Դիտել Զբոսաշրջությունը Լեհաստանում էջի աղբյուրը

{{Infobox
|above=Զբոսաշրջությունը Լեհաստանում
|subheader='''Լեհաստանի քաղաքային ուղղություննեի թոփ տասնյակը'''<ref name="tripadvisor">{{Cite web |author=TripAdvisor |title=Top 10 Destinations &ndash; Poland |url=http://www.tripadvisor.ca/TravelersChoice-Destinations-cTop-g274723 |accessdate=2014 թ․ դեկտեմբերի 20 |work=Travelers' Choice 2013 (Winners) |publisher=TripAdvisor.ca The world largest travel site |pages=1 of 10 |quote=''Travelers' Choice'' [http://www.tripadvisor.ca/TravelersChoice-Destinations-cTop-g274723 2014 Update:] 1.Krakow, 2.Warsaw, 3.Wroclaw, 4.Poznan, 5.Bialystok, 6.Sopot, 7.Zakopane, 8.Lodz, 9.Szczecin, 10.Gdynia.}}</ref>
|subheaderstyle=background:#A6D4E9
|image=[[Պատկեր:Wawel castle.jpg|300px]]
|caption=[[Կրակով]]<ref name="tripadvisor"/>, Թագավորական պալատը [[Վավել ամրոց|Վավել]]ում [[Վիսլա]] գետի ափին. այն մտնում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկի մեջ։
|image2=[[Պատկեր:Warsaw Old Town Market Square 10.JPG|300px]]
|caption2=[[Վարշավա]]<ref name="tripadvisor"/>, [[Վարշավա (Հին քաղաք)|Վարշավա Հին քաղաքի]] շուկայական հրապարակը. այն մտնում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկի մեջ։
|image3=[[Պատկեր:Ratusz2noc.jpg|300px]]
|caption3=[[Վրոցլավ]]<ref name="tripadvisor"/>, Հին քաղաքապետարանի շենքը շուկայական հրապարակում։
|image4=[[Պատկեր:Bay Gdansk 2006.jpg|300px]]
|caption4=[[Գդանսկ]]<ref name="tripadvisor"/>, մեծ նավահանգիստ է [[Բալթիկ ծով]]ի կենտրոնում։
|image5=[[Պատկեր:Tour Salon Poznan 2012 (6).jpg|300px]]
|caption5=[[Պոզնան]]<ref name="tripadvisor"/>, [[Պոզնան միջազգային տոնավաճառ|Միջազգային տոնավաճառ]]ը (սկսած 1921-ից), որտեղ իրենց ապրանքներն են ցուցադրում 70 արդյունաբերական երկրներից։ 
|image6=[[Պատկեր:Zakopane - skiing (28).JPG|300px]]
|caption6=[[Զակոպանե]]<ref name="tripadvisor"/>, «Լեհաստանի ձմեռային մայրաքաղաքը», տեսարանը Տատրա լեռներից, Գուբալովկա։
|image7=[[Պատկեր:EBV Szczecin noc.jpg|300px]]
|caption7=[[Շեցին]]<ref name="tripadvisor"/>, [[Շվեցինի ֆիլհարմոնիա|Նոր ֆիլհարմոնիայի սրահը]]
|image8=[[Պատկեր:Afrykarium tunel.jpg|300px]]
|caption8=[[Վրոցլավի կենդանաբանական այգի]] 
|image9=[[Պատկեր:BRE i PLoyda od strony Brdy.jpg|300px]]
|caption9=[[Բիդգոշ]]<ref name="tripadvisor"/>, կարմիր աղյուսից պատրաստված պալատ և նավահանգիստ Բրդա գետի ափին։
|image10=[[Պատկեր:Latarnia Morska w Kołobrzegu, FOT. Jakub Strzelczyk.jpg|300px]]
|caption10=[[Կոլոբժեգ]]<ref name="tripadvisor"/>, պատմական փարոս։
<!--only up to "image10" is accepted by template -->
}}
Լեհաստանը համաշխարհային զբոսաշրջային շուկայում այցելուների թվով անընդհատ աճող պետություններց մեկն է։ '''Զբոսաշրջությունը Լեհաստան'''ում նպաստում է երկրի ընդհանուր տնտեսության զարգացմանը։ Առավել հայտնի քաղաքներից են [[Կրակով]]ը, [[Վրոցլավ]]ը, [[Գդանսկ]]ը, [[Վարշավա]]ն, [[Պոզնան]]ը, [[Լյուբլին]]ը, [[Տորուն]]ը, ինչպես նաև Օսվենցիմի պատմական [[Օսվենցիմ]] գերմանա–ֆաշիստական համակենտրոնացման ճամբարը։ Լեհաստանի լավագույն հանգստյան ուղղություները ներառում են Մազուրիա ջրային շրջանը, [[Բալթիկ ծով]]ը, Տատրերը ([[Կարպատներ]]ի ամենաբարձր լեռնաշղթան), [[Սուդետներ]]ը, [[Բելովեժյան թավուտ]]ը։ [[Լեհաստան]]ի գլխավոր ուղղություններն առաջարկում են տեսարժան վայրեր ինչպես քաղաքներում, այնպես էլ դրանցից դուրս, առաջարկելով պատմական հուշարձաններ, բիզնես գործուղումներ, որակյալ զբոսաշրջություն, ագրոտուրիզմ, լեռնային էքսկուրսիա (արշավ) և այլն։ Ըստ [[Համաշխարհային զբոսաշրջային կազմակերպություն|Համաշխարհային զբոսաշրջային կազմակերպությ]]ան (UNWTO) 2012 թվականի տվյալների, Լեհաստանն օտարերկրյա զբոսաշրջիկների կողմից 17-րդ առավել այցելված երկիրն է աշխարհում<ref name="UNWTO_Barom12">{{Cite web |year=2013 |title=International Tourist Arrivals by County of Destination (Poland) |url=http://mkt.unwto.org/en/publication/unwto-tourism-highlights-2013-edition UNWTO Tourism Highlights |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140409080119/http://mkt.unwto.org/en/publication/unwto-tourism-highlights-2013-edition |archive-date=2014 թ․ ապրիլի 9 |accessdate=2013 թ․ հոկտեմբերի 27 |work=UNWTO World Tourism Barometer |publisher=World Tourism Organization}}</ref>։

{{bar box
|title=2014 թվականի արտասահմանյան երկներից այցելող զբոսաշրջիկների վիճակագրություն *
|titlebar=
|float=left
|caption=* Օտարերկրյա զբոսաշրջիկների զբոսաշրջային տեղավորումը հաստատություններում ըստ երկրի<ref name="stat.gov">[http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5494/1/12/1/kts_turystyka_w_2014.pdf Overnight stays in accommodation establishments in 2014] (PDF file, direct download  8.75 MB), Główny Urząd Statystyczny ([[Central Statistical Office (Poland)]]), pp. 174–177 / 254. Warsaw 2015.</ref> 
|width=460px
|bars=
{{bar pixel|&nbsp;1. Գերմանիա|#6699CC|138.5||1,385,922<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;2. Միացյալ Թագավորություն|#6699CC|36.7||367,346<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;3. Ռուսաստան|#6699CC|34.5||345,760<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;4. Ուկրաինա|#6699CC|27.4||274,476<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;5. ԱՄՆ|#6699CC|23.5||235,705<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;6. Բելառուս|#6699CC|22.5||225,503<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;7. Իտալիա|#6699CC|22.2||222,090<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;8. Ֆրանսիա|#6699CC|20.8||208,810<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;9. Նորվեգիա|#6699CC|17.9||179,305<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;10. Իսպանիա|#6699CC|17.0||176,094<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;11. Իսրայել|#6699CC|16.4||164,470<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;12. Շվեդիա|#6699CC|14.3||143,750<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;13. Նիդերլանդներ|#6699CC|12.8||128,888<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;14. Լիտվա|#6699CC|12.0||121,091<ref name="stat.gov"/>}}
{{bar pixel|&nbsp;15. Չեխիայի հանրապետություն|#6699CC|9.9||99,858<ref name="stat.gov"/>}}
}}{{clear left}}

== Ընդհանուր ակնարկ ==
Լեհաստանը, հատկապես 2004 թվականին Եվրոպական միությանն անդամագրվելուց հետո, դարձավ զբոսաշրջիկների կողմից հաճախակի այցելող երկիր։ Լեհսատանի շատ զբոսաշրջային վայրեր կապված են բնական միջավայրի, պատմական վայրերի և մշակութային միջոցառումների հետ։ Դրանք ամբողջ աշխարհից գրավում են միլիոնավոր այցելուների։ Ըստ Զբոսաշրջության ինստիտուտի տվյալների, 2006 թվականին Լեհաստան են այցելել 15.7 միլիոն զբոսաշրջիկ, իսկ 2007 թվականին 15 միլիոն զբոսաշրջիկ<ref name=it>[http://www.intur.com.pl/warsztat.htm Information about tourism in Poland (in Polish).] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130416150135/http://www.intur.com.pl/warsztat.htm |date=2013-04-16 }} Source: Instytut Turystyki, 2008.</ref>, ընդհանուր հաշվով 66,2 միլիոն զբոսաշրջիկներից բացի<ref name="intur.com-przyjazd">{{Cite web |author=GUS |year=2008 |title=Przyjazdy do Polski (Foreign visits to Poland) |url=http://www.intur.com.pl/przyjazd.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121225182832/http://www.intur.com.pl/przyjazd.htm |archive-date=2012 թ․ դեկտեմբերի 25 |accessdate=2012 թ․ դեկտեմբերի 31 |work=Statistics |publisher=Instytut Turystyki |language=Polish}}</ref>։ 2012 թվականին Լեհաստան են այցելել 13.5 միլիոն օտարերկյա զբոսաշրջիկ (նրանք, ովքեր եկել են Եվրո-2012-ի ժամանակ, բայց չեն մնացել գիշերելու, չեն ներառվել պաշտոնական վիճակագրության մեջ)<ref name="newseria.pl">{{Cite web |author=Katarzyna Sobierajska, Ministry of Tourism |year=2012 |title=Pierwsze efekty Euro 2012. Resort turystyki przewiduje wzrost liczby turystów w 2013 r. nawet o pół miliona |url=http://www.newseria.pl/news/pierwsze_efekty_euro_2012,p455486441 |accessdate=2012 թ․ դեկտեմբերի 31 |work=Live interview |publisher=Agencja Informacyjna Newseria |language=Polish}}</ref>։ 2013 թվականին Լեհաստան են այցելել 15.8 միլիոն զբոսաշրջիկ։

=== Շրջակա միջավայր ===
{{see also|Լեհաստանի ազգային պարկերի ցանկ}}
Լեհաստանն ունի բազմազան բնական միջավայր, որը համեմատաբար անվնաս է մնացել մարդկային զարգացման ընթացքում։ Զբոսաշրջիկներին գրավում են լեռները, ծովափերը, անտառներն ու լճերը։ Ամենատարածված զբոսաշրջային ուղղություններն են Տատրերը, որը Լեհաստանի ամենաբարձր կետն է և հայտնի է իր Օրլյա Պերցով, Կրկոնոշե լեռնազանգվածը, Ստոլվա լեռնաշղթան, [[Բելովեժյան թավուտ]]ը, Բեշադները, Մազուրիա ջրային շրջանը, Կոմպինոսսյան ազգային պարկը և այլն։

Լեհաստանի առաջին զբոսաշրջիկները ուխտագնացներ էին, ովքեր ճանապարհորդում էին Լեհաստանի և այլ երկրներիի սրբավայրերով։ Առևտրային զբոսաշրջությությունն սկսել է զարգանալ 19-րդ դարում։ Ամենահայտնի շրջանները լեռներն են, հատկապես Տատրերները, որն ուսումնասիրել է լեհ բժիշկ, հասարակական գործիչ և ազգագրագետ Տիտուս Խալուբինսկին։ 1873 թվականին ''Լեհաստանի Տատրա կազմակերպությունը'', իսկ 1909 թվականին ''Լեհական տեսարժան վայրերի դիտման կազմակերպությունը'' հիմնադրվեցին զբոսաշրջությունը կազմակերպելու և զարգացնելու համար։ 19-րդ դարը սպա-առողջարանների զարգացման ժամանակաշրջան էր։ Սպա-առողջարններ կան Սուդետներում, Բասկիդում և [[Բալթիկ ծով]]ի ափերի երկայնքով, որոնցից մի քանիսը սկսած 1910 թվականից ասոցացվում են Լեհական բալնեոթերապիայի ասոցիացիայի հետ։ Այն բանից հետո, երբ Լեհաստանը 1918 թվականին նորից ձեռք բերեց անկախություն,  դեպի Լեհաստան զբոսաշրջությունը կտրուկ աճեց, և վերջինս խրախուսվում էր կառավարության կողմից։ Առաջին լեհ պրոֆեսիոնալ տուր օպերատոր Օրբիսը, հիմնադրվել է 1923 թվականին Լվովում, որը 1937 թվականին ղեկավարվում էր Գրոմադայի տուրիստական կազմակերպության և տուր օպերատորի կողմից։

== Պատմություն ==
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո զբոսաշրջային ընկերությունները ազգայնականացվեցին գործող կոմունիստական կկառավության կողմից։ Լեհական ''Տատրա և Լեհաստանի տեսարժան վայրեր'' կազմակերպությունները միավորվեցին Լեհական տուրիզմ տեսարժան վայրեր (PTTK) անվան տակ և զբոսաշրջային ենթակառուցվածքից շատերը փոխանցվեցին նոր ձևավորված ''workers vacation'' հիմնադրամին։ Զբոսաշջությունը սահմանափակվում էր [[Հյուսիսային Եվրոպա]]յի երկրներով։ Սա կառավարության կողմից հիմնադրված զբոսաշրջության մի ժամանակ էր, որն առանձնացնում է իր քանակով, բայց ոչ որակով։ Հատկանշական էր այդ շրջանում տոնական վրանային հանգիստը բունգալոների տակ կազմակերպված պետական կազմակերպություններից մեկի կողմից։ Արձակուրդները երեխաների և դեռահասների համար կազմակերպվում էին Juventur-ի կողմից։ Կոմունիզմի անկումից հետո շատ ենթակառուցվածքներ մասնավոր սեփականություն դարձան, մինչդեռ շատերն էլ փակվեցին, քանի որ այլևս շահութաբեր չէին։ 1990-ական թվականների սկզբներին շատ նոր տուր օպերատորներ ստեղծվեցին։ Դրանցից շատերը ամրացրեցին իրենց դիրքերը շուկայում, քամի որ կարող էին մրցակցել TUI-ի, կամ Neckermann und Reisen-ի նման տուրօ պերատնորի հետ, որոնք իրենց մասնաճյուղն ունեին Լեհաստանում։

== Զբոսաշրջային ուղղություններն ըստ քաղաքների ==
* Թագավորական ճանապարհ, [[Կրակով]]
* Տուրիստական ատրիակցիոններ, Վարշավա
* [[Վրոցլավի կենդանաբանական այգի]]<ref>{{Cite web |title=Zoo Wrocław – lepsze od Wawelu i Wieliczki |url=http://wdolnymslasku.com/node/2907 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160918152805/http://wdolnymslasku.com/node/2907 |archive-date=2016 թ․ սեպտեմբերի 18 |accessdate=2017 թ․ փետրվարի 8}}</ref>
* Հին քաղաք Գդանսկ, Գդանսկ,
* Թագավորա-կայսերական երթուղի, [[Պոզնան]]
* Հրեական Տրեյլ ժառանգություն, [[Բելոստոկ]]
* Գոթիկական եղյոսով եվրոպական երթուղի

=== Պատմական կառույցներ և վայրեր ===
<!-- Please expand this section by replacing raw list with comprehensive prose, and do not place 'hidden' intewiki links in here-->
* [[Կրակով (Հին քաղաք)|Կրակով հին քաղաք]]
* Վրոցլավն ներառում է նախկին գետային կղզի Տումսկին, շուկայական հրապարակը և Հարյուրամյակի դահլիճը<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, [https://web.archive.org/web/20120124113344/http://www.nid.pl/idm,726,wroclaw-zespol-historycznego-centrum.html "Wrocław – zespół historycznego centrum."] {{pl icon}}</ref>
* Աուշվից-Բիրկենաու ազգային թանգարան
* Պոզնան հին քաղաքը 
* 13-րդ դարի աղոտ հորան
* Տորուն միջնադարյան քաղաքը
* Հին քաղաք Զմոսցը
* Յասնա Գորա վանքը, [[Չեստոխովա]]
* Լուբիազ աբբայություն
* Կրզեշով աբբայություն
* Թագավորական Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի տաճար
* Փայտե եկեղեցիներ Փոքր Լեհաստանի հարավում
* Աշխարհի եկեղեցիներ, Յավորում և Սվիդնիցայում
* Կալվարիա-Զեբժիդովսկա ճարտարապետա-պարտեզային համալիր
* Շլենժա լեռներ, [[Սուդետներ]]
* Կլոձկո բերդ
* Ռիզե ստորգետնյա նախագիծ 
* Ավգուստովի ալիքը անցախուցով
* Մուսկաու պարկը Գերմանիային կից։

==== Ամրոցներ ====
{{see also|Լեհաստանի ամրոցների ցանկ}}
*[[Վավել ամրոց|Վավել թագավորական ամրոց]]
*[[Մարիենբուրգ (դղյակ)|Մարիենբուրգ]]
*[[Բարանուվ-Սանդոմերսկի ամրոց]]
*[[Կսյոնզի ամրոց]]
*[[Խոյնիկ]]
*[[Չոխա ամրոց]]
*[[Թագավորական ամրոց (Պոզնան)|Թագավորական ամրոց, Պոզնան]]
*[[Կայսերական ամրոց (Պոզնան)|Կայսերական ամրոց, Պոզնան]]
*[[Գրոջիեց ամրոց]]
*[[Նիեսեթնո ամրոց]]
*[[Գոժանուվ ամրոց]]
*[[Գոլա Ջիեժոնովսկա ամրոց]]
*[[Կլիչկուվ ամրոց]]
*[[Կրիժտոպոր]]
*[[Օգրոձենեց]]
*[[Դունայեց գետային ամրոցներ]]
*[[Շտետտինսկի ամրոց]]

== Մշակութային իրադարձություններ ==
{{Մանրամասն|Լեհաստանի մշակույթ}}
;Վարշավա
* [[Շոպենի անվան դաշնակահարների միջազգային մրցույթ]]
* [[Վարշավական աշուն|Վարշավական աշուն երաժշտական փառատոն]]
* [[Jazz Jamboree]]
;Կրակով
* [[Հրեական մշակույթի փառատոն Լվովում]]
* [[Wianki]]
* [[Կրակովյան ծուրբծննդյան մսուրներ]]
* [[Etiuda&Anima միջազգային կինոփառատոն|Միջազգային կինոփառատոն Etiuda&Anima]]
* [[Cinema Off Plus Camera-ի անկախացման միջազգային փառատոն]]
;Վրոցլավ
* [[Wratislavia Cantans]]
* [[Նոր Horizons կինոփառատոն]]
* [[Լավ գարեջրի փառատոն]]
;Պոզնան
* [[ANIMATOR (փառատոն)]]
* [[Transatlantyk – Պոզնանի երաժշտության և կինոյի միջազգային փառատոն]]
;Այլ
* [[Սոպոտ, Երաժշտության միջազգային փառատոն]]
* [[Open'er Festival]]-ը [[Գդինյա]]յում
* [[Camerimage|Camerimage կինոփառատոն]] [[Բիդգոշ]]ում
* [[Լեհական երաժշտության ազգային փառատոն Օպոլեում|Լեհական երաժշտության ազգային փառատոն]] [[Օպոլե]]ում

== Զբոսաշրջային առողջարաններ ==
Կան տասնյակ առողջարաններ Բալթիկ ծովի ափին, որոնցից են, օրինակ, Վոլին կղզին, որը մոտ է գտնվում գերմանական սահմանին և [[Պոմերանիա]]յին։ Լեհաստանի հարավայում մասում կան առողջարաններ դահուկային սպորտի և Կարկոնոշե լեռը բարձրանալու համար։ Վերջինս Սուդետների լեռնաշղթայի  մասն է։ Կարկոնոշները իրենց մեջ ներառում են տուրիստական Կարպաչ և Շկլյասկա Պորեբա կենտրոնները։ Դահուկային սպորտի և էքսկուրսիաների այլ հայտնի վայրեր են Կարպատները. Զակոպանեն Տատրերի լեռներում, Ցիրկը, Կրինիցա-Զդրույը, Վիսլան Բեսկիդեսում կամ Շավնիցեն Պենիններում։

== Քրիստոնեական ուխտագնացություն ==
Ըստ վիճակագրության տվյալների, 2005 թվականին Սուրբ Աստվածամոր բազիլիկա այցելող օտարերկյա զբոսաշրջիկները կազմել են երկրի ամբողջ զբոսաշրջիկների 13%-ը (1.8 մարդ)<ref>[https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2006/Przewodnik-Katolicki-39-2006/Diecezja-Wloclawska/E-mail-z-Lichenia-Zagraniczni-pielgrzymi]</ref>։ Յանսայա Գորա վանքը 2014 թվականին այցելվելով 72 երկրների կողմից ունեցել է 3.6 միլիոն այցելու<ref>[http://www.jasnagora.com/news.php?ID=9071]</ref>։

== Տրանսպորտը Լեհաստանում ==
{{main|Տրանսպորտը Լեհաստանում}}
[[Պատկեր:Mk Stettin Hafen2.jpg|300px|thumb|Շեցին, Լեհաստանի ամենամեծ տրանսպորտային հանգույցներից մեկը:]]
Կումունիզի անկումից հետո Լեհաստանի տրանսպորտային համակարգը բարելավել է։ Լեհական խոշորագույն քաղաքներում (օրինակ Կրակովում, Վրոցլավում, Պոզնանում, Գդանսկում և Շեցինում), գործում են միջազգային օդանավակայններ, որոնք կապված են տարբեր երկրների օդանավակայաններին։ Վարշավայի միջազգային օդանավակայնը կրում է Ֆրեդերիկ Շոպենի անունը։ Միջքաղաքային ճանապարհորդությունը աջակցում է տարածաշրջանային տրանսպորտին, տեղական գնացքներին (Կոլեյ Դոլոսլասկի, Կոլեյ  Սլասկի, Կոլեյե Մալոպոլսկի, Շիբկա Կոլեյ Միեսսկա, Պորմոսկա Կոլեյ Մետրոպոլիտալնա, Կոլեյ Մազովիսկի, Լոձկա Կոլեյ Ագլոմեռացինա, Կոլեյ Ոիելկոպոլսկի)։ Այլ պետությունների հետ կան նաև ավտոբուսային կապեր, որոնք պատկանում են տարբեր կազմակերպություններին։

{{-}}

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ|2}}

[[Կատեգորիա:Զբոսաշրջությունը Լեհաստանում]]
[[Կատեգորիա:Լեհաստանի տնտեսություն]]