Բույան (կղզի, Դոն)
 | |
|---|---|
| Տեսակ | կղզի |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Վարչատարածքային միավոր | Բագաևսկի շրջան |
| Մակերես | 0,64 |
| Բնակչություն | 0 մարդ |
 | |
 | |
Բույան (ռուս.՝ Буян), կղզի, որը գտնվում է Բագաևսկայա ստանիցայի անմիջական հարևանությամբ[1], համարվում է Ստորին Դոնի հայտնի տեսարժան վայրերից մեկը։
Լեգենդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավանի բնակիչների շրջանում համառորեն լեգենդ է պտտվում այն մասին, որ Ստեպան Ռազինը իր պարսկական գանձը 1669-1670 թվականներին թաղել է հենց այդ կղզում[2]։ Սակայն Ռուսական կայսրության ռազմական քարտեզներում կղզին հայտնվել է միայն 19-րդ դարում տարբեր անուններով՝ Ուգլովատի, Բույնի, Բույան[3]։
18-րդ դարի քարտեզներում կղզին բացակայում է, ինչը կասկածի տակ է դնում պարսկական ոսկու առկայությունը Բագաևսկայա ստանիցայում[3]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բույանը ժամանակի ընթացքում լվացվել է ավազով և տիղմով՝ հոսանքն ի վար ավելանալով[4]։ Այն ծածկված է խիտ բուսականությամբ, ունի մի քանի գետաբերանի ավազոտ ծովախորշեր, որոնք օգտագործվում են լողալու համար։ Շնորհիվ իր դիրքի՝ կղզին գրեթե միշտ հարմար է եղել սիրողական ձկնորսության համար։
Բագաևսկայան և Բույանը կիսում են Դոնոկ վտակը, որը մինչև 20-րդ դարը Դոն գետի հիմնական նավարկելի հոսանքն էր։ Ցիմլյանսկի ամբարտակի կառուցումից հետո թափոնները գրեթե դադարել են, գյուղի մոտ գետը ծանծաղացել է, և 20-րդ դարի երկրորդ կեսին նավագնացությունը Դոնոկով անհնար է դարձել։ Նախկին Ուգլովատայա վտակը դարձել է Դոնի ժամանակակից նավագնացային հունը[4]։
Կղզի տանում են երկու կամուրջներ՝ «Չուգունե» (հետիոտնային) և «Բետոնե», որը խորհրդային ժամանակներում նախատեսված էր ավտոմեքենաների համար։ Դոնի կողմում պահպանվել են գետի նավամատույցի մնացորդներ, որը մինչև 2008 թվականը ընդունել է նաև ուղևորատար նավեր։ Նավամատույցի մոտ գտնվում է հազվադեպ աշխատող «Ումարի մոտ» սրճարանը՝ տարօրինակ ճարտարապետությամբ։
Իրադարձություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1913 թվականին կղզու մոտ տեղի է ունեցել ռոստովցի մեծահարուստ Պարամոնովին պատկանող «Պյոտր» շոգենավի խոշոր կողոպուտ[5]։
1941-1942 թվականներին կղզում կառուցվել է Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի պաշտպանության գիծ[6], որն այդպես էլ չի օգտագործվել։ Թշնամին խորհրդային զորքերի պաշտպանությունը ճեղքել է 1942 թվականի հուլիսին՝ հյուսիս-արևելքից[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Шапоренко, Александр Васильевич. «Багаевская средняя школа №3 - Багаевская средняя школа №3». www.bagschool3.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ Шапоренко А. В. А то было на Дону — реке // Светлый путь. 2007. № 76-81 22 июля
- ↑ 3,0 3,1 Шапоренко А. В. Остров сокровищ или остров влюбленных // Светлый путь. 2008. № 90-92 11 июля
- ↑ 4,0 4,1 Рыбалкин А. Ф., Кононенко В. Э., Пиманова Г. В., Бузняков В. А. История земли Багаевской: очерки истории и культуры. Издание второе, дополненное — администрация Багаевского района, 2003 год. С. 50
- ↑ К ограблению парохода «Петръ» // Приазовский край. 1913. 21 авг. (№ 218)
- ↑ Рыбалкин А. Ф., Кононенко В. Э., Пиманова Г. В., Бузняков В. А. История земли Багаевской: очерки истории и культуры. Издание второе, дополненное — администрация Багаевского района, 2003 год. С. 108
- ↑ Рыбалкин А. Ф., Кононенко В. Э., Пиманова Г. В., Бузняков В. А. История земли Багаевской: очерки истории и культуры. Издание второе, дополненное — администрация Багаевского района, 2003 год. С. 113