Գաետանո Բրեշի
| Գաետանո Բրեշի իտալ.՝ Gaetano Bresci | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 10, 1869[1] |
| Ծննդավայր | Կոյանո, Իտալիայի թագավորություն[1] կամ Պրատո, Իտալիայի թագավորություն |
| Մահացել է | մայիսի 22, 1901[1] (31 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Սանտո Ստեֆանո, Իտալիայի թագավորություն[1] |
| Քաղաքացիություն | _crowned.svg){kind=small} Իտալիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | անարխիստ, աշխատանքային և anarchist terrorist |
 Gaetano Bresci Վիքիպահեստում | |
Գաետանո Բրեշի (իտալ.՝ Gaetano Bresci նոյեմբերի 10, 1869[1], Կոյանո, Իտալիայի թագավորություն[1] և Պրատո, Իտալիայի թագավորություն - մայիսի 22, 1901[1], Սանտո Ստեֆանո, Իտալիայի թագավորություն[1]), իտալացի անարխիստ, 1900 թվականին սպանել է Իտալիայի թագավոր Ումբերտո I-ին։ Բրեշին Եվրոպայի պատմության մեջ առաջին թագավորասպանն է, որը մահապատժի չի ենթարկվել դատարանի որոշմամբ (մահապատիժը Իտալիայում չեղյալ է հայտարարվել)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գաետանո Բրեշին ծնվել է 1869 թվականի նոյեմբերի 10-ին Պրատո քաղաքում։ Հայրը՝ Գասպարե Բրեշին զբաղվել է առևտրով և մայրը՝ Մադդալենա Բրեշին (օրիորդական ազգանունը՝ Գոդի).
Գաետանոն ավարտել է արհեստագործական դպրոցը և աշխատանքի է անցել ֆաբրիկայում։ 22 տարեկանում առաջին անգամ մասնակցել է գործադուլի, որի պատճառով 1892 թվականի դեկտեմբերին ենթարկվել է 15 օրվա ազատազրկման։ Մի քանի անգամ փոխել է աշխատավայրը, նա կրկին մասնակցել է գործադուլների և հետապնդումների է ենթարկվել հանրային անվտանգության մասին օրենսդրության շրջանակներում։ Միևնույն ժամանակ, նրա գործատուներից մեկը դատարանում ցուցմունք է տվել, որ Բրեշիի նման լավ աշխատողները քիչ են։ 1893 թվականին կրկին ձերբակալվել է հասարակական անվտանգության ապահովման շրջանակներում, իսկ 1895 թվականին Պրատոյի 52 այլ անարխիստների հետ դատապարտվել է մեկ տարուց ավելի ժամկետով ազատազրկման ՝ ի կատարումն Կրիսպիի հատուկ օրենքների։ 1896 թվականի մայիսին ազատ է արձակվել համաներմամբ։ Չկարողանալով աշխատանք գտնել Պրատոյում ՝ տեղափոխվել է Բարգա և տեղավորվել Michele Tisi e C բրդի վերամշակման ֆաբրիկայում[2]։
Աղքատության պատճառով Բրեշին արտագաղթել է ԱՄՆ, որտեղ աշխատանք է գտել և ընտանիք կազմել։ Միևնույն ժամանակ, Իտալիայից հեռու, Գաետանոն սկսեց մասնակցել անարխիստական թերթի իտալերեն հրատարակմանը։ Այդտեղից էր, որ նա իմացավ այդ մասին Միլանում 1898-ի մայիսին։ Երբ օվկիանոսի մյուս ափից տեղեկություն է ստացել, այն մասին, որ Ումբերտո թագավորի հրամանով գեներալ Ֆիորենզո Բավա-Բեկարիսը կրակ է բացել ժողովրդի վրա։ Գեներալը դրա համար շքանշան է ստացել, Բրեշին վերջնականապես որոշում է սպանել միապետին։
Մահափորձ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրեշին «Սոցիալական հարց» թերթի դրամարկղից գումար (150 դոլլար) է վերցրել (մինչ այդ ինքն է ակտիվորեն ներդրել) և ոչ մեկին ոչինչ չասելով իր պլանների մասին, մեկնել է Իտալիա։ 1900 թվականի հուլիսի 29-ին Մոնցա թագավորի այցի ժամանակ մարդասպանին հաջողվել է մոտենալ Ումբերտո I-ին և չորս անգամ կրակել նրա վրա ատրճանակից ՝ որը կպել է ուսին, թոքերին ու սրտին։ Թագավորը, որի վրա ավելի վաղ արդեն երկու անգամ մահափորձ էր եղել, մահանում է։
Սպանությունից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրեշին հայտարարել է․ «Ես չեմ սպանել Ումբերտոյին։ Ես սպանել եմ թագավորին. Ես սպանել եմ սկզբունքը»[3]։ Նա դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման, քանի որ այն ժամանակ Իտալիայում մահապատիժ չկար։ Նրան պետք է պաշտպաներ հայտնի քաղաքական գործիչ Ֆիլիպո Տուրատին, սակայն նա հրաժարվել է՝ վախենալով հնարավոր հաշվեհարդարից։
1901 թվականի մայիսի 22-ին նա կախվել է բանտախցում (պաշտոնական վարկածով) Սանտո Ստեֆանո բանտում ՝ համանուն կղզում (վարչական առումով ՝ Վենտոտեն կոմունա)։ Բրեշի բանտարկության և հնարավոր է, նրա մահվան հետաքննության փաստաթղթերը պահվում էին կենտրոնական պետական արխիվի Դ. Ջոլիթիի հիմնադրամում, սակայն կորել են, կորել է նաև Միլանի պետական արխիվում պահվող Բրեշիի դատական գործընթացի փաստաթղթերը[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Anatra B. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1972. — Vol. 14.
- ↑ 2,0 2,1 Bruno Anatra (1972). «BRESCI, Gaetano». Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 14 (իտալերեն). Treccani. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
- ↑ Gaetano Bresci