Մանրապատումների թատրոն
Մանրապատումների թատրոնը արվեստագետների մի համայնք է, որոնք նախընտրում են արվեստի կարճ ձևերի տեսակները (մենախոսություն, քառյակներ, կատակերգություն) և ընտրում են թատրոնի խաղացանկի համար կատակերգական և երգիծական ժանրերի փոքրիկ միանվագ պիեսներ և կատակերգական և երգիծական ժանրերի թատերական ներկայացումներ, որոնք բնութագրվում են գրոտեսկային և պարոդիական ոճերով. և երբեմն մանրապատումներով արտահայտված քնարական ձևերով[1]։
Մանրապատումների թատրոնը և սիրային թատրոնը կամերային թատրոնի տեսակներից են։
Կինոյի հետ միաժամանակ հայտնվելով ՝ մանրապատումների թատրոնները ձեռք բերեցին հսկայական ժողովրդականություն։ Միայն Սանկտ Պետերբուրգում և Մոսկվայում մոտ երկու հարյուր հիսուն թատրոն կար, որոնք ամեն օր հսկայական թվով ներկայացումներ էին տալիս։
Նախահեղափոխական շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սանկտ Պետերբուրգի մանրապատումների թատրոնի ժանրի առաջատարը «կաբարե թատրոնն» էր, այսպես կոչված, «ակումբային տիպի» թատրոնը, որից ամենահայտնին «Ծուռ հայելի» թատրոնն էր, որը 1910 թվականին գտնվում էր Եկատերինյան ջրանցքի գետափին №90 տանը, 1924 թվականից իտալական փողոցի թիվ 13 տան նկուղում[2], իսկ 1927 թվականից՝ Կարավան փողոցում գտնվող թիվ 12 տան նկուղում։ Ավելին, թատրոնը ուներ պրոֆեսիոնալ դերասանների մշտական թատերախումբ, ունիվերսալ կատարողական ունակություններով[3]։
Ստեղծվեցին ներկայացումներ՝ «Տրոյիցկայայի մանրապատումների թատրոնի համար» հարմարեցված կամերային ժանրին, որի խաղացանկում դրամատիկական ներկայացումները համադրվում էին պարային կատարումների հետ.
«Դեկամերոնից» կարճ պատմվածքում կատարվեց «Miserere» վալսը. «Բամբասկոտ հարևան» ներկայացումում օգտագործվում էր Վերդիի «Դոն Կառլոս» օպերայից մի հատված։ Թատրոնի խաղացանկում ընդգրկված էին պիեսների հիման վրա ներկայացվող ներկայացումներ, Օ. Ուայլդի «Ֆլորենտինյան ողբերգությունը», «Շքեղ Ֆլորիդոնը» օպերետը՝ «Ի՞նչ են սիրում կանայք» եգիպտական կյանքից վերցված պարերով, Յու. Բելաևի «Հին Պետերբուրգ» «Բաստիեն և Բաստիանա»՝ խորագրով գրված տասներկուամյա Մոցարտի կողմից։
«Արվեստի, գեղարվեստական լեզուների այնպիսի դիմակահանդես, որում հավաքվում էին ոչ միայն հեռավոր ժանրերը, այլև հեռավոր ոճերը։ Այստեղ հավաքվել են բոլոր դարերն ու ժողովուրդը »։ Հին Արևելքը հայտնվում է Շեխերազադե քաղաքում, մեքսիկական օպերետա Նիկիտայում` Լատինական Ամերիկա, մնջախաղի բալետը` Մ. Կուզմինի մոլուցքը ներկայացնող բալետը տեղի է ունեցել Հին Չինաստանում, իսկ տեսարանները` «Երկնաքերի վրա», բնականաբար, ժամանակակից Ամերիկայում։ Հին հունական գեղեցկուհիները՝ տունիկաներով, հյուսվածքով և սանդալներով, պատկերված էին հին հունական առասպելների պատմություններով։ Նույնիսկ ընդմիջումներով անցած կինոֆիլմերը շարունակաբար ցուցադրում էին «մզկիթներ, մինարեթներ և խալիֆաների դամբարաններ դեպի քաղցր երգը.« Գիշերը մութ է և լուսինը կախարդականորեն փայլում է ... »[4]:
1915-1917 թվականներին հայտնի էր «Բ. Ս. Նևոլինի ինտիմ թատրոնը», որը գտնվում էր Կրյուկովա ջրանցքի առափնյա № 41 տանը։
1911 թվականից գործում է «Մամոնտովի մանրապատումների թատրոնը»[5], որտեղ Կ. Յա. Գոլեյզովսկինբեմադրեց հետևյալ բալետային ներկայացումները. «Թիթեռներ»ч երաժշտությունը Ա. Սկրյաբինի, Ա։ Գլազունովի «Խրախճանք», Շոպենի՝ «Սպիտակ եւ սեւ», Ժ. Գորտրանայի՝ «Les Tableaux vivants» (?), Կ. Դեբյուսսիի՝ «Teran" ներկայացումները։
1920թ թվականին Իտալական փողոցի № 13 տանը տեղակայված է «Ազատ կատակերգության» թատրոնը՝ պարսավանքի և քաղաքական երգիծական թատրոն[6]։
Նոր տնտեսական քաղաքականության ժամանակաշրջանը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նոր տնտեսական քաղաքականության դարաշրջանը նպաստեց թատերական և առևտրային նախաձեռնության կարճատև աճին, ինչը հիմք տվեց զվարճալի գիշերային կաբարեների ոճին, օրինակ ՝
«Հեքիաթը»՝1921-1924 թվականներին[7]։
Լույս աշխարհ եկան հետևյալ թատրոնները՝
1922-1928թ. «Ազատ թատրոն» մասնավոր ձեռնարկություն, Նևսկայի պողոտա 72։
«Դ. Գ. Գուտմանի երգիծական թատրոնը», որը հիմք դրեց կատակերգական թատրոնի և վաղ երաժշտական ժանրի համար։
1930 - 1933 - Փոքր ձևերի թատրոն, որը ժառանգել է «Ծուռ հայելի» թատերախմբի վերջին հասցեն և մի մասը։
1937 - 1938 թվականներ՝ «Մանրապատումների թատրոն» Իտալիայի 13 փողոցում ՝ Ի.Օ. Դունաևսկու և Գութմանի ղեկավարությամբ։
Խորհրդային ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին սովետական[8] նման թատրոնը կարելի է համարել վիտեբսկի Թերևսատը («Հեղափոխական երգիծանքի թատրոն»,1919)։
Սովետական կառավարության մեծ թատերական և դիտարժան ձևերի նկատմամբ կողմնորոշման կապակցությամբ՝ երեսունականներից ի վեր մանրապատումների թատրոնները գործնականում անհետացել էին և հայտնվեցին միայն Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին՝ որպես առաջնային թատրոնների ագիտացիայի ձևերից մեկը[9]։
Տես Նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կամերային թատրոն
- «Չղջիկը»՝ նախահեղափոխական Ռուսաստանում
- Յակոբսոնի «Պարարվեստի մանրապատումները»
- «Լենինգրադի մանրապատումների թատրոն»
- «Մոսկվայի մանրապատումների թատրոն»
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Театральная энциклопедия» = Из истории русского и советского театра / П.А.Марков. — в пяти томах. — М.: Искусство, 1974. — Т. 2. — 542 с. — 25 000 экз. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 25-ին.
- ↑ Дом И. Л. Лазарева — в этом доме — Театр Музыкальной Комедии — с 1929 года.
- ↑ ««Театры миниатюр»». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 27-ին. — «Энциклопедия Санкт-Петербург». А. А. Кириллов
- ↑ ««Театр миниатюр на Троицкой»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 27-ին. — Информация взята с неофициального сайта Евгения Петросяна
- ↑ Е.Д.Уварова Энциклопедия «Эстрада в России XX век». — М.: «Олма-Пресс», 2004. — 864 с. — 5000 экз. — ISBN 5-224-04462-6
- ↑ Л. И.Тихвинская «Кабаре и театры миниатюр в России» 1908-1917. — М., 1995.
- ↑ Е.Д.Уварова «Эстрадный театр» : миниатюры, обозрения, мюзик-холлы (1917-1945). — М., 1983.
- ↑ «О театре» / П.А.Марков. — в четырех томах. — М.: Советская энциклопедия, 1963. — Т. 1. — 1216 с. — 43 000 экз. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 25-ին.
- ↑ ««Театр миниатюр»». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 27-ին. — art-world-theatre