Լատինկա Պերովիչ
| Լատինկա Պերովիչ սերբ.՝ Латинка Перовић | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 4, 1933 |
| Ծննդավայր | Կարգուևաց, Danube Banovina, Հարավսլավիայի Թագավորություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 12, 2022[1] (89 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բելգրադ, Սերբիա |
| Քաղաքացիություն |  Սերբիա |
| Կրթություն | Բելգրադի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետ |
| Մասնագիտություն | պատմաբան, քաղաքական գործիչ և կոմիսար |
| Կուսակցություն | Հարավսլավիայի կոմունիստների միություն |
| Անդամություն | Women's Antifascist Front of Yugoslavia? |
 Latinka Perović Վիքիպահեստում | |
Լատինկա Պերովիչ (հոկտեմբերի 4, 1933, Կարգուևաց, Danube Banovina, Հարավսլավիայի Թագավորություն - դեկտեմբերի 12, 2022[1], Բելգրադ, Սերբիա), Հարավսլավացի և սերբ քաղաքական գործիչ և պատմաբան։ Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետության օրոք Պերովիչը 1968-1972 թվականներին եղել է Սերբիայի կոմունիստների միության գլխավոր քարտուղարը։ 1972 թվականին Հարավսլավիայի կոմունիստների միությունը Մարկո Նիկեզիչի և Միրկո Տեպավացու հետ հեռացրեց նրան զբաղեցրած պաշտոնից՝ չափից դուրս ազատության մեղադրանքով։ 1972 թվականին սերբ լիբերալների պաշտոնանկությունը հաջորդեց ավելի վաղ խորվաթ ազգայնականների՝ «Խորվաթական գարնան» ակտիվիստների պաշտոնանկությանը։
Ակտիվ քաղաքականությունից հեռանալուց հետո Պերովիչը կենտրոնացավ Սերբիայի աշխատանքային շարժման պատմության ինստիտուտում (Սերբիայի ժամանակակից պատմության ինստիտուտ) հետազոտությունների վրա։ 1990-ականներին Հարավսլավիայի փլուզման և հարավսլավական պատերազմների ժամանակ Պերովիչը սերբական ազգայնականության, հատկապես Սլոբոդան Միլոշևիչի և նրա ռեժիմի ամենաբացահայտ քննադատներից էր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պերովիչը ծնվել է Հարավսլավիայի Թագավորության (այժմ՝ Սերբիա) Բելոշևաց քաղաքում, Կրագուևաց, 1933 թվականի հոկտեմբերի 4-ին։ 1952 թվականին ավարտել է Կրագուևացի կանանց միջնակարգ դպրոցը, ապա՝ Բելգրադի համալսարանի պատմության ֆակուլտետը, իսկ 1975 թվականին նույն համալսարանում ստացել է քաղաքական գիտությունների դոկտորի աստիճան։ Ավելի վաղ նա նաև մագիստրոսի կոչում էր ստացել Բելգրադի Քաղաքական գիտությունների ֆակուլտետում 1965 թվականին։
27 տարեկանում ղեկավարել է Հարավսլավիայի կանանց հասարակական գործունեության կոնֆերանսը (1960-1964)։ 1968 - 1972 թվականներին եղել է Սերբիայի կոմունիստների միության Կենտկոմի քարտուղարը։ Այն ժամանակ նա համարվում էր Սերբիայի ամենաազդեցիկ կինը և միակը, որն իր պաշտոնին հասավ ոչ թե բարձր պաշտոն զբաղեցնող տղամարդու հետ ամուսնության, այլ սեփական մտքի, կոմպետենտության և հավակնությունների պատճառով։
1972 թվականին Մարկո Նիկեզիչը (Ուկրաինայի Կոմկուսի Կենտկոմի նախագահ) և Լատինկա Պերովիչը հեռացվեցին իրենց պաշտոններից, քանի որ Իոսիպ Բրոզ Տիտոն նրանց հայացքները չափազանց լիբերալ էր համարում։ Դրանից հետո նա չվերադարձավ քաղաքականություն, այլ նվիրվեց պատմական հետազոտություններին և հայտնի դարձավ որպես Սերբիայի պատմության ամենակարկառուն մասնագետներից մեկը՝ սկսած 19-րդ դարից։
1976-1998 թվականներին Պերովիչն աշխատել է Սերբիայի ժամանակակից պատմության ինստիտուտում։ Ժամանակակից Սերբիայի մասին իր աշխատություններում և ուսումնասիրություններում նա հաճախ ընդգծում էր, որ Սերբիան կարիք ունի քաղաքական գործչի, որը հրապարակայնորեն կստանձնի նախկին Հարավսլավիայում պատճառված ավերածությունների պատասխանատվությունը, որպեսզի օգնի հաշտվել հարևան պետությունների հետ և կանխի նման ողբերգության կրկնությունը։ Նա դեմ էր Սլոբոդան Միլոշևիչի ռեժիմին՝ նրա քաղաքական համակարգը անվանելով «սպանության մշակույթ»։ Պատերազմից հետո նա Սերբիայում առաջին մարդն էր, ով Սրեբրենիցայի կոտորածն անվանեց ցեղասպանություն և կոչ արեց Սերբիային արձագանքել։
1993 թվականից Պերովիչը «Currents of History» ամսագրի գլխավոր խմբագիրն էր[2].։
Նա մահացել է Բելգրադում 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ին 89 տարեկան հասակում[3],, և դիակիզվել է Բելգրադի Նոր գերեզմանատանը 2022 թվականի դեկտեմբերի 21-ին՝ իր ընտանիքի և ընկերների ներկայությամբ[4]։
Մատենգիտության ընտրանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Փաստեր և մեկնաբանություններ. Երկու զրույց Լատինկա Պերովիչի հետ» (2000) ներառում էր Լատինկա Պերովիչի մանրամասն մատենագիտությունը՝ 8 մենագրությունների ցանկով, 10 պատմական տեղեկատու՝ 19-րդ դարի ներածական ուսումնասիրություններով, 9 պատմական տեղեկատու՝ 19-րդ և 21-րդ դարերի ներածական ուսումնասիրություններով, 18 նախաբաններ և հետգրություններ, 78 ուսումնասիրություններ, քննարկումներ և հոդվածներ և 13 ակնարկներ։
Մատենագիտությունը չի ներառում հոդվածներ, հարցազրույցներ և ելույթներ տարբեր թերթերում և ամսագրերում տպագրված գրքերի գովազդման, ինչպես նաև մահախոսականների մասին։
Պերովիչը շարունակել է գրել հետագա տարիներին։ Նրա 2015 թվականի «Dominantna i nezeljena elita» (Անգլերեն՝ գերիշխող և անցանկալի էլիտա) գիրքը առաջացրել է խորվաթ սոցիոլոգ Միրա Բոգդանովիչի քննադատական արձագանքը, որը 2016 թվականին իր «Elitistički pasijans: Povijesni revisionizam Latinke Perović» հոդվածում քննադատեց Պերովիչին գերիշխող և անցանկալի էլիտաների հայեցակարգի համար, որոնք գոյություն չունեն սոցիոլոգիական գիտության մեջ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Juliusz Stroynowski (Hrsg.): Who’s who in the socialist countries of Europe. Band 3, 1989, ISBN 3-598-10747-1 (englisch).
- Ko je ko u Srbiji. 1996
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Interview with RFE/RL
- Transcript of radio show "Peščanik"
- The Bosnian Institute, Լատինկա Պերովիչի 75-ամյակի առթիվ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://rs.n1info.com/vesti/preminula-latinka-perovic/
- ↑ «The journal Currents of History». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 10-ին.
- ↑ «Preminula Latinka Perović». N1 (սերբերեն). 2022 թ․ դեկտեմբերի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ «Ispracena Latinka Perović» Արխիվացված 2022-12-24 Wayback Machine.Portalforum.rs, 21.12.2022.