Դիտել Սաբայիլյան ամրոց էջի աղբյուրը

{{Տեղեկաքարտ Ռազմական կառույց
|իրական անվանումը = {{lang-az|Bayıl qalası}}
|պատկեր = Azerbaigian-baku3.jpg
|նկարագրություն = 
|տիպ = Ամրոց
|կառուցող = Ֆարիբուս III շիրվանշահ
| մատչելիություն = այո
}}
[[Պատկեր:Sabayil relics.jpg|«Բայիլյան քարեր» սալաքար՝ Սաբայիլի ամրոցի մնացորդների վրա փորագրված արձանագրություններ և պատկերներ<ref>{{գիրք|հեղինակ = Jonathan M. Bloom, Sheila Blair. |վերնագիր = The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture |հրատարակչություն = Oxford University Press |թվական = 2009 |հատոր = 2 |էջեր = 513 |էջ = 240 |isbn = 9780195309911}}</ref>|thumb]]

'''Սաբայիլյան ամրոցը''' ({{lang-az|Bayıl qalası}}), կառույց, որը գտնվում է Բայիլյան ծովածոցի ափին ([[Բաքու]], [[Ադրբեջան]])։ Հետագայում կոչվել է նաև Սաբայիլյան ամրոց, Շահրի Սաբա, Շահրի Նայ, ստորջրյա քաղաք, բայիլյան քարեր, քարվանսարա և այլն։

== Պատմություն ==
Ամրոցը կառուցել է [[Ֆարիբուս III]] [[շիրվանշահ]]ի կողմից [[1234]] թվականին։ Ըստ լեգենդի՝ մինչև վերջերս ամրոցը ամբողջովին ջրի տակ է եղել և ափից գտնվել 350 մետր հեռավորության վրա։ Ուղղանկյունաձև սալաքարերի չափերը 70×25-50 սմ են, որոնք հայտնաբերվել են [[1939 թվական]]ին՝ հնագիտական արշավախմբի կողմից։

[[2000]]-ականների վերջերին, ջրի իջեցումների շնորհիվ, ի հայտ է գալիս ամրոցի վերին հատվածը։ Հնագետներին հատկապես հետաքրքրեց ամրոցի ֆրիզի մի մասը, որը ցուցադրվեց «[[Շիրվանշահերի ամրոցի]]» թանգարանում։ Ծովի հատակում հայտնաբերվել են շուրջ 706 սալաքարեր` կենդանիների, բույսերի պատկերներով, ինչպես նաև արաբական տառեր։ Գտնվել են 12 դիմանկարներ, որտեղ ներկայացված են տվյալ ժամանակաշրջանի հայտնի անձիք։ Քարերից մեկին պատկերված է [[Շիրվանշահ]]ը, ում օրոք էլ կառուցվել է ամրոցը<ref>{{հոդված|հեղինակ=Բաբաև Կ.|վերնագիր=Բայիլյան քար|հրատարակություն=[[Գիտություն և կյանք]] |թվական=1989 |համար=4 |էջ=40}}</ref>։

== Ճարտարապետություն ==
Ամրոցը կառուցվել է ճարտարապետ Զեյնադին իբն Աբու Ռաշիդ Շիրվանի նախագծով։ Կառույցը հյուսիսից հարավ ուժեղ ձգվածություն ունեցող անկանոն քառանկյան տեսք ունի՝ 180 մետր երկարությամբ և 40 մետր լայնությամբ։ Այդ ձևը համապատասխանում է կղզու ուրվագծին, որի վրա էլ հիմնված էր ամրոցը։ Այն շրջապատված էր պարսպով, որի պատերի հաստությունը կազմում էր 1,5-2 մետր, կային նաև 15 աշտարակներ, որոնցից 3-ը շրջանաձև, իսկ 12-ը կիսաշրջանաձև էին։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==
* {{գիրք |հեղինակ = Jonathan M. Bloom, Sheila Blair. |վերնագիր = The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture |հրատարակչություն = Oxford University Press |թվական = 2009 |հատոր = 2 |էջեր = 513 |էջ = 240 |isbn = 9780195309911}}

[[Կատեգորիա:Ադրբեջանի ամրոցներ]]