Աբրահամ փաշա Բարթող
| Աբրահամ փաշա Բարթող | |
|---|---|
 |
Աբրահամ փաշա Բարթող (), հայտնի է նաև Խաուաճա Աբրահամ անունով։ Եգիպտահայ գաղութի նշանավոր գործիչներից մեկն է, Եգիպտոսի Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության հիմնադիր անդամ։ Նախնական կրթությունը ստացել է Երուսաղեմի ժառանգավորաց վարժարանում՝ որտեղ օգնություն էր ստացել Հակոբ Աշըգյան խնամակալից։ Օգնել է եպիսկոպոս Աստուածատուր Հավհաննեսյանի «Ժամանակագրական Պատմութիւն Երուսաղէմի» երկհատոր աշխատանքի տպագրության ծախսերին։
Եգիպտոս վերադառնալուց 1874 թվականին ամուսնացել է սեղանապետ Յուսուֆյանի աղջկան հետ։ Կնոջ հետ հոգատար վերաբերմունք ցույց տվեց 1896 թ. Արևմտյան Հայաստանից և կայսրության այլ տարածքներից գաղթած փախստականների հայերի ընտանիքներին։ Որպես բարեսիրտ անձ նա միշտ աջակցել է հայկական ազգային գործունեության և օգնել է Եգիպտոսի և այլ շրջանների զանազան ազգային հաստատությններուն[1]։
Թագաւոր փաշայի մահից հետո Աբրահամ փաշան նվիրված է ազգային աշխատանքներին, դարձավ նաև եկեղեկցական վերակացու[2]։
Աբրահամ փաշա Բարթողի հորեղբայր վարժապետ Աբրահամ, տեղափոխվել է Ստամբուլից Եգիպտոս նրա աշակերտ Մուհամմադ Ալի փաշայի խորհրդական՝ Պողոս բեյ Յուսուֆյանի հրավերով։ Աբրահամ վարժապետ բարձր արժանապատվորվել է ուսուցման ծառայության համար է գովասանքի Եգիպտոսի խեդիվից։ Վերջինս բարձր է գնահատեց Աբրահամին և հսկայական հողեր նվիրեց՝ գյուղ Ղարպե Եգիպտոսում, ինչպես նաև իշխանական պալատ։
Խաուաճա Աբրահամ, ինչպես որ այն սկսել են կոչել հետո, կառուցատավեց գյուղը և հաճախ ընդունում էր բարձրաստիճան այցելողներին նույն պալատում, որտեղ Գաբրիել Եպիսկոպոսի ղեկավարության կառուվել է «Թադեոս Բարթողոմիոս» մատուռ, կցելով գերեզմանատուն քրիստոնեաների համար։ Անտեղ թաղված են ղպտեր, հայեր և հույներ։ Մատուռը հաստատուած է 1851 թվականի օգոստոսի 26-ին, մինչ այժմ կանգնած է և այնտեղ երբեմն կատարվում են եկեղեցական արարողություններ։
Աբրահամը վախճանվել է 1836 թվականի մայիսի 16-ին և թաղված է Ալեքսանդրիայի եկեղեցու գերեզմանատանը։ Աբրահամի մահից հետո, նրա եղբայրը կազմել է գերեզմանատան բակում տապանագիրը
Ֆէլէկ սէնի Լոքմանէ պէնգէտիպ կելտիմ տէրմանէ
Էճէլ գէհրինի էզզանէ քաթըպ եէտիրտին ինսանէ
Ասլըն նէրէլի սօրանէ Գայսէրի թալաս մէսքեանէ
Րէհ տիվան Արապիսթանէ կիտիպ քարըշրըդ տէվրանէ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Հայ մատենագրութեան թուանշային գրադարան»
- ↑ Ազատ խոսք (հայերեն). — Т. բ. — № 37.
Աղբիւրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայ Հանրագիտակ, Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան, 1938, Պուքրէշ, Հատոր Բ, էջ 377-378։
- Զարդարեան Վ. Գ., Յիշատակարան։ Երկրորդ հատոր (հայերեն), հ. 2, Կ. Պոլիս, «Վ. եւ Պ. Զարդարեան եղբարք», 1911 — 376 էջ։