Վերջին նապաստակը

Վերջին նապաստակը
Տեսակ	կարճամետրաժ ֆիլմ
Ռեժիսոր	Բորիս Բուտակով
Սցենարիստ	Բորիս Բուտակով
Երաժշտություն	Վլադիմիր Կրիվցով
Օպերատոր	Էրնստ Ալեքսանդրի Գաման
Ընկերություն	Էկրան
Դիստրիբյուտոր	ԽՍՀՄ հեռուստատեսության և ռադիոհեռարձակման պետական կոմիտե

«Վերջին նապաստակը», 1971 թվականին նկարված, «Էկրան» ստեղծագործական միավորման խորհրդային մուլտֆիլմ։ Ռեժիսոր Բորիս Բուտակովի ստեղծած մուլտֆիլմը բնության պահպանության անհրաժեշտության մասին է ։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձմեռային անտառում լուռ է։ Սակայն անտառ է ժամանում գնացքը, և անտառում թնդացին կրակոցների ձայները։ Նապաստակը փախչում էր անտառում, իսկ նրա հետևից՝ մի խումբ որսորդներ հրացաններով։ Հանկարծակի նապաստակը առջևում տեսավ գայլին, որին նույնպես հետապնդում էին որսորդները։ Նապաստակը պտտվեց և ցատկեց ծառի ամենացածր և հաստ ճյուղին։ Գայլը նույնպես նկատեց որսորդներին, նայեց շուրջը և ցատկեց նույն ճյուղին։ Երկու որսորդական խմբերն էլ վազեցին առաջ։ Նապաստակը և Գայլը ցատկեցին ճյուղից և վազեցին, բայց շուրջը թնդում էին կրակոցները։ Դժբախտության ընկերները տեսան ցուցանակ՝ «Մինչև արգելոց 15 կմ»։ Նրանք սկսեցին մտնել արգելոց։ Գայլը զառիթափից ցատկեց որսորդի վրա, որը այնքան վախեցավ, որ գցեց իր զենքը, գլխարկը, քուրքը, վալենկին և այնքան արագ վազեց, որ ոտնաթաթերը փայլում էին։ Նապաստակը օգնեց գայլին հագնել նետված հագուստը, կապեց նրա մռութը շարֆով և մտավ նրա գրպանը։ Եվ գայլը գնաց անտառով դեպի արգելոցը՝ հեռու մնալով որսորդներից։ Բայց որսորդական շունը զգաց գայլի ներկայությունը և հաչաց։ Գայլը և նապաստակը ստիպված փախան, նետելով քողարկող հագուստը։ Նրանք մինչև որսորդների գալը հասցրեցին հասնել մինչև սյունը, որի վա գրված էր «Պետական արգելոց» ։ Որսորդները ստիպված ետ գնացին՝ արգելոցում որսորդությունն արգելված է։ Նապաստակն ու գայլը ուրախացան, բայց տեսան մի հայտարարություն. «Կենդանինե՛ր զգույշ եղեք։ Արգելոցում կարող են լինել որսագողեր։ Եգոր Յոլկին»։

Ստեղծոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սցենարի հեղինակ և ռեժիսոր՝ Բորիս Բուտակով
Բեմադրող նկարիչներ՝ Բորսիս Բուտակով, Գ. Չեռնիկով
Օպերատոր՝ Էրիստ Գաման
Կոմպոզիտոր՝ Վլադիմիր Կրիվցով
Ձայնային օպերատոր՝ Լ. Պիյրսալու
Մոնտաժ՝ Նինա Բուտակովա
Մուլտիպլիկատորներ՝ Բորիս Բուտակով, Ի. Բելովա
Ռեժիսորի օգնական՝ Վ. Պուխովա
Մուլտիպլիկատորի օգնական՝ Օլգա Կիսելյովա
Խմբագիր՝ Վալերիա Կոնովալովա
Ֆիլմի տնօրեն՝ Լ. Սադկովսկայա
Ստեղծողներ ներկայացված են մուլտֆիլմի տիտրերով։

Գեղարվեստական առանձնահատկությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուլտֆիլմում ոչ մի խոսք հնչում, հնչում է երաժշտություն, կենդանի բնության ձայներ, գնացքի աղմուկ, կրակոցների ձայներ։

Քննադատողի արձագանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն ժամանակ, 1960-ականների վերջին, խորհրդային մամուլում հայտնվել էին մեծ քանակով հոդվածներ, որոնք դեմ էին որսագողության և վայրի բնության պաշտպանության համար։ Բնապահպանական թեմատիկան այն ժամանակ նորույթ էր և Բուտակովը «հիվանդացավ» այդ թեմատիկայով։ Նույնիսկ «Վերջին նապաստակը» սցենարի անունը վերցված էր թերթի հոդվածի վերնագրից, թեև, որսորդների և ձկնորսների միությունը խնդրել էր նրան փոփոխել։ Բուտակովը ռիսկի դիմելով մոնտաժեց սև երիզը։ Հասավ Կինեմատոգրաֆիայի պետական կոմիտեի դիտման։ Արձագանքը անսպասելի էր ստուդիայի ղեկավարության համար՝ Վալկովա և Ռոդիոնովա՝ եղել է դրական։ Բայց ստուդիայի թեմատիկ ծրագրում «Վերջին նապաստակը» չի հայտնվել։ Բուտակովը հուսահատորեն ընդունեց Դ. Ն. Բաբիչենկոի առաջարկը «Էկրան» ստեղծագործական միավորման մեջ «Նապաստակի» նկարահանումների մասին, և դիմում է գրել «Սոյուզմուլտֆիլմին» իր հեռանալու մասին։ Միայն ավելի ուշ նա իմացավ, որ Կինեմատոգրաֆիայի պետական կոմիտեի Վալկովին հարցում էր ուղարկել այն մասին, թե ինչու «Վերջին նապաստակը» չկա թեմփլանում, բայց նա թաքցրել է թուղթը մահուդի տակ, իսկ Բուտակովի հեռանալուց հետո պատասխանել է, որ ֆիլմի գործարկումը հնարավոր չէ՝ հեղինակի նահանգից հեռացվելու պատճառով։ Այս տարիների ընթացքում նա բազմիցս վերադարձել է բնապահպանական և «որսագողության դեմ»թեմատիկայի այնպիսի նկարներում, ինչպիսիք են «Անտառում եղևնի է ծնվել», «Հովազի անտառային ճանապարհները»:
— Գեորգի Բորոդին «Բուսյա»^[1]