Բաշկորտոստանի զինանշան
 | |
| Մանրամասնություններ | |
|---|---|
| Կրիչ | Բաշկորտոստան |
| Հաստատված | հոկտեմբերի 12, 1993[1][2] |
Բաշկորտոստանի հանրապետության զինանշան (բաշկիրերեն՝ Башҡортостан Республикаһының Дәүләт гербы, ռուս.՝ Герб Республики Башкортостан), Ռուսաստանի Դաշնության Բաշկորտոստանի Հանրապետության ազգային խորհրդանիշ՝ Բաշկորտոստանի դրոշի և ազգային օրհներգի հետ միասին։
Հաստատվել է «Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական զինանշանի մասին» 1993 թվականի հոկտեմբերի 12-ի օրենքով[3], վերահաստատված 1999 թվականի հուլիսի 6-ին[4]։ Նշված է Ռուսաստանի Դաշնության պետական հերալդիկ ռեգիստրում՝ որպես թիվ 164։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բաշկորտոստանի Հանրապետության զինանշանը Սալավաթ Յուլաևի հուշարձանի պատկերն է` ծագող արևի և նրա ճառագայթների ֆոնին, որը գրված է ազգային զարդանախշով շրջանակված շրջանով։ Ստորև ներկայացված է քուրայի ծաղկաբույլը՝ ազգերի քաջության խորհրդանիշը, ինչպես նաև Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական դրոշի գույներով ներկված ժապավեն՝ սպիտակ դաշտի վրա՝ «Башкортостан» մակագրությամբ։ Զինանշանի գունային պատկերում Սալավաթ Յուլաևի հուշարձանը և զարդանախշը ոսկեգույն են, Կուրայ ծաղիկը կանաչ է, ծագող արևը բաց ոսկեգույն է, արևի ճառագայթները դեղին են, ֆոնը հուշարձանի և զարդի միջև։ սպիտակ է, ներքին և արտաքին շրջանակները՝ մուգ ոսկեգույն։
Սալավաթ Յուլաևը Բաշկիրիայի ազգային հերոս է, ազգային բանաստեղծ, ով նկարագրել է բաշկիրցի մարտիկների սխրագործությունները, իր հայրենի բնությունը, նրա ստեղծագործությունը հարուստ է բոլոր կեղեքումների դեմ պայքարի ոգով, փոխանցվել սերնդեսերունդ։ Սակայն զինանշանի վրա կոնկրետ մարդ պատկերված չէ։ Սալավաթ Յուլաևի հուշարձանը ձիավոր մարտիկի, ազատության և արդարության համար մարտիկի ընդհանրացված կերպար է, այն խորհրդանշում է Բաշկորտոստանի ժողովուրդների բարեկամությունն ու միասնությունը։
Զինանշանի հեղինակը Ֆազլետդին Իսլախովն է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1918 թվականին Բաշկիրիայի կառավարությունը Ախմեթ Զաքի Վալիդիի գլխավորությամբ ընդունեց Փոքր Բաշկիրիայի ինքնավարության մասին կանոնակարգը, ըստ որի՝ 90-րդ հոդվածի «Կնիքի, զինանշանի, դրոշի և դրոշի մասին» բաժնում նշվում է, որ Բաշքուրդիստանն ունի մեծ կնիք, զինանշան, դրոշ և զինվորական դրոշ[5][6]։
1925 թվականին Բաշկիրիայի կենտրոնական գործադիր կոմիտեն հաստատեց Բաշկիրական ինքնավար խորհրդային սոցիալիստական հանրապետության (ԲԻԽՍՀ) զինանշանի նախագիծը, որի հեղինակը Ա.Է.Տյուլկինն էր։ Զինանշանի կենտրոնում մի վազվզող ձիավոր էր՝ շրջանակված հասկերի ծաղկեպսակով. զինանշանի վրա կարմիր աստղ էր դրված։ Բայց կենտրոնական իշխանությունները չհաստատեցին Բաշկիրիայի կենտրոնական գործադիր կոմիտեի որոշումը։ 1925 թվականի մարտի 21-27-ին ԲՍՍՀ սովետների 5-րդ համագումարում հաստատվեց ԲԻԽՍՀ սահմանադրությունը, որտեղ VIII գլխում հիշատակվում էր զինանշանը։ Սահմանադրությունը նույնպես չհաստատվեց կենտրոնական իշխանությունների կողմից[7]։
Բաշկիրիայի Սահմանադրությունը (հիմնական օրենքը) ընդունվել է Խորհրդային Միության X համագումարի կողմից 1937 թվականի հունիսի 23-ին։ Զինանշանը և դրոշը նկարագրված էին 111-րդ և 112-րդ հոդվածներում։ Զինանշանը կրկնում էր ՌԽՖՍՀ-ի զինանշանը, սակայն ավելացվել էին բաշկիրերեն գրություններ։ 1978 թվականի մայիսի 30-ին ԲԻԽՍՀ 9-րդ գումարման Գերագույն խորհրդի 8-րդ արտահերթ նստաշրջանն ընդունեց Բաշկիրիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության նոր Սահմանադրությունը։ Զինանշանը նկարագրված է 157-րդ հոդվածում, իսկ դրոշը՝ 158-րդ հոդվածում։ Ընդհանուր առմամբ պետական խորհրդանիշները մնացել են անփոփոխ։ Միայն զինանշանն ավելացրեց կարմիր հնգաթև աստղ վերևում[7]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
1925 թվականի Ինքնավար Բաշկիրական ԽՍՀ զինանշանի նախագիծ։ Չի հաստատվել։ -
1925 թվականի Ինքնավար Բաշկիրական ԽՍՀ զինանշանի նախագիծ։ Չի հաստատվել։ -
Ինքնավար Բաշկիրական ԽՍՀ զինանշան (1925-1937) -
Բաշկիրիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության զինանշան (1937-1978) -
Բաշկիրիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության զինանշան (1978-1992)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Герб Башкортостана». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
- ↑ «Положение о государственном гербе Республики Башкортостан | Геральдика.ру». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
- ↑ Закон Республики Башкортостан от 12 октября 1993 года ВС-20/9 «О Государственном гербе Республики Башкортостан»
- ↑ Закон Республики Башкортостан № 10-з от 06 июля 1999 г. «О государственной символике Республики Башкортостан»
- ↑ Положение об автономии Малой Башкирии. — 1918.
- ↑ «Положение об автономии Малой Башкирии — Викитека». ru.wikisource.org (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 29-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Герб Башкортостана. (Heraldicum.)