Թեքական լեզուներ
Արտաքին տեսք
Թեքական լեզուներ, ըստ լեզուների ձևաբանական (տիպաբանական) դասակարգման՝ աշխարհի լեզուների մի խումբ (մյուս խմբերն են՝ անջատական, կցական, բազմահամադրական)։
Թեքական լեզուներին հատուկ կառուցվածքային առանձնահատկություններն են՝
- ներքին թեքման առկայությունը, այսինքն՝ արմատահնչյունի փոփոխությամբ բառային և քերականական իմաստներ տարբերակելը (միևնույն արմատից, բառից տարբեր բառեր կամ քերականական ձևեր ստեղծելը), ինչպես՝ արաբ. kitab՝ գիրք, katib՝ գրող, քարտուղար, գրաբար՝ մատն (ուղղ–հայց.), մատին (սեռ–տր.),
- միևնույն մասնիկի (վերջավորության) մեկից ավելի քերականական իմաստ արտահայտելը, ինչպես, գրաբար՝ (զ)տունս, որտեղ բառաձևի ս մասնիկն ունի հոլովի և թվի քերականական իմաստներ,
- մասնիկավորման բնույթը, ավելացող մասնիկը կարծես միահյուսվում է հիմքին և շատ դեպքերում հիմքն առանց մասնիկի անկախ (իբրև ինքնուրույն բառաձև) գործածվել չի կարող, օրինակ՝ ռուս. семья, семьи:
Թեքական կառուցատիպ ունեն հիմնականում սեմա–քամյան և հնդեվրոպական լեզուները, ընդ որում, ներքին թեքումը ավելի բնորոշ է սեմականին, թեքական մասնիկավորումը՝ հնդեվրոպականին։ Անխառ թեքական լեզուներ չկան։ Թեքական կառուցվածքը սովորաբար ուղեկցվում է այլ կառուցատիպի միջոցներով։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Աճառյան Հ., Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի, Ներածություն, Ե., 1955, հ. 1–6, Ե., 1952 – 71:
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 181)։ |