Ժաբուտիի մրցանակ

Ժաբուտիի մրցանակ ;
Տեսակ	գրական պարգև
Ենթատեսակ	գրական պարգև
Կազմված է	Ժաբուտիի մրցանակ դիդակտիկ և պարադիդակտիկ լավագույն գրքի համար, Ժաբուտիի մրցանակ լավագույն նկարազարդման համար, Q106978266?, Q97176777? և Prêmio Jabuti for Best Comic Book?
Հիմնադրվել է	1958
Կայք	premiojabuti.com.br

Ժաբուտիի մրցանակ (պորտ.՝ Prêmio Jabuti), գրական մրցանակ Բրազիլիայում։ Պորտուգալերեն ժաբուտին նշանակում է «փոքրիկ կրիա»։ Ժաբուտին ցամաքային կրիայի տեսակ է, որը հայտնի է Լատինական Ամերիկայում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակը սահմանվել է 1959 թվականին^[1] այն ժամանակվա Բրազիլական գրքերի պալատի նախագահ Էդգար Կավալհեեյրուի կողմից՝ հայրենական լեզվամտածողության և ընթերցողական մշակույթի զարգացման համար։ Այդ թվականին կար միայն յոթ անվանակարգ։

Շնորհվում է մի քանի անվանակարգերում (պոեզիա, Նովել, վեպ, էսսե, մանկական և պատանեկան գրականություն, գրականության պատմություն, գրքի նկարազարդում և այլն)։ Անցած տարիների ընթացքում համալրվել է նոր անվանակարգերով, որոնք դուրս են եկել բուն գրականության շրջանակներից (գիտություն, լրագրություն, իրավունք, ուսուցում և այլն)։

2017 թվականից սկսած մրցանակը սկսել է ներառել երկու նոր կատեգորիա՝ կոմիքսներ և բրազիլական գիրք, որը լույս է տեսել արտասահմանում։ 2018 թվականին ժաբուտիի մրցանակը փոփոխություններ է կրել իր ձևաչափում. 29 կատեգորիաները կրճատվել են մինչև 18։ Բացի այդ, փոխվել է նաև «Տարվա գիրք» կատեգորիան (որը մինչ այդ երկու գիրք էր ընտրում՝ մեկ գեղարվեստական և մեկ գիտական գրականությունից). պարգևատրվում է միայն մեկ գիրք անկախ ժանրից^[2]^[3]։

Դափնեկիրներ (հատընտիր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1959. Ժորժի Ամադու («Վեպ»)
1960. Դալթոն Թրևիզան («Նովել»), Անտոնիու Կանդիդու («Գրականության պատմություն»)
1961. Կլարիսի Լիսպեկտոր («Նովել»)
1963. Սեսիլիա Մեյրելիս («Գրական թարգմանություն»)
1964. Սեսիլիա Մեյրելիս («Պոեզիա»)
1965. Դալթոն Թրևիզան («Նովել»), Անտոնիու Կանդիդու («Պոեզիա»)
1966. Էրիկու Վերիսիմու («Վեպ»), Անտոնիու Կանդիդու («Էսսե»)
1967. Խոսե Մաուրո դե Վասկոնսելոս («Վեպ»), Ժուան Կաբրալ ջի Մելու Նիտու («Պոեզիա»)
1968. Կառլոս Դրումմոնդ դե Անդրադե («Պոեզիա»)
1970. Ռուբեն Ֆոնսեկա («Նովել»), Ժիլբերտու Ֆրեյրե («Տարվա գրական անձ»)
1972. Ժուան Ուբալդու Ռիբեյրու («Տարվա գրական բացահայտում»)
1973. Լեդո Իվո («Պոեզիա»), Ժիլբերտու Ֆրեյրե («Էսսե»)
1974. Լիժիյա Ֆագունդես Տելես («Վեպ»)
1976. Ռադուան Նասար («Տարվա գրական բացահայտում»)
1978. Կլարիսի Լիսպեկտոր («Վեպ»), Ադելիյա Պրադու («Պոեզիա»), Անտոնիու Կանդիդու («Տարվա գրական անձ»)
1979. Մարիո դե Անդրադե («Արվեստի գիրք»), Ալսեու Ամորոզու Լիմա («Տարվա գրական անձ»)
1980. Ժիլբերտու Ֆրեյրե («Տարվա գրական անձ»)
1981. Ֆրանսիշկու Ալվիմ («Պոեզիա»), Ժոզե Ժ. Վեյգա («Նովել»), Ժուան Ժիլբերտու Նոլ («Տարվա գրական բացահայտում»)
1982. Սիլվիանու Սանտյագու («Վեպ»), Աուտրան Դոուրադո («Նովել»)
1983. Ժոզե Ժ. Վեյգա («Վեպ»)
1984. Ռուբեն Ֆոնսեկա («Վեպ»), Հիլդա Հիլստ («Պոեզիա»)
1985. Ժուան Ուբալդու Ռիբեյրու («Վեպ»)
1988. Մոասիր Սկլյար («Նովել»), Օսվալդ դե Անդրադե («Տարվա հրատարակություն»)
1989. Ֆրանսիշկու Ալվիմ («Պոեզիա»)
1990. Միլթոն Խաթում («Վեպ»), Մանուել դի Բարուշ («Պոեզիա»), Անա Միրանդա («Տարվա գրական բացահայտում»)
1991. Արոլդո դե Կամպոս («Գրական թարգմանություն»)
1992. Շիկու Բուարկի («Վեպ»), Վինիսիուշ դե Մորաիշ («Տարվա հրատարակություն»)
1993. Մոասիր Սկլյար, Ժոզե Ժ. Վեյգա, Սիլվիանու Սանտյագու («Վեպ»), Ռուբեն Ֆոնսեկա («Նովել»), Արոլդո դե Կամպոս, Կառլոս Դրումմոնդ դե Անդրադե («Պոեզիա»), Անտոնիու Կանդիդու («Էսսե»), Իտալո Կալվինո («Տարվա հրատարակություն»)
1994. Ժուան Ժիլբերտու Նոլ («Վեպ»), Հիլդա Հիլստ («Նովել»), Մարինա Կոլասանտի, Վինիսիուշ դե Մորաիշ («Պոեզիա»), Անտոնիու Կանդիդու («Էսսե»), Օկտավիո Պաս, Լաուրա Էսկիվել, Արոլդո դե Կամպոս («Գրական թարգմանություն»)
1995. Ժորժի Ամադու («Վեպ»), Դալթոն Թրևիզան («Նովել»), Պաուլու Լեմինսկիյ, Իվան Ժոջնկեյրա («Պոեզիա»)
1996. Լիժիա Ֆագունդես Տելես, Ռուբեն Ֆոնսեկա («Նովել»)
1997. Ժուան Ժիլբերտու Նոլ («Վեպ»), Սիլվիանու Սանտյագու, Մարինա Կոլասանտի («Նովել»), Թիագու դի Մելլու, Կառլոս Դրումմոնդ դե Անդրադե, Սեսիլիա Մեյրելիս («Պոեզիա»)
1998. Ռադուան Նասար («Նովել»), Սեբաստիան Սալգադո («Ֆոտոռեպորտաժ»)
1999. Արոլդո դե Կամպոս («Պոեզիա»)
2000. Մոասիր Սկլյար («Վեպ»), Տիագու դի Միլլու, Ֆերեյրա Գուլար («Պոեզիա»)
2001. Միլթոն Խաթում, Պատրիսիա Մելո («Վեպ»), Լիժիյա Ֆագունդես Տելես («Նովել»), Լեդո Իվո («Պոեզիա»)
2002. Մանուել դի Բարուշ («Տարվա գիրք. գրականություն»), Արոլդո դե Կամպոս («Թարգմանություն»)
2003. Անա Միրանդա («Վեպ»), Ռուբեն Ֆոնսեկա («Նովել»)
2004. Շիկո Բուրակե («Տարվա գիրք. գրականություն»)
2005. Նելիդա Պինոն («Վեպ», «Տարվա գիրք. գրականություն»), Իվան Ժունկեյրա («Թարգմանություն»)
2006. Միլթոն Խաթում («Վեպ», «Տարվա գիրք. գրականություն»), Մարսելինու Ֆրեյրե («Նովել»)
2007. Ֆերեյրա Գուլար («Նովել»), Մոասիր Սկլյար («Պատանեկան գրականություն»)
2008. Քրիստովան Տեցա («Վեպ»), Մոասիր Սկլյար («Կենսագրություն»)
2009. Մոասիր Սկլյար («Վեպ», «Տարվա գիրք. գրականություն»)
2010. Շիկո Բուրակե («Վեպ», «Տարվա գիրք. գրականություն»)
2011. Դալթոն Թրևիզան («Նովել»), Ֆերեյրա Գուլար («Պոեզիա», «Տարվա գիրք. գրականություն»)