Սաբայիլյան ամրոց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սաբայիլյան ամրոց
Նկարագրություն
Տեսակդղյակ
Վարչական միավորԲաքու
Երկիր Ադրբեջան
Կառուցված1234
ԿառուցողՖարիբուս III շիրվանշահ
Քարտեզ
Քարտեզ
 Sabayil Fortress Վիքիպահեստում
«Բայիլյան քարեր» սալաքար՝ Սաբայիլի ամրոցի մնացորդների վրա փորագրված արձանագրություններ և պատկերներ[1]

Սաբայիլյան ամրոցը (ադրբ.՝ Bayıl qalası), կառույց, որը գտնվում է Բայիլյան ծովածոցի ափին (Բաքու, Ադրբեջան)։ Հետագայում կոչվել է նաև Սաբայիլյան ամրոց, Շահրի Սաբա, Շահրի Նայ, ստորջրյա քաղաք, բայիլյան քարեր, քարվանսարա և այլն։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամրոցը կառուցել է Ֆարիբուս III շիրվանշահի կողմից 1234 թվականին։ Ըստ լեգենդի՝ մինչև վերջերս ամրոցը ամբողջովին ջրի տակ է եղել և ափից գտնվել 350 մետր հեռավորության վրա։ Ուղղանկյունաձև սալաքարերի չափերը 70×25-50 սմ են, որոնք հայտնաբերվել են 1939 թվականին՝ հնագիտական արշավախմբի կողմից։

2000-ականների վերջերին, ջրի իջեցումների շնորհիվ, ի հայտ է գալիս ամրոցի վերին հատվածը։ Հնագետներին հատկապես հետաքրքրեց ամրոցի ֆրիզի մի մասը, որը ցուցադրվեց «Շիրվանշահերի ամրոցի» թանգարանում։ Ծովի հատակում հայտնաբերվել են շուրջ 706 սալաքարեր` կենդանիների, բույսերի պատկերներով, ինչպես նաև արաբական տառեր։ Գտնվել են 12 դիմանկարներ, որտեղ ներկայացված են տվյալ ժամանակաշրջանի հայտնի անձիք։ Քարերից մեկին պատկերված է Շիրվանշահը, ում օրոք էլ կառուցվել է ամրոցը[2]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամրոցը կառուցվել է ճարտարապետ Զեյնադին իբն Աբու Ռաշիդ Շիրվանի նախագծով։ Կառույցը հյուսիսից հարավ ուժեղ ձգվածություն ունեցող անկանոն քառանկյան տեսք ունի՝ 180 մետր երկարությամբ և 40 մետր լայնությամբ։ Այդ ձևը համապատասխանում է կղզու ուրվագծին, որի վրա էլ հիմնված էր ամրոցը։ Այն շրջապատված էր պարսպով, որի պատերի հաստությունը կազմում էր 1,5-2 մետր, կային նաև 15 աշտարակներ, որոնցից 3-ը շրջանաձև, իսկ 12-ը կիսաշրջանաձև էին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Jonathan M. Bloom, Sheila Blair., The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture, հ. 2, «Oxford University Press», 2009 — 513, էջ 240, էջեր 513 — 513 էջ, ISBN 9780195309911։
  2. Բաբաև Կ. Բայիլյան քար // Գիտություն և կյանք. — № 4.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Jonathan M. Bloom, Sheila Blair., The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture, հ. 2, «Oxford University Press», 2009 — 513, էջ 240, էջեր 513 — 513 էջ, ISBN 9780195309911։