Կրծքով կերակրում և դեղամիջոցներ
Կրծքով կերակրումը և դեղամիջոցները այն դեղամիջոցների նկարագրությունն է, որոնք կարող են օգտագործել կրծքով կերակրող մայրը, ինչես նաև վերաբերում է մոր առողջության և կրծքով կերակրվող երեխայի անվտանգության հավասարակշռությանը[1][2] : Դեղորայքը, երբ տրվում է կրծքով կերակրող մայրերին, գրեթե միշտ տեղափոխվում է կրծքի կաթ, թեև սովորաբար փոքր քանակությամբ[3]։ Ազդեցության աստիճանը կերակրվող նորածնի վրա տարբեր է, քանի որ շատ դեղամիջոցներ նվազագույն վտանգ են ներկայացնում։ Այնուամենայնիվ, անհրաժեշտ է տեղեկացված որոշումներ կայացում և մասնագիտական առաջնորդություն։
Առողջապահության ազգային ինստիտուտը (NIH) վարում է տվյալների բազա, որը պարունակում է տեղեկատվություն դեղերի և այլ քիմիական նյութերի մասին, որոնց կարող են ենթարկվել կրծքով կերակրող մայրերը։ Այն ներառում է տեղեկատվություն կրծքի կաթում և նորածնի արյան մեջ նման նյութերի մակարդակի և կերակրվող նորածնի վրա հնարավոր անբարենպաստ ազդեցության մասին։ Անհրաժեշտության դեպքում տրամադրվում են այդ դեղամիջոցներին առաջարկվող թերապևտիկ այլընտրանքները[4]։
Որոշ դեղամիջոցներ և բուսական հավելումներ կարող են մտահոգիչ լինել։ Դա կարող է լինել այն պատճառով, որ դեղամիջոցը կարող է կուտակվել կրծքի կաթում կամ ազդեցություն ունենալ երեխայի և մոր վրա։ Այդ անհանգստացնող դեղամիջոցներն այն դեղամիջոցներն են, որոնք օգտագործվում են նյութերից և ալկոհոլից կախվածությունը բուժելու համար։ Մտահոգիչ այլ դեղամիջոցներն են, որոնք օգտագործվում են ծխելը դադարեցնելու համար։ Ցավազրկող դեղամիջոցները, ինչպիսիք են օփիոիդները, ի թիվս այլոց, և հակադեպրեսանտները գնահատման կարիք ունեն[5]։
Անբարենպաստ ազդեցությունների պոտենցիալի գնահատում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դեղամիջոցի անվտանգության որոշումը կարելի է գնահատել՝ հաշվի առնելով հետևյալը.
- Եթե կա, ապա որքա՞ն դեղամիջոց կա կրծքի կաթում[2]
- Երեխայի տարիքը և հասունությունը. լիարժեք նորածիններն ավելի լավ են կարողանում նյութափոխանակել դեղամիջոցները, քան վաղաժամ նորածինները
- Նորածնի քաշը.
- Նորածնի կողմից սպառված կրծքի կաթի քանակը և տոկոսը. կրծքով կերակրման ընթացքում պինդ սնունդ ընդունող նորածինը դեղորայքի ավելի ցածր չափաբաժին կստանա
- Նորածնի և մոր ընդհանուր առողջությունը
- Մայրական հիվանդության բնույթը, եթե առկա է
- Ընդհանուր տեղեկություններ դեղամիջոցի մասին. այլ գրականություն, որը փաստում է դեղամիջոցի և կրծքով կերակրման հետ կապված ուսումնասիրությունները
- Դեղորայքային թերապիայի տևողությունը
- Արդյո՞ք դեղամիջոցը կարճ է ազդեցություն ունի։ Դեղամիջոցի կարճ գործող ձևը կարող է ավելի լավ ընտրություն լինել կրծքով կերակրող մոր համար, քան ավելի երկար ազդեցության ձևը, որը մոր համակարգում ավելի երկար է մնում
- Ինչպե՞ս է տրվում դեղորայքը
- Արդյո՞ք դեղը խանգարում է կաթնարտադրությանը[1]
Կաթնարտադրության ռիսկի կատեգորիաներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դեղերը կարելի է դասակարգել հինգ կատեգորիաներից մեկում՝ որոշելու համար, թե որքանով են դրանք անվտանգ կրծքով կերակրելու համար[6][7][8][9]
L1 Համատեղելի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Դեղ, որն ընդունվել է մեծ թվով կրծքով կերակրող մայրերի կողմից՝ առանց նորածնի վրա անբարենպաստ ազդեցության նկատվող աճի։ Կրծքով կերակրող կանանց վերահսկվող հետազոտությունները չեն ցույց տալիս երեխայի համար վտանգը, և կրծքով կերակրվող երեխային վնաս հասցնելու հավանականությունը փոքր է. արտադրանքը բանավոր բիոմատչելի չէ նորածնի համար[6]»:
L2 Հավանաբար Համատեղելի է
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Դեղը, որն ուսումնասիրվել է սահմանափակ թվով կրծքով կերակրող կանանց մոտ՝ առանց նորածնի վրա անբարենպաստ ազդեցության աճի։ Եվ/կամ ապացուցված ռիսկը փոքր է, որը հավանաբար կհետևի կրծքով կերակրող կնոջ մոտ այս դեղամիջոցի օգտագործմանը[6]»:
L3 Հավանաբար Համատեղելի է
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Կրծքով կերակրող կանանց վրա վերահսկվող ուսումնասիրություններ չկան, սակայն կրծքով կերակրվող երեխայի համար հնարավոր է անբարենպաստ հետևանքների վտանգը, կամ վերահսկվող ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս միայն նվազագույն ոչ սպառնացող անբարենպաստ ազդեցությունները։ Դեղերը պետք է տրվեն միայն այն դեպքում, եթե պոտենցիալ օգուտը արդարացնում է հնարավոր ռիսկը։ (Նոր դեղամիջոցները, որոնք բացարձակապես հրապարակված տվյալներ չունեն, ավտոմատ կերպով դասակարգվում են այս կատեգորիայի մեջ, անկախ նրանից, թե որքանով են դրանք անվտանգ[6])»։
L4 Հնարավոր է վտանգավոր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Կա կրծքով կերակրվող նորածնի կամ կրծքի կաթի արտադրության ռիսկի դրական վկայություն, սակայն կրծքով կերակրող մայրերի օգտագործման օգուտները կարող են ընդունելի լինել՝ չնայած նորածնի համար վտանգին (օրինակ՝ եթե դեղամիջոցն անհրաժեշտ է կյանքին սպառնացող իրավիճակում կամ լուրջ խնդիրների դեպքում, հիվանդություն, որի համար ավելի անվտանգ դեղամիջոցներ չեն կարող օգտագործվել կամ անարդյունավետ են[6])»։
L5 Վտանգավոր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Կրծքով կերակրող մայրերի հետազոտությունները ցույց են տվել, որ կա զգալի և փաստագրված վտանգ նորածնի համար՝ հիմնված մարդկային փորձի վրա, կամ դա դեղամիջոց է, որը մեծ վտանգ ունի նորածնին զգալի վնաս պատճառելու համար։ Կրծքով կերակրող կանանց մոտ դեղամիջոցի օգտագործման ռիսկը հստակ է։ Գերակշռում է կրծքով կերակրման ցանկացած հնարավոր օգուտ։ Դեղը հակացուցված է այն կանանց, ովքեր կրծքով կերակրում են երեխային[6]»։
Առանց դեղատոմսի դեղամիջոցներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առանց դեղատոմսի դեղամիջոցներն այն դեղամիջոցներն են, որոնք ԱՄՆ-ում գնելու համար դեղատոմս չեն պահանջում։ Դեղորայքը, որ դեղատոմս է պահանջում ԱՄՆ-ում գնելու համար, կարող են հասանելի լինել այլ երկրներում առանց դեղատոմսի։ Առաջարկվում են հետևյալ ուղեցույցները.
- կրծքով կերակրելուց հետո, այլ ոչ թե առաջ, օրալ դեղամիջոցների ընդունումը թույլ կտա դեղամիջոցների մի մասը դուրս գալ մոր մարմնից նրա երիկամների միջով կերակրման ընթացքում։
- երիկամային հիվանդություն չունեցող կանանց մեծ մասում ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղերը և պարացետամոլը (ացետամինոֆեն) անվտանգ են օգտագործման համար։
- ասպիրինը կարող է ցան և նույնիսկ արյունահոսություն առաջացնել նորածինների մոտ։
- սահմանափակել հակահիստամինների օգտագործումը երկար ժամանակով։ Այս հակաալերգիկ դեղամիջոցները կարող են երեխաների մոտ առաջացնել լացի, քնի հետ կապված խնդիրներ, հոգնածություն, ավելորդ քնկոտություն։ Հակահիստամինները ազդում են օրգանիզմում արտադրվող կաթի քանակի վրա և նվազեցնում մատակարարումը։
- ուշադիր հետևեք երեխային փոփոխությունների կամ կողմնակի ազդեցությունների դեպքում, երբ առաջին անգամ դեղ եք ընդունում՝ հետևելու կողմնակի ազդեցություններին։ Կողմնակի ազդեցությունները, որոնք ցույց են տալիս, որ դեղամիջոցն ազդում է երեխայի վրա, շնչառության դժվարություն, ցան և այլ կասկածելի փոփոխություններ են, որոնք առաջացել են մոր կողմից դեղորայքը սկսելուց հետո։
- Շատ անգամ այլ փոքր երեխաներ են տանը, և այդ դեղերը առանց դեղատոմսի նրանց հասանելիությունից հեռու պահելը անվտանգ պրակտիկա է[10]։
Այլ նյութեր կամ քիմիական նյութեր գնահատվել են հղիության ընթացքում դրանց անվտանգ օգտագործման վերաբերյալ։ Մազերի ներկը կամ «մշտական» համար օգտագործվող լուծույթները չեն անցնում կրծքի կաթ։ Օրալ հակահիստամինների օգտագործման և կրծքով կերակրման վերաբերյալ անբարենպաստ հաղորդագրություններ չեն հայտնաբերվել։ Որոշ հին հակահիստամիններ, որոնք օգտագործվում են կերակրող մոր կողմից, կարող են երեխայի մոտ քնկոտություն առաջացնել։ Սա կարող է անհանգստություն առաջացնել, եթե նորածինը բաց է թողնում սնուցումը` կերակրելու փոխարեն քնելով[11]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 «The La Leche League InternationalI - Medications and Breastfeeding». La leche League International. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 2-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Spencer, Jeanne P.; III, Luis S. Gonzalez; Barnhart, Donna (2001 թ․ հուլիսի 1). «Medications in the Breast-Feeding Mother». American Family Physician. 64 (1): 119–26. PMID 11456429.
- ↑ «Breastfeeding» (PDF). Office on Women's Health, U.S. Department of Health and Human Services. 2014. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 20-ին.
This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Drugs and Lactation Database (LactMed). 2006.
{{cite book}}:|website=ignored (օգնություն) This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ «Breastfeeding and Medication». American Association of Pediatrics. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 4-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Hale, Thomas Wright; Rowe, Hilary E. (2016 թ․ դեկտեմբերի 30). Medications and Mothers' Milk 2017 (անգլերեն) (17th ed.). New York: Springer Publishing Co Inc. ISBN 9780826128584. Կաղապար:ASIN.
- ↑ «Medications and Mothers Milk Online». www.medsmilk.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ «Lactation Drug Risk Categories». CMBC Medical Reference (կանադական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-09-17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ Riordan, Jan (2005). Breastfeeding and Human Lactation (անգլերեն). Jones & Bartlett Learning. էջ 138. ISBN 9780763745851.
- ↑ staff, familydoctor.org editorial (2005 թ․ սեպտեմբերի 1). «OTC Medicines and Pregnancy - familydoctor.org».
- ↑ «Drugs in Breastmilk -Is It Safe?». The Breasfeeding Network - Britains Nonprofit Breastfeeding Support Organization. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 4-ին.
