Դիտել Խորվաթիա էջի աղբյուրը

{{Երկրի Ինֆո
| conventional_long_name =Republika Hrvatska
| common_name = Խորվաթիա
| native_name = Խորվաթիայի Հանրապետություն<!-- <small>{{efn|name=a|In the recognized minority languages and the most spoken [[minority languages of Croatia]]:
:* {{lang-it|Repubblica di Croazia}}

:* {{lang-fr|République de Croatie}}

:* {{lang-de|Republik Kroatien}}

:* {{lang-hu|Horvát Köztársaság}}

:* {{lang-cs|Chorvatská republika}}

:* {{lang-rue|Републіка Хорватія}}

:* {{lang-sr|Република Хрватска}}

:* {{lang-sk|Chorvátska republika}}

:* {{lang-sl|Republika Hrvaška}}

:* {{lang-uk|Респу́бліка Хорва́тія}}
}}</small> -->
| image_flag = Flag of Croatia.svg
|դրոշի_նկարագրում = Խորվաթիայի դրոշ
| image_coat = Coat of arms of Croatia.svg
|զինանշանի_նկարագրում =Խորվաթիայի զինանշան
| anthem = "[[Խորվաթիայի օրհներգ]]"<br />({{Lang-en|"Մեր գեղեցիկ հայրենիք"}})<br />[[Պատկեր:Lijepa nasa domovino instrumental.ogg|center]]
| image_map = {{Switcher|[[Պատկեր:EU-Croatia (orthographic projection).png|frameless]]|upright=1.15|Show globe|[[Պատկեր:EU-Croatia.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of Europe|default=2}}
| map_caption = 
| capital = [[Զագրեբ]] (խոշորագույն քաղաք)
| coordinates = {{Coord|45|48|N|16|0|E|type:city}}
| largest_city = մայրաքաղաք
| official_languages = [[խորվաթերեն]]
| languages =   
| ethnic_groups = {{Unbulleted list |90.42 %՝ [[խորվաթներ]] |4.36 %՝ [[սերբեր]] |item3_style=padding-top:0.2em;line-height:1.2em|5.22 %՝ այլ ազգեր}}
| ethnic_groups_year = 2011
| religion = {{ublist |item_style=white-space:nowrap; |91.06 %՝ [[քրիստոնեություն|քրիստոնյա]] |4.57%՝ [[անկրոնություն|անկրոն]] |1.47 % [[իսլամ]]ադավան |2.90 %՝ այլ}}
| religion_year = 2011
| demonym = {{hlist|[[խորվաթներ]]}}
| government_type = [[ունիտար պետություն|ունիտար]] [[խորհրդարանական հանրապետություն|խորհրդարանական]] [[Հանրապետություն|սահմանադրական հանրապետություն]]
| leader_title1 = [[Նախագահ]]
| leader_name1 = [[Զորան Միլանովիչ]]
| leader_title2 = [[Վարչապետ]]
| leader_name2 = Անդրեյ Պլենկովիչ
| leader_title3 = Խորհրդարանի խոսնակ
| leader_name3 = Գարդան Յանդրոկովիչ
| leader_title4 = Սահմանադրական դատարանի նախագահ
| leader_name4 = Միրոսլավ Շեպարովիչ  
| legislature =  
| established_event1 = [[Խորվաթիայի պատմություն|խորվաթների բնակեցում]]
| established_date1 = 6-րդ դար<ref>{{Cite book |author=Ֆրանկ Հ․Կոլումբուս |url=https://books.google.am/?id=TnXKTxgPmhUC |title=Progress in Multiple Sclerosis Research |publisher=«Nova Publishers» |year=2005 |isbn=1-59454-284-8 |location=Նյու Յորք, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ |page=42 |quote=Խորվաթները 6-րդ դարում  Պաննոնյան հովիտներից գաղթելով հաստատվել են Գուբա գետի հովտում `Գորսսկի Կոտարի արևելյան ծայրամասերը բնակեցնելով։ |accessdate=2018 թ․ մարտի 29}}</ref><ref>{{Cite book |url=https://books.google.am/?id=N_SyuP1cayAC&printsec=frontcover&dq=Croatia+Company+Laws+and+Regulations+Handbook#v=onepage&q=croats%206th%20century&f=false |title=Խորվաթիայի իրավունքների և օրենքների ընկերություն |publisher=Միջազգային գործարար հրատարակություններ, ԱՄՆ |year=2008 |isbn=1-4330-6967-9 |location=Վաշինգտոն ԿՇ |page=19 |quote=Croats are believed to be a Slavic people who migrated from Ukraine and settled in present-day Croatia during the 6th century. |accessdate=2018 թ․ մարտի 29}}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{Cite book |url=https://books.google.am/?id=aZitCQAAQBAJ&pg=PA431&dq=DK+Eyewitness+Travel+Guide+Eastern+and+Central+Europe+croats+6th+century#v=onepage&q&f=false |title=DK Eyewitness Travel Guide Eastern and Central Europe |publisher=DK Eyewitness Travel |year=2015 |isbn=978-1-46542-704-5 |location=New York |page=431 |quote=Slav tribes, including the Croats, settled in South Eastern Europe from early 6th century onwards. |accessdate=2018 թ․ մարտի 29}}</ref>
| established_event2 =Իշխանություն
| established_date2 = 7-րդ դար
| established_event3 = Թագավորություն
| established_date3 = 925
| established_event4 =[[Մեծ Հունգարիա|Հունգարիայի]] հետ միություն
| established_date4 = 1102
| established_event5 = [[Հաբսբուրգյան միապետություն]]
| established_date5 = հունվարի 1, 1527
| established_event6 = [[Ավստրո-Հունգարիա]]յին միացում
| established_date6 = հոկտեմբերի 29, 1918
| established_event7 = [[Հարավսլավիայի թագավորություն|Հարավսլավիայի ստեղծում]]
| established_date7 = դեկտեմբերի 4, 1918
| established_event8 = Անկախության հռչակում
| established_date8 = հունիսի 25, 1991
| established_event9 =[[ԵՄ]] անդամակցություն
| established_date9 = հուլիսի 1, 2013
| area_km2 = 
| area_rank = 124-րդ
| area_sq_mi = 21,851
| percent_water = 1.09
| population_estimate = 4,154,200<ref name=countrymeters.info>{{Cite web |date=2017 թ․ հունվարի 1 |title=EU population up to almost 512 million at 1 January 2017 – Europa EU |url=http://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-press-releases/-/3-10072017-AP |accessdate=2017 թ․ հոկտեմբերի 5 |work=Eurostat}}</ref>
| population_census = 4,284,889
| population_estimate_year = 2017
| population_census_year = 2011
| population_estimate_rank = 129-րդ
| population_census_rank = 128-րդ
| population_density_km2 = 75.8
| population_density_sq_mi = 196.3
| population_density_rank = 126-րդ
| GDP_PPP = $106.548 միլիարդ<ref name=WEO2018>{{Cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2018 – Croatia |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?sy=2016&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=28&pr1.y=2&c=960&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |accessdate=2018 թ․ ապրիլի 20 |work=International Monetary Fund}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2018
| GDP_PPP_rank = 84-րդ
| GDP_PPP_per_capita = $25,807<ref name=WEO2018/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 56-րդ
| GDP_nominal = $61.056 միլիարդ<ref name=WEO2018/>
| GDP_nominal_year = 2018
| GDP_nominal_rank = 81-րդ
| GDP_nominal_per_capita = $14,788<ref name=WEO2018/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 57-րդ
| Gini = 29.7
| Gini_year = 2018
| Gini_change = decrease <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref =<ref>{{Cite web |title=First Results |url=http://www.dzs.hr/Eng/system/first_results.htm |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 21}}</ref>
| Gini_rank = 17-րդ
| HDI = 0.827
| HDI_year = 2015
| HDI_change = {{աճ}} աճ <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref =<ref name="HDI">{{Cite web |year=2016 |title=2016 Human Development Report |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf |accessdate=2017 թ․ մարտի 25 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_rank = 45-րդ
| currency =[[Եվրո]]<ref>https://www.interfax.ru/world/879435</ref>
| currency_code = EUR
| time_zone = Կենտրոնական Եվրոպայի ժամանակ
| utc_offset = +1
| utc_offset_DST = +2
| time_zone_DST = CEST
| date_format = dd.mm.yyyy&nbsp;(CE)
| drives_on = right
| calling_code = 385
| patron_saint = [[Սուրբ Հովհաննես]]<ref name="Hrvatski sabor - Povijest">{{Cite web |title=Hrvatski sabor – Povijest |url=http://www.sabor.hr/sv-josip-zastitnik-hrvatske-domovine |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180702093616/http://www.sabor.hr/sv-josip-zastitnik-hrvatske-domovine |archive-date=2018 թ․ հուլիսի 2 |accessdate=2018 թ․ մարտի 10}}</ref>
| cctld = [[.hr]] և [[.eu]]|area=56.538}}
'''Խորվաթիա''' ({{lang-hr|Hrvatska}}, պաշտոնապես՝ '''Խորվաթիայի Հանրապետություն''' ({{lang-hr|Republika Hrvatska}}, {{audio|Խորվաթիայի Հանրապետություն (audio).ogg|/xř̩ʋaːtskaː/}}), [[պետություն]] [[Հարավարևելյան Եվրոպա]]յում՝ [[Ադրիատիկ ծով]]ի ափին։ Հյուսիս-արևելքում սահմանակցում է [[Հունգարիա]]յին, արևելքում՝ [[Սերբիա]]յին, հարավ-արևելքում՝ [[Բոսնիա և Հերցեգովինա|Բոսնիա Հերցեգովինային]] և [[Չեռնոգորիա]]յին, իսկ հյուսիս-արևմուտքում՝ [[Սլովենիա]]յին։ Մայրաքաղաքը [[Զագրեբ]]ն է, որը նաև [[Խորվաթիայի վարչական բաժանում|երկրի քսան վարչատարածքային միավորներից]]՝ [[ժուպանություն]]ներից մեկն է։ Խորվաթիայի տարածքը կազմում է 56 594 կմ² է, իսկ բնակչությունը՝ ավելի քան 4 միլիոն մարդ։ Բնակչության ճնշող մեծամասնությունը [[խորվաթներ]]ն են, որոնք դավանում են [[Կաթոլիկություն|կաթոլիկ քրիստոնեություն]]։

[[Սլավոններ|Հարավային սլավոնները]] Խորվաթիայի մերօրյա տարածքում հաստատվել են [[6-րդ դար]]ում և [[9-րդ դար]]ում այստեղ ստեղծել երկու անկախ իշխանություններ։ [[925|925 թվականին]] Տոմիսլավ I-ի գահակալմամբ սկսվում է [[Խորվաթիայի պատմություն|երկրի պատմության թագավորական շրջափուլը]], որը շարունակվում է շուրջ երկու հազարամյակ։ Խորվաթիան իր հզորության գագաթնակետին հասնում է Պետար Կրեշիմիր IV-ի և Դմիտար Զվոնիմիրի կառավարման տարիներին, երբ խորվաթները տարածում են իրենց իշխանությունը [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզու]] ամբողջ հյուսիսային շրջաններում։ 1102 թվականին Խորվաթիան [[Դաշնություն|դաշնային պետության]] ստեղծման մասին պայմանագիր է կնքում դաշնակից [[Հունգարիայի թագավորություն|Հունգարիայի թագավորության]] հետ։ [[Ավստրո-թուրքական պատերազմ (1552-1559)|Օսմանյան բռնազավթումներից]] զերծ մնալու նպատակով երկրի բարձրագույն ժողովը 1527 թվականին [[Հաբսբուրգյան միապետություն|Հաբսբուրգ թագավոր]] [[Ֆերդինանդ I (Ավստրիա)|Ֆերդինանդ I-ին]] ընտրում է Խորվաթիայի գահակալ։ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ելքը կանխորոշելով՝ 1918 թվականի հոկտեմբերին Զագրեբը հռչակվում է [[Ավստրո-Հունգարիա]]յից փաստացի անկախ [[Հարավսլավիայի թագավորություն|սլովենների, խորվաթների և սերբերի միացյալ թագավորության]] մայրաքաղաք։ Նույն տարվա դեկտեմբերին այդ տարածքներում ձևավորվում է [[Հարավսլավիա|Հարավսլավիա պետությունը]]։ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի շրջանակներում գերմանական բանակի կողմից Հարավսլավիայի բռնազավթումից հետո Խորվաթիայի տարածքում հաստատվում է [[Ամբողջատիրություն|ամբողջատիրական վարչակարգ]]։ Պատերազմի ավարտից հետո ավտորիտար Խորվաթիայի անկախ պետությունը անկում է ապրում և վերջինիս տարածքում հռչակվում է Խորվաթիայի Սոցիալիստական Հանրապետությունը՝ որպես Հարավսլավիայի դաշնային բաղադրիչ։ Մերօրյա Խորվաթիայի անկախ պետականությունը ստեղծվել է [[1991 թվական]]ի [[Հունիսի 25|հունիսի 25-ին]]՝ քառամյա անկախության պայքարից հետո։

== Անվան ծագումնաբանություն ==
[[Պատկեր:Tanais Tablet B.png|ձախից|մինի|270x270փքս|«Խորվաթիա» անվան հիշատակումը քարե արձանագրության վրա։]]
«Խորվաթիա» անունը ծագում է [[միջնադար]]յան [[լատիներեն]] «''Croātia''» բառից։ Խորվաթիայի տարածքում հայտնաբերված միջնադարյան Բրոնիմիրի մակագրության վրա հայտնաբերված ''DUX CRUATORVM'' (թարգմանաբար՝ «խորվաթների իշխանություն») գրությունն ապացուցում է այն պնդումը, որ [[Միջնադար|միջնադարյան ժամանակներից]] ի վեր պետությունը կոչվել է Խորվաթիա։

[[Սլավոններ|Արևմտյան սլավոնների]] ([[լեհեր]], [[սլովակներ]], [[չեխեր]]) շրջանում տարածված է ''Xrovat'' երկրանվանումը, որը հավանաբար փոխառություն է պրոտոսլավոնական ''Xŭrvatŭ'' բառից։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ վերջինիս ծագումնաբանության հիմքում էլ ընկած է հին պարսկերեն ''xaraxwat'' բառը<ref name="Gluhak-1993">{{Cite book |author=Alemko Gluhak |title=Hrvatski etimološki rječnik |publisher=August Cesarec |year=1993 |isbn=953-162-000-8 |language=Croatian |trans-title=Croatian Etymological Dictionary}}</ref>։ Հետաքրքրական է այն հանգամանքը, որ ''Harahvait''-ը Արաքոզիա երկրամասի (հարավարևմտյան [[Աֆղանստան]] և հյուսիսային [[Պակիստան]]) պարսկերեն անվանումն է։ Խորվաթիայի անվան ճշգրիտ ծագումն անորոշ է, սակայն ենթադրվում է, որ այն սլավոններին տրված [[Գոթերեն|գոթական]] կամ [[Հնդիրանական լեզուներ|հնդիրանական]] եզրույթ է<ref name="KU-Greenberg">{{Cite web |author=Marc L. Greenberg |date=1996 թ․ ապրիլ |title=The Role of Language in the Creation of Identity: Myths in Linguistics among the Peoples of the Former Yugoslavia |url=http://kuscholarworks.ku.edu/dspace/bitstream/1808/969/1/yugoslav_myths96.pdf |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 14 |publisher=[[University of Kansas]] |format=PDF}}</ref>։ Երկրանվան մեզ հայտնի ամենահին գրավոր հիշատակումը Զվոնիմիր արքայի քարե արձանագրությունն է, որտեղ գրված է ''«zvъnъmirъ kralъ xrъvatъskъ»'' (Զվոնիմիր՝ խորվաթների արքա)<ref name="Fučić-1971">{{Cite journal |last=Fučić |first=Branko |date=1971 թ․ սեպտեմբեր |title=Najstariji hrvatski glagoljski natpisi |trans-title=The Oldest Croatian Glagolitic Inscriptions |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=21348 |journal=Slovo |language=Croatian |publisher=Old Church Slavonic Institute |pages=227–254 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 14}}</ref>։ Երկրանվան լատիներեն տարբերակը գրավոր կերպով առաջին անգամ հիշատակված է 852 թվականին հրապարակված Տրպիմիր I իշխանի կանոնադրությունում։ Կասկած է հարուցում միայն այն, որ [[9-րդ դար]]ի քարե աշխատությունը կորել է և մեզ է հասել միայն վերջինիս 1568 թվականի կրկնօրինակը։

== Պատմություն ==
=== Նախապատմություն և հնագույն ժամանակներ ===
Խորվաթիայի տարածքը դեռևս վաղ ժամանակներից ի վեր բնակեցված է եղել [[Առաջին ժամանակակից մարդիկ|հնագույն մարդկանցով]]։ Հյուսիսային Խորվաթիայում հայտնաբերվել են [[Պլեյստոցեն|Պլեյստոցենի դարաշրջանում]] գոյություն ունեցած [[նեանդերթալյան մարդ]]ու բրածոներ, որոնք թվագրվել են [[Հին քարի դար|հին քարե դարի ժամանակաշրջանին]]։ Վերջիններս համարվում են [[Կրապինա]]յի ամենահայտնի և լավ պահպանված [[Հնագիտություն|հնագիտական օբյեկտները]]<ref>{{Cite journal |author=Igor Salopek |date=2010 թ․ դեկտեմբեր |title=Krapina Neanderthal Museum as a Well of Medical Information |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=95232 |journal=Acta Medico-Historica Adriatica |publisher=Hrvatsko znanstveno društvo za povijest zdravstvene kulture |issue=2 |pages=197–202 |issn=1334-4366 |pmid=21682056 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref>։ Խորվաթիայի գրեթե բոլոր երկրամասերում հայտնաբերվել են [[Նոր քարի դար|նեոլիթի (նոր քարե դար)]] և [[Էնեոլիթ|էնեոլիթի (պղնձե քարե դար) ժամանակաշրջանների]] մնացորդներ<ref>{{Cite journal |author=Tihomila Težak-Gregl |date=2008 թ․ ապրիլ |title=Study of the Neolithic and Eneolithic as reflected in articles published over the 50 years of the journal Opuscula archaeologica |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=34026 |journal=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda |publisher=University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department |issue=1 |pages=93–122 |issn=0473-0992 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref>։ 
[[Պատկեր:Croatian Apoxyomenos Louvre n13.jpg|ձախից|մինի|279x279փքս|''Խորվաթական ապոքսիոմենոսը'' Խորվաթիայի տարածքից հայտնաբերված [[Մ.թ.ա. 2–րդ դար|մ․թ․ա․ 2]]-[[Մ.թ.ա. 1-ին դար|1-ին դարի]] [[բրոնզ]]ե [[Հին հունական քանդակագործություն|հին հունական]] [[արձան]]իկ է։ Պահվում է [[Լուվր]], [[Փարիզ]]։ ]]
Հնագիտական օբյեկտների ճնշող մեծամասնությունը հայտնաբերվել է հյուսիսային Խորվաթիայի գետահովիտներում։ Տարածաշրջանի քաղաքակրթության զարգացման վրա ամենաակնառու հետքն են թողել Ստարչևոյի, Վուչեդոլի և Բադենի մշակույթները<ref>{{Cite journal |author=Jacqueline Balen |date=2005 թ․ դեկտեմբեր |title=The Kostolac horizon at Vučedol |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644 |journal=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda |publisher=University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department |volume=29 |issue=1 |pages=25–40 |issn=0473-0992 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref><ref>{{Cite journal |author=Tihomila Težak-Gregl |date=2003 թ․ դեկտեմբեր |title=Prilog poznavanju neolitičkih obrednih predmeta u neolitiku sjeverne Hrvatske |trans-title=A Contribution to Understanding Neolithic Ritual Objects in the Northern Croatia Neolithic |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=26644 |journal=Opvscvla Archaeologica Radovi Arheološkog zavoda |language=Croatian |publisher=University of Zagreb, Faculty of Philosophy, Archaeological Department |issue=1 |pages=43–48 |issn=0473-0992 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref>։ Շատ ավելի ուշ տարածաշրջանում ի հայտ են գալիս առաջին պետական կազմավորումները և դա պայմանավորված էր [[Դանուբ|Դանուբի ավազանում]] բնակվող [[իլլիրիացիներ]]ի կողմից Խորվաթիայի տարածքի նվաճմամբ։ Հաստատվելով [[Ադրիատիկ ծով]]ի ավազանին՝ [[Հին Հունաստան|հելլենական ծագում]] ունեցող [[իլլիրիացիներ]]ը Հվար, Կորչուլա և Վիս կղզիներում ստեղծում են իրենց [[Գաղութ (կենսաբանություն)|առևտրային գաղութները]]։

Մ․թ․ա․ 9-րդ դարում մերօրյա Խորվաթիայի տարածքը նվաճվում է [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կայսրության]] կողմից։ Նախքան գահից ինքնակամ հրաժարվելը [[Դիոկղետիանոս|Վալերիանոս Դիոկղետիանոս]] կայսրը [[Սպլիտ (քաղաք)|Սպլիտում]] կառուցում է [[Դիոկղետիանոսի պալատ|մեծ թագավորական պալատ]]։ [[Ժողովուրդների մեծ գաղթ|Ժողովուրդների մեծ գաղթի դարաշրջանում]] [[Արևմտյան Հռոմեական կայսրություն|Արևմտայն Հռոմեական կայսրության]] վերջին [[դե յուրե]] գահակալ Յուլիոս Նեպոտն իր տիրակալության զգալի մասը կորցնելուց հետո հաստատվում է Սպլիտում և ձևական կերպով որոշ ժամանակահատված գահակալում է աշխարհակալ պետության մնացորդների վրա։ Սակայն 475 թվականին վերջինս արտաքսվում է [[Ապենինյան թերակղզի]]՝ [[Իտալիա]], և 475 թվականին դավադրաբար սպանվում։

Դարաշրջանի ավարտին՝ 7-րդ դարի առաջին տասնամյակում, սկսվում է [[Ավարներ (ցեղեր)|ավարների]] և [[խորվաթներ]]ի գաղթը։ Հաստատվելով [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկի ավազանում]]՝ վերջիններս կոտորում են տեղի բնակչությանը և ավերում գրեթե բոլոր հռոմեական քաղաքները։ Ողջ մնացածները հեռանում են ավելի բարենպաստ հատվածներ՝ ափամերձ գոտիներ, կղզիներ, մի մասն էլ՝ լեռներ։ Խորվաթների և ավարների վայրագություններից փրկվածները Խորվաթիայի ծայրամասային շրջաններում հիմնում են գյուղեր և քաղաքներ։ Նույն սկզբունքով էլ հունական Էպիդավրոս գաղութի հիմքերի վրա հիմնվում է [[Դուբրովնիկ]]ը։

[[Խորվաթներ]]ի [[էթնոգենեզ]]ը մինչ օրս վերծանված չէ, սակայն դրա շուրջ կան մի քանի վարկածներ, որոնցից ամենահայտնիներն են [[Սլավոններ|սլավոնական]] և [[իրան]]ական տեսությունները։ Ամենաընդունվածը սլավոնական տեսությունն է, ըստ որի սպիտակ խորվաթները [[Ժողովուրդների մեծ գաղթ|մեծ գաղթի ժամանակաշրջանում]] այստեղ են եկել [[Կենտրոնական Եվրոպա|Կենտրոնական]] և [[Արևելյան Եվրոպա]]յում գտնվող ''Սպիտակ Խորվաթիա'' տարածքից։ Իրանական վարկածը հիմք է ընդունում Տանաիական հուշատախտակի հունական գրությունները և խորվաթներին վերագրում հին պարսկական արիական ծագումնաբանություն<ref>{{Cite journal |author1=Hrvoje Potrebica |author2=Marko Dizdar |date=2002 թ․ հուլիս |title=Prilog poznavanju naseljenosti Vinkovaca i okolice u starijem željeznom dobu |trans-title=A Contribution to Understanding Continuous Habitation of Vinkovci and its Surroundings in the Early Iron Age |url=http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=1560 |journal=Prilozi Instituta za arheologiju u Zagrebu |language=Croatian |publisher=Institut za arheologiju 19 |issue=1 |pages=79–100 |issn=1330-0644 |accessdate=2011 թ․ հոկտեմբերի 15}}</ref>։

=== Միջնադարյան ժամանակահատված ===
[[Պատկեր:Dubrovnik, Croatia (7182669433).jpg|մինի|285x285փքս|[[Խորվաթիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ|Խորվաթիայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում գրանցված օբյեկտներից]] է [[Դուբրովնիկ|Դուբրովնիկ քաղաքի պատմական կենտրոնը]]։ [[Վենետիկի հանրապետություն|Վենետիկյան նվաճումների]] արդյունքում [[Դուբրովնիկ]]ը եղել է միակ անառիկ տարածքը [[Դալմաթիա]]յում, որի տարածքում ստեղծվել է Ռագուզայի հանրապետությունը։]][[Պատկեր:Kids and Korcula Town (5969792758).jpg|մինի|285x285փքս|[[Կորչուլա (քաղաք)|Կորչուլան]] [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկի]] [[Խորվաթիայի քաղաքների ցանկ|հնագույն քաղաքներից մեկն]] է։ Համաձայն տեղական ավանդության՝ [[1254|1254 թվականին]] հենց Կորչուլա քաղաքում էլ ծնվել է ճանապարհորդ [[Մարկո Պոլո]]ն: Կորչուլայի պատմական կենտրոնը ևս ներառված է [[Խորվաթիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ|Խորվաթիայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկի]] մեջ։]]Ըստ [[10-րդ դար]]ի [[Բյուզանդիայի կայսրեր|Բյուզանդիայի գահակալ]] [[Կոստանդին Ծիրանածին]]ի ''«կայսրության կառավարման մասին''» աշխատության՝ խորվաթները մերօրյա Խորվաթիայի տարածքում հաստատվել են միայն [[7-րդ դար]]ում։ Այնուամենայնիվ, այս պնդումը միանշանակ չէ և վերջիններիս ի հայտ գալու թվականը վիճարկվում է [[6-րդ դար|6]]-[[9-րդ դար]]երի միջև ընկած ժամանակահատվածում։ 9-րդ դարում արդեն [[խորվաթներ]]ն [[Ադրիատիկ ծով]]ի ափին հիմնում են երկու [[Իշխանություն|իշխանապետություններ]]․ Լյուդևիտը հարավում ստեղծում է Պանոնյան Խորվաթիայի իշխանությունը, իսկ հյուսիսում Բորնա իշխանը՝ Դալմաթական (անդրծովյան) Խորվաթիան։ Այսպիսով, միջնադարում ստեղծվում են առաջին բուն խորվաթական պետությունները, որոնք հիմնադրման պահից ի վեր դառնում են [[Ֆրանկական պետություն|Ֆրանկական պետության]] վասալը։ Ֆրանկական տիրապետությունը խորվաթական հողերի վրա ավարտվում է Միսլավ իշխանի գահակալությունից մեկ տասնամյակ անց։

[[Քրիստոնեություն|Քրիստոնեական ուսմունքը]] խորվաթների շրջանում տարածվել է դեռևս 7-րդ դարում, սակայն խորվաթները քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունում են միայն 9-րդ դարում։ Առաջին զտարյուն խորվաթ գահակալը, որի իշխանությունն ընդունվել է [[Հռոմի Պապ]]ի կողմից, եղել է Բրանիմիրը։ [[925|925 թվականին]] Հռոմի պապ [[Հովհաննես XI (Հռոմի պապ)|Հովհաննես X-ի]] օրհնությամբ Տոմիսլավ իշխանը թագադրվում է արքայական թագով՝ ստեղծելով Խորվաթիայի թագավորությունը։ Ռազմի դաշտում խորվաթական հեծելազորը պարտության է մատնում [[Մեծ Հունգարիա|հունգարական]] և [[Կամա-վոլգյան Բուլղարիա|բուլղարական բանակներին]]՝ ընդարձակելով տերության սահմանները։ Միջնադարյան խորվաթական թագավորությունն իր հզորության գագաթնակետին հասնում է 11-րդ դարում։ Նման ռոյալիստական զարթոնքը կապված էր Պետար Կրեշիմիր IV-ի (1058-1074) և Դմիտար Զվոնիմիրի (1075-1089) գահակալման հետ։  1091 թվականին անժառանգ մահանում է Տրիպիմովիչների արքայատոհմի վերջին արքան՝ Ստեփան II-ը, իսկ [[Հունգարիայի թագավորություն|Հունգարիայի արքա]] Լասլո I Սուրբը ներկայացնում է իր հավակնությունները խորվաթական գահի նկատմամբ։ Բանն այն էր, որ Հելենան՝ հունգարացի արքայի քույրն, ամուսնացած էր Խորվաթիայի արքայի հետ և վերջինիս մահվանից հետո ինքնին հանդիսանում էր գահի միակ ժառանգորդը։

Օտար տիրապետությունից խոսափող խորվաթական արքունիքը՝ ազնվական Պետեր Սվաչիչի գլխավորությամբ, 1097 թվականին պատերազմ է հայտարարում Հունգարիայի թագավորությանը։ Գվոզդ լեռան ճակատամարտում հունգարական հեծելազորը փայլուն հաղթանակ է տոնում խորվաթների նկատմամբ, որի արդյունքում 1102 թվականին Խորվաթիայի և Հունգարիայի միջև կնքվում է դաշնային պայմանագիր։ Պայմանագրի հիման վրա ստեղծվում է միացյալ թագավորությունը, որը գոյատևում է մինչև 1526 թվականը։ Հաջորդ չորս դարերի ընթացքում խորվաթական հողերը ղեկավարվում է Սաբորի (ազգային ժողովի) և [[Բան (տիտղոս)|բանի]] (արքայական տիտղոս) կողմից։ 16-րդ դարում տարածաշրջանում ակտիվանում է [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] սպառնալիքն ու [[Վենետիկի հանրապետություն|Վենետիկի հանրապետության]] դեմ պայքարը՝ ափամերձ տարածքների վերահսկողության համար։ 1428 թվականին վենետիկյան նավատորմն իր գերիշխանությունն է հաստատում ամբողջ [[Դալմաթիա]]յում (բացառությամբ [[Դուբրովնիկ]]ի, որտեղ ստեղծվում է ինքնավարություն)։ Հարյուրամյա թուրք-խորվաթական պատերազմների ելքը վճռվում է 1493 թվականի Կրբավայի և 1526-ի՝ Մոհաչեի ճակատամարտերում, որտեղ երկու դեպքում էլ թուրքերը տանում են վճռական հաղթանակ։ Խուճապահար խորվաթական խորհրդարանը ստիպված է լինում Հաբսբուրգների արքայատոհմից սերող [[Ֆերդինանդ I (Ավստրիա)|Ֆերդինանդ I-ին]] ճանաչել Խորվաթիայի տիրակալ։ Այս քայլը պատերազմի մեջ է ներքաշում նաև [[Ավստրիական կայսրություն|Ավստրիական կայսրությանը]], որն էլ փոխում է գործողությունների հետագա ընթացքը։

=== Հաբսբուրգյան միապետություն և Ավստրո-Հունգարիա ===
{{Quote box
|title=Պատմական զարգացումներ
|quote={{plainlist|
* Վաղ իշխանություններ
{{plainlist|indent=1|
* Խորվաթիայի իշխանություն (7-րդ դար–925)
* Պանոնյան իշխանություն (8–9-րդ դար)
}}
* {{flagicon image|Croatian Chequy Flag.svg}} Խորվաթիայի թագավորոություն (925–1102)
* {{flagicon image|Coat of arms of Croatia 1495.svg|size=35x25px}} Խորվաթիայի թագավորություն
{{plainlist|indent=1|
* ''{{flagicon image|Arms of Hungary.svg|size=15px}} Հունգարիայի հետ դաշնային պետություն'' (1102–1526)
}}
* {{flagicon image|Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg}} Հաբսբուրգյան միապետություն
{{plainlist|indent=1|
* {{flagicon image|Flag of the Kingdom of Croatia (Habsburg).svg}} Խորվաթիայի թագավորություն (1527–1868)
* {{flagicon image|Flag of the Kingdom of Slavonia.svg}} Սլավոնիայի թագավորություն (1699–1868)
* {{flagicon image|Flag of the Kingdom of Dalmatia.svg}} Դալմաթիայի թագավորություն (1815–1868)
}}
* {{flagicon image|Flag_of_Austria-Hungary_(1869-1918).svg}} Ավստրո-Հունգարիա
{{plainlist|indent=1|
* Խորվաթիա-Սլավոնիա (1868–1918)
* {{flagicon image|Flag of the Kingdom of Dalmatia.svg}} Դալմաթիայի թագավորություն (1868–1918)
}}
* {{flagicon image|Flag of the State of Slovenes, Croats and Serbs.svg}} սլովենների, խորվաթների և սերբերի պետություն (1918)
* {{դրոշ|Հարավսլավիա}} Հարավսլավիայի թագավորություն (1918–1939)
{{plainlist|indent=1|
* {{flagicon image|Flag of Banate of Croatia (1939-1941).svg}} Խորվաթիայի բոնավինա (1939–1941)
}}
* ''{{flagicon|Independent State of Croatia}} Խորվաթիայի անկախ պետություն''
{{plainlist|indent=1|
''աջակից երկիր՝ {{դրոշ|Գերմանիա|1933}} Երրորդ Ռայխ (1941–1945)''
}}
* {{դրոշ|Խորվաթիա|1947}} Խորվաթիայի ՍՀ
{{plainlist|indent=1|
* ''Հարավսլավիայի դաշնային սուբյեկտ'' (1943–1990)
}}
* {{flagicon image|Flag_of_Croatia_(1990).svg}} Խորվաթիայի Հանրապետություն
{{plainlist|indent=1|
* ''Հարավսլավիայի կազմում'' (1990–1991)
}}
* {{դրոշ|Խորվաթիա}} Խորվաթիա (1991-մինչ օրս)
}}
|align=right
|width=23em
|fontsize=90%
|bgcolor=#E5E4E2
}}
[[Պատկեր:Peristyle, Split 1.jpg|ձախից|մինի|277x277px|[[Դիոկղետիանոսի պալատ|Դիոկղետիանոս կայսեր պալատը]] [[Սպլիտ (քաղաք)|Սպլիտում]]։ [[Քաղաքականություն]]ից հեռանալուց հետո [[Դիոկղետիանոս|հռոմեական մեծ կայսրը]] բնակվել և գործունեություն է ծավալել հենց այստեղ՝ [[Ադրիատիկ ծով]]ի ափին։ Ներառված է [[Խորվաթիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ|ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում]]։]]
[[Թուրքիայի զինված ուժեր|Օսմանյան բանակի]] տարած վճռական հաղթանակից հետո [[1538|1538 թվականին]] Խորվաթիայի տարածքը բաժանվում է քաղաքացիական և ռազմական գոտիների։ Խորվաթիայի ռազմական գոտին, որը հայտնի էր Կրաինա անվանումով, գտնվում էր [[Ավստրիական կայսրություն|Ավստրիայի կայսերական]] վերահսկողության ներքո։ Հարավային հողերում թուրքական գերիշխանությունը շարունակվում է մինչև 1593 թվականը, երբ Սիսակի ճակատամարտում [[Ավստրիական կայսրության բանակ|ավստրիական բանակի]] ջախջախիչ պարտության է մատնում [[Հասան Փաշա|Հասան փաշայի]] ղեկավարած թուրքական բանակին։ Սա դառնում է օսմանյան բանակի առաջին խոշոր պարտությունը մարտի դաշտում։

Հաջորդիվ սկսվում է թուրք-խորվաթական պատերազմը, որը զգալի [[Ժողովրդագրություն|ժողովրդագրական փոփոխություններ]] է առաջ բերում։ Խորվաթները սկսում են գաղթել [[Ավստրիական կայսրություն|Ավստրիական կայսրության]] տարբեր հատվածներ, որի արդյունքում [[Բուրգենլանդ]]ում ստեղծվում է ավստրիական սուբէթնիկական համայնք։ 1712 թվականին Խորվաթիայի խորհրդարանը աջակցել է [[Սրբազան Հռոմեական կայսրություն|Սրբազան Հռոմեական կայսրության]] կազմում գտնվող Խորվաթիայի [[Սուվերենություն|սուվերենության իրավունքը]] ոտնահարած կայսր [[Կառլ VI կայսր|Կառլ VI-ի]]  նկատմամբ [[Սանկցիա|պրագմատիկ սանկցիաների]] կիրառմանը։ Պատժամիջոցներից հետո կայսրը խոստանում է հարգել Խորվաթիայի թագավորության բոլոր քաղաքական իրավունքներն ու [[Ավստրիական կայսրություն|Ավստրիայի թագուհի]] [[Մարիա Թերեզա]]յին ճանաչել որպես խորվաթական պետականության գլխավոր երաշխավոր։    
[[Պատկեր:Croatie Split Saint-Domnius Campanile - panoramio.jpg|ձախից|մինի|259x259px|Հռոմեական աշտարակը [[Դիոկղետիանոսի պալատ]]ի ճարտարապետական  համալիրում։]]
1797-ից 1809 թվականներին [[Առաջին ֆրանսիական կայսրություն|Ֆրանսիական կայսրությունն]] աստիճանաբար գրավում է արևելյան [[Դալմաթիա|Ադրիատիկի ափամերձ շրջանն]] ու նրա ծայրամասի զգալի հատվածը՝ պատմության ասպարեզից դուրս մղելով [[Վենետիկի հանրապետություն|Վենետիկի]] և [[Դուբրովնիկ|Ռուգուզիայի հանրապետություններին]]։ Նվաճված տարածքները միավորվում է Ֆրանսիայի Իլլիրյան նահանգի կազմի մեջ։ Հաջորդիվ [[Բրիտանական կայսրություն|բրիտանական նավատորմը]] սկսում է [[Ադրիատիկ ծով]]ի շրջափակումը և 1811 թվականի Վիսի ճակատամարտում պարտության մատնում կայսերական Ֆրանսիայի ռազմածովային ուժերին։ Իլլիրյան նահանգը 1811 թվականին անցնում է ավստրիացիներին և Ավստրիայի կազմում հաստատվում է 1815 թվականի Վիեննայի վեհաժողովից հետո։ Նույն տարում ստեղծվում է [[Դալմաթիա|Դալմաթիայի ենթակա թագավորությունը]], որն ստանձնում է [[Խորվաթներ|խորվաթ ժողովրդի]] ազգային միասնության գործը։ 1830-1840-ական թվականները նշանավորվում է Խորվաթիայի ազգային վերածննդով։ Այդ ժամանակաշրջանի հիմնական նպատակն էր [[հունգարերեն]]ին հակակշիռ [[Խորվաթերեն|խորվաթական առանձին լեզվի]], [[Խորվաթական գրականություն|գրականության]] և մշակույթի ստեղծումը։ [[Հունգարական հեղափոխություն (1848-1849)|1848 թվականի հունգարական հեղափոխության]] ժամանակ Խորվաթիան զինակցում է [[Ավստրիական կայսրություն|Ավստրիային]] և օգնում Իոսիփ Էլաչիչի զորքերին արյան մեջ խեղդել ազատատենչ հունգարների բարձրացրած անկախության շարժումը։ [[Ավստրո-Հունգարիայի պատմություն|Կայսերական Ավստրիայի և թագավորական Հունգարիայի 1867 թվականի մերձեցումը]] խարխլում է Խորվաթիայի դիրքերը աշխարհակալ տերության տարածքում, քանզի ավստրո-հունգարական պայմանագիրը Խորվաթիայի կարգավիճակի հարցի քննությունը թողնում էր հունգարական արքունիքին։ Հունգարիան պարտադրում է Խորվաթիայի և Սլավոնիայի միավորումը մեկ ենթակա պետության մեջ, սակայն միևնույն ժամանակ պահպանում է Դալմատիայի թագավորության ինքնիշխանությունն ու [[Ռիեկա]]յի անջատողական կարգավիճակը։

=== Խորվաթիան Հարավսլավիայի կազմում ===
== Աշխարհագրություն ==
[[Պատկեր:Un-croatia v1.svg|thumb|աջ|Խորվաթիայի քարտեզ]]

{{հիմնական|Խորվաթիայի աշխարհագրություն}}
Խորվաթիան գտնվում է [[Կենտրոնական Եվրոպա]]յի հարավում՝ [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզում]]։ Տարածքը 56594 կմ² է, ջրայինը՝ 33200 կմ²։ Ջրային տարածքում կան մեծ թվով կղզիներ, դրանց ընդհանուր թիվը 1185 է, որից 67-ը բնակեցված են, ամենամեծ կղզիներն են [[Կրկ]] եւ [[Կրես]] կղզիները։

Հյուսիսում Խորվաթիան սահմանակից է [[Սլովենիա]]ին (600 կմ), հյուսիս-արևելքում՝ [[Հունգարիա]]յին (348 կմ), արևելքում՝ [[Սերբիա]]յին (314 կմ) ), հարավում՝ [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]] (956 կմ) և [[Մոնտենեգրո|Չեռնոգորիա]] (19 կմ)։ Երկիրը բաղկացած է երկու մասից՝ մայրցամաքային, գտնվում է հիմնականում գետի ավազանում [[Սավա (գետ)|Սավա]] և Ադրիատիկ՝ երկարավուն նեղ շերտ ափի երկայնքով [[Ադրիատիկ ծով]]։

== Կլիմա ==
[[Պատկեր:Makarska Beach 1.jpg| thumb|[[Մակարսկայի ծովափ]]]]
Հյուսիսային Խորվաթիայում գերակշռում է ցամաքային կլիման, Կենտրոնական Խորվաթիայում՝ կիսալեռնային և լեռնային, ափին մոտ՝ միջերկրածովյան։ Ձմռանը մայրցամաքային հատվածում ջերմաստիճանը հասնում է միջինը -10&nbsp;°C, լեռնային շրջաններում -5&nbsp;°C-ից մինչև 5&nbsp;°C, իսկ ափամերձ շրջաններում 0&nbsp;°C-ից +10&nbsp;°C։
Ամռանը ամենատաքն ափին է՝ միջինում +25&nbsp;°C-ից +30&nbsp;°C, թերակղզիներում գտնվող առողջարանային շրջաններում ([[Իստրիա (Խորվաթիա)|Իստրիա]]- +30&nbsp;°C-ից սկսած)։ Ջերմաստիճանը լեռներում սովորաբար չի գերազանցում +15–+20&nbsp;°C, իսկ մայրցամաքում այն հիմնականում մոտ +25&nbsp;°C է։ Ամենաքիչ տեղումները ընկնում են կղզիներում՝ տարեկան մոտավորապես 500-1000 մմ։ Ափին տեղումների քանակը տատանվում է տարեկան 1000-ից 1700 մմ։

== Վարչական բաժանումներ ==
{{հիմնական|Խորվաթիայի վարչական ստորաբաժանումներ}}
Խորվաթիայի տարածքը բաժանված է 20 շրջանի ({{lang-hr|Županije}}), շրջանները բաժանված են 122 քաղաքների ({{lang-hr|Գրադովի}}) և 424 համայնքների ({{lang-hr|Općine): }}), մայրաքաղաքը բաժանված է քաղաքային շրջանների ({{lang-hr|gradske četvrti}}), խոշոր քաղաքները բաժանված են տեղական մասերի ({{lang-hr|mjesne odbore}})։ 21-րդ շրջանի կարգավիճակն է [[Զագրեբ]]՝ Խորվաթիայի մայրաքաղաքը։

[[Պատկեր:Trogir3.jpg| thumb|[[Տրոգիր]]]]
[[Պատկեր:RijekaandOpatija.jpg| thumb|[[Ռիեկա]] և Օպատիջա]]
Վարչաշրջանների ներկայացուցչական մարմիններն են շրջանային ժողովները ({{lang-hr|Županijska skupština}}), որոնք ընտրվում են բնակչության կողմից, գործադիր մարմինները՝ շրջանները ({{lang-hr|Župan}})։
Քաղաքների ներկայացուցչական մարմիններն են քաղաքային խորհուրդները ({{lang-hr|Gradsko vijeće}}), որոնք ընտրվում են բնակչության կողմից, գործադիր մարմինները քաղաքների կառավարիչները ({{lang-hr|Gradonačelnik}}):

Համայնքների ներկայացուցչական մարմիններն են համայնքների ավագանիները ({{lang-hr|Općinsko vijeće}}), որոնք ընտրվում են բնակչության կողմից, գործադիր մարմինները համայնքների ղեկավարներն են ({{lang-hr|Općinski načelnik}}):

Քաղաքային շրջանների ներկայացուցչական մարմիններն են քաղաքային շրջանի խորհուրդը ({{lang-hr|vijeće gradske četvrti}}), որն ընտրվում է բնակչության կողմից, գործադիր մարմինները քաղաքային շրջանների խորհուրդների նախագահներն են ({{lang-hr|predsjednik vijeća}}):

Տեղամասերը չունեն տեղական ինքնակառավարում (բացառությամբ Սպլիտի)։ Մինչև 2001 թվականը գավառների և համայնքների միջև գործում էր միջանկյալ միավոր՝ շրջան ({{lang-hr|kotar}})։

== Քաղաքական կառուցվածքը ==
{{main|Խորվաթիայի քաղաքական կառուցվածք}}
Խորվաթիա - [[ունիտար պետություն]], [[խորհրդարանական հանրապետություն]]։ [[Օրենսդիր մարմին]] 2001 թվականից Սաբորն է ([[Խորվաթիայի խորհրդարան|Խորհրդարան]])։ 1991-2001 թվականներին խորհրդարանը երկպալատ էր։

[[Պետության ղեկավար]] - [[Խորվաթիայի Նախագահ|Նախագահ]], ուղղակիորեն ընտրվում է հինգ տարի ժամկետով։ Նա երկրի զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարն է և խորհրդարանի համաձայնությամբ նշանակում է վարչապետին։ Նախագահը զբաղվում է նաև արտաքին քաղաքական հարցերով։ [[Խորվաթիայի նախագահական ընտրություններ (2019-2020)|Վերջին նախագահական ընտրությունները]] անցկացվել են 2020 թվականի հունվարի 5-ին և հաղթել է [[Միլանովիչ, Զորան|Զորան Միլանովիչ]]ը։ Նա պաշտոնը ստանձնեց 2020 թվականի փետրվարի 18-ին։

[[Խորվաթիայի Հանրապետության կառավարության|Կառավարության]] ղեկավարը վարչապետն է, 2016 թվականի հոկտեմբերի 19-ից այդ պաշտոնը զբաղեցնում է [[Պլենկովիչ, Անդրեյ|Անդրեյ Պլենկովիչը]]։ Կառավարությունը բաղկացած է չորս փոխվարչապետներից և 16 [[նախարար]]ներից, որոնք պատասխանատու են որոշակի ոլորտների գործունեության համար։ Կառավարությունը նախաձեռնում է օրենքների ընդունում, մշակում բյուջեի նախագիծ, վերահսկում է օրենքների կատարումը, որոշում արտաքին և ներքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունները։

[[Սահմանադրություն]]ն ընդունվել է 1990 թվականի դեկտեմբերի 20-ին, [[Հարավսլավիայի]]ց անկախությունը հռչակել է 1991 թվականի հունիսի 25-ին։ Սահմանադրության փոփոխություններն ընդունվեցին՝ 1) փոքրամասնությունների իրավունքների վերաբերյալ, 2) կառավարման կիսանախագահական մոդելը կառավարման խորհրդարանական մոդելի փոխելու, 3) խորհրդարանական բարեփոխումների վերաբերյալ։ [[Խորվաթիայի խորհրդարան|Խորհրդարան]] - միապալատ (մեծ մասը ընտրվում է կուսակցական ցուցակներով, ոմանք՝ փոքրամասնությունների կողմից)։ Մինչև [[2001]]ա-ն եղել է [[Շրջանների տուն]]։ Սաբորի խմբակցությունները.
[[պատկեր:ЧМ по футболу 2018 Россия Хорватия.jpg|thumb|Ռուսաստանի վարչապետ, [[Դմիտրի Մեդվեդև]]  և Խորվաթիայի նախագահ [[Գրաբար-Կիտարովիչ, Կոլինդա|Կոլինդա Գրաբար-Կիտարովիչ]], հուլիսի 7 , 2018 թ]]

{| class="wikitable" style="text-align:left"
|- bgcolor="EFEFEF"
! Կուսակցություններ !! width=100px | Տեղեր խորհրդարանում
|-
| [[Խորվաթիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն]] (SDP)
| align=right | 61
|-
| [[Խորվաթիայի ժողովրդական կուսակցություն - Լիբերալ-դեմոկրատներ]] (HNS-LD)
| align=right | 13
|-
| [[Խորվաթական թոշակառուների կուսակցություն]] (HSU)
| align=right | 3
|-
| [[Իստրիայի դեմոկրատական ժողով]] (IDS-DDI)
| align=right | 3
|-
| [[Խորվաթիայի դեմոկրատական համագործակցություն]] (HDZ)
| align=right | 44
|-
| [[Խորվաթիայի քաղաքացիական կուսակցություն]] (HGS)
| align=right | 2
|-
| [[Ժողովրդավարական կենտրոն]] (DC)
| align=right | 1
|-
| [[Խորվաթիայի լեյբորիստական կուսակցություն - Լեյբորիստական կուսակցություն]] (HL-SR)
| align=right | 6
|-
| [[Սլավոնիայի և Բարանջայի Խորվաթիայի դեմոկրատական միություն]] (HDSSB)
| align=right | 6
|-
| Իվան Հրուբիշիչի անկախ ցուցակը
| align=right | 2
|-
| [[Խորվաթական գյուղացիական կուսակցություն]] (HSS)<ref>В состав коалиции входили две другие партии, представители которых не получили ни одного места в парламенте.</ref>
| align=right|1
|-
| Խորվաթական իրավունքների կուսակցություն դոկտոր Անտե Ստարչևիչի կողմից (HSP)<ref>В состав коалиции входила также ещё одна партия, представители которой не получили ни одного места в парламенте.</ref>
| align=right | 1
|-
| [[Խորվաթիայի իրավունքների կուսակցություն]] (HSP)
| align=right | -
|-
| [[Խորվաթիայի սոցիալ-լիբերալ կուսակցություն]] (HSLS)
| align=right | -
|-
| Մնացածները
| align=right | -
|-
| [[Սերբական անկախ դեմոկրատական կուսակցություն]] (SDSS)
| align=right | 3
|-
| Այլ ազգային փոքրամասնություններ<ref name="koalicja">В одном из подокругов нацменьшинств победил кандидат коалиции [[Кукурику]] (с HNS-LD), тем самым коалиция Кукурику фактически получила 81 мандат.</ref>
| align=right | 5
|-
| style="background-color:#EEE"             | '''Ընդամենը'''
| style="background-color:#EEE" align=right | '''151'''
|}

=== Քաղաքական կուսակցություններ ===
==== Աջակողմյան ====
* [[Խորվաթիայի իրավունքների կուսակցություն]] - ազգայնական
* [[Սլավոնիայի և Բարանջայի Խորվաթիայի դեմոկրատական միություն]] - տարածաշրջանային աջ պոպուլիստ
* Խորվաթիայի քաղաքացիական կուսակցություն - աջ պոպուլիստ
* [[Դոկտոր Անտե Ստարչեւիչի Խորվաթիայի իրավունքների կուսակցություն]] - Ազգային պահպանողական

==== Կենտրոնամետ ====
* [[Խորվաթիայի դեմոկրատական միություն]] - պահպանողական
* [[Ժողովրդավարական կենտրոն (Խորվաթիա)|Ժողովրդավարական կենտրոն]] - Լիբերալ պահպանողական
* [[Խորվաթական գյուղացիական կուսակցություն]] - սոցիալական պահպանողական
==== Աջ կենտրոնամետ ====
* [[Խորվաթիայի սոցիալ-լիբերալ կուսակցություն]] - պահպանողական լիբերալ
* [[Խորվաթիայի ժողովրդական կուսակցություն - Լիբերալ դեմոկրատներ]] - լիբերալ
* [[Իստրիայի դեմոկրատական ժողով]] - տարածաշրջանային ձախ-լիբերալ
* [[Խորվաթիայի թոշակառուների կուսակցություն]] - Կենսաթոշակառուների իրավունքների կուսակցություն

==== Ձախ կենտրոնամետ ====
* [[Խորվաթիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն]] - սոցիալ-դեմոկրատական
* [[Անկախ Դեմոկրատական Սերբական կուսակցություն]] - սոցիալ-դեմոկրատական սերբական փոքրամասնություն
* [[Խորվաթիայի կայուն զարգացում]] - բնապահպան առաջադեմ

==== Ձախակողմյան ====
* [[Խորվաթիայի լեյբորիստական կուսակցություն]] - ձախ պոպուլիստ
* [[Խորվաթիայի Սոցիալիստական աշխատավորական կուսակցություն]] - մարքսիստ
* [[Աշխատավորների ճակատ]] - հեղափոխական սոցիալիստ

=== Արհմիություններ ===
Արհմիությունների ամենամեծ կենտրոնը Խորվաթիայի Ազատ արհմիությունների միությունն է («Savez samostalnih sindikata Hrvatske»):

=== Արտաքին քաղաքականություն ===
{{Հիմնական|Խորվաթիայի արտաքին քաղաքականություն}}
Խորվաթիայի Հանրապետությունը ինքնիշխան պետություն է [[Կենտրոնական Եվրոպա]], [[Հարավային Եվրոպա]] և [[Միջերկրական ծով]] սահմանին, որը անկախություն է հռչակել [[Կենտրոնական Եվրոպա]]։ [[Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Դաշնային Հանրապետություն]] 25 հունիսի, 1991 թ. Խորվաթիան անդամ է [[Եվրամիություն]] (ԵՄ), [[Միավորված ազգերի կազմակերպություն]] (ՄԱԿ), [[Եվրոպայի խորհուրդ]], [[ՆԱՏՕ]], [[World trade Organization|World Trade Organization]] (WTO), [[Union for the Mediterranean]] և մի շարք այլ միջազգային կազմակերպություններ։ Խորվաթիան դիվանագիտական հարաբերություններ է հաստատել 181 պետության հետ։ [[Խորվաթիայի Նախագահ|Նախագահ]] և [[Խորվաթիայի Հանրապետության կառավարությունը]] արտաքին գործերի և եվրոպական գործերի նախարարության միջոցով համագործակցում են արտաքին քաղաքականության մշակման և իրականացման գործում։

== Իրավական համակարգ ==
{{Այս բաժնում հղումներ չկան|ամսաթիվ=հուլիսի 5, 2015}}
Սահմանադրական վերահսկող մարմին - [[Խորվաթիայի սահմանադրական դատարան|Սահմանադրական դատարան]] («Ustavni sud»), մարմին, որն ընտրում է դատավորների պաշտոնների թեկնածուներին՝ Պետական դատական խորհուրդ («Državno sudbeno vijeće»), դատախազության վերահսկողության մարմիններ՝ պետական Դատախազություն («Državno odvjetništvo»), շրջանային դատախազներ («Županijska državna odvjetništva»), համայնքային դատախազներ («Općinska državna odvjetništva»):

=== Ընդհանուր արդարադատություն ===
Բարձրագույն դատարանը Գերագույն դատարանն է («Vrhovni sud»), վերաքննիչ դատարանները՝ Županijski sudovi» դատարանները, առաջին ատյանի դատարանները՝ համայնքային դատարանները («Općinski sudovi»)։

=== Վարչական արդարադատություն ===
Վարչական արդարադատության բարձրագույն դատական ատյանը Գերագույն վարչական դատարանն է («Վիսոկի վերավնի սուդ»), վարչական արդարադատության վերաքննիչ դատարանները վարչական դատարաններն են («Upravni sudovi»):

=== Առևտրային արդարադատություն ===
Առևտրային արդարադատության բարձրագույն դատարանը Բարձրագույն առևտրային դատարանն է («Visoki trgovački sud»), առևտրային արդարադատության վերաքննիչ դատարանները առևտրային դատարաններն են («Trgovački sudovi»):

=== Կարգապահական արդարադատություն ===
Կարգապահական արդարադատության բարձրագույն դատարանը Բարձրագույն կարգապահական դատարանն է («Visoki prekršajni sud»), կարգապահական արդարադատության վերաքննիչ դատարանները կարգապահական դատարաններն են («Prekršajni sudovi»):

== Քաղաքներ ==
{{Հիմնական հոդված|Խորվաթիայի քաղաքներ}}
[[պատկեր:Dubrovnik june 2011..JPG|thumb| Հին քաղաք [[Դուբրովնիկ]]]]

== Տնտեսություն ==
{{main|Խորվաթիայի տնտեսություն}}
Արդյունաբերության առաջատար ճյուղերն են՝ նավաշինությունը, մեքենաշինությունը, քիմիական, սննդի, տեքստիլ, փայտամշակման, էլեկտրական և էլեկտրոնային, դեղագործական արդյունաբերությունը։ Զբոսաշրջությունը տնտեսության կարևոր ճյուղ է։

Կեյցի ինդեքսը (երկրում նվազագույն և միջին աշխատավարձի հարաբերակցությունը) Խորվաթիայում 2018 թվականի դրությամբ (միջին 8420 կունա<ref>[https://www.dzs.hr/default_e.htm Croatian Bureau Of Statistics — Republic Of Croatia]</ref><ref>[https://www.oanda.com/currency/converter/ Currency Converter &#124; Foreign Exchange Rates &#124; OANDA]</ref> и минимальная 3442,25 [[Хорватская куна|кун]]<ref>{{Cite web |title=Statutory minimum wages 2018 |url=https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef18005en.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200831133204/https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef18005en.pdf |archive-date=2020 թ․ օգոստոսի 31}}</ref><ref name="Monthly minimum wages">{{Cite web |title=Monthly minimum wages |url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_mw_cur&lang=en |url-status=live}}</ref> և նվազագույնը՝ 3442,25 կունա<ref name="Monthly minimum wages"/><ref>{{Cite web |title=Statutory minimum wages 2018 |url=https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef18005en.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200831133204/https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef18005en.pdf |archive-date=2020 թ․ օգոստոսի 31}}</ref>) կազմում է մոտ 40,8%։ 2020 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 4062,51 HRK, 543,35 եվրո (համախառն) և 3250,01 HRK, 434,68 եվրո (մաքուր).<ref>[https://novac.jutarnji.hr/aktualno/rebalansom-za-2019-smanjuje-se-drzavni-deficit-sa-17-milijardi-kuna-na-582-milijuna-kuna/9558716/ Novac — Rebalansom za 2019. smanjuje se državni deficit sa 1,7 milijardi kuna na 582 milijuna kuna]</ref><ref>[https://www.index.hr/vijesti/clanak/poslodavci-negoduju-zbog-povecanja-minimalca-to-je-veliki-udar/2128435.aspx Poslodavci negoduju zbog povećanja minimalca: «To je veliki udar» — Index.hr]</ref><ref>[http://www.poslovni.hr/hrvatska/plenkovic-najavio-novi-rast-minimalne-place-to-je-bez-presedana-u-povijesti-hrvatskih-vlada-359146 Plenković najavio novi rast minimalne plaće: To je bez presedana u povijesti hrvatskih vlada — Poslovni dnevnik]</ref> 2021 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 4250 HRK 562,04 եվրո (համախառն) և 3400 HRK 449,44 եվրո (մաքուր)<ref>[https://www.index.hr/vijesti/clanak/vlada-povecava-minimalac-na-3400-kuna/2225838.aspx Vlada povećava minimalac na 3400 kuna — Index.hr]</ref><ref>[https://www.jutarnji.hr/vijesti/hrvatska/minimalna-neto-placa-za-2021-godinu-3-400-kuna-ili-za-150-kuna-vise-nego-sada-15000651 Jutarnji list — Minimalna neto plaća za 2021. godinu 3.400 kuna ili za 150 kuna više nego sada]</ref><ref name="автоссылка1">[https://vijesti.hrt.hr/671681/minimalna-neto-placa-za-2021-veca-za-150-kuna-od-ovogodisnje HRT: Minimalna plaća raste za 150 kn, sindikati zadovoljni, HUP nije]</ref><ref name="автоссылка1" /><ref>[https://www.poslovni.hr/hrvatska/premijer-objavio-kolika-ce-biti-minimalna-placa-4256892 Premijer objavio kolika će biti minimalna plaća — Poslovni dnevnik]</ref>։ 2022 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 4687,50 HRK, 623,42 եվրո (համախառն), և 3750 HRK, 499,22 եվրո (մաքուր), Քեյթսի ինդեքսը 48,78% է<ref>[https://www.index.hr/vijesti/clanak/plenkovic-se-hvali-povecanjem-minimalca-glas-poduzetnika-ne-isplacuje-on-place/2313943.aspx Vlada diže minimalac. Poduzetnici ljutiti, sindikati oduševljeni — Index.hr]</ref><ref>[https://www.srednja.hr/faks/raste-minimalna-studentska-satnica-evo-koliko-bi-trebala-iznositi-nakon-nove-godine/ Raste minimalna studentska satnica, evo koliko bi trebala iznositi u 2022]</ref><ref>[https://www.glasistre.hr/hrvatska/drzavni-tajnik-povecanje-minimalne-place-veliki-je-iskorak-754662]</ref><ref>[https://www.vecernji.hr/vijesti/minimalac-ce-prvi-put-biti-veci-od-polovine-prosjecne-place-rodiljna-naknada-1000-eura-1534536 Minimalac će prvi put biti veći od polovine prosječne plaće, rodiljna naknada 1000 eura — Večernji.hr]</ref>։ 2023 թվականի հունվարի 1-ից նվազագույն աշխատավարձը կազմում է 700 եվրո (համախառն) և 560 եվրո (մաքուր)<ref>[https://www.novilist.hr/novosti/gospodarstvo/objavljeno-koliko-ce-minimalna-neto-placa-iznositi-u-2023-godini/ Objavljeno koliko će minimalna neto plaća iznositi u 2023. godini - Novi list<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.index.hr/vijesti/clanak/plenkovic-minimalna-placa-ce-biti-560-eura/2404358.aspx Plenković: Minimalna plaća će biti 560 eura - Index.hr<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://www.oslobodjenje.ba/vijesti/region/povecanje-minimalne-plate-u-hrvatskoj-i-nakon-toga-tesko-ce-se-zivjeti-802009 Oslobođenje - Povećanje minimalne plate u Hrvatskoj: I nakon toga teško će se živjeti<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://net.hr/danas/hrvatska/sabor-prihvatio-premijerovo-izvjesce-o-radu-vlade-e0ea751a-5137-11ed-bced-22d02579935f Sabor prihvatio premijerovo izvješće o radu Vlade<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>։ 2023 թվականի հունվարի դրությամբ Խորվաթիայում միջին աշխատավարձը կազմել է 1499 եվրո(համախառն) և 1094 եվրո (մաքուր)<ref>[https://podaci.dzs.hr/2023/hr/58151 RAD-2023-1-1/1 Prosječne mjesečne neto i bruto plaće zaposlenih u 2023. | Državni zavod za statistiku<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[https://dzs.gov.hr/vijesti/prosjecna-mjesecna-neto-placa-za-sijecanj-2023-iznosila-je-1-094-eura/1486 Državni zavod za statistiku - Prosječna mjesečna neto plaća za siječanj 2023. iznosila je 1 094 eura<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>։

«Առավելություններ»՝ կայուն տնտեսական աճ. ԱՄՀ-ի հովանու ներքո մեկնարկել է պետական ծախսերի կրճատման ծրագիր։ Զբոսաշրջության աճ։

«Թերություններ»՝ 2001 թվականից շարունակվող սեփականաշնորհումը և արհմիությունների դիմադրությունը՝ [[Խորվաթական պատերազմ|պատերազմ]]ը, վնասը մոտ 50 միլիարդ դոլար։ Բարձր գործազրկություն (7,4% 2021 թվականի հունիսի դրությամբ)<ref>[https://www.google.ru/publicdata/explore?ds=z8o7pt6rd5uqa6_&met_y=unemployment_rate&idim=country:pl:se:no&fdim_y=seasonality:sa&hl=ru&dl=ru#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=unemployment_rate&fdim_y=seasonality:sa&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=country_group&idim=country:hr&ifdim=country_group&hl=ru&dl=ru&ind=false Безработица в Европе (по месяцам) - Google Public Data Explorer<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>։

=== Տրանսպորտ ===
{{հիմնական|Տրանսպորտ Խորվաթիայում}}
; Ավտոմոբիլային տրանսպորտ
Խորվաթական ավտոճանապարհների ցանցը (autocesta) ունի 1313,8 կմ երկարություն<ref>{{Cite web |title=Croatian Association of Toll Motorways Concessionaires |url=http://www.huka.hr/en/motorways-network |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190701160424/http://www.huka.hr/en/motorways-network |archive-date=2019 թ․ հուլիսի 1 |access-date=2023 թ․ մայիսի 11}}</ref>։ Խորվաթիան 2019 թվականին ճանապարհների որակով զբաղեցրել է 12-րդ տեղը աշխարհում և 6-րդը՝ Եվրոպայում [[Համաշխարհային մրցունակության ինդեքս]], որը ամեն տարի կազմվում է [[Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի]] փորձագետների կողմից։ Աշխարհի բոլոր հետկոմունիստական երկրների մեջ ամենաբարձր տեղը<ref>[https://www.theglobaleconomy.com/rankings/roads_quality/ Roads quality by country, around the world | TheGlobalEconomy.com]</ref>։

; Հանրային տրանսպորտ
Խորվաթիայում հասարակական տրանսպորտի ամենատարածված ձևը [[ավտոբուսը]] է։ Բացառությամբ խոշոր քաղաքների ավտոբուսների՝(օրինակ՝ [[Զագրեբ]]ե, [[Սպլիտ (քաղաք)|Սպլիտ]], [[Ռիեկա]], [[Օսիեկ]]ե, [[Պուլա]]  և այլն) կան նաև [[տրամվայի|տրամվայի գծերի]] ցանց ([[Զագրեբ]] և [[Օսիեկ տրամվայ]])։ Տոմսերը վաճառվում են, որպես կանոն, ավտոբուսի կամ տրամվայի ուղևորների բաժնում կամ թերթի կրպակներում։

; Ավտոբուսներ
Միջազգային ավտոբուսային ծառայությունը Խորվաթիայում բավականին զարգացած է։ Ավտոբուսի երթուղիները դեպի Խորվաթիա են գնում բազմաթիվ երկրներից [[Եվրոպա]]։

; Ջրային տրանսպորտ
[[Պատկեր:Porozina.jpg| thumb|Լաստանավ]]
Տարբեր [[լաստանավեր]]ներ, [[շարժիչային նավեր]]ներ, [[Hydrofoils]] անցնում են Խորվաթիայի քաղաքների միջև, որոնք գտնվում են [[Ադրիատիկ ծով]]ի ափին։ Բնակված կղզիների մեծ մասին կարելի է հասնել նաև ջրային տրանսպորտով։ Գործում են նաև միջազգային չվերթներ։ Մայիսի 28-ից սեպտեմբերի 30-ը ամառային գրաֆիկը գործում է ավելի հաճախակի մեկնումներով։

; Օդանավակայաններ
{{հիմնական|Խորվաթիայի օդանավակայանների ցանկ}}
Խորվաթիան ունի 6 միջազգային [[օդանավակայան]] և երեք քաղաքացիական օդանավակայան՝ ներքին և չարտերային թռիչքների համար։

Միջազգային օդանավակայաններ
* [[Զագրեբ (օդանավակայան)|Զագրեբի օդանավակայան]] ([[Զագրեբ]] կենտրոնից 17 կմ հեռավորության վրա),
* [[Սպլիտ (օդանավակայան)|Սպլիտ օդանավակայան]] ([[Սպլիտ (քաղաք)|Սպլիտ]] կենտրոնից 24 կմ,
* [[Դուբրովնիկ (օդանավակայան)|Դուբրովնիկ օդանավակայան]] (քաղաքից 18 կմ),
* [[Պուլա (օդանավակայան)|Պուլայի օդանավակայան]] ([[Պուլա]] կենտրոնից 6 կմ հեռավորության վրա),
* [[Զադար (օդանավակայան)|Զադարի օդանավակայան]],
* [[Ռիեկա (օդանավակայան)|Ռիեկայի օդանավակայան]]։

=== Զբոսաշրջություն ===
{{հիմնական|Զբոսաշրջություն Խորվաթիայում}}
[[Պատկեր:Weekend at Bol (5971098068).jpg|thumb|Ոսկե եղջյուր լողափ Բոլ քաղաքում, [[Բրաչ]] կղզու մոտ]]
[[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկ]] Խորվաթիայի ափամերձ գիծը և բազմաթիվ կղզիները միջազգային [[զբոսաշրջության]] հայտնի ուղղություն են։ Ադրիատիկում զբոսաշրջությունը սկսել է զարգանալ [[XIX դար]]ից։ 20-րդ դարում խորվաթական ափը սոցիալիստական աշխարհի ամենազարգացած զբոսաշրջային ուղղություններից մեկն էր։ [[1990-ականներին]] Խորվաթիայում զբոսաշրջությունը կտրուկ անկում ապրեց, որը պայմանավորված էր [[Խորվաթիայի պատերազմի|ռազմական գործողություններով]] և հնացած զբոսաշրջային ենթակառուցվածքով, որը չէր համապատասխանում արևմտյան որակի չափանիշներին։ [[2000-ականներ]]ի սկզբից զբոսաշրջությունը աճ գրանցեց։ 2010 թվականների կեսերին զբոսաշրջության ոլորտում ՀՆԱ-ն  կազմել է 18%, ինչը տնտեսագետների մոտ տագնապ է առաջացրեց<ref name="juttur">«Hrvatska je svjetski rekorder po udjelu turizma u BDP-u. Evo zašto to nije dobro.» [[Jutarnji list]], 19 сентября 2016 стр. 8.</ref>։

== Բնակչություն ==
{{հիմնական|Խորվաթիայի բնակչություն}}
[[Պատկեր:Hrvatske etnije.gif|thumb|300px|Ազգային կազմ]]
[[Պատկեր:Croatia_single_age_population_pyramid_2020.png|thumb|300px|2020 թվականի Խորվաթիայի բնակչության  [[սեռատարիքային բուրգ]]ը ]]

Ներկայիս [[Խորվաթիայի Սահմանադրությունը]] սահմանում է Խորվաթիայի Հանրապետությունը «որպես [[Խորվաթների|խորվաթ ժողովրդի]] ազգային պետություն և որպես ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների պետություն՝ սերբեր, բոսնիացիներ, սլովեններ, չեխեր, սլովակներ, իտալացիներ, հունգարացիներ։ , հրեաներ, գերմանացիներ, ավստրիացիներ, ուկրաինացիներ, ռուսներ, բուլղարներ, [[գնչուներ)|գնչուներ]], [[ռումինացիներ]], թուրքեր, [[արումացիներ|վլահներ]], ալբանացիներ և այլք, ովքեր նրա քաղաքացիներն են»<ref>Часть I «Исторические основы» // [http://www.usud.hr/hr/ustav-RH Конституция Хорватии на сайте хорватского Конституционного суда{{ref-hr}}{{ref-en}}]</ref>։ Սահմանադրության մեջ թվարկված 22 էթնիկ խմբերի իրավական կարգավիճակը կարգավորվում է Խորվաթիայի Հանրապետությունում ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների մասին սահմանադրական օրենքով<ref name="natminlaw">{{Cite web |title=The Constitutional Act on The Rights of National Minorities in the Republic of Croatia |url=http://www.sabor.hr/the-constitutional-act-on-the-rights-of-national-m |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160917095912/http://www.sabor.hr/the-constitutional-act-on-the-rights-of-national-m |archivedate=2016 թ․ սեպտեմբերի 17 |accessdate=2016 թ․ սեպտեմբերի 17}}</ref>, որը ուժի մեջ է մտել 2002 թվականին։
Բնակչությունը 2016 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ կազմում էր 4 154 213 մարդ։

Ազգային կազմն<ref>{{Cite web |title=STANOVNIŠTVO PREMA NARODNOSTI – DETALJNA KLASIFIKACIJA – POPIS 2011 |url=https://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/results/htm/H01_01_05/H01_01_05.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/6D1y5Pntz?url=http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/results/htm/H01_01_05/H01_01_05.html |archivedate=2012 թ․ դեկտեմբերի 19 |accessdate=2012 թ․ դեկտեմբերի 18 |publisher=[[Статистическое бюро Хорватии]] (ДЗС) |language=hr}}</ref> ըստ 2011 թվականի մարդահամարի.
* խորվաթներ (90,42%),
* սերբեր (4,37%),
* բոսնիացիներ (0,17%),
* հունգարացիներ (0.33%),
* իտալացիներ (0.42%)
* սլովենացիներ (0,25%),
* գնչուներ (0,4%),
* ալբանացիներ (0.41%),
* չեխեր (0,22%)
* մակեդոնացիներ (0,4%)
* չեռնոգորցիներ (0,11%)
* ուրիշներ (1,98%)։

=== Կրոն ===
{{հիմնական|Կրոնը Խորվաթիայում}}
Կրոնական կազմը<ref>{{Cite web |title=STANOVNIŠTVO PREMA NARODNOSTI I VJERI, POPIS 2011. |url=https://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/results/htm/H01_01_12/H01_01_12.html |url-status=live |archiveurl=https://www.webcitation.org/6D1y9P9aM?url=http://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/results/htm/H01_01_12/H01_01_12.html |archivedate=2012 թ․ դեկտեմբերի 19 |accessdate=2012 թ․ դեկտեմբերի 19 |publisher=[[Статистическое бюро Хорватии]] (ДЗС) |language=en}}</ref> 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով.
* կաթոլիկներ (86,28%),
* ուղղափառ (4,44%)
* բողոքականներ (0,34%)
* մուսուլմաններ (1,47%)
* աթեիստներ և ագնոստիկներ (4,57%)
* այլ կրոն կամ չեն պատասխանել (2.9%)

=== Լեզուներ ===
{{հիմնական|Խորվաթիայի լեզուներ}}
Խորվաթիայում պաշտոնական լեզուն [[խորվաթերեն]]ն է։ Թույլատրվում է Սահմանադրությամբ որպես ազգային փոքրամասնություններ սահմանված էթնիկ խմբերի լեզուների պաշտոնական օգտագործումը, որը կարգավորվում է Խորվաթիայի Հանրապետությունում ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների մասին սահմանադրական օրենքով<ref name="natminlaw" />,և ազգային փոքրամասնությունների լեզուների օգտագործման վերաբերյալ երկու օրենք<ref>[https://ljudskaprava.gov.hr/pravo-pripadnika-nacionalnih-manjina-na-zastupljenost-u-predstavnickim-i-izvrsnim-tijelima-na-drzavnoj-i-lokalnoj-razini-te-u-tijelima-drzavne-uprave-pravosudnim-tijelima-i-tijelima-uprave-jedinica-lokalne-i-podrucne-regionalne-samouprave/628 Pravo pripadnika nacionalnih manjina na zastupljenost u predstavničkim i izvršnim tijelima na državnoj i lokalnoj razini, te u tijelima državne uprave, pravosudnim tijelima i tijelima uprave jedinica lokalne i područne (regionalne) samouprave]</ref>:Իստրիայի որոշ քաղաքներում պաշտոնական լեզուն իտալական է։ Որոշ մունիցիպալիտետներում և բնակավայրերում ամրագրվել է ազգային փոքրամասնությունների լեզուների պաշտոնական լեզուն [[սերբերեն]], [[հունգարերեն]], [[չեխերեն]] և [[ռուսերեն]]<ref>Катунин Д. А. Современное языковое законодательство Хорватии: становление и тенденции. Статья первая // Вестник Томского государственного университета. Филология. — 2010. — № 2. — С. 27 — 35</ref>։ Իստրական թերակղզում կան երկու վտանգված ռոմաներեն լեզու՝ [[Istro-Romance|իստրոռոմանական]] և [[Istro-Romanian|իստրոռումինական]]։

== Սպորտ ==
Խորվաթիան մասնակցել է բոլոր [[Օլիմպիական|Օլիմպիական խաղերին]] անկախությունից ի վեր և նվաճել է 27 մեդալ դրանցում, 10-ը՝ [[Ձմեռային օլիմպիական|Ձմեռային օլիմպիական խաղերում]]։ Երկրում ամենատարածված մարզաձևերն են [[ֆուտբոլ]], [[բասկետբոլ]], [[հանդբոլ]], [[ջրագնդակ]] և [[թենիս]]։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Խորվաթիան համարվում է տաք կլիմայով հարավային երկիր, այն նաև տարածում է ձմեռային սպորտաձևերը, ինչպիսիք են [[Ալպիական դահուկ|լեռնադահուկային սպորտ]], [[սառցե հոկեյ]] և [[բիաթլոն]]։ Վերջին տարիների ամենահայտնի և հաջողակ դահուկորդներից են եղբայր և քույր [[Իվիցա Կոստելիչ]] և [[Յանիկա Կոստելիչ]]։ Զագրեբի «[[Medvešcak]]» հոկեյի թիմը հայտնի է մայրաքաղաքում, որը խաղում է [[Ավստրիական հոկեյի լիգա]]։ 2013/2014 մրցաշրջանից մինչև 2016/2017 թվականները նա խաղացել է [[Մայրցամաքային հոկեյի լիգա|ՄՀԼ]]-ում։ [[Խորվաթիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Խորվաթիայի ազգային հավաքական]]ը 2018 թվականին նվաճել է աշխարհի գավաթի արծաթե մեդալը, ազգային հավաքականի ավագ և [[Ռեալ Մադրիդ (ֆուտբոլային ակումբ)|Ռեալ Մադրիդ]]ի [[Լուկա Մոդրիչ]]ը ճանաչվել է [[տարվա աշխարհի առաջնություն]] խաղացող և արժանացել է «[[France Football Golden Ball 2018|Ոսկե գնդակ]]ի»՝ որպես աշխարհի լավագույն խաղացող։ Խորվաթիայի լավագույն ակումբներից է «[[Դինամո (ֆուտբոլային ակումբ, Զագրեբ)|Դինամո]]»ն (Զագրեբ)։

== Զինված ուժեր ==
{{հիմնական|Խորվաթիայի զինված ուժեր}}
Խորվաթիայի զինված ուժերի ստեղծման պաշտոնական ամսաթիվը 1991 թվականի նոյեմբերի 3-ն է։ Առաջին բանակը ստեղծվել է 1991 թվականի գարնանը ստեղծված [[Խորվաթիայի ազգային գվարդիա|Խորվաթական ազգային գվարդիա]] կազմավորումների հիման վրա։ 1995 թվականի վերջին [[Խորվաթական պատերազմ]] ժամանակ ([[Փոթորիկ գործողություն]]), նրանց թիվը կազմում էր ավելի քան 250 հազար մարդ։ Զինված ուժերի ընդհանուր թիվը 2011 թվականին կազմել է 20 հազար մարդ։ (ևս 3 հազարը ծառայում են ոստիկանությունում), պահեստազորի թիվը 21 հազար մարդ է<ref>{{Ռուսերեն գիրք |заглавие=Зарубежное военное обозрение |год=2011 |часть=Вооружённые силы зарубежных стран |том=№ 7(772) |страницы=101—102}}</ref>։

== Աստղագիտության մեջ ==
1906 թվականին գերմանացի աստղագետի [[Աուգուստ Կոպֆ]] կողմից հայտնաբերված [[(589) Խորվաթիա]] աստերոիդը կոչվում է Խորվաթիայի անունով։

== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանտուփ}}

{{Արտաքին հղումներ}}

{{Եվրոպական երկրներ}}

{{Պորտալ|Խորվաթիա|Եվրոպա|Աշխարհագրություն|գույն=1}}
{{ՀՍՀ|հատոր=6|էջ=591}}

[[Կատեգորիա:1991 հիմնադրված պետություններ և տարածքներ]]
[[Կատեգորիա:Բալկանյան երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Լիբերալ ժողովրդավարություններ]]
[[Կատեգորիա:Խորվաթիա]]
[[Կատեգորիա:Հանրապետություններ]]
[[Կատեգորիա:Հարավային Եվրոպայի երկրներ]]
[[Կատեգորիա:ՄԱԿ-ի անդամ երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Միջերկրածովյան միության անդամներ]]
[[Կատեգորիա:ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներ]]
[[Կատեգորիա:Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության անդամ երկրներ]]