Մանաս Օրդո
Մանաս Օրդո (ղրղզ.՝ Манас Ордо), ղրղզների ազգային հերոս Մանասի պատվին կառուցված հուշահամալիր, որը համանուն էպոսում պաշտպանում և միավորում էր ղրղզներին։ Կառուցվել է կարախանիդյան դարաշրջանում, մոտ 1334 թվականին։ Ղրղզստանի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող հուշահամալիրում է գտնվում դամբարանը, որտեղ պահվում են հերոսի մասունքները։ Համալիրի գտնվելու վայրը բնավ պատահական չէ. ըստ լեգենդի, հենց Տալասի հովտում էր տեղակայված Մանասի և նրա զորքի հիմնական ռազմակայանը։
Տեղագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համալիրը գտնվում է Ղրղզստանի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Տալաս քաղաքից 12 կմ դեպի արևելք։ Մանասից հարավ հոսում է Տալաս գետը, որի հետևում սկսվում են ղրղզական բարձր լեռները։
Մանաս էպոսը պատմում է Ղրղզստանի Բաթիր Մանասի մասին, որը ղրղզներին Ալթայից Տյան Շան է վերադարձրել, իսկ ավելի ուշ պաշտպանել է նրանց չինական հարձակումներից։ Էպոսը պատմական է, ուստի դրանում նկարագրված իրադարձությունների զգալի մասը իրականում տեղի են ունեցել։ Էպոսը համարվում է Ղրղզստանի ժողովրդի կյանքի յուրատեսակ հանրագիտարան, նրա հնագույն պատմության վկայությունը[1]։
Ղրղզական ազգային հերոսի հիշատակը պահպանելու համար համալիր է ստեղծվել։ Մանասի գերեզմանը կամ Մանասի կումբեզը այս համալիրի ամենագլխավոր տեսարժան վայրն է։ Իրականում չկա հաստատում, որ կումբեզը Մանասի գերեզմանն է։ Կումբեզը կառուցվել է էպոսի նկարագրած իրադարձություններից 5 դար առաջ։ Ենթադրություններ կան, որ այնտեղ հանգչում է կարահադինյան խանի դուստրը։ Դամբարանն առանձնանում է հետաքրքիր ճարտարապետությամբ. պատերը ծածկված են կավից պատրաստված խճանկարով, գմբեթը կտրված կոն է[2]։
Զբոսայգի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուշահամալիրը ներառում է նաև ընդարձակ զբոսայգի։ Այգու կենտրոնում կա աստղ, որի վրա կանգնած է Մանասը։ Այս աստղի շրջակայքում կան քարե կերպարներ, որոնք ենթադրաբար ներկայացնում են Մանասի աջակիցներին ու մարտիկներին։
Թանգարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանը տեղեկություններ է տրամադրում Մանասի և նրա պատմության մասին։ Մանասչիները, որոնք շարունակում են Մանասի ավանդույթը մինչև օրս, նույնպես պատկերված են այստեղ։ Մանասի հայտնի տեսարանները նույնպես ցուցադրվում են տրամապատկերի տեսքով[3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ GDE.KG
- ↑ Туристический путеводитель по Киргизстану
- ↑ Stephan Flechtner, Dagmar Schreiber: Kirgistan: Zu den Gipfeln von Tien Schan und Pamir.