«Մագնիսական դաշտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

15:37, 11 Հունիսի 2014-ի տարբերակ

Մագնիսական դաշտը էլեկտրական հոսանքի և մագնիսական նյութերի մագնիսական ազդեցության մաթեմատիկական նկարագրությունն է։

Մագնիսական դաշտը ներկայացվում է երկու բաղադրիչներով՝ ուղղությամբ և մագնիտուդով (կամ ուժով); որպես այդպիսին այն վեկտորական դաշտ է։ Մագնիսական դաշտ - ուժային դաշտ է որը ազդում է շարժվող էլեկտրական լիցքերի և մարմիննրի վրա, որոնք անկախ իրենց շաըժման վիճակից ունեն մագնիսական մոմենտ: Մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ լիցքավորված մասնիկների հոսանքով և/կամ ատոմում էլեկտրոնների մագնիսական մոմենտով: Բացի դրամից այն առաջանում է ժամանակի ընթացքում էլեկտրական դաշտի փոփոխության առկայության դեպքում: Մագնիսական դաշտի հիմնական ուժային բնութագիրը հանդիսանումէ մագնիսական ինդուկցիայի վեկտորը В : Մաթեմատիկական տեսանկյունից B=B(x,y,z) - մագնիսական դաշտի ֆիզիկական իմաստը որոշող և կոնկրետացնող վեկտորական դաշտ: Մագնիսական դաշտի մեկ այլ հիմնարար բնորոշում է ( մագնիսական ինդուկցիաին փոխարինող և նրա հետ սերտորեն կապակցված, գրեթե հավասար նրան ֆիզիկական արժեքով) վեկտորական պոտենցիալը:

- Հաճախ գրականության մեջ վակուումում որպես մագնիսական դաշտի հիմնական բնութագրերի (այսինքն մագնիսական միջավայրի բացակայության դեպքում) ընտրում է ոչ թե մագնիսական ինդուկցիան վեկտոր B-ն, այլ մագնիսական դաշտի լարվածության վեկտորը` H ,որ կարող է այնպես անել , որ վակուումում այս երկու վեկտորները համնկնեն,սակայն մագնիսական միջավայրում վեկտոր Hչի կրում այդ նույն ֆիզիկական իմաստոը : Այդ պատճառով, վակուումի համար` երկու մոտեցումնեի պայմանական համարժեքություըան դեպքում,սիստեմատիկ տեսանկյունից պետք է համարել հիմնական բնորոշ մագնիսական դաշտ B -ն:

Մագնիսական դաշտը կարելի է անվանել մատերիայի հատուկ ձև,որի հետևանքով իրականացվում է փոխազդեցություն շարժվող լիցքավորված մասնիկների կամ մարմինների միջև,

մագնիսական մոմենտով օժտված: Մագնիսական դաշտերը պարտադիր պայման են էլեկտրական դաշտերի գոյության համար:Միասին, մագնիսական և էլեկտրական դաշտերի ձևավորում են  էլեկտրամագնիսական դաշտ, որոնք արտահայտվում  են մասնավորապես թեթև եւ այլ էլեկտրամագնիսական ալիքների միջոցով:

Մագնիսական դաշտի աղբյուրներ

Մագնիսական դաշտը ստեղծվում(գեներացվում) է լիցքավորված մասնիկների հոսանքով, կամ ժամանակի ընթացքում փոփոխվող էլեկտրական դաշտով, կամ ներքին մագնիսական մոմենտների մասնիկներով :

Մագնիսական դաշտի առաջացումը

Մագնիսական դաշտը առաջանում է մասնիկների և մարմիններիի փոխազդեցությունից,շարժվող լիցքավորված մասնիկների փոխազդեցությունից (կամ հոսանքի առկայության դեպքում): Մագնիսական դաշտում շարժվող էլեկտրականապես լիցքավորված մասնիկի վրա ազդող ուժնը կոչվում է Լորենցի ուժ, որը միշտ ուղղահայաց է ուղղված v-ին և B վոկտորնորին: Այն համեմատական է qմասնիկի լիցքին, արագություն բաղադրիչը V-ն է,ուղղահայաց էB մագնիսական դաշտի վեկտորին և B մագնիսական դաշտի ինդուկցիայի մեծությանը: SI համակարգում հավասարումը ունի հետևյալ տեսքը` F=q(v×B) Երկու մագնիսների փողազդեցություն

Առօրյա կյանքում ամենահաճախ հանդիպող մագնիսական դաշտի դրսևորումներից մեկը դա երկու մագնիսների փողազդեցություն է` նույնանունները վանում են, տարանուննորը ձգում:

Մաթեմատիկական պատկերացում

Մագնիսական դաշտի մակրոսկոպիկ բնութագիրը ներկայացված է երկու տարբեր վեկտորական դաշտերում` H և B նշանակվող: H անվանում են մագնիսական դաշտի լարվածությունը, B` մագնիսական ինդուկցիա: Մագնիսական դաշտ տերմինը կիրառվում է այդ երկու դաշտերի համար էլ(սակայն շամանակին կիրառվում էր առաջնահերթ H ի համար): B Մագնիսական ինդուկցիան համարվում է մագնիսական դաշտի հիմնական բնութագիր, քանի-որ առաջին հերթին հենց նա է որոշում լիցքի վրա ազդող ուշը, իսկ երկրորդ B և E ն իրականում հանդիսանում են միևնույն տենզո էլեկտրամագնիսական դաշտի բաղադրիչ:Նույն կերպ H ը և D Էլեկտրական ինդուկցիան միավորվում են միևնույն տենզորի մեջ: Իր հերթին էլեկտրամագնիսական դաշտի բաժանումը էլեկտրականի և մագնիսականի համարվում է պայմանական և կախված է տեղեկատվական համակարգի ընտրությունից,այդ իսկ պատճառով E և B վեկտորները պետք է ընտրվեն միասին: Այսինքն, վակուումում, հետևաբար նաև ֆունդամենտալ մակրոսկոպիկ մակարդակում H և B -ն համնկնում են, ինչը թույլ է տալիս ավտոմատ ռեժիմում մագնիսական հոսանքի ֆունդամենտալ նկարագրության համար ընտրել H և B-ն կամայականորեն:

Մագնիսական հոսանքի էներգիա

Մագնիսական հոսանքի էներգիայի խտության մեծացումը հավասար է` dω=H×dB, որտեղ H-ը մագնիսական դաշտի լարվածությունն է, իսկ B -ն մագնիսական ինդուկցիան:

Նյութերի մագնիսական հատկությունները

Ֆունդամենտալ տեսանկյունից մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ փոփոխական էլեկտրական դաշտով,էլեկտրական հոսանքներով լիցքավորված մասնիկների հոսքի տեսքով կամ մասնիկների մագնիսական մոմենտով: Հստակ միկրոսկոպիկ կառույցները և տարբեր նյութերի հատկությունները բերում են նրան որ մակրոսկոպիկ աստիճանում արտաքին մագնիսական ազդեցության ներքո նրանք կարող են իրենց դրսևորել տարբեր կերպ: Դրա հետևանքով նյութերը իրենց մագնիսական հատկությունների նկատմամբ բաժանվում են հիմնական խմբերի`

- Դիամագնիսականություն` այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին հակառակ ուղղությամբ:
- Պարամագնիսականություն`այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին ուղղությամբ:
- Ֆեռիմագնիսականություն` նյութի մագնիսակարգավորված վիճակ, երբ նյութի մասնիկների մագնիսական մոմենտները կազմում են երկու կամ ավելի թվով մագնիսական ենթացանցեր, որոնցից յուրաքանչյուրի մագնիսական մոմենտներն ունեն միևնույն ուղղությունը։
- Ֆեռոմագնիսականություն`նյութեր, որոնցում որոշակի կրիտիկական ջերմաստիճանց ցածր լինենու դեմքում սահմանվում է մագնիսական մոմենտների հեռահար ֆեռոմագնիսական կարգ:
- Հակաֆեռիմագնիսականություն` նյութեր, որոնցում սահմանվում է ատոմների և իոնների մագնիսական մոմենտների հակաֆեռիմագնիսական դասակարգում:

Մագնիսական դաշտի գաղափարների զարգացման պատմություն

Չնայած mագնիսներ 7 մագնիսականություն, որոնք հայտնի են եղել շատ ավելի վաղ,մագնիսական դաշտի ուսումնասիրությունը մագնիսական դաշտի սկսվել է 1269 - ին,երբ Ֆրանսիայի գիտնական Փիթեր Պերիգրինը նկատել է մագնիսական դաշտ գնդաձև մագնիսի վրա, օգտագործելով պողպատե ասեղներ հայտնաբերել է որ արդյունքում ստացբող մագնիսական ուժագծերը հատվում են երկու կետում որոնք նա անվանել է «բևեռներ» Երկրի բևեռների նման: Գրեթե երեք դար անց, Ուիլիամ Գիլբերդ Կոլչեստեր - ը օգտագործելով Փիթեր Պերիգրին աշխատությունները և առաջին անգամ սահմանեց որ Երկրիը ինքնին մագնիս է:

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:VFPt cylindrical magnet thumb.svg|մինի|250px|Իդեալական գլանաձև [[մագնիս]]ի մագնիսական դաշտը:]]
 '''Մագնիսական դաշտը''' [[էլեկտրական հոսանք]]ի և [[մագնիս|մագնիսական նյութեր]]ի մագնիսական ազդեցության մաթեմատիկական նկարագրությունն է։
 Մագնիսական դաշտը ներկայացվում է երկու բաղադրիչներով՝ ''ուղղությամբ'' և ''մագնիտուդով'' (կամ ուժով); որպես այդպիսին այն [[վեկտորական դաշտ]] է։
-== Ծանոթագրություններ ==
+Մագնիսական դաշտ - ուժային դաշտ է որը ազդում է շարժվող էլեկտրական լիցքերի  և մարմիննրի վրա, որոնք անկախ իրենց շաըժման վիճակից ունեն մագնիսական մոմենտ: Մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ լիցքավորված մասնիկների հոսանքով և/կամ ատոմում էլեկտրոնների մագնիսական մոմենտով: Բացի դրամից այն առաջանում է ժամանակի ընթացքում էլեկտրական դաշտի փոփոխության առկայության դեպքում: Մագնիսական դաշտի հիմնական ուժային բնութագիրը հանդիսանումէ մագնիսական ինդուկցիայի վեկտորը '''В''' : Մաթեմատիկական տեսանկյունից '''B=B(x,y,z)''' -  մագնիսական դաշտի ֆիզիկական իմաստը որոշող և կոնկրետացնող վեկտորական դաշտ:
+Մագնիսական դաշտի մեկ այլ հիմնարար բնորոշում  է ( մագնիսական ինդուկցիաին փոխարինող և նրա հետ սերտորեն կապակցված,  գրեթե հավասար նրան ֆիզիկական արժեքով) վեկտորական պոտենցիալը:
+**Հաճախ գրականության մեջ վակուումում որպես մագնիսական դաշտի  հիմնական բնութագրերի (այսինքն մագնիսական միջավայրի բացակայության դեպքում) ընտրում է ոչ թե մագնիսական ինդուկցիան վեկտոր '''B'''-ն, այլ մագնիսական դաշտի լարվածության վեկտորը` '''H''' ,որ կարող է այնպես անել , որ վակուումում այս երկու վեկտորները համնկնեն,սակայն մագնիսական միջավայրում վեկտոր '''H'''չի կրում այդ նույն ֆիզիկական իմաստոը : Այդ պատճառով, վակուումի համար` երկու մոտեցումնեի  պայմանական համարժեքություըան դեպքում,սիստեմատիկ տեսանկյունից պետք է համարել հիմնական բնորոշ մագնիսական դաշտ '''B''' -ն:
+Մագնիսական դաշտը կարելի  է անվանել մատերիայի հատուկ ձև,որի հետևանքով իրականացվում է փոխազդեցություն շարժվող լիցքավորված մասնիկների կամ մարմինների միջև,
+ մագնիսական մոմենտով օժտված: Մագնիսական դաշտերը պարտադիր պայման են էլեկտրական դաշտերի գոյության համար:Միասին, մագնիսական և էլեկտրական դաշտերի ձևավորում են  էլեկտրամագնիսական դաշտ, որոնք արտահայտվում  են մասնավորապես թեթև եւ այլ էլեկտրամագնիսական ալիքների միջոցով:
+== Մագնիսական դաշտի աղբյուրներ ==
+Մագնիսական դաշտը ստեղծվում(գեներացվում)  է  լիցքավորված մասնիկների հոսանքով, կամ ժամանակի ընթացքում փոփոխվող էլեկտրական դաշտով, կամ ներքին մագնիսական մոմենտների մասնիկներով :
+== Մագնիսական դաշտի առաջացումը ==
+Մագնիսական դաշտը առաջանում է  մասնիկների և մարմիններիի փոխազդեցությունից,շարժվող լիցքավորված մասնիկների փոխազդեցությունից (կամ հոսանքի առկայության դեպքում): Մագնիսական դաշտում շարժվող էլեկտրականապես լիցքավորված մասնիկի վրա ազդող ուժնը կոչվում է Լորենցի ուժ, որը միշտ ուղղահայաց է ուղղված '''v'''-ին և '''B''' վոկտորնորին: Այն համեմատական է '''q'''մասնիկի լիցքին, արագություն բաղադրիչը '''V'''-ն է,ուղղահայաց է'''B''' մագնիսական դաշտի վեկտորին և  ''B'' մագնիսական դաշտի ինդուկցիայի մեծությանը: SI համակարգում հավասարումը ունի հետևյալ տեսքը` '''F=q(v×B)'''
+''' Երկու մագնիսների փողազդեցություն'''
+ Առօրյա կյանքում ամենահաճախ հանդիպող մագնիսական դաշտի դրսևորումներից մեկը դա երկու մագնիսների փողազդեցություն է` նույնանունները վանում են, տարանուննորը ձգում:
+== Մաթեմատիկական պատկերացում ==
+Մագնիսական դաշտի մակրոսկոպիկ բնութագիրը ներկայացված է երկու տարբեր վեկտորական դաշտերում` '''H''' և '''B''' նշանակվող: '''H''' անվանում են մագնիսական դաշտի լարվածությունը, '''B'''` մագնիսական ինդուկցիա: ''Մագնիսական դաշտ'' տերմինը կիրառվում է այդ երկու դաշտերի համար էլ(սակայն շամանակին կիրառվում էր առաջնահերթ '''H''' ի համար): '''B''' Մագնիսական ինդուկցիան համարվում է մագնիսական դաշտի հիմնական բնութագիր, քանի-որ առաջին հերթին հենց նա է որոշում լիցքի վրա ազդող ուշը, իսկ երկրորդ '''B''' և '''E''' ն իրականում հանդիսանում են միևնույն տենզո էլեկտրամագնիսական դաշտի բաղադրիչ:Նույն կերպ '''H''' ը և '''D''' Էլեկտրական ինդուկցիան միավորվում են միևնույն տենզորի մեջ: Իր հերթին էլեկտրամագնիսական դաշտի  բաժանումը էլեկտրականի և մագնիսականի համարվում է պայմանական և կախված է տեղեկատվական համակարգի ընտրությունից,այդ իսկ պատճառով  '''E''' և '''B''' վեկտորները պետք է ընտրվեն միասին: Այսինքն, վակուումում, հետևաբար  նաև ֆունդամենտալ մակրոսկոպիկ մակարդակում '''H''' և '''B''' -ն համնկնում են, ինչը թույլ է տալիս ավտոմատ ռեժիմում մագնիսական հոսանքի ֆունդամենտալ նկարագրության համար ընտրել '''H ''' և '''B'''-ն կամայականորեն:
+== Մագնիսական հոսանքի էներգիա ==
+Մագնիսական հոսանքի էներգիայի խտության մեծացումը հավասար է` '''dω=H×dB''', որտեղ '''H'''-ը մագնիսական դաշտի լարվածությունն է, իսկ '''B''' -ն մագնիսական ինդուկցիան:
+== Նյութերի մագնիսական հատկությունները ==
+Ֆունդամենտալ տեսանկյունից մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ փոփոխական էլեկտրական դաշտով,էլեկտրական հոսանքներով լիցքավորված մասնիկների հոսքի տեսքով կամ մասնիկների մագնիսական մոմենտով: Հստակ միկրոսկոպիկ կառույցները և  տարբեր նյութերի հատկությունները բերում են նրան որ մակրոսկոպիկ աստիճանում արտաքին մագնիսական ազդեցության ներքո նրանք կարող են իրենց դրսևորել տարբեր կերպ: Դրա հետևանքով նյութերը իրենց   մագնիսական հատկությունների նկատմամբ բաժանվում են հիմնական խմբերի`
+**Դիամագնիսականություն` այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին հակառակ ուղղությամբ:
+**Պարամագնիսականություն`այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին ուղղությամբ:
+**Ֆեռիմագնիսականություն` նյութի մագնիսակարգավորված վիճակ, երբ նյութի մասնիկների մագնիսական մոմենտները կազմում են երկու կամ ավելի թվով մագնիսական ենթացանցեր, որոնցից յուրաքանչյուրի մագնիսական մոմենտներն ունեն միևնույն ուղղությունը։
+**Ֆեռոմագնիսականություն`նյութեր, որոնցում  որոշակի կրիտիկական ջերմաստիճանց ցածր լինենու դեմքում սահմանվում է մագնիսական մոմենտների հեռահար ֆեռոմագնիսական  կարգ:
+**Հակաֆեռիմագնիսականություն` նյութեր, որոնցում սահմանվում է ատոմների և իոնների մագնիսական մոմենտների հակաֆեռիմագնիսական դասակարգում:
+== Մագնիսական դաշտի գաղափարների զարգացման պատմություն ==
+Չնայած mագնիսներ 7 մագնիսականություն, որոնք հայտնի են եղել շատ ավելի վաղ,մագնիսական դաշտի ուսումնասիրությունը մագնիսական դաշտի սկսվել է  1269 - ին,երբ Ֆրանսիայի գիտնական Փիթեր Պերիգրինը նկատել է մագնիսական դաշտ գնդաձև մագնիսի վրա, օգտագործելով պողպատե ասեղներ հայտնաբերել է որ  արդյունքում ստացբող   մագնիսական ուժագծերը հատվում են երկու կետում որոնք նա անվանել է «բևեռներ» Երկրի բևեռների նման: Գրեթե երեք դար անց, Ուիլիամ Գիլբերդ  Կոլչեստեր - ը օգտագործելով Փիթեր Պերիգրին աշխատությունները և առաջին անգամ սահմանեց որ Երկրիը ինքնին մագնիս է:
+{{ծանցանկ}}
 {{ծանցանկ}}