Դիտել Իսմայիլ Ջևաթ Չոբանլը փաշա էջի աղբյուրը

{{Տեղեկաքարտ Ռազմական գործիչ
 | ամբողջական անուն = Իսմայիլ Ջևադ Չոբանլը փաշա
 | բնօրինակ անուն = {{lang-tr|İsmail Cevat Çobanlı}}
 | կյանքի ժամանակաշրջան = {{Մահվան ամսաթիվ և տարիք|1938|03|13|1870|09|14}}
 | Պատկեր = Cevat Pasha.jpg
 | պատկերի չափ = 250px
 | նկարագրում = Իսմայիլ Ջևադ Չոբանլը փաշա
 | մականուն = «Մարտի 18-ի հերոս»՝ {{lang-tr|18 Mart Kahramanı}}
 | ծննդյան վայր = [[Կոստանդնուպոլիս]]՝ [[Ստամբուլ]], [[Օսմանյան կայսրություն]]
 | վախճանի վայր = [[Կոստանդնուպոլիս]]՝ [[Ստամբուլ]], [[Թուրքիայի Հանրապետություն]]
 | պատկանելություն = հպատակություն՝ {{դրոշ|Օսմանյան կայսրություն}}, [[Օսմանյան կայսրություն]], 1891-1920, <br/>քաղաքացիություն՝ {{դրոշ|Թուրքիա}} [[Թուրքիա]], 1922-1935
 | զորքի տեսակ = [[հետևակ]]
 | ծառայության թվականներ = {{դրոշ|Օսմանյան կայսրություն}}, [[Օսմանյան կայսրություն]]՝ [[1893]]—[[1918]],<br/>[[1891]]—[[1920]], Թուրքական աղյուրների համաձայն՝ ծառայության է անցել 1891 թվականից (օսմանյան կամ ավելի ճիշտ՝ Հիջրայի թվարկությամբ 1307 թվականից)-[[Հետևակ]]ում 4<ref name="Genelkurmay22">T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, ''Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri'', Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 22.</ref>{{դրոշ|Թուրքիայի Հանրապետություն}}, [[Թուրքիայի Հանրապետություն]]՝ [[1922]]-[[1935]]
 | կոչում = {{դրոշ|Օսմանյան կայսրություն}}, [[Օսմանյան կայսրություն]]՝ [[գեներալ-լեյտենանտ]], [[Թուրքիայի Հանրապետություն]]՝ [[բանակի գեներալ]]՝ [[:tr:Orgeneral]]
 | զորամաս = օսմանյան սուլթանի [[ընտրազոր]]ում՝ [[գվարդիա]], Գլխավոր շտաբի Ակադեմիա, Օսմանյան կայսրության Արևելյան բանակ, 
 | հրամանատար էր = Գլխավոր շտաբի Ակադեմիայի տնօրեն,<br/>Օսմանյան կայսրության Արևելյան բանակի շտաբի պետ,<br/>[[Դարդանել]]ի (այսինքն՝ [[Չանաքքալե]]ի) [[ամրացված շրջան]]ի պետ,<br/>[[XIV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XIV բանակային կորպուսի]] հրամանատար,<br/>[[XV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XV բանակային կորպուսի]] հրամանատար,<br/>[[VIII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|VIII բանակային կորպուս]],<br/>[[VIII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)|VIII դաշտային բանակի]] զորահրամանատար,<br/>[[VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)|VII դաշտային բանակի]] զորահրամանատար,<br/>Էլ-Ջեզիրեի, այսինքն՝ հարավարևելյան Անատոլիայի ռազմաճակատի հրամանատար, Թուրքիայի Հանրապետության III դաշտային բանակի հրամանատար
 | պաշտոն = Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի Գլխավոր շտաբի Ակադեմիայի տնօրեն, Օսմանյան կայսրության Արևելյան բանակի շտաբի պետ, Օսմանյան կայսրության ամրացված շրջանի հրամանատար, բանակային կորպուսի հրամանատար, Օսմանյան կայսրության դաշտային բանակի զորահրամանատար, Պաշտպանության նախարար, Գլխավոր շտաբի պետ, [[Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհուրդ|Թուրքիայի Հանրապետության Բարձրագույն ռազմական խորհրդի]] անդամ
 | մարտեր =  [[Բալկանյան պատերազմներ]]<br /> [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]՝ [[Դարդանելի ճակատամարտ]], [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]՝[[Գալիցիա]]յում մարտեր, [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]՝ [[Պաղեստին]]ում մարտեր, [[Թուրքիայի անկախության պատերազմ]]
 | պարգևներ = [[փաշա]], Մեջիդիե շքանշան՝ {{:tr:Mecidiye Nişanı}}, Օսմանիե շքանշան՝ {{:tr:Osmaniye Nişanı}}, Պատերազմական մեդալ՝ {{:tr:Harp Madalyası}}, Արժանիքների մեդալ՝ {{:tr:Liyakat Madalyası}}, Արտոնությունների մեդալ՝ {{:tr:İmtiyaz Madalyası}}, Երկաթե խաչ 2-րդ կարգի՝ {{:de:Eisernes Kreuz 2. Klasse}}, Երկաթե խաչ 1-ին կարգի՝  {{:de:Eisernes Kreuz 1. Klasse}}, Անկախության մեդալ՝ կարմիր՝ {{:tr:İstiklâl Madalyası|Kırmızı}}
 | պաշտոնաթող = 1918, ապա՝ ծառայության մեջ 1922-ից
 | Վիքիպահեստ = 
}}

'''Իսմայիլ Ջևադ Չոբանլը փաշա''' ({{lang-tr|İsmail Cevat Çobanlı}}, թուրք ռազմական և պետական գործիչ, օսմանյան բանակի [[գեներալ-լեյտենանտ]], [[Օսմանյան կայսրության բանակ]]ի զորահրամանատար, Առաջին համաշխարհային պատերազմի օսմանյան ռազմական հանցագործ։ Ծնվել է 1870 թվականի սեպտեմբերի 14-ին<ref>Mesut Aydın, ''Türkiye ve Irak Hudûdu Mes’elesi'', Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 2001, [http://books.google.com.tr/books?id=BEBpAAAAMAAJ&q=Cevat+%C3%87obanl%C4%B1+m%C3%BC%C5%9Fir+%C5%9Eakir+Pa%C5%9Fa&dq=Cevat+%C3%87obanl%C4%B1+m%C3%BC%C5%9Fir+%C5%9Eakir+Pa%C5%9Fa&hl=tr&ei=PhDcTLLuJY6mvgPYgaHWCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA p. 53.]</ref>, Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]], վախճանվել է 1938 թվականի [[մարտ]]ի 13-ին<ref>T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, ''Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri'', Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 22.</ref>, նույն քաղաքում՝ Կոստանդնուպոլսում՝ [[Թուրքիայի Հանրապետություն|Թուրքիայի հանրապետության]] խոշորագույն քաղաք [[Ստամբուլ]]ում։ Հանրապետական Թուրքիայում (որը պաշտոնապես հռչակվել է 1923-ին) վերցրել է '''Չոբանլը''' ազգանունը ({{lang-tr|Çobanlı}}): Թուրքիայի Հանրապետությունում Իսմայիլ Ջևադ Չոբանլըն դարձել է [[Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհուրդ|Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհրդի]] անդամ, Թուրքիայի [[բանակի գեներալ]]։

== Կենսագրություն ==
Իսմայիլ Ջևադը ծնվել է 1870 թվականի սեպտեմբերի 14-ին, [[Կոստանդնուպոլիս]] քաղաքում։

Ծագումով Խարբերդի նահանգի Մալաթիայի գավառի [[Արաբկիր]] գավառակից է<ref>{{Cite web |title=Arapgir Kaymakamlığı |url=http://www.arapgir.gov.tr/component/content/article/182 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120309055742/http://www.arapgir.gov.tr/component/content/article/182 |archive-date=2012 թ․ մարտի 9 |accessdate=2017 թ․ մայիսի 30}}</ref>։ Նրա հայրը Մյուշիր Շաքիրին փաշան էր ([[:tr:Müşir Şakir Paşa]]):

Իսմայիլ Ջևադն ավարտել է Գալաթասարայի լիցեյը, 1893 թվականին ավարտել է Օսմանյան կայսրության [[Ռազմական ակադեմիա]]ն՝ «[[կապիտան]]» սպայական կոչման շնորհմամբ։ Ծառայության համար նշանակում ստանալով օսմանյան սուլթանի [[ընտրազոր]]ում՝ [[գվարդիա]]յում, Իսմայիլ Ջևադը սկսել է արագ առաջընթաց ունենալ, վեր բարձրանալով ծառայողական սանդուղքով մինչև [[գեներալ]]ի կոչումը ներառյալ։ Սակայն 1908 թվականի ռազմական բարեփոխման ժամանակ որոշ սպաներ, որոնք ծառայության մեջ կասկածելիորեն արագ էին առաջ շարժվել, կոչման մեջ ցածրացվեցին, և նրանց թվի մեջ ընկավ նաև Իսմայիլ Ջևադը։

[[Առաջին Բալկանյան պատերազմ]]ից առաջ Իսմայիլ Ջևադը Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի Գլխավոր շտաբի Ակադեմիայի տնօրենն էր։ Պատերազմի սկսվելով՝ նա նշանակվեց Օսմանյան կայսրության Արևելյան բանակի շտաբի պետ, դարձյալ դառնալով [[գեներալ]]։

Օսմանյան կայսրության՝ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի մեջ մտնելուց հետո Իսմայիլ Ջևադը նշանակվում է [[Դարդանել]]ի, այսինքն՝ [[Չանաքքալե]]ի [[ամրացված շրջան]]ի պետ։ Ըստ թուրքական որոշ աղբյուրների՝ հենց գեներալ Իսմայիլ Ջևադի պատրաստած պաշտպանության համակարգն էր, որ թույլ տվեց կանգնեցնել Անտանտի զորքերի հարձակումը, [[Դարդանելի ռազմագործողություն|Դարդանելի ռազմագործողության]] (տե՛ս [[Դարդանելի ճակատամարտ]]) ժամանակ։ [[Գալիպոլի]]ում մարտերի ավարտից հետո Իսմայիլ Ջևադ փաշան ծառայել է [[Գալիցիա]]յում և [[Պաղեստին]]ում, ապա՝ նշանակվել [[VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)|VII դաշտային բանակի]] զորահրամանատար։ Օսմանյան կայսրության փաստացի պարտությունը արձանագրող [[Մուդրոսի զինադադար]]ի ստորագրումից հետո գեներալ Իսմայիլ Ջևադ փաշան ձերբակալվել է անգլո-ֆրանսիական դաշնակիցների զորքերի կողմից և բանտարկության աքսորվել Մալթա կղզի (Տե՛ս [[Մալթայի աքսորականներ]])։ Սակայն հետագայում [[գեներալ]] Իսմայիլ Ջևադ փաշան, ինչպես բազմաթիվ այլ օսմանյան ռազմական հանցագործներ ազատվել է բանտարկությունից և վերադարձել Թուրքիա։ Նոր թուրքական պետությունում՝ Թուրքիայի Հանրապետությունում նա դարձել է [[Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհուրդ|Թուրքիայի Բարձրագույն ռազմական խորհրդի]] անդամ։

== Բալկանյան պատերազմներ ==
Երբ Իսմայիլ Ջևադը վերադառնում է Լոնդոն կատարած իր այցից, մասնակցում է [[Բալկանյան պատերազմներ]]ին, 1912-1913։ Այդ պատերազմի ժամանակ Իսմայիլ Ջևադը նշանակվում է Օսմանյան կայսրության Արևելյան բանակի շտաբի պետ, Չաթալջայի բանակի հրետանային հրամանատարության շտաբի պետ։ Պատերազմից հետո 1913-1914 թթ. Իսմայիլ Ջևադը նշանակվում է Օսմանյան կայսրության բանակի IX դիվիզիայի հրամանատար, ապա Օսմանա-բուլղարական սահմանագիծը հստակեցնող հանձնաժողովի նախագահ։ Բալկանյան Պատերազմից հետո Իսմայիլ Ջևադն իջեցվել էր [[գնդապետ]]ի կոչման։

== Մասնակցությունը Առաջին աշխարհամարտին ==
[[Պատկեր:Cevat Çobanlı.jpg|մինի|Դարդանեկի ամրացված շրջանի հրամանատար, գնդապետ Իսմայիլ Ջևադ բեյ:]]
[[Պատկեր:Tasviri Efkar Oct 29, 1915.jpg|մինի|200px|Ջևադ փաշան և [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք|Մուստաֆա Քեմալ բեյը]] ''[[Tasvir-i Efkâr]]'' թերթի 1915 թվականի հոկտեմբերի 29-ի հոդվածի հերոսներ:]]
1914 թվականի նոյեմբերի 29-ին [[գնդապետ]] Իսմայիլ Ջևադը նշանակվել է [[Դարդանելի ամրացված շրջան]]ի հրամանատար։ Այս ամրացված շրջանի հրամանատարը պատասխանատու էր [[Դարդանելի նեղուց]]ի և առափի պաշտպանության համար։ [[Դարդանելի ճակատամարտ|Դարդանելի ծովային ճակատամարտում]] ակնառու ձեռքբերումների համար, որոնք տեղի ունեցան 1915 թվականի մարտի 18-ին, ապա՝ մարտի 19-ին, [[Գնդապետ]] Իսմայի Ջևադը դարձյալ [[զորավար]]ների դասն անցավ՝ ստանալով [[փաշա]]յի կոչում։ Այս հաղթանակից հետո էր, որ նա վերցրեց «Մարտի 18-ի հերոս» կամ «Մարտի 18-ի հաղթող» պատվանունը։

== Իսմայիլ Ջևադ փաշան որպես ռազմական հանցագործ ==
=== Իսմայիլ Ջևադ փաշան Մալթա կղզու աքսորում ===
Իսմայիլ Ջևադ փաշան, որպես ռազմական հանցագործ և մարդկության հանդեպ հանցագործություններ իրականացրած անձնավորություն՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրության պարտությունից հետո Անտանտի հաղթական տերությունների, մասնավորապես Մեծ Բրիտանիո կողմից աքսորվել է բրիտանական տիրույթ հանդիսացող Մալթա կղզին, որտեղ ափ է իջել 1920թ. մարտի 22-ին։ Մալթայում բանտարկության տարիներին նրա բանտային համարանիշը եղել է 27 74։

=== Իսմայիլ Ջևադ փաշան 1920-1923թթ. Թուրքիայի անկախության պատերազմում ===
==== Իսմայիլ Ջևադ փաշան [[«Էլ Ջազիրե» ռազմաճակատ]]ի հրամանատար ====

===== Իսմայիլ Ջևադ փաշայի զորքերի վայրագություններն ու ոճիրները =====
== Պարգևներ ==
* Արծաթե Արժանիքների շքանշան՝ Gümüş Liyakat Nişanı (1894)
* Բուլղարիայի Արժանիքների շքանշան՝ Bulgar Liyakat Nişanı (1898)
* 2-րդ աստիճանի գերմանական պրուսական թագի շքանշան՝ 2. Rütbeden Alman Prusya Taç Nişanı (1903)
* 2-րդ աստիճանի սուրբ Ալեքսանդրի շքանշան՝ 2. Rütbeden Saint Aleksandr Nişanı (1911)
* Ոսկե Արժանիքների մեդալ՝ Altın Muharebe Liyakat Madalyası (1915)
* Ոսկե մարտական պատվո մեդալ՝ Altın Muharebe İmtiyaz Madalyası (1915)
* 1-ին և 2-րդ աստիճանի գերմանական երկաթե խաչի շքանշան՝ 1. ve 2. Rütbeden Alman Demir Haç Nişanı (1915)
* 2-րդ աստիճանի գերմանական կարմիր արծվի շքանշան՝ 2. Rütbeden Alman Kırmızı Kartal Nişanı (1916)
* 1-ին աստիճանի Մեծ սրի Շքանշան՝ 1. Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı (1917)
* Գերմանական պրուսական թագի պատվոնշան՝ Սրով՝ Kılıçlı Alman Prusya Taç Nişanı (1917)
* 1-ին և 2-րդ աստիճանի ավստրո-հունգարական երկաթե խաչի շքանշան՝1. ve 2. Rütbeden Avusturya-Macaristan Demir Haç Nişanı (1917)
* Թուրքիայի հանրապետության անկախության շքանշանով՝ կարմիր երիզով՝ Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası (1923)

== Գրականություն ==
* T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 22.
* Mesut Aydın, Türkiye ve Irak Hudûdu Mes’elesi, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 2001.
* Mustafa Kemal Paşa, diğer tüm muvazzaf general milletvekillerinden istediği gibi İsmail Cevat Paşa ve Cafer Tayyar Paşa'ya da iki görevden birisini tercih etmesini bildirdi. Tereddüt göstermeleri üzerine ikisinin de ordudaki görevlerine son verildi.

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.turkeyswar.com/whoswho/who-cevat.htm Turkey in the First World War — Cevat Paşa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181003141537/http://www.turkeyswar.com/whoswho/who-cevat.htm |date=2018-10-03 }} {{ref-en}}
{{clear}}

== Տես նաև ==
{{Սյուն}}
* [[Մալթայի աքսորականներ]]
* [[Առաջին համաշխարհային պատերազմի օսմանյան ռազմական հանցագործների պատժի փորձ]]
* [[Օսմանյան բանակի մասնակցությունը հայոց ցեղասպանությանը Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ]]
* [[I բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[II բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[III բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[IV բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[V բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[VI բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[VII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[VIII բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[IX բանակ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[Կովկասյան բանակախումբ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[«Յըլդըրըմ» բանակախումբ]]
* [[Արևելյան բանակախումբ (Օսմանյան կայսրություն)]]
* [[I կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|I բանակային կորպուս]]
* [[II կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|II բանակային կորպուս]]
* [[III կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|III բանակային կորպուս]]
* [[IV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|IV բանակային կորպուս]]
* [[V կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|V բանակային կորպուս]]
* [[VI կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|VI բանակային կորպուս]]
* [[VII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|VII բանակային կորպուս]]
* [[VIII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|VIII բանակային կորպուս]]
* [[IX կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|IX բանակային կորպուս]]
* [[XI կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XI բանակային կորպուս]]
* [[XII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XII բանակային կորպուս]]
* [[XIII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XIII բանակային կորպուս]]
* [[XIV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XIV բանակային կորպուս]]
* [[XV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XV բանակային կորպուս]]
* [[XVI կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XVI բանակային կորպուս]]
* [[XVII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XVII բանակային կորպուս]]
* [[XVIII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XVIII բանակային կորպուս]]
* [[XIX կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XIX բանակային կորպուս]]
* [[XX կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XX բանակային կորպուս]]
* [[XXI կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XXI բանակային կորպուս]]
* [[XXII կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XXII բանակային կորպուս]]
* [[XXV կորպուս (Օսմանյան կայսրություն)|XXV բանակային կորպուս]]
* [[Օտտո Լիման ֆոն Սանդերս]]

[[Կատեգորիա:Կոստանդնուպոլսում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակիցներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան կայսրության զինվորականներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան կայսրության զորահրամանատարներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան կայսրության զորավարներ]]
[[Կատեգորիա:Թուրքական պետական գերեզմանատանը թաղվածներ]]
[[Կատեգորիա:Ռազմական պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան ռազմական հանցագործներ]]
[[Կատեգորիա:Հանցագործություն մարդկության հանդեպ]]
[[Կատեգորիա:Անձինք:Ստամբուլ]]
[[Կատեգորիա:Փաշաներ]]
[[Կատեգորիա:Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրության ռազմական գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան ռազմական ակադեմիայի շրջանավարտներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան ռազմական քոլեջի շրջանավարտներ]]
[[Կատեգորիա:Բալկանյան պատերազմներում Օսմանյան կայսրության ռազմական գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան բանակի գեներալներ]]
[[Կատեգորիա:Թուրքական բանակի գեներալներ]]
[[Կատեգորիա:19-րդ դարի Օսմանյան կայսրության անձինք]]
[[Կատեգորիա:Մալթայի աքսորականներ]]
[[Կատեգորիա:Առաջին համաշխարհային պատերազմի օսմանյան մասնակիցներ]]
[[Կատեգորիա:Թուրք-իտալական պատերազմի օսմանյան ռազմական գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:Օսմանյան կայսրության քաղաքական գործիչներ]]