Անկաշի կեչուա

Անկաշի կեչուա
Երկրներ	Պերու
Շրջաններ	Անկաշ, Ուանուկո
Լեզվակիրների թիվը	1 միլիոն

Անկաշի կեչուա (իսպ.՝ quechua ancashino ), այս լեզուն, համարվում է կեչուական լեզվաընտանիքի հիմնական լեզուն։ Ըստ որոշ տարաձայնությունների փոխադարձաբար հասկանալի են այդ բարբառները։ Խոսացողների ընդհանուր թիվը, մոտ 1 միլիոն։

Տարածվածություն

Անկաշի կեչուան տարածված է Անկաշ դեպարտամենտի մեծ շրջանում, գլխավորապես բարձրալեռ շրջաններում, նույնպես այնպիսի նահանգներում, ինչպիսիք են՝ Մարանյոն, Ուանկայբամբան, Ուամալիեսը, և նաև դեպարտամենտ Ուանուկոյում։ Մեկ անգամ շատ իզոգլոսսներ անկաշի կետչուան համեմատեցին կեչուական բարբառների հետ, Ուանուկոյում, հարավային Ակաշայում և Կաղատամբոյում նահանգում։

Ֆոնոլոգիա

Վոկալիզմ Անկաշի կեչուան լինում է երեք ձայնավոր, կարճ հնչյուններ և երեք ձայնավոր, երկար հնչյուններ։

Ձայնավորներ

	ճակատային	միջին	հետային
բարձր	ՄՀԱ՝ [i]ː		ՄՀԱ՝ [u]ː
հանգիստ բարձր	ՄՀԱ՝ [ɪ]		ՄՀԱ՝ [ʊ]
հանգիստ ցածր		ՄՀԱ՝ [ɐ]
ցածր	ՄՀԱ՝ [a]ː

Ալոֆոններ /ե/ և /օ/ (համապատասխանաբար /ɪ/ и /ʊ/ պատկերներով), արտահայտվում է с /q/ ձևերով։ Կալյեխոն դե Ուայլասում, այդպես է և որոշ շրջակա շրջաններում հանդիպում են վառ մոնոֆտոնգիզացիաներ։ Բացի դրանից, այս տարածքում երկար ձայնավորները կարող են ծագել երկարացման արդյունքում։

	Սեգմենտ	Մոնոֆտոնգիզացիա	Պրիմեր		Թարգմանություն
ɐ	/ɐj/	[eː]	/ɐjwɐj/	[eːweː]	գնալ
	/ɐw/	[oː]	/jɐw/	[joː]	եյ
ɪ	/ɪj/	[iː] *(բոլոր բարբառներով)	/pʊrɪj/	[pʊɾiː]	գնալ
	/ɪː/	[eː]	/pʊriː/	[pʊɾeː]	[ես] գնում եմ
ʊ	/ʊj/	[iː]	/tiːpʊj/	[tiːpiː]	կռվել (սրտում)
	/ʊː/	[oː]	/ʊɾkʊː/	[ʊɾkoː]	իմ լոբը

Կոնսոնանտիզմ

		փափուկ	ալվեոլային	Պոստալվեոլյարական	Ռետրոֆլեքսային	քիմքային	ետնաքիմքային ետնալեզվային	Ուվուլյար	Գլոտալ
կոշտ		ՄՀԱ՝ [p]	ՄՀԱ՝ [t]				ՄՀԱ՝ [k]	ՄՀԱ՝ [q]
Աֆֆրիկատներ			ՄՀԱ՝ [ʦ]	ՄՀԱ՝ [t͡ʃ]	ՄՀԱ՝ [ʈʂ]
Ֆրիկատիվ	խուլ		ՄՀԱ՝ [s]	ՄՀԱ՝ [ʃ]				ՄՀԱ՝ [χ]	ՄՀԱ՝ [h]
	հնչեղ							ՄՀԱ՝ [ʁ]
քթային		ՄՀԱ՝ [m]	ՄՀԱ՝ [n]			ՄՀԱ՝ [ɲ]
Կենտրոնական ապպռոքսիմանտներ		ՄՀԱ՝ [w]	ՄՀԱ՝ [ɾ]			ՄՀԱ՝ [j]
կողային ապռոքսիմանտներ			ՄՀԱ՝ [l]			ՄՀԱ՝ [ʎ]