Հայկաշեն
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հայկաշեն (այլ կիրառումներ)
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
 Հայկաշեն | |
|---|---|
| Տեղագրություն | |
| Երկիր | Մեծ Հայք |
| Կառուցված | Մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակ |
| Կառուցող | Հայկ նահապետ |
| Շինանյութ | Քար |
| Ընթացիկ վիճակ | Ավերակ |
| Կապված անձինք | Հայկ և Բել |
| Ճակատամարտեր | Դիւցազնամարտը Հայկի և Բելի միջև |
Հայկաշեն, ավան Մեծ Հայքի Տուրուբերան աշխարհի Հարք գավառում, Խաչ լճից դեպի արևմուտք, ներկայիս Օրենքենտ գյուղից դեպի հարավ, Բըլըջան լեռան արևելյան ստորոտում։ Ըստ Մովսես Խորենացու վկայության, անվանադիր նախնի Հայկ նահապետը կառուցեց է այս ավանը, երբ իր որդիների, թոռների և ընդոծինների հետ Բաբելոնից վերադարձավ իր նախնիների (հայրերի) գավառը՝ այսինը Հարք։ Քանի որ Հայկաշենը կառուցվեց նախքան Դյուցազնամարտը՝ Հայկի և Բելի պատերազմը, հետևաբար Հայկաշենը պետք է որ կառուցված լինի մոտավորապես մ.թ.ա. 2493-2494 թթ.։
Ներկայում պահպանվել են ավանի ավերակները։ Շինությունները կառուցվել էին շրջանաձև դասավորված խոշոր անտաշ քարերից։ Ավանը շրջապատված էր մոտ 600 մ երկայնությամբ շրջանաձև պարսպապատով։ Միջնավանը ունի մոտ 250 մ շրջանագիծ։ Ավանի շրջանաձև հատակագիծը և շինությունները հիշեցնում է դարաշրջանի հնդեվրոպական այլ շինություններ (օրինակ Արքայիմը)։ Հայկաշենից դեպի արևմուտք, 300 մ հեռավորության վրա, գտնվում է մի աղբյուր, որից և օգտվել են ավանի հնավուրց բնակիչները։ Հայկաշենից մոտ 2 կմ դեպի հարավ-արևմուտք գտնվում է նախկին Գերեզմանք կոչվող լեռը, որի գագաթին, ըստ ավանդության, Հայկը զետեղել էր սպանված Բել բռնակալի դիակը։ Ըստ որոշ աղբյուրների, այդ լեռան ներկայիս թուրքերեն անվանումը՝ Բըլըջան առաջացել է «Բելի ջան» (Բելի մարմին) բառակապակցությունից։