Դիտել Հիմբա էջի աղբյուրը

'''Հիմբա''', [[Նամիբիա]]յի հյուսիսում բնակվող քոչվոր ժողովուրդ (20 000-50 000 մարդ<ref name="National Geographic">[http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0401/feature2/index.html?fs=www7.nationalgeographic.com National Geographic] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071111194215/http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0401/feature2/index.html?fs=www7.nationalgeographic.com |date=2007-11-11 }}{{ref-en}}</ref>)։
[[Պատկեր:Himba women.jpg|thumb|280px|Հիմբա ժողովրդի կանայք]]
Հիմբաները ծագել են [[հերերոներ|հերերո]] ժողովրդից։ Նրանք խոսում են հերերո լեզվի օտջիհիմբա բարբառով։ Հիմբաները հերերոների հետ միասին Նամիբիա են եկել մի քանի հարյուր տարի առաջ՝ արևելյան [[Աֆրիկա]]յից։ Մոտ 150 տարի առաջ հերերոները անջատվել են հիմբաներից և բնակություն հաստատել [[հարավ]]ում։

== Կրոն ==

[[Պատկեր:Namibie Himba 0712a.jpg|thumb|280px|Հիմբաների ավանդական տունը]]
Հիմբաների գերագույն աստվածը [[Մուկուրու]]ն է{{sfn|Crandall|2000|p=[https://books.google.com/books?id=z-aow7Sb0JgC&pg=PA188 188]}}։ Նրանք պահպանել են նաև իրենց ավանդական հավատալիքները՝ նախնիների պաշտամունքը և սրբազան [[կրակ]]ի հետ կապված ծիսակարգերը, որոնք համարվում են կարևոր կապող օղակ ողջերի աշխարհի և անդրշիրիմյան աշխարհի միջև։ Սրբազան կրակը պահպանվում է՝ քանի դեռ ողջ է ցեղի առաջնորդը։ Երբ նա մահանում է, նրա տունը քանդում են, իսկ կրակը հանգցնում։ Նրա ընտանիքը ողջ գիշեր կատարում է ծիսական [[պար]]եր։

== Կենսակերպ ==

[[Պատկեր:Himba-Hirten.jpg|thumb|280px]]
Հիմնականում հիմբաները զբաղվում են [[անասնապահություն|անասնապահությամբ]] ([[խոշոր եղջերավոր կենդանիներ|խոշոր եղջերավոր անասուններ]], [[այծեր]] ու [[ոչխարներ]])։ Հիմբա կանայք կատարում են առավել ծանր աշխատանք ([[ջուր]]ը կրում են [[գյուղ]], կառուցում են տներ և այլն), քան տղամարդիկ։ Հիմբաներն իրենց տները կառուցում են երիտասարդ [[ծառ]]երից, որոնք հետո ծեփվում են ցեխով ու գոմաղբով<ref name="bigpicture">{{cite web|url=http://bigpicture.ru/?p=119699|title=О племени Химба|accessdate=2012 թ․ օգոստոսի 8|archiveurl=https://www.webcitation.org/6A00lWes7?url=http://bigpicture.ru/?p=119699|archivedate=2012 թ․ օգոստոսի 18|url-status=live}}</ref>։
Հիմբաների համար ոչ պակաս կարևոր են սանրվածքը, հագուստը և զարդեղենը։ Կանայք հագնում են այծի կաշվից կիսաշրջազգեստ, զարդարվում են խեցիներով և պղնձյա այլ զարդերով<ref name="bigpicture"/>։ Եվ տղամարդիկ և կանայք իրենց մարմինը պատում են [[օքրա]]յի, [[ճարպ]]ի և [[մոխիր]]ի խյուսով՝ [[մաշկ]]ը արևից պաշտպանելու համար։ Հաճախ այդ մածուկին ավելացնում են հոտավետ բուսանյութեր։ Այդ խառնուրդը նրանց մաշկին տալիս է կարմրավուն երանգ, որը [[արյուն|արյան]] և [[կյանք]]ի խորհրդանիշն է<ref name="bigpicture"/>։ Կանայք այդ խառնուրդով են պատում նաև [[մազեր]]ը։ Կանանց սանրվածքից կարելի է որոշել նրանց ամուսնական դրությունը։ Տղամարդկանց սանրվածքից նույնպես կարելի է կռահել նրանց ամուսնական դրությունը՝ օրինակ, ամուսնացած տղամարդիկ [[չալմա]] են կրում։
Ժամանակակից հագուստը հիմբաների մոտ բացակայում է, բայց եթե այն ձեռք են բերում, ապա դրանք ստանում են միայն տղամարդիկ։
Ժամանակակից կենցաղային իրերից հիմբաները օգտագործում են միայն պլաստիկ շշեր և ցելոֆանե տոպրակներ՝ զարդեղենը և այլ իրեր պահելու համար<ref name="bigpicture"/>։

[[Անապատներ|Անապատային]] խիստ [[կլիմա]]յի պայմաններում ապրելով և արտաքին աշխարհից կտրված լինելով հանդերձ, հիմբաները պահպանել են իրենց ավանդական կենսակերպը։ [[Ցեղ]]ի յուրաքանչյուր անդամ պատկանում է երկու [[կլան]]ի՝ հայրական և մայրական։ Այդ կլանները ղեկավարում են ամենատարեց տղամարդիկ։ Որդիներն ապրում են իրենց ծնողների (հոր և մոր) կլանում, իսկ դուստրերը ամուսնանալուց հետո տեղափոխվում են ապրելու ամուսնու կլանում։

== Պատմություն ==

[[1904]] թվականին գերմանական գաղութարար բռնապետության [[գեներալ]] [[Լոտար ֆոն Տրոտ]]ի ղեկավարությամբ, հիմբաները ենթարկվել են [[ցեղասպանություն|ցեղասպանության]]<ref>{{Cite web|title=Fast Facts: The Himba of Namibia - Namibia Tourism Board|url=https://www.namibiatourism.com.na/blog/Fast-Facts-The-Himba-of-Namibia|website=www.namibiatourism.com.na|access-date=2020 թ․ մայիսի 25|archive-date=2020 թ․ օգոստոսի 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20200801165307/https://www.namibiatourism.com.na/blog/Fast-Facts-The-Himba-of-Namibia|url-status=dead}}</ref>։ [[1980]]-ական թվականներին հիմբաների գոյությունը վտանգված էր։ Դաժան [[երաշտ]]ը կործանել էր խոշոր եղջերավոր անասունների 90%-ը։ Այդ պատճառով շատ հիմբաներ լքեցին իրենց ցեղերը և ուղևորվեցին [[քաղաք]]ներ<ref name="RMHE">{{Cite book|title=Risk Management in a Hazardous Environment: A Comparative Study of two Pastoral Societies|first=Michael|last=Bollig|url=https://books.google.com/books?id=SsPO7wYv1VkC|publisher=Springer Science+Business Media, Inc.|location=New York|year=2006|pages=167–168|isbn=9780387275819}}</ref>։ [[1990]]-ական թվականներին հիմբաները կրկին ի հայտ եկան։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

[[Կատեգորիա:Նամիբիայի ազգեր]]
[[Կատեգորիա:Աֆրիկայի ազգեր]]