Եթիմ Էմին
Եթիմ Էմին լեզգիներեն՝ Етим Эмин | |
---|---|
Ծնվել է | 1840[1] |
Ծննդավայր | Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան |
Վախճանվել է | 1880[1] |
Վախճանի վայր | Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան |
Գրական անուն | Етим (букв. «сирота») |
Մասնագիտություն | բանաստեղծ |
Լեզու | Լեզգիերեն, ադրբեջաներեն և արաբերեն |
Եթիմ Էմին (1840[1], Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան - 1880[1], Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան)[2], լեզգի պոետ։ Լեզգիական գրավոր գրականության հիմնադիր։ Նա գրել է լեզգերեն, ադրբեջաներեն և արաբերեն լեզուներով[3][4]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1838 թվականին Ցիլինգ աուլում՝ դատավոր Սավզիխանի ընտանիքում[5]։ Նա սովորել է Քեան գյուղի արաբագետ-գիտնական Աղամիրզա-Էֆենդիի մեդրեսեում[6]։ Փոխարինել է հորը դատավորի պաշտոնում, սակայն շուտով ստիպված է եղել թողնել այդ պաշտոնը։ Եթիմ Էմինը դարձավ լեզգիների շրջանում առաջինը, ով սկսեց բանաստեղծություններ գրել մայրենի լեզվով՝ կիրառելով արաբական այբուբենը։ Որպես մականուն վերցրել է Եթիմ բառը, որը նշանակում է «որբ»[7]։ Նա դատապարտեց սոցիալական անարդարությունը, կարեկցանք հայտնեց աղքատներին։ Եթիմ Էմինը բողոքում էր ազգային ճնշման դեմ («1877 թվականի ապստամբությունը»), երազում էր արդար հասարակարգի («Ընկերներ», «Խաղաղություն») մասին։ Բավական հայտնի են նրա քնարական բանաստեղծությունները։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պապ՝ Աբուկար (Բուկար) ալ-Ցիլինգվի
- Հայր՝ Սավզիխան ալ-Յալցուգվի
- Մայր՝ Լեյլա
- Եղբայր՝ Աբդ ալ-Մալիք (Մելիք, մահացել է մոտ 1887 թվականին)
- Եղբայր՝ Մուհամմադ -Նաբի (Մագոմեդ-Նեբի)
- Եղբայր՝ ալ-Հուսեյն (Գուսեյն)
- Քույր՝ Սուվար
- Քույր՝ Ֆաթիմատ
- Քույր՝ Կիզխանում
- Քույր՝ Էյլիհան
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ Abdulhasanov, Tofiq (2015). «МИРОВЫE ПОЭТИЧЕСКИE ЖАНРЫ И АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ПОЭЗИЯ (The Development of Literatural Genres of World Poetry in the National Poetry)». SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.3510952. ISSN 1556-5068.
- ↑ Alekseĭ Leontʹevich Narochnit︠s︡kiĭ. История народов Северного Кавказа, конец XVIII в.-1917 г. — Наука, 1988. — С. 376. — ISBN 5020094080, 9785020094086
- ↑ Валиева, Юлия (2006-08). «Отец, сын и овца». Russian Literature. 60 (3–4): 491–505. doi:10.1016/j.ruslit.2007.01.014. ISSN 0304-3479.
- ↑ Творческое наследие Этима Емина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — 115 с.
- ↑ «ЕТИМ ЭМИН» (ռուսերեն). surbor.su. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 23-ին.
- ↑ А. А. Рашидов, Сиражутдин Магомедович Хайбуллаев, Институт истории, языка и литературы им. Г. Цадасы. Творческое наследие Етима Эмина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — С. 50.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Нагиев Ф. Р. Етим Эмин: Путь к истине: монография. — Махачкала, 2002.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Етим Эмин, «Соловей», «Четверостишия» // fatiha.ru.
- Поэзия, Любовь, Бог // gazeta-nv.ru.
- Стихи Етим Эмина // lezgichal.ru.