Կարլտոնիտ

Կարլտոնիտ
Ընդհանուր
Կատեգորիա	միներալների տեսակ
Բանաձև ; (կրկնվող միավորը)	KNa₄Ca₄Si₈O₁₈(CO₃)₄(F,OH)·H₂O
Նիկել-Շտրունցի դասակարգում	9.EB.20
Շերտի գույն	սպիտակ
Ենթակատեգորիա	phyllosilicates?

Կարլտոնիտ^[1] կամ կարլետոնիտ^[2] (անգլ.՝ Carletonite,), հազվագյուտ սիլիկատային միներալ KNa₄Ca₄(CO₃)₄Si₈O₁₈(F,OH)·(H₂O) բանաձևով։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարլտոնիտը պատկանում է ֆիլոսիլիկատների դասին և ապոֆիլիտների խմբին^[3]։ Նրա տետրագոնային համակարգը թափանցիկ կապույտ, սպիտակ, անգույն կամ վարդագույն է՝ ապակե կամ փայլատ փայլով^[4]։ Ունի 2,45 խտություն և 4-4,5 կարծրություն։

Հանքանյութը հայտնաբերել է Գ. Չաոն և անվանել է Օտտավայի Կարլտոնի համալսարանի պատվին, որտեղ սովորել է^[5]։ Կարլտոնիտը առաջին անգամ նկարագրվել է 1967 թվականին։ Ավելի ամբողջական նկարագրություն է արել նույն հեղինակը 1971 թվականին, իսկ 1972 թվականին նա հրապարակել է կարլտոնիտի բյուրեղային կառուցվածքի մանրամասն վերլուծությունը^[6]^[7]։ Հանքանյութի բոլոր հայտնի նմուշները նկարագրված են Քվեբեկի Մոն-Սենթ-Իլերի հանքավայրից, որը մինչ օրս միակն է, որտեղ այն հայտնաբերվել է^[5]։

Հանդիպում է եղջյուրների և սիլիցիումային մարմարի քսենոլիտներում և կից նեֆելինային սիենիտի ներխուժումների ներսում։ Դրա հետ միասին սովորաբար հանդիպում են քվարցը, նարսարսուկիտը, կալցիտը, ֆլյուորիտը, անկիլիտը, մոլիբդենիտը, լեյկոսֆենիտը, լորենցենիտը, գալենան, ալբիտը, պեկտոլիտը, ապոֆիլիտը, լեյֆիտը, միկրոկլինը և արֆվեդսոնիտը^[8]։

Օգտագործվում է հիմնականում որպես հավաքածուի նյութ; Առկա է նաև գոհար կտրվածք^[1]^[5]։ Կապույտ սորտը արտաքին նմանություն ունի սոդալիտի հետ, բայց դրանից տարբերվում է ավելի կատարյալ ճեղքվածքով^[6]^[7]։ Տարբեր գույներով սորտերը կարող են շփոթել ապոֆիլիտի հետ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 «Карлтонит». Mineral Catalog. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
↑ Каталог минералов
↑ «Описание минерала карлтонита». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 5-ին.
↑ Mindat
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 «Carletonite is a rare mineral found only in Mt Saint-Hilaire, Quebec, Canada». Reciprocal.net. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 Mandarino, Anderson, 1989
↑ ^7,0 ^7,1 American Mineralogist, 1972
↑ «Carletonite» (PDF). Handbook of Mineralogy. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

G.Y. Chao The Crystal Structure of Carletonite, KNa₄Ca₄Si₈O₁₈(CO₃)₄(F,OH)·(H₂O), a Double-Sheet Silicate(անգլ.) // American Mineralogist. — 1972. — № 57. — С. 765—778.
Joseph Anthony Mandarino, Violet Anderson Carletonite // Monteregian Treasures: The Minerals of Mont Saint-Hilaire, Quebec. — CUP Archive, 1989. — P. 52.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Carletonite». Mindat.org. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
«Карлетонит». Каталог минералов. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարլտոնիտ» հոդվածին։

[Mineral_Catalog-1] 1,0 ^1,1 «Карлтонит». Mineral Catalog. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

[Каталог_минералов———-2] Каталог минералов

[3] «Описание минерала карлтонита». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 5-ին.

[Mindat———-4] Mindat

[Reciprocalnet-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 «Carletonite is a rare mineral found only in Mt Saint-Hilaire, Quebec, Canada». Reciprocal.net. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

[Mandarino,_Anderson—1989——-6] 6,0 ^6,1 Mandarino, Anderson, 1989

[American_Mineralogist—1972——-7] 7,0 ^7,1 American Mineralogist, 1972

[8] «Carletonite» (PDF). Handbook of Mineralogy. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]