Դիտել Համակենտրոնացման ճամբար էջի աղբյուրը

{{այլ կիրառումներ|Ճամբար (այլ կիրառումներ)}}
[[Պատկեր:Selection on the ramp at Auschwitz-Birkenau, 1944 (Auschwitz Album) 1a.jpg|245px|մինի|Հունգարիայի հրեաները [[Օսվենցիմ|Աուշվից համակենտրոնացման ճամբար]]ում]]
[[Պատկեր:Vorkuta.jpg|245px|մինի|«Վորկուտլագ» ուղղիչ-աշխատանքային գաղութը ([[ԽՍՀՄ]])]]
'''Համակենտրոնացման ճամբար''', մարդկանց ազատազրկում, սովորաբար մեծ խմբերում, առանց մեղադրանքի կամ մեղադրանք առաջադրելու մտադրության։

20-րդ դարի ընթացքում պետության կողմից քաղաքացիական անձանց կամայական ներկալումը հասավ իր ծայրահեղ ձևերին [[Խորհրդային Միություն|Խորհրդային Միության]] [[ԳՈւԼԱԳ]]-ի ուղղիչ-աշխատանքային ճամբարների համակարգում (1918–1991)<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.pulitzer.org/winners/anne-applebaum|title=Gulag: A History, by Anne Applebaum (Doubleday)|date=2004|website=The Pulitzer Prizes|language=en|access-date=2021 թ․ հուլիսի 3}}</ref> և [[Նացիստական Գերմանիա]]յի համակենտրոնացման ճամբարներում (1933–1945)։ Խորհրդային ուղղիչ-աշխատանաքային համակարգն առաջինը կիրառվեց հենց ԽՍՀՄ քաղաքացիների վրա<ref name=":0">{{cite news |title=Concentration Camps Existed Long Before Auschwitz |url=https://www.smithsonianmag.com/history/concentration-camps-existed-long-before-Auschwitz-180967049/ |work=«Սմիթսոնյան» ամսագիր |date=2017 թ․ նոյեմբերի 2}}</ref>։ Իր գոյության ընթացքում (1918–1991), ԳՈւԼԱԳ-ը բաղկացած է եղել 30 000 համակենտրոնացման ճամբարներից, որտեղ [[1929]]-ից մինչև 1953 [[թվական]]ն<ref name=":1" /> իրենց պատիժն են կրել 18 միլիոն մարդ։ Մինչև Նացիստական Գերմանիյի՝ համաշխարհային պատերազմ սկսելը, համակենտրոնացման ճամբարների (''Դախաոս Զակսենհաուգեն'') կալանավորները գերմանացի հակաֆաշիստներն էին, ինչպես նաև [[ռասա]]յական, [[Սեռական կողմնորոշում|սեռական կողմնորոշման]] կամ [[կրոն]]ական շարժառիթներով հետապնդվող անձինք։ Ժամանակի ընթացքում, համակենտրոնացման ճամբարներում ստեղծվեցին գրավված երկրներում և դարձան այդ երկրների բնակչության նկատմամբ բռնաճնշումների ու ցեղասպանության իրականացման գործիքներ։ [[1939]]—[[1945]] թվականներին բազմաթիվ նոր ճամբարներ ստեղծվեցին [[Լեհաստան]]ում, [[Լատվիա]]յում, [[Բելառուսիա]]յում, [[Ուկրաինա]]յում, Ֆրանսիայում և այլուր։ Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներում կալանավորներին ոչնչացնում էին գազախցիկներում և [[դիակիզարան]]ներում, ենթարկում անմարդկային կտտանքների և նվաստացման, նրանց աշխատեցնում էին, հաճախ անիմաստ, մինչև ծայրահեղ հյուծումը։ [[Ֆաշիստ]]ական համակենտրոնացման ճամբարներում տեղավորված 18 միլիոն [[մարդ]]ուց ավելի քան 11 միլիոնը զոհվեցին։

Համակենտրոնացման ճամբարների տեղում ստեղծվել են թանգարաններ, հուշարձաններ, ողջ մնացած կալանավորների հետ կազմակերպվում են հանդիպումներ։ Այժմ համակենտրոնացման ճամբարներ կան [[Սոցիալիզմ|սոցիալիստական]] և [[Նացիոնալ-սոցիալիզմ|նացիոնալ-սոցիալիստական]] վարչակարգեր ունեցած բազմաթիվ երկրներում։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{Պատմություն-անավարտ}}
{{ՀՍՀ|հատոր=6|էջ=91}}

[[Կատեգորիա:Համակենտրոնացման ճամբար]]
[[Կատեգորիա:Նացիստական Գերմանիա]]
[[Կատեգորիա:Մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ]]
[[Կատեգորիա:Նացիստական Գերմանիայի համակենտրոնացման ճամբարներ]]