Կանադայի կոնֆեդերացիայի հիմնադիրների ցանկ
Կանադական կոնֆեդերացիան ձևավորվել է Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Վիկտորյայի 1867 թվականի հուլիսի 1-ի հրամանով, մի շարք նախնական կոնֆերանսներից հետո. Շառլոթաունի կոնֆերանսը տեղի է ունեցել 1864 թվականի սեպտեմբերի 1-9-ը Շառլոթաունի Էդուարդ արքայազնի կղզում, Քվեբեկի կոնֆերանսը՝ 1864 թվականի հոկտեմբերի 10-26-ը Քվեբեկում, Լոնդոնի կոնֆերանսը՝ 1866 թվականի դեկտեմբերից մինչև 1867 թվականի մարտ Մեծ Բրիտանիայում։ Չնայած այն հանգամանքին, որ կոնֆերանսներին մասնակցում էին Օնտարիոյի, Քվեբեկի, Նոր Շոտլանդիայի, Նյու Բրանսուիկի, Նյուֆաունդլենդի և Էդուարդ արքայազնի կղզու ներկայացուցիչները, 1867 թվականի հուլիսին Կանադայի կոնֆեդերացիայում ընդգրկվեցին միայն առաջին չորս նահանգները[1][2]։
Ի սկզբանե կոնֆեդերացիայի հայրեր էին համարվում այն մարդիկ, ովքեր մասնակցել էին այս կոնֆերանսներից առնվազն մեկին։ Այնուհետև, նրանց մեջ դասվում էին նաև կոնֆեդերացիայի ընդլայնմանը նպաստող քաղաքական գործիչները կոնֆերանսից առաջ և հետո[2], այլ աղբյուրներ նրանց անվանում են կոնֆեդերացիայի հիմնադիրներ[3]։
Կոնֆեդերացիայի հայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստորև ներկայացված է կոնֆերանսների բոլոր 36 մասնակիցների ցուցակն այբբենական կարգով` նշելով, որ նահանգից են և որ կոնֆերանսին են մասնակցել[2][4]։
| Անուն | Ծննդյան, մահվան ամսաթիվ | Դիմանկար | Նահանգ | Շառլոթաուն | Քվեբեկ | Լոնդոն |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ադամս Ջորջ Արչիբալդ Adams George Archibald |
(1814-1892) |  |
Նոր Շոտլանդիա |  |
|
|
| Ջորջ Բրաուն George Brown |
(1818-1880) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Ալեքսանդր Տիլո Գալտ Alexander Tilloch Galt |
(1817-1893) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Ուիլյամ Ալեքսանդր Հենրի William Alexander Henry |
(1816-1888) |  |
Նոր Շոտլանդիա | |
|
|
| Ջոն Համիլթոն Գրեյ (քաղաքական գործիչ Նյու Բրանսուիկից) John Hamilton Gray |
(1814-1889) | .jpg) |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Ջոն Համիլթոն Գրեյ John Hamilton Gray |
(1811-1887) | .jpg) |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ջոն Ջոնսոն John Mercer Johnson |
(1818-1868) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Ռոբերտ Դիկկի Robert Barry Dickey |
(1811-1903) |  |
Նոր Շոտլանդիա | |
|
|
| Ֆրեդերիկ Կարտիե Frederick Carter |
(1819-1900) |  |
Նյուֆաունդլենդ | |
|
|
| Ժորժ-Էթիեն Կարտիե George-Étienne Cartier |
(1814-1873) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Ջեյմս Կոկբերն James Cockburn |
(1819-1883) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Ջորջ Կոուլս George Coles |
(1810-1875) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ալեքսանդր Քեմփբել Alexander Campbell |
(1822-1892) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Հեկտոր-Լուի Լանժևեն Hector-Louis Langevin |
(1826-1906) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Թոմաս Դարսի Մակգի Thomas D’Arcy McGee |
(1825-1868) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Ուիլյամ Մաքդուգալ William McDougall |
(1822-1905) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Ջոն Ա. Մաքդոնալդ John Alexander Macdonald |
(1815-1891) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Էնդրյու Արչիբալդ Մակդոնալդ Andrew Archibald Macdonald |
(1829-1912) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ջոնաթան ՄաքԿալլի Jonathan McCully |
(1809-1877) |  |
Նոր Շոտլանդիա | |
|
|
| Փիթեր Միտչել Peter Mitchell |
(1824-1899) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Օլիվեր Մոուատ Oliver Mowat |
(1820-1903) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Էդվարդ Պալմեր Edward Palmer |
(1809-1889) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ուիլյամ Հենրի Պոուպ William Henry Pope |
(1825-1879) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ջոն Ուիլյամ Ռիտչի John William Ritchie |
(1808-1890) |  |
Նոր Շոտլանդիա | |
|
|
| Ուիլյամ Սթիվս William Henry Steeves |
(1814-1873) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Չարլզ Տապեր Charles Tupper |
(1821-1915) |  |
Նոր Շոտլանդիա | |
|
|
| Էթիեն-Պասկալ Տաշե Étienne-Paschal Taché |
(1795-1865) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Սամուել Լեոնարդ Թիլի Samuel Leonard Tilley |
(1818-1896) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Ռոբերտ Դանկեն Ուիլմոտ Robert Duncan Wilmot |
(1809-1891) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Էդվարդ Ուելան Edward Whelan |
(1824-1867) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Չարլզ Ֆիշեր Charles Fisher |
(1808-1880) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Թոմաս Հիթ Հավիլենդ Thomas Heath Haviland |
(1822-1895) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | |
|
|
| Ուիլյամ Պիրս Հաուլենդ William Pearce Howland |
(1821-1907) |  |
Օնտարիո | |
|
|
| Էդվարդ Բարոն Չենդլեր Edward Barron Chandler |
(1800-1880) |  |
Նյու Բրանսուիկ | |
|
|
| Ժան-Շարլ Շապե Jean-Charles Chapais |
(1811-1885) |  |
Քվեբեկ | |
|
|
| Էմբրոուզ Շի Ambrose Shea |
(1815-1905) |  |
Նյուֆաունդլենդ | |
|
|
Կոնֆեդերացիայի հիմնադիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստորև ներկայացված է կոնֆերանսներին չմասնակցող քաղաքական գործիչների ցանկը, որոնք կարևոր ներդրում են ունեցել կոնֆեդերացիայի ձևավորման և նոր անդամների համալրման գործում[4]։
| Անուն | Ծննդյան, մահվան ամսաթիվ | Լուսանկար | Նահանգ | Ծանոթագրություն |
|---|---|---|---|---|
| Ջոն Ամագոալիկ John Amagoalik |
(1947-) | |
Նունավուտ | 1993 թվականից եղել է Նունավուտի ստեղծման հանձնաժողովի նախագահ |
| Ջեք Անավակ Jack Anawak |
(1950-) | |
Նունավուտ | Նունավուտի անցումային կոմիսար |
| Ջորջ Հ. Վ. Բալյա George Hedley Vicars Bulyea |
(1859-1928) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
Ալբերտայի առաջին լեյտենանտ-նահանգապետ |
| Չարլզ Ֆոքս Բենետ Charles James Fox Bennett |
(1793-1883) |  |
Նյուֆաունդլենդ | Նյուֆաունդլենդի և Լաբրադորայի վարչապետ, Կոնֆեդերացիայի հակառակորդ |
| Ջոն Բլեք John Black |
(1817-1879) | |
Մանիտոբա | Մասնակցել է Ռեդ-ռիվերի ապստամբության խաղաղ բանակցություններին |
| Ռոբերտ Բոլդուին Robert Baldwin |
(1804-1858) |  |
Օնտարիո | Ղեկավարել է վերին և Ներքին Կանադաները միավորող «Մեծ նախարարությունը» |
| Ֆրեդերիկ Գորդոն Բրեդլի Frederick Gordon Bradley |
(1886-1966) | |
Նյուֆաունդլենդ | Մասնակցել է Նյուֆաունդլանդի Կանադային միացմանը, Օտտավայի պատվիրակության անդամ |
| Ֆրեդերիկ Ուիլյամ Ալպին Գորդոն Frederick William Alpin Gordon Haultain |
(1857-1942) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
Հյուսիսարևմտյան տարածքների առաջին վարչապետ։ Հանդես է եկել որպես Ալբերտա և Սասկաչևան նահագների մասնատման կողմնակից |
| Արթուր Համիլթոն Գորդոն Arthur Hamilton Gordon |
(1829-1912) |  |
Նյու Բրանսուիկ | Շառլոթաունի կոնֆերանսի կազմակերպիչ, Նյու Բրանսուիկի լեյտենանտ-նահանգապետ |
| Անտուան Էմե-Դորիոն Antoine-Aimé Dorion |
(1818-1891) |  |
Քվեբեկ | Կանադայի նահանգի վարչապետ, Կոնֆեդերացիայի հակառակորդ |
| Ժան-Բատիստ-Էրիկ Դորիոն Jean-Baptiste-Éric Dorion |
(1826-1866) |  |
Քվեբեկ | Կոնֆեդերացիայի հակառակորդ |
| Թոմաս Դուգլաս, Սելկերկի 5-րդ կոմս Thomas Douglas, 5th Earl of Selkirk |
(1771-1820) |  |
Մանիտոբա | Ռեդ-ռիվերի վրա վրա բնակավայրերի հիմնադիր |
| Փիթեր Իտինուար Peter Ittinuar |
(1950-) | |
Նունավուտ | Կանադայի խորհրդարանի ինուտ ծագմամբ առաջին անդամ |
| Փիթեր Ջոն Կաշին Peter John Cashin |
(1890-1977) | |
Նյուֆաունդլենդ | Նյուֆաունդլանդի կոնֆեդերացիայի մեջ մտնելու հակառակորդ |
| Տագակ Քյորլի Tagak Curley |
(1944-) | |
Նունավուտ | Inuit Tapiriit Kanatami հիմնադիր |
| Ամորդ ե Կոսմոս Amor De Cosmos |
(1825-1897) |  |
Բրիտանական Կոլումբիա | Բրիտանական Կոլումբիայի երկրորդ վարչապետը, Կոնֆեդերացիայի հետ միավորման վերաբերյալ կոնֆերասնսի կազմակերպիչ |
| Ջեյմս Հենրի Քրեյգ James Henry Craig |
(1748-1812) |  |
Քվեբեկ | Կանադայի նահանգի գլխավոր նահանգապետ։ Հանդես է եկել Մեծ Բրիտանիայից և ԱՄն-ից ներգաղթի ամրապնդման համար |
| Խոսե Յուսուգակ Jose Kusugak |
(1950-2011) | |
Նունավուտ | Ինուիտ գրագրության հեղինակ |
| Ժոզեֆ Էդուար Կուշոն Joseph-Édouard Cauchon |
(1816-1885) |  |
Քվեբեկ | Քվեբեկի քաղաքապետ։ 1865 թվականին հրատարակել է «Բրիտանական Հյուսիսային Ամերիկայի նահանգների միավորումը» աշխատությունը (անգլ.՝ The union of the provinces of British North America). |
| Լուի-Իպպոլիտ Լաֆոնտեն Louis-Hippolyte Lafontaine |
(1807-1864) |  |
Քվեբեկ | Արևելյան Կանադայի վարչապետ |
| Դավիդ Լիարդ David Laird |
(1833-1914) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | Հյուսիսարևմտյան տարածքների առաջին լեյտենանտ-նահանգապետ։ Կանադայի հնդիկների հետ կնքել է մի շարք պայմանավորվածություններ |
| Ջոն Ջորջ Լեմբտոն, Դարեմի 1-ին կոմս John George Lambton, 1st Earl of Durham |
(1792-1840) |  |
Օնտարիո | Կանադա նահանգի հիմնադիրներից |
| Ջոն Ստանդֆիլդ Մաքդոնալդ John Sandfield Macdonald |
(1812-1872) |  |
Օնտարիո | Օնտարիոյի առաջին վարչապետ |
| Ուիլյամ Լայոն Մակենզի William Lyon Mackenzie |
(1795-1861) |  |
Օնտարիո | Վերին Կանադայում ապստամբություն առաջնորդ |
| Հելեն Մամայոկ Մակսագակ Helen Mamayaok Maksagak |
(1931-2009) | |
Նունավուտ | Նունավուտի առաջին կոմիսար |
| Ուիլյամ Մալոկ William Mulock |
(1844-1944) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
Հանդես է եկել Ալբերտա և Սասկաչևան նահանգների Հյուսիսարևմտյան տարածքից անջատվելու օգտին |
| Պոլ Օկլաիկ Paul Okalik |
(1964-) |  |
Նունավուտ | Նունավուտի առաջին վարչապետ |
| Լուի-Ժոզեֆ Պապինո Louis-Joseph Papineau |
(1786-1871) |  |
Քվեբեկ | Պատրիոտների ապստամբության լիդեր (ապստամբություն Ներքին Կանադայում) |
| Ջեյմս Քոլեջ Պոուպ James Colledge Pope |
(1826-1885) |  |
Էդուարդ արքայազնի կղզի | Էդուարդ արքայազնի կղզու առաջին վարչապետ |
| Լուի Ռիել Louis Riel |
(1844-1885) |  |
Մանիտոբա | Մետիսների իրավունքի առաջնորդ |
| Նոել-Ժոզեֆ Ռիշո Noël-Joseph Ritchot |
(1825-1905) |  |
Մանիտոբա | Ռեդ-ռիվերի վրա ապստամբության ընթացքում բանակցություններում կարևոր դերակատարում ունեցած քահանա |
| Ջոն Ռոբսոն John Robson |
(1824-1892) |  |
Բրիտանական Կոլումբիա | Կոնֆեդերացիայի անդամակցությունից հետո Բրիտանական Կոլումբիայի նշանավոր քաղաքական գործիչ |
| Ջեյմս Համիլթոն Ռոս James Hamilton Ross |
(1856-1932) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
|
| Ջոն Ռոս John Ross |
(1818-1871) | |
Օնտարիո | Կանադայի սենատի երկրորդ խոսնակ |
| Չարլզ-Ռենե-Լեոնիդաս դ՛Այրեմբերի դե Սալաբերի Charles-René-Léonidas d’Irumberry de Salaberry |
(1820-1882) |  |
Մանիտոբա | Ռեդ-ռիվերի վրա ապստամբության ընթացքում խաղաղ բանակցությունների մասնակիցներից |
| Քլիֆորդ Սիֆթոն Clifford Sifton |
(1861-1929) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
Министр внутренних дел во время выделения провинций. |
| Ալֆրեդ Հենրի Սկոտ Alfred Henry Scott |
(1840-1872) | |
Մանիտոբա | Ռեդ-ռիվերի վրա ապստամբության մասնակիցներից |
| Թոմաս Ուոլտեր Սկոտ Thomas Walter Scott |
(1867-1938) |  |
Սասկաչևան | Սասկաչևանի առաջին վարչապետ |
| Ջոժեֆ Ռոբերտս Սմոլվուդ Joseph Roberts Smallwood |
(1900-1991) |  |
Նյուֆաունդլենդ | Նյուֆաունդլենդի առաջին վարչապետ |
| Սամուել Բենֆիլդ Ստիլ Samuel Benfield Steele |
(1849-1919) |  |
Յուկոն | Յուկոնայի տարածքում ղեկավարել է հյուսիսարևմտյան հեծելազորը ոսկե տենդի ժամանակ |
| Ալեքսանդր Անտոնին Տաշե Alexandre-Antonin Taché |
(1823-1904) |  |
Մանիտոբա | Միսիոներ, արքեպիսկոպոս, նրա նախաձեռնությամբ քահանաները ներգրավվել են Ռեդ-ռիվերի ապստամբությանը |
| Ժոզեֆ Շառլ Տաշե Joseph-Charles Taché |
(1820-1894) |  |
Քվեբեկ | Լուսաբանել է միավորման կոնֆերանսները՝ մանրամասն նկարագրելով ընդունված բանաձևերը |
| Ժոն-Բապտիստ Տիբո Jean-Baptiste Thibault |
(1810-1879) |  |
Մանիտոբա | Քահանա, Ռեդ-ռիվերի վրա ապստամբության ընթացքում խաղաղ բանակցությունների մասնակիցներից |
| Ալբերտ Ջոզեֆ Ուոլշ Albert Joseph Walsh |
(1900-1958) | |
Նյուֆաունդլենդ | Նյուֆաունդլանդի առաջին լեյտենանտ-նահագապետը կոնֆեդերացիայի կազմում |
| Ջեյմս Ուոլշ James Morrow Walsh |
(1840-1905) |  |
Յուկոն | Յուկոնի առաջին կոմիսար |
| Չարլզ Ֆիցպատրիկ Charles Fitzpatrick |
(1853-1942) |  |
Ալբերտա Սասկաչևան |
Կանադայի գլխավոր դատավոր, նահանգների կազմավորման ժամանակ եղել է Արդարադատության նախարար |
| Ջոն Սեբաստիան Հելմկեն John Sebastian Helmcken |
(1824-1920) |  |
Բրիտանական Կոլումբիա | Բրիտանական Կոլումբիայի կոնֆեդերացիայի կազմում ընդգրկվելու նախաձեռնողներից |
| Ջոզեֆ Հոուի Joseph Howe |
(1804-1873) |  |
Նոր Շոտլանդիա | Կոնֆեդերացիայի հակառակորդ |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Towards Confederation» (անգլերեն). Կանադայի գրադարան և արխիվ. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 12 марта 2010 года-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Fathers of Confederation» (անգլերեն). www.canadahistory.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 12 марта 2010 года-ին.
- ↑ «Canadian Confederation» (անգլերեն). Կանադայի գրադարան և արխիվ. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 12 марта 2010 года-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Canadian Confederation: People» (անգլերեն). Կանադայի գրադարան և արխիվ. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 12 марта 2010 года-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Canadian Confederation» (անգլերեն). Կանադայի գրադարան և արխիվ. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 12 марта 2010 года-ին.