Կլոնուս
Կլոնուս (հուն․՝ κλόνος՝ իրարանցում), արագ և ռիթմիկ շարժումներ, որոնք առաջանում են մկանի կամ մկանների խմբի կտրուկ կծկման հետևանքով։ Ինքնաբուխ կլոնիկ ցնցումներ նկատվում են էպիլեպտիկ նոպաների և հիպերկինեզի դեպքում՝ էքստրաբրգային համակարգի հիվանդությունների պարագայում[1]։
Պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլոնուսը սովորաբար նկատվում է մանկական ուղեղային կաթվածով, կաթվածով, ցրված սկլերոզով, ողնուղեղի վնասվածքով և լյարդային էնցեֆալոպաթիա ունեցող մարդկանց մոտ[2]։ Այն կարող է առաջանալ էպիլեպսիայի դեպքում՝ որպես ընդհանրացված տոնիկ-կլոնիկ նոպաների մաս, և հղի կանանց մոտ, ովքեր ունեն ծանր պրեէկլամպսիա և էկլամպսիա։ Դա կարող է լինել նաև դեղամիջոցի անբարենպաստ ռեակցիա, օրինակ՝ հզոր սերոտոներգիկ դեղամիջոցներ ընդունելուց հետո, որտեղ կլոնուսը խիստ կանխատեսում է սերոտոնինի մոտալուտ թունավորությունը (Սերոտոնինային համախտանիշ)։
Բրգաձև տրակտի ախտահարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլոնուսները բրգաձև տրակտի ախտահարման ախտանիշ են։ Դրսևորվում են մկանների կամ մկանների խմբի արագ և ռիթմիկ կծկումներով՝ ի պատասխան դրանց ձգման[1]։
- Ոտնաթաթի կլոնուս՝ առաջանում է մեջքի վրա պառկած հիվանդի մոտ։ Հետազոտողը հիվանդի ոտքը թեքում է ազդրի և ծնկի հոդերի մոտ, մի ձեռքով պահում այն, իսկ մյուս ձեռքով բռնում է ոտքը և ոտքի առավելագույն ճկումից հետո կտրուկ երկարացնում է այն։ Ի պատասխան՝ նկատվում են ոտքի կտրուկ ռիթմիկ կլոնիկ շարժումներ[3]։
- Ծնկի կլոնուսը առաջանում է մեջքի վրա պառկած հիվանդի մոտ՝ ուղղած ոտքերով. առաջին և երկրորդ մատներով բռնում են ծնկի ոսկորի վերին մասը, քաշում այն վերև, այնուհետև կտրուկ բաց թողնում։ Ի պատասխան՝ առաջանում են ազդրի քառագլուխ մկանների ռիթմիկ կծկումներ և ծնկային կծկում։
Բուրգային տրակտի վնասվածքներում կլոնուսի պաթոֆիզիոլոգիական հիմքը ողնաշարի շարժիչ նեյրոնների վրա ուղեղային կեղևի արգելակող ազդեցության բացակայությունն է։ Երբ որոշ մկանների ջլերը ձգվում են, տեղի է ունենում հակառակ մկանների շարժիչ նեյրոնների ռեֆլեքսային գրգռում։ Դրան հաջորդում է մկանների կծկումը, որն իր հերթին հանգեցնում է ագոնիստ մկանների կրկնակի կծկման։ Այդ գործընթացը կրկնվում է անորոշ ժամանակով[4]։
Կլոնիկ նոպաներ էպիլեպսիայի ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլոնիկ ցնցումների դեպքում նկատվում են ճկվող և էքստենսոր մկանների հաջորդական կծկումներ, որոնք դրսևորվում են վերջույթների և իրանի արագ ակամա շարժումներով։ Դրանք առաջանում են ընդհանրացված ջղաձգական նոպաներով՝ գիտակցության կորստի ֆոնին։
Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոճում գտնվող կլոնուսը ստուգվում է ոտնաթաթի արագ ճկման միջոցով դորսիֆլեքսիայի (վերև) ուղղությամբ՝ առաջացնելով ձգում դեպի գաստրոկինեմիուս մկանը[5]։ Կլոնուսը կարող է փորձարկվել նաև ծնկների վրա՝ արագ հրելով պաթելլան (ծնկի գլխարկ) դեպի մատները։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրությունններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Mitchell, John K. (1902 թ․ մայիսի 1). «Two Unusual Forms of Clonus: Toe Clonus and Lateral Ankle-Clonus:». doi:10.1097/00005053-190205000-00002.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Cardiovascular Journal of Africa: Vol 27 No 2 (March/April 2016)». cvja.co.za. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 25-ին.
- ↑ «Cardiovascular Journal of Africa: Vol 27 No 2 (March/April 2016)». cvja.co.za. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 25-ին.
- ↑ Weisenburg, Theodore H. (1903 թ․ նոյեմբերի 1). «Triceps, Biceps, and Finger Clonus:». doi:10.1097/00005053-190311000-00003.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Digital object identifier» (անգլերեն). 2022 թ․ հունվարի 17.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն)