուշարձանի[4] անօրինական պատճենը։ Սերբիայի Սուբոտիցա քաղաքում նույնպես սանտեխնիկի հուշարձան կա, սակայն նրա կերպարը չի ժպտում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 «Nielen Čumil, ale aj značka terčom vandalov». 2011-02-17. Արխիվացված օրիգինալից 2016-08-11-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.
  2. «Čumí pod sukne už desať rokov, autor: Andrej Barát, spravy.pravda.sk». Արխիվացված օրիգինալից 2019-06-28-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.
  3. «Bratislavský Čumil sa dnes dožíva 10 rokov, bratislavskenoviny.sk». Արխիվացված օրիգինալից 2019-06-28-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.
  4. 4,0 4,1 «Bielorusko ukradlo sochu Čumila». 2008-08-22. Արխիվացված օրիգինալից 2020-07-18-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.
  5. «Aj Bratislava má svoje divy. Neveríte?, style.hnonline.sk». Արխիվացված օրիգինալից 2019-06-29-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.
  6. «Čumil má desiatky napodobenín po celom Rusku, domov.sme.sk». Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-22-ին. Վերցված է 2020-07-16-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]