Դիտել Գաբրիել Գարսիա Մարկես էջի աղբյուրը

{{Աուդիո հոդված|Hy-Գաբրիել Գարսիա Մարկես (Gabriel García Márquez).ogg|հունիսի 20, 2019|6378370}}
{{Տեղեկաքարտ Գրող
| անուն = Գաբրիել Խոսե դե լա Կոնկորդիա Գարսիա Մարկես
| բնագիր անուն = {{lang-es|Gabriel José de la Concordia García Márquez}}
}}

'''Գաբրիել Խոսե դե լա Կոնկորդիա Գարսիա Մարկես'''<ref group="նշում">Անունը՝ Գաբրիել, ազգանունը՝ Գարսիա Մարկես</ref> ({{lang-es|Gabriel José de la Concordia García Márquez}}, {{ԱԾ}}<ref>[https://168.am/2014/04/18/354905.html Վախճանվել է Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը]</ref>), [[Կոլումբիացիներ|կոլումբիացի]] վիպագիր, կարճ պատմվածքների հեղինակ, սցենարիստ և լրագրող։ [[Լատինական Ամերիկա]]յում հայտնի է նաև Գաբո անունով։ Լինելով 20-րդ դարի ամենաազդեցիկ և [[Իսպանալեզու գրականություն|իսպանալեզու գրականության]] լավագույն ներկայացուցիչներից մեկը՝ 1972 թվականին արժանացել է [[Նեյշտադյան գրական միջազգային մրցանակ]]ի, իսկ 1982 թվականին՝ [[Գրականության Նոբելյան մրցանակ|Նոբելյան մրցանակի գրականության ոլորտում]]<ref>{{Cite web |title=The Nobel Prize in Literature 1982 |url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1982/ |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 18}}</ref>։ Զբաղվել է ինքնակրթությամբ, կիսատ է թողել իրավաբանական կրթությունը՝ լրագրողի կարիերա սկսելու նպատակով։ Անարգել քննադատել է կոլումբիական ներքին և արտաքին քաղաքականությունը։ 1958 թվականին ամուսնացել է Մերսեդես Բարչայի հետ․ ունեցել են երկու որդի՝ [[Ռոդրիգո Գարսիա|Ռոդրիգոն]] և Գոնսալոն<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-27073911 Author Gabriel Garcia Marquez dies], ''[[BBC News]]'', 17 April 2014.</ref>։

Գարսիա Մարկեսը գրողի կարիերան սկսել է որպես լրագրող՝ գրելով բազմաթիվ ոչ գեղարվեստական գործեր և կարճ պատմվածքներ, բայց առավել հայտնի է իր վեպերով, ինչպես օրինակ՝ «[[Հարյուր տարվա մենություն]]»-ը (1967), «[[Նահապետի աշունը]]» (1975), «[[Սերը ժանտախտի օրերին]]» (1985)։ Նրա գործերը բազմիցս արժանացել են գրաքննադատների հավանությանը և մեծ պահանջարկ են վայելել՝ առավելապես [[մոգական ռեալիզմ]] գրական ժանրը հանրայնացնելու համար։ Մոգական ռեալիզմն օգտագործում է մոգական տարրեր և իրադարձություններ սովորական և ռեալիստական իրավիճակներում։ Նրա որոշ գործերի իրադարձությունները ծավալվում են [[Մակոնդո]] կոչվող հորինված գյուղում (այս վայրը ստեղծելիս գրողը ներշնչվել է իր ծննդավայր [[Արակատակա]]յից), և դրանց մեծ մասն անդրադառնում են [[Միայնություն|միայնության]] թեմային։

2014 թվականի ապրիլին՝ Գարսիա Մարկեսի մահից հետո, Կոլումբիայի նախագահ [[Խուան Մանուել Սանտոս]]ը նրան անվանել է «երբևէ ապրած ամենանշանավոր կոլումբիացին»<ref>{{Cite news |date=2016 թ․ հունվարի 28 |title=Gabriel García Márquez: 'The greatest Colombian who ever lived' &#124; Books |url=https://www.theguardian.com/books/2014/apr/19/gabrielgarciamarquez-colombia |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |newspaper=[[The Guardian]]}}</ref>։

== Կենսագրություն ==
=== Մանկություն ===
[[Պատկեր:Aracataca1.jpg|աջից|մինի|Գաբրիել{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }} Գարսիա Մարկեսի ցուցանակն [[Արակատակա]]յում․ «Ես ինձ լատինաամերիկացի եմ զգում, որ երկրում էլ որ լինեմ, բայց ես երբեք չեմ հերքել, որ կարոտում եմ իմ ծննդավայրը՝ Արակատական, ուր ես վերադարձա մի օր և պարզեցի, որ իրականության և կարոտի միջև ընկած էր իմ գործերի համար անհրաժեշտ հումքը»։]]
Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը ծնվել է 1927<ref>"On Sunday 6 March 1928, at 9am, in the midst of an unseasonal rainstorm, a baby boy, Gabriel José García Márquez, was born." ({{Harvnb|Martin|2008|p=27}})</ref> թ. մարտի 6-ին Կոլումբիայի [[Արակատակա]] քաղաքում՝ Էլիխիո Գարսիա Մարկեսի և Լուիզա Սանտյագո Մարկեսի<ref>{{Harvnb|Martin|2008|p=27}}</ref> ընտանիքում։ Գարսիա Մարկեսի ծնունդից անմիջապես հետո նրա հայրը ձեռք է բերում դեղագործի աշխատանք և կնոջ հետ միասին մեկնում են [[Բառանկիլյա]]՝ թողնելով Գաբրիելին Արակատակայում<ref>{{Harvnb|Martin|2008|p=30}}</ref>։ Նա մնում է մայրական կողմից տատի՝ Դոնա Տրանքիլինա Իգուարանի ու պապի՝ գնդապետ Նիկոլա Ռիկարդո Մարկես Մեխիայի խնամքին։ 1936 թվականի դեկտեմբերին Մարկեսի հայրը նրան և իր եղբորը տանում է [[Սուկրե]]։ 1937-ին, երբ մահանում է Մարկեսի պապը, ընտանիքը վերադառնում է Բառանկիլյա, հետագայում նորից Սուկրե, որտեղ նրա հայրը հիմնադրում է դեղատուն<ref>{{Harvnb|Martin|2008|pp=58–66}}</ref>։

Մարկեսի ծնողների սիրավեպին դեմ էր Լուիզա Սանտգայո Մարկեսի հայրը՝ գնդապետը։ Էլիխիո Գարսիա Մարկեսն այն տղամարդը չէր, որին գնդապետը պատրաստ էր տեսնել իր դստեր կողքին։ Էլիխիոն պահպանողական կուսակցության անդամ էր և ուներ կնամոլի համբավ<ref name="GM45">{{Harvnb|García Márquez|2003|p=45}}</ref><ref name="fcyrqq">{{Harvnb|Saldívar|1997|p=82}}</ref>։ Սակայն երիտասարդը Լուիզայի սիրտը շահում էր ջութակի սերենադներ նվագելով, սիրային բանաստեղծություններով, անթիվ սիրային նամակներով և անգամ հեռախոսային հաղորդագրություններով այն բանից հետո, երբ Լուիզայի հայրը նրան դիտավորյալ հեռու էր տարել՝ զույգին բաժանելու նպատակով։ Լուիզայի ծնողներն ամեն ինչ արեցին իրենց դստերն այդ տղամարդուց ազատելու համար, սակայն ապարդյուն. նրանք տեսան, որ իրենց աղջիկը սիրում է նրան<ref name="fcyrqq" />։ Լուիզայի ընտանիքը վերջապես համակերպվեց և թույլ տվեց աղջկան ամուսնանալ Էլիխիոյի հետ<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=85}}</ref><ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|pp=11–12}}</ref> (սիրո այս պատմությունը հետագայում հանդիպում ենք «Սերը ժանտախտի օրերին» վեպում<ref name="GM45" /><ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=83}}</ref>)։

Քանի որ առաջին մի քանի տարիների ընթացքում Մարկեսի և նրա ծնողների միջև որոշ չափով օտարության զգացում կար<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=87}}</ref>, նրա վրա վաղ տարիքում մեծ ազդեցություն են ունեցել տատն ու պապը<ref name="mooaza">{{Harvnb|Saldívar|1997|p=102}}</ref><ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=96}}</ref>։ Մարկեսի պապը, որին նա կոչում էր «Պապալելո», [[Հազարօրյա պատերազմ]]ի վետերան էր<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=35}}</ref>։ Գնդապետը Կոլումբիայի ազատականների շրջանում համարվում էր հերոս և շատ հարգված էր<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=103}}</ref>։ Գնդապետը հատկապես հայտնի դարձավ «բանանային կոտորածից» հետո, երբ նա հրաժարվեց լուռ հետևել իրադարձություններին, որոնք տեղի ունեցան Գաբրիելի Գարսիա Մարկեսի ծնունդից մի տարի հետո<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=105}}</ref>։ Գնդապետը, որին Մարկեսն անվանում էր իր «պատմության և իրականության միջև պորտալար<ref name="simons">{{Harvnb|Simons|1982}}</ref>», նաև հրաշալի պատմող էր<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=106}}</ref>։ Նա կրթում և դաստիարակում էր Մարկեսին, ամեն տարի տանում էր կրկես, և առաջինն էր, ով իր թոռանը տարավ սառույց տեսնելու՝ «հրաշալիք» «[[Յունայթեդ ֆրուտ քոմփանի]]»֊ում (United Fruit Company)<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=104}}</ref>։ Պապը հաճախ էր ասում թոռանը՝ «Դու անգամ չես կարող պատկերացնել՝ ինչ ծանր է կշռում մահացած մարդը»<ref name="lydaul">{{Harvnb|Saldívar|1997|p=107}}</ref><ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=13}}</ref>, ցանկանալով հիշեցնել նրան, որ չկա ավելի ծանր բեռ, քան մարդ սպանելը։ Այդ դասը հետագայում Մարկեսը պիտի ներմուծեր իր վեպեր։

Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի տատը՝ Դոնա Տրանքիլինա Իգուարան Կոտեսը, մեծ դեր է ունեցել գրողի դաստիարակության վրա։ Ապագա գրողը ոգեշնչվում էր նրա՝ արտառոց երևույթներին որպես ինչ֊որ բոլորովին բնական բանի վերաբերելուց<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=12}}</ref>։ Դոնայի համար տունը լցված էր ոգիների մասին պատմություններով ու նախազգուշացումներով<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=96}}</ref>, որոնք շարունակ մնում էին արհամարհված իր ամուսնու կողմից<ref name="mooaza" />։ Գարսիա Մարկեսի կարծիքով տատը նրա համար «իրականության մոգական, սնահավատ և գերբնական պատկերի աղբյուրն էր<ref name="simons" />»։ Նա վայելում էր տատի՝ պատմություններ ներկայացնելու յուրօրինակ ձևը։ Անկախ պատմությունների ֆանտաստիկ կամ անհավանական լինելուց, նա դրանք մատուցում էր ինչպես անհերքելի իրականություն։ Դա մի սառը ոճ էր, որը երեսուն տարի անց հսկայական ազդեցություն է ունեցել իր թոռան ամենահայտնի «[[Հարյուր տարվա մենություն]]» վեպի վրա<ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|pp=97–98}}</ref>։

==== Կրթություն և հասունություն ====
Սուկրե ժամանելուց հետո որոշվեց, որ Գարսիա Մարկեսը պետք է սկսի իր ֆորմալ կրթությունը և կամավորության մեկնեց Բառանկիլյա՝ [[Մագդալենա (գետ)|Մագդալենա գետի]] նավահանգիստներից մեկը։ Այնտեղ նա ուներ ամաչկոտ տղայի համբավ, որը գրում էր հումորային բանաստեղծություններ։ Միշտ լուրջ և մարզական խաղերի նկատմամբ ոչ մի հետաքրքրություն չցուցաբերող տղային սկսեցին կոչել «ծերուկ»<ref name="MartinG">Gerald MARTIN: ''Gabriel García Márquez: una vida''. Nueva York: Knopf Doubleday Publishing Group, 2009; {{ISBN|0-307-47228-0}}, 9780307472281.</ref>։

1940 թվականից սկսած Գարսիա Մարկեսն ավագ դպրոցի առաջին տարիներն անց է կացրել Սան Խոսեի քոլեջում (այժմ Սան Խոսեի համալսարան)։ Այստեղ նա տպագրեց իր առաջին բանաստեղծությունները «Երիտասարդություն» (Juventud) կոչվող դպրոցական ամսագրում։ Հետագայում կառավարության կողմից նրան տրված կրթաթոշակի շնորհիվ նա ուսումը շարունակեց [[Բոգոտա]]յում՝ Սիպակիրա քաղաքի քոլեջում, որտեղից մայրաքաղաք մեկ ժամվա ճանապարհ էր։

Բոգոտայում ուսանելու տարիներին, Գարսիա Մարկեսը ներգրավվեց մի շարք սպորտաձևերում՝ դառնալով [[Սիպակիրա]] քաղաքի քոլեջի երեք սպորտաձևերի՝ ֆուտբոլի, բեյսբոլի և վազքի թիմերի ավագը։

1947 թվականին քոլեջն ավարտելուց հետո Մարկեսը մնում է Բոգոտայում՝ [[Կոլումբիայի ազգային համալսարան]]ում իրավագիտություն ուսանելու նպատակով։ Այստեղ արդեն ի հայտ է գալիս նրա մեծ սերը դեպի ընթերցանությունը։ Ֆրանց Կաֆկայի «Կերպարանափոխությունը»՝ հատկապես Խորխե Լուիս Բորխեսի<ref name="PestanaC">{{Cite web |title=Cristina Pestaña: ¿Quién tradujo por primera vez La metamorfosis al castellano? -nº 11 Espéculo |url=http://www.ucm.es/info/especulo/numero11/verwandl.html |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |website=Ucm.es}}</ref> ինքնատիպ թարգմանությամբ, մեծ ազդեցություն է ունեցել գրողի վրա։ Նա տարված էր ոչ ավանդական գրականություն ստեղծելու մտքով, որի ոճը նման կլիներ իր պապի պատմություններին, որտեղ «արտասովոր իրադարձությունները և անոմալիաները ներկայացվում էին որպես առօրյա կյանքի մասնիկ»։ Նրա գրող դառանալու ցանկությունն ավելի ու ավելի էր մեծանում։ Շուտով նա հրապարակում է իր առաջին գործը՝ ''«Երրորդ հրաժարական»-ը,'' որը հայտնվեց ''El Espectador (Դիտորդ)'' թերթի 1947 թվականի սեպտեմբերի 13-ի համարում։

Չնայած Մարկեսի տարերքը գրելն էր, սակայն նա 1948 թվականին շարունակում է ուսանել իրավագիտություն՝ հորը գոհացնելու նպատակով։ 1948 թվականի այսպես կոչված [[Բոգոտասո|«Բոգոտասոյի»]] դեպքերից հետո, երբ ապրիլի 9-ին հայտնի առաջնորդ [[Խորխե Էլիսիեր Գայտան]]ի սպանությունից հետո արյունալի հուզումներ տեղի ունեցան, համալսարանն անորոշ ժամանակով փակվեց և նրա կրթաթոշակը չեղարկվեց։ Գարսիա Մարկեսը տեղափոխվեց [[Կարտախենայի համալսարան]] և սկսեց լրագրող աշխատել ''[[El Universal (Colombia)|El Universal]]-ում։'' 1950 թվականին նա ընդհատեց իր իրավաբանական կրթությունը՝ լրագրության վրա կենտրոնանալու համար։ Մարկեսը կրկին տեղափոխվեց Բառանկիլյա ''[[El Heraldo (Barranquilla)|El Heraldo]]'' ամսագրում սյունակագիր և լրագրող աշխատելու նպատակով։ Թեև Մարկեսը երբեք ավարտին չհասցրեց իր բարձրագույն կրթությունը, մի շարք համալսարաններ, ինչպես օրինակ Կոլումբիայի համալսարանը Նյու Յորքում, շնորհեցին նրան պատվավոր դոկտորի կոչում<ref name="MartinG" />։

=== Լրագրողական կարիերան ===
Գարսիա Մարկեսը լրագրողի կարիերան սկսեց [[Կոլումբիայի ազգային համալսարան]]աում իրավագիտություն սովորելու տարիներին։ 1948-1949 թվականներին նա գրում էր [[Կարտախենա]] քաղաքի ''[[El Universal (Cartagena)|El Universal]]'' թերթի համար։ 1950 թվականից մինչև 1952 թվականը Գարսիա Մարկեսը «Սեպտիմուս» ծածկանունով գրում էր «յուրօրինակ» սյունակ [[Բառանկիլյա]]յի<ref>{{Harvnb|Bell|1993|p=6}}</ref> տեղական ''[[El Heraldo]]'' թերթի համար։ ''El Heraldo-ում'' աշխատելու ժամանակահատվածի մասին Մարկեսը նշում է․ «Ես գրում էի մի կտոր և վճարվում էի երեք պեսո դրա համար, հետո գուցե մի առաջնորդող հոդված գրեի ևս երեք պեսոյի համար»<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=84}}</ref>։ Այս ժամանակահատվածում նա դարձավ «[[Բառանկիլյայի խումբ]]» կոչվող գրողների և լրագրողների ոչ պաշտոնական խմբի ակտիվ անդամ։ Այս միությունը մոտիվացիայի և ոգեշնչման մեծ աղբյուր էր Մարկեսի գրական կարիերայի համար։ Նա աշխատում էր այնպիսի ազդեցիկ անհատականությունների հետ, ինչպիսին էր Ռամոն Վինյեսը, որին Մարկեսը իր «[[Հարյուր տարվա մենություն]]» վեպում ներկայացնում է ծեր կատալոնացու կերպարում, որն ուներ գրախանութ<ref name="pelayo5">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=5}}</ref>։ Այս տարիներին Մարկեսը ծանոթանում է նաև [[Վիրջինիա Վուլֆ]]ի և [[Ուիլյամ Ֆոլքներ|Ուիլիամ Ֆոլքների]] աշխատանքներին։ Ֆոլքների պատմողական տեխնիկան, պատմական թեմաները և գյուղական միջավայրի օգտագործումը մեծ ազդեցություն է ունեցել շատ լատինաամերիկյան գրողների վրա<ref name="Bell72">{{Harvnb|Bell|1993|p=7}}</ref>։ Բառանկիլյայի միջավայրը Մարկեսին տվեց համաշխարհային կարգի գրական կրթություն և առանձնահատուկ հեռանկար կարիբյան մշակույթի նկատմամբ։ 1954-1955 ապրում էր Բոգոտայում և պարբերաբար գրում էր Բոգոտայի ''[[El Espectador]] (Դիտորդ)'' լրագրի համար։ Մարկեսը նաև կինոքննադատ էր, որի շնորհիվ մեծանում է նրա հետաքրքրվածությունն այս ոլորտում։

1957 թվականի դեկտեմբերին Գարսիա Մարկեսն աշխատանքի անցավ Կարակասի ''El Momento'' թերթում։ Նա Վենեսուելայի մայրաքաղաք ժամանեց 1957 թվականի դեկտեմբերի 23-ին և անմիջապես աշխատանքի անցավ ''El Momento-ում''։ Գարսիա Մարկեսն աջակցել է [[1958 թվականի Վենեսուելայի հեղափոխության]]ը, որը հանգեցրեց նախագահ [[Մարկոս Պերես Խիմենես]]ի աքսորին։ Այս իրադարձություններից հետո Մարկեսը գրեց «Հոգևորականության մասնակցությունը պայքարին» հոդվածը, որտեղ Վենեսուելայի եկեղեցին ներկայացվում էր որպես Խիմենեսի վարչակարգին ուղղված ընդդիմություն։ 1958 թվականին նա ճանապարհորդեց դեպի Կոլումբիա, որտեղ ամուսնացավ Մերսեդես Բարչայի հետ, և նրանք միասին վերադարձան Կարակաս։ 1958 թվականին ''El Momento-ի'' ղեկավարի հետ տարաձայնություններ ունենալու պատճառով Մարկեսը դուրս է գալիս աշխատանքից և շուտով դառնում է ''Venezuela Gráfica-ի խմբագիրը։''

=== Քաղաքականություն ===
Մարկեսը «հավատարիմ ձախական» էր՝ ամուր կառչած սոցիալիստական գաղափարներին<ref>{{Cite web |title=Gabriel García Márquez on Fidel Castro, the Soviet Union, and creating “a government which would make the poor happy.” |url=https://www.jacobinmag.com/2014/04/gabriel-garcia-marquez-our-own-brand-of-socialism/ |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |website=Jacobinmag.com}}</ref>։ 1991 թվականին նա հրապարակում է «[[Փոխելով Աֆրիկայի պատմությունը]]» հիանալի ուսումնասիրությունը, որը պատմում էր Կուբայի ներգրավվածության մասին [[Անգոլայի քաղաքացիական պատերազմ|Անգոլայի քաղաքացիական]] և ավելի լայնածավալ [[Նամիբիայի անկախության պատերազմ|Նամիբիայի անկախության համար մղված պատերազմներում]]։ Գրողը պահպանում էր մոտ, բայց ոչ հաճախակի հարաբերություններ Ֆիդել Կաստրոյի հետ՝ գովերգելով [[Կուբայի հեղափոխություն|Կուբայի հեղափոխության]] ձեռքբերումները, սակայն քննադատելով կառավարման մոտեցումները և աշխատելով մեղմացնել երկրի «կոպիտ եզրերը»<ref>{{Cite web |last=Whitney |first=Joel |date=2014 թ․ ապրիլի 19 |title=Gabriel García Márquez and Fidel Castro: A complex and nuanced comraderie &#124; Al Jazeera America |url=http://america.aljazeera.com/articles/2014/4/19/gabriel-garcia-marquezfidelcastro.html |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |website=America.aljazeera.com}}</ref>։ Գարսիա Մարկեսի քաղաքական ու գաղափարական տեսակետները ձևավորվել են իր պապի պատմություններից<ref name="lydaul" />։ Հարցազրույցներից մեկի ժամանակ նա ասել է իր ընկեր Պլինիո Ապուլեյո Մենդոզային․ «Իմ պապը՝ գնդապետը, լիբերալ է եղել։ Իմ քաղաքական հայացքները հավանաբար գալիս են նրանից, քանի որ երեխա ժամանակ ինձ հեքիաթներ պատմելու փոխարեն, նա ինձ հետ զրուցում էր վերջին քաղաքացիական պատերազմի սարսափեցնող իրադարձությունների մասին, որոնք ազատամիտները և հակա-հոգևորականներն իրականացրել էին ընդդեմ պահպանողական կառավարության»<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1982|p=96}}</ref><ref>{{Harvnb|Saldívar|1997|p=98}}</ref>։ Սա ազդել է նրա քաղաքական հայացքների և գրական տեխնիկայի վրա այնպես, ինչպես «նույն ձևով նրա գրական կարիերան կազմավորվել է կոլումբական գրական ստատուս քվոյի հանդեպ գիտակցված ընդդիմությամբ, Գարսիա Մարկեսի սոցիալիստական և հակաիմպերիալիստական տեսակետները սկզբունքային հակադրության մեջ են Ամերիկայի կողմից գերիշխվող համաշխարհային ստատուս քվոյի հետ»<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|1990|p=63}}</ref>։

==== Նավաբեկության ենթարկված նավաստու պատմությունը ====
Երկրի ներսում Մարկեսի վերջին՝ ''El Espectador-ի'' համար գրված խմբագրականը 14 լրատվական հոդվածների հավաքածու էր<ref name="pelayo5" /><ref name="McMurray62">{{Harvnb|McMurray|1987|p=6}}</ref>, որը վիճահարույց ավարտ ունեցավ և որում նա բացահայտում էր կոլումբական նավատորմի նավի խորտակման գաղտնի պատմությունը, «թե ինչպես է դա պատահել, երբ մաքսանենգ ապրանքով անհաջող բեռնված նավը դուրս է եկել վերահսկողությունից»<ref name="McMurray7">{{Harvnb|McMurray|1987|p=7}}</ref>։ Գարսիա Մարկեսը ստեղծել էր այս պատմությունը նավաբեկությունից փրկված նավաստու հարցազրույցների հիման վրա<ref name="McMurray62"/>։ Այս հոդվածների հրապարակումը վեճերի առիթ հանդիսացավ հասարակության շրջանում, քանի որ դրանք կասկածի տակ էին դնում պաշտոնապես ընդունված տեսակետը, ըստ որի նավաբեկության պատճառ էր եղել փոթորիկը, իսկ փրկված նավաստին փառաբանվում էր։

Ի պատասխան այդ վեճերի, ''El Espectador-ը'' Մարկեսին ուղարկեց Եվրոպա՝ որպես օտարերկրյա թղթակից<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=6}}</ref>։ Նա իր փորձառությունները գրում էր ''El Independiente-ի'' համար, մի թերթ, որը մասամբ փոխարինում էր ''El Espectador'' -ին գեներալ [[Գուստավո Ռոխաս Պինիլլա]]յի<ref>{{Citation |title=Lleras Camargo, Alberto |url=http://www.lablaa.org/blaavirtual/biografias/lleralbe.htm |url-status=dead |publisher=Biblioteca Luis Ángel Arango |language=es |accessdate=2008 թ․ դեկտեմբերի 2 |archivedate=2008 թ․ հոկտեմբերի 19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081019093045/http://www.lablaa.org/blaavirtual/biografias/lleralbe.htm}}</ref> ռազմական իշխանության ժամանակ և որը հետագայում փակեցին կոլումբական իշխանությունները<ref name="Bell72"/>։ Մարկեսի լրագրողական անցյալը հիմք է ծառայել նրա գրողական կարիերայի համար։ Գրաքննադատ Բելլ-Վիլլադան նշում է․ «Շնորհիվ լրագրության բնագավառում իր փորձին, Գարսիա Մարկեսը բոլոր ժամանակակից մեծ գրողներից միակն է, որն այդքան մոտ է առօրյա իրականությանը»<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|1990|p=62}}</ref>։

=== QAP ===
Գարսիա Մարկեսը QAP-ի հիմնադիրներից է։ QAP-ը լուրերի հաղորդում էր, որը եթեր է հեռարձակվել 1992 թվականից մինչև 1997<ref>{{Cite web |date=1997 թ․ դեկտեմբերի 30 |title=LA ÚLTIMA EMISIÓN DE QAP - Archivo Digital de Noticias de Colombia y el Mundo desde 1.990 |url=http://www.eltiempo.com/archivo/documento/MAM-711688 |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |website=Eltiempo.com}}</ref>։ Նա ներգրավվել էր հաղորդման մեջ՝ խմբագրական և լրագրողական անկախության խոստումով։

=== Ամուսնություն և ընտանիք ===
Գարսիա Մարկեսը հանդիպեց Մերսեդես Բարչային, երբ վերջինս դեռ սովորում էր դպրոցում։ Նրանք որոշեցին սպասել մինչ Մերսեդեսի ավարտելը և նոր միայն ամուսնանալ։ Երբ Մարկեսը մեկնեց Եվրոպա որպես օտարերկրյա թղթակից, Մերսեդեսը սպասեց նրա վերադարձին Բառանկիլյա։ Նրանք ամուսնացան 1958 թվականին<ref name="saldívar372">{{Harvnb|Saldívar|1997|p=372}}</ref><ref name="pelayo7">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=7}}</ref>։ Հաջորդ տարի ծնվեց նրանց առաջնեկը՝ Ռոդրիգո Մարկեսը, որն այժմ հեռուստատեսության և կինոյի ռեժիսոր է<ref name="pelayo7" />։ 1961 թվականին Մարկեսների ընտանիքը [[Գրեյհաունդ]] ավտոբուսով ճանապարհորդեց ԱՄՆ-ի հարավային շրջանները և վերջում հաստատվեց [[Մեխիկո]]յում<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|2006|pp=xx–xxi}}</ref>։ Գարսիա Մարկեսը միշտ ցանկանում էր ճանապարհորդել Միացյալ Նահանգների հարավում, քանի որ այդ վայրերը ոգեշնչման աղբյուր էին եղել [[Ուիլյամ Ֆոլքներ|Ուիլիամ Ֆոլքների]] աշխատանքների համար<ref name="pelayo8">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=8}}</ref>։ Երեք տարի անց Մեխիկոյում ծնվեց զույգի երկրորդ որդին՝ Գոնզալոն<ref name="bell-villadaxxi3">{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=xxi}}</ref>։ Ներկայումս Գոնզալոն գրաֆիկ դիզայներ է Մեխիկոյում<ref name="pelayo8" />։

=== «Թափված տերևներ» ===
«Թափված տերևներ»-ը (''La Hojarasca'') Գարսիա Մարկեսի առաջին վիպակն է, որի տպագրության համար պահանջվեց յոթ տարի։ Վերջապես վիպակը հրատարակվեց 1955 թվականին<ref>{{Cite web |title=Of love and other demons |url=http://us.penguingroup.com/static/rguides/us/of_love_and_other_demons.html |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080629091255/http://us.penguingroup.com/static/rguides/us/of_love_and_other_demons.html |archivedate=2008 թ․ հունիսի 29 |publisher=Penguin Group}}</ref>։ Մարկեսը նշում է, որ մինչ այդ ժամանակ գրված (1973 թվականի դրությամբ) իր բոլոր գործերից «Թափված տերևներ»-ը» ամենասիրելին է, քանի որ կարծում է, որ այն ամենաանկեղծն ու ինքնաբուխն է<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=28}}</ref>։ Վիպակի բոլոր գործողությունները կատարվում են մի սենյակում կես ժամվա ընթացքում 1928 թվականի սեպտեմբերի 12-ին՝ չորեքշաբթի օրը։ Սա մի ծեր գնդապետի (որը նման է հենց Մարկեսի պապին) պատմություն է, որը ցանկանում է պատշաճ քրիստոնեական թաղում կազմակերպել ոչ մեկի կողմից համակրանք չվայելող ֆրանսիացի բժշկի համար։ Գնդապետին աջակցում են միայն իր դուստրը և թոռը։ Վիպակը ներկայացնում է առաջին անգամ մահ տեսած երեխայի զգացումները, որին հետևում է նրա գիտակցության հոսքը։ Գիրքը ներկայացնում է նաև Իզաբելի՝ գնդապետի դստեր կերպարը, որի միջոցով փոխանցում է կանացի տեսակետը<ref name="pelayo5" />։

=== «Հարյուր տարվա մենություն» ===
[[Պատկեր:Gabogarciamarquez1.png|մինի|աջից|Գարսիա Մարկեսը «[[Հարյուր տարվա մենություն]]» գրքի օրինակը մակագրելիս, [[Կուբա]], [[Հավանա]]]]Տասնութ տարեկանից սկսած Մարկեսը ցանկանում էր վեպ գրել իր պապի տան մասին, որտեղ ինքը մեծացել էր։ Այնուամենայնիվ, նա ջանում էր համապատասխան ոճ գտնել վեպի համար և որոշ ժամանակով մի կողմ դրեց այդ գաղափարը, մինչ այն օրը, երբ անսպասելի գտավ իր հարցի պատասխանը՝ ընտանիքին [[Ակապուլկո]] տանելու ճանապարհին։ Նա հետ քշեց մեքենան և ընտանիքի հետ միասին վերադարձավ տուն, որպեսզի սկսի աշխատանքները։ Մարկեսը վաճառեց ավտոմեքենան, որպեսզի ընտանիքը կարողանա գոյատևել, մինչ ինքը կավարտի վեպը, սակայն վեպը գրելու համար նախատեսվածից շատ ավելի ժամանակ պահանջվեց։ Մարկեսը վեպի վրա աշխատել է ամեն օր տասնութ ամիս շարունակ։ Մարկեսի կինը ստիպված էր պարտքով սնունդ վերցնել մսագործից և հացթուխից և ինը ամիս չվճարել բնակարանի վարձը<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|pp=74–75}}</ref>։ Այս տասնութ ամիսների ընթացքում ամեն երեկո Մարկեսը հանդիպում էր երկու զույգի հետ (Էրան Կարմեն և Ալվարո Մուտիս, Մարիա Լուիզա Էլիո և Խոմի Գարսիա Ասկոտ) և քննարկում վեպը գրելու ընթացքը՝ փորձելով բազմաթիվ տարբերակներ<ref name="Jaime (2014)">{{Cite web |last1=Jaime |first1=Victor Nunez |date=2014 թ․ ապրիլի 21 |title=María Luisa Elío, la destinataria de Cien años de soledad |url=http://blogs.elpais.com/periodista-en-serie/2014/04/mar%C3%ADa-luisa-el%C3%ADo-la-destinataria-de-cien-a%C3%B1os-de-soledad.html |accessdate=2015 թ․ ապրիլի 15 |website=El País |publisher=El País |language=Spanish |location=Madrid, Spain}}</ref>։ Բարեբախտաբար, երբ 1967 թվականին գիրքը տպագրվեց, այն դարձավ Մարկեսի ամենապահանջված վեպը, որը վաճառվեց ավելի քան 30 միլիոն տպաքանակով<ref>{{Cite web |date=2014 թ․ ապրիլի 18 |title=BBC News – Tributes pour in for Colombian author Gabriel Garcia Marquez |url=http://www.bbc.com/news/world-latin-america-27076562 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 24 |publisher=Bbc.com}}</ref>(''Cien años de soledad, հայերեն թարգմանվել է 1973 թվականին, թարգմանիչ՝ Ռ․ Հովսեփյան<ref>{{Cite book |author=Մ․ Հակոբջանյան |url=http://www.book-chamber.am/pdf/joxovacu_targmanakan_1970-2010.pdf |title=Հայ թարգմանական գրականություն |publisher=Հայաստանի ազգային գրապալատի հրատարակչություն |year=2014 |volume=Բ |location=Երևան |page=249 |access-date=2018 թ․ փետրվարի 6 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170810011533/http://www.book-chamber.am/pdf/joxovacu_targmanakan_1970-2010.pdf |archive-date=2017 թ․ օգոստոսի 10 |url-status=dead}}</ref>'') և նվիրվում էր Խոմի Գարսիա Ասկոտին և Մարիա Լուիզա Էլիոյին<ref name="Jaime (2014)" />։ Վեպը պատմում է Բուենդիաների ընտանիքի մի քանի սերունդների փորձությունների և տառապանքների, արյունապղծության, ծնունդների ու մահերի մասին այն պահից սկսած, երբ նրանք Հարավային Ամերիկայում հիմնադրում են հորինված գյուղ [[Մակոնդո]]ն։ Շատ հաճախ գրաքննադատները ընդհանրացնում են Մակոնդոյի պատմությունը Լատինական Ամերիկայի գյուղերի կամ հենց Մարկեսի ծննդավայր [[Արակատակա]]յի հետ<ref>{{Harvnb|Pelayo|García Márquez|2001|p=97}}</ref><ref name="xqsoal">{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=72}}</ref>։

Վեպը շատ հայտնի դարձավ և հարթեց Մարկեսի ուղին դեպի Նոբելյան մրցանակ։ 1972 թվականին այս վեպի համար նրան շնորհվում է [[Ռոմուլո Գալյեգոս]]ի մրցանակը։ Ուիլիամ Քենեդին այն անվանել է «Գիրք ծննդոցից» հետո միակ գրական գործը, որը պարտավոր է կարդալ ողջ մարդակային ցեղը»<ref>{{Citation |author=García Márquez |title=One Hundred Years of Solitude |url=http://www.harpercollins.com/books/9780060883287/One_Hundred_Years_of_Solitude/index.aspx |url-status=dead |publisher=[[HarperCollins]] |isbn=0-87352-535-3 |archivedate=2014 թ․ դեկտեմբերի 15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141215092142/http://www.harpercollins.com/books/9780060883287/One_Hundred_Years_of_Solitude/index.aspx}}</ref>։ Հարյուրավոր գրաքննադատական հոդվածներ և գրքեր են գրվել՝ ի պատասխան «Հարյուր տարվա մենություն» վեպի։ Չնայած գիրքն արժանացել է գրաքննադատների հավանությանը և արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների՝ Մարկեսը հակված էր թերագնահատել դրա հաջողությունը։ Մարկեսը մի անգամ ասել է, «Գրաքննադատների մեծ մասը չի հասկանում, որ «Հարյուր տարվա մենություն» վեպը ինչ-որ առումով ծաղր է՝ մոտ ընկերներին ուղղված բազմաթիվ ազդանշաններով։ Սակայն նրանք իրենց իրավունք են վերապահում մեծաբանել և իրենց պարտավորված են զգում ապակոդավորել գիրքը և հիմար երևալու վտանգին են ենթարկվում»<ref name="xqsoal" />։

=== Հռչակ ===
«Հարյուր տարվա մենություն» վեպը գրելուց հետո Մարկեսն ընտանիքի հետ միասին տեղափոխվում է [[Եվրոպա]] և յոթ տարի ապրում [[Իսպանիա]]յի [[Բարսելոնա]] քաղաքում<ref name="bell-villadaxxi3"/>։ «Հարյուր տարվա մենություն» վեպի հրապարակումից հետո ձեռք բերած միջազգային ճանաչման շնորհիվ Մարկեսը հանդես եկավ որպես միջնորդ կոլումբական կառավարության և ապստամբների միջև բանակցությունների ժամանակ։ Ապստամբների թվում էին նախկին [[Ապրիլի 19-ի շարժման|Ապրիլի 19-ի շարժումը]] (M-19) և ներկայիս «[[Կոլումբիայի հեղափոխական զինված ուժեր]]» (FARC) և «[[Կոլումբիայի ազգային ազատագրական բանակ]]» (ELN) կազմակերպությունները<ref>{{Citation |author=Vargas, Alejo |title=Gabriel García Márquez y la paz colombiana. |url=http://www.elcolombiano.com.co/BancoConocimiento/G/gabriel_garcia_marquez_y_la_paz_colombiana/gabriel_garcia_marquez_y_la_paz_colombiana.asp?CodSeccion=46 |url-status=dead |publisher=ElColombiano.com |language=es |accessdate=2008 թ․ փետրվարի 5 |archivedate=2007 թ․ սեպտեմբերի 26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926234851/http://www.elcolombiano.com.co/BancoConocimiento/G/gabriel_garcia_marquez_y_la_paz_colombiana/gabriel_garcia_marquez_y_la_paz_colombiana.asp?CodSeccion=46}}</ref><ref>{{Citation |title=García Márquez media por la paz |date=2007 թ․ մարտի 13 |url=http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/latin_america/newsid_6444000/6444281.stm |publisher=BBC Mundo |language=es |accessdate=2008 թ․ փետրվարի 5}}</ref>։ Նրա գրական հեղինակությունը հիմք հանդիսացավ ընկերական հարաբերություններ հաստատելու մի շարք հզոր առաջնորդների հետ, ինչպիսիք էին Կուբայի նախկին նախագահ [[Ֆիդել Կաստրո]]ն, որի հետ հարաբերությունները վերլուծված են «Գաբո և Ֆիդել․ ընկերության դիմանկար»-ում<ref>{{Harvnb|Esteban|Panichelli|2004}}</ref>։ Այս ժամանակաշրջանում էր, երբ [[Մարիո Վարգաս Լյոսա]]ն բռունցքով հարվածում է Մարկեսի երեսին, որից հետո սկսվում է ժամանակակից գրականության ամենաթշնամական հարաբերություններից մեկը։ [[Կլոդիա Դրեյֆուս]]ի հետ հարցազրույցի ժամանակ Մարկեսը նշում է, որ իր հարաբերությունները Կաստրոյի հետ մեծապես հիմնված են գրականության վրա․ «Մեր ընկերությունն ինտելեկտուալ է։ Երևի շատերին հայտնի չէ, որ Կաստրոն շատ կրթված մարդ է։ Երբ մենք միասին ենք, հիմնականում խոսում ենք գրականությունից»<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=100}}</ref>։ Այս հարաբերությունները քննադատության էին արժանացել Կուբայից արտագաղթած գրող՝ [[Ռեյնալդո Արենաս]]ի 1992 թվականի [[«Մինչ մութն ընկնելը»]] (''Antes de que Anochezca'') հուշագրության մեջ<ref>{{Harvnb|Arenas|1993|p=278}}</ref>։

{{Main article|Հարյուր տարվա մենություն}}

Կարճ ժամանակում ձեռք բերած հռչակի և ամերիկյան իմպերիալիզմի վերաբերյալ իր բացահայտ տեսակետների պատճառով Գարսիա Մարկեսը որակվել էր ԱՄՆ-ի համար վտանգավոր անձ և տարիներ շարունակ նրա մուտքն ԱՄՆ արգելված էր<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|1990|p=67}}</ref>։ [[Բիլ Քլինթոն]]ի նախագահության տարիներին արգելքը հանվեց, և ԱՄՆ նախագահն անգամ նշում էր, որ «Հարյուր տարվա մենությունը» իր ամենասիրելի վեպն է։

=== «Նահապետի աշունը» ===
Մարկեսի մոտ ցանկություն առաջացավ վեպ գրել բռնապետի մասին, երբ նա տեսավ վենեսուելացի բռնապետ [[Մարկոս Պերես Խիմենես]]ի անկումը։ Նա նշում է․ «Մենք առաջին անգամ էինք ականատես լինում բռնապետի անկմանը Լատինական Ամերիկայում<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|19842|p=81}}</ref>»։ Մարկեսը «Նահապետի աշունը» (''El otoño del patriarca'') սկսեց գրել 1968 թվականին և նշվում է, որ այն ավարտել է 1971 թվականին։ Այնուամենայնիվ, նա աշխատում էր վեպի վրա մինչ 1975 թվականը, երբ այն առաջին անգամ լույս տեսավ Իսպանիայում<ref>{{Harvnb|Kennedy|1976}}</ref>։ Գրողը նշում է, որ վեպը «պոեմ է իշխանության միայնության մասին», քանի որ այն հավերժ բռնապետի` Գեներալի կյանքի պատմությունն է։ Վեպը զարգանում է Գեներալի կյանքից վերցրած մի շարք պատմությունների հիմնա վրա, որտեղ խախտված է ժամանակային հաջորդականությունը<ref name="williams1122">{{Harvnb|Williams|1984|p=112}}</ref>։ Թեև իրադարձությունների հստակ վայը չի նշվում վեպում, հորինված երկիրը գտնվում է ինչ-որ տեղ Կարիբյան ավազանում<ref name="Williams1112">{{Harvnb|Williams|1984|p=111}}</ref>։

Գարսիա Մարկեսը տալիս է վեպի իր սեփական մեկնաբանությունը․<blockquote>
Իմ նպատակն էր ստեղծել բոլոր լատինաամերիկյան բռնապետերի սինթեզը, հատկապես նրանց, ովքեր Կարիբյան ավազանից էին։ Այնուամենայնիվ, Խուան Վիսենտ Գոմեսի կերպարն այնքան ուժեղ էր և բացի այդ նա այնքան մեծ հետաքրքրություն էր ներկայանցնում ինձ համար, որ անկասկած Նահապետի կերպարը ավելի շատ նրան է նման, քան որևէ ուրիշ բռնապետի։
</blockquote>«Նահապետի աշունը» վեպի հրապարակումից հետո Մարկեսն ընտանիքի հետ միասին Բարսելոնայից տեղափոխվեց Մեխիկո<ref name="bell-villadaxxi3"/>։ Գրողը խոստացավ այլևս ոչինչ չտպագրել, մինչ չիլիացի բռնապետ [[Աուգուստո Պինոչետ]]ը գահընկեց արվելը։ Սակայն Մարկեսը տպագրում է «Մի հայտարարված սպանության խրոնիկաը», երբ բռնապետ Պինոչետը դեռ իշխանության գլխին էր, քանի որ «չէր կարող լռել անարդարության և ճնշումների մթնոլորտում»<ref name="Maurya582">{{Harvnb|Maurya|1983|p=58}}</ref>։

=== «Անհավատալի և տխուր պատմություն միամիտ Էրենդիրայի և նրա անգութ տատիկի մասին» ===
«Անհավատալի և տխուր պատմություն միամիտ Էրենդիրայի և նրա անգութ տատիկի մասին» ({{lang-es|La increíble y triste historia de la cándida Eréndira y de su abuela desalmada}}) վիպակն ազատության մասին երազող երիտասարդ մուլատ աղջկա և նրա ագահ տատիկի մասին պատմություն է։

Վիպակը ներկայացնում է տասնչորս տարեկան Էրենդիրայի կյանքի պատմությունը, որն ապրում է իր տատիկի հետ և մի օր պատահաբար հրդեհում է իրենց տունը։ Տատը ստիպում է Էրենդիրային հատուցել վնասի համար և դառնալ մարմնավաճառ, մինչ իրենք որպես թափառաշրջիկներ ընկել էին փողոցները։ Տղամարդիկ հերթ էին կանգնում Էրենդիրայի ծառայություններից օգտվելու համար։ Էրենդիրային վերջապես հաջողվում է փախչել իրենով տարված և դյուրահավատ սիրեկանի՝ Ուլիսեսի օգնությամբ, բայց միայն այն բանից հետո, երբ երիտասարդը սպանում է անգութ տատիկին։ Սպանությունից հետո Էրենդիրան գիշերով միայնակ փախչում է՝ թողնելով Ուլիսեսին վրանում տատիկի դիակի հետ։

Մինչ այդ Էրենդիրային և իր տատիկին հանդիպում ենք ավելի վաղ գրված [[Հարյուր տարվա մենություն|«Հարյուր տարվա մենություն»]] վեպում։

«Անհավատալի և տխուր պատմություն միամիտ Էրենդիրայի և նրա անգութ տատիկի մասին» վիպակը հրատարակվել է 1978 թվականին։ 1983 թվականին վիպակն էկրանավորվել է։ Ֆիլմը կոչվում է «Էրենդիրա», որի ռեժիսորն է [[Ռույ Գերրա|Ռույ Գերրան։]]

=== «Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա» ===
''«Մի հայտարարված սպանության խրոնիկան»'' (''Crónica de una muerte anunciada'') վերապատմում է մի սպանության դեպք, որը տեղի է ունցել 1951 թվականին [[Սուկրե]]ում։ Սանտիագո Նասարի կերպարի համար հիմք է ծառայել Մարկեսի մանկության ընկերը՝ Կայետանո Չիմենտոն<ref name="pelayo1112">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=111}}</ref>։ Պելայոն այս վեպը համարում է լրագրության, ռեալիզմի և դետեկտիվ պատմության միասնություն<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=115}}</ref>։

Վեպի սյուժեն ծավալվում է Սանտիագո Նասարի սպանության շուրջ։ Հեղինակը հանդես է գալիս որպես դետեկտիվ՝ րոպե առ րոպե բացահայտելով սպանության մանրամասները<ref name="pelayo1122">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=112}}</ref>։ Գրաքննադատ Ռուբեն Պելայոն նշում է, որ պատմությունը «բացահայտվում է հակառակ ուղղությամբ։ Առաջ շարժվելու փոխարեն․․․սյուժեն հետ է գնում<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=113}}</ref>»։ Առաջին գլխում հեղինակն ակնհայտորեն ասում է ընթերցողին՝ ով է սպանել Սանտիագո Նասարին և գրքի մնացած մասերում բացահայտվում է՝ ինչու։

''«Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա»'' վեպը տպագրվել է 1981 թվականին՝ Մարկեսի՝ գրականության Նոբելյան մրցանակի արժանանալուց մեկ տարի առաջ<ref name="pelayo1112" />։ 1987 թվականին իտալացի ռեժիսոր [[Ֆրանչեսկո Ռոզի]]ն էկրանավորել է վեպը<ref name="pelayo1122" />։

=== «''Սերը ժանտախտի օրերին»'' ===
«''Սերը ժանտախտի օրերին» (El amor en los tiempos del cólera)'' վեպն առաջին անգամ տպագրվել է 1985 թվականին։ Այն համարվում է ոչ ավանդական սիրո պատմություն, քանի որ սիրահարներն իրար հանդիպում են, երբ արդեն ծեր են, և մահը շատ մոտ է<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=11}}</ref>։

«''Սերը ժանտախտի օրերին»'' վեպը երկու զույգերի կյանքի պատմություն է։ Ֆերմինա Դասայի և Ֆլորենտինո Արիսայի սիրո նախատիպն է Մարկեսի ծնողների սիրավեպը<ref name="bell-villada1562">{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=156}}</ref>։ Գրողն իր հարցազրույցներից մեկում նշել է․ «Միակ տարբերությունն այն է, որ իմ ծնողներն ամուսնացած են։ Եվ քանի որ նրանք ամուսնացած են, որպես գրական կերպարներ այլևս հետաքրքիր չեն»<ref name="bell-villada1562" />։ Երկու ծերերի սիրո պատմությունը հիմնված է մի լրագրում տպված երկու ամերիկացիների սպանության պատմության վրա։ Նրանք 80 տարեկան էին և ամեն օր հանդիպում էին Ակապուլոյում։ Մի օր, երբ նրանք դուրս էին եկել նավարկության, նավակավարը նրանց սպանում է իր թիակների օգնությամբ։ Վեպի հեղինակը նշում է․ «Նրանց մահից հետո գաղտնի սիրո պատմությունը բացահայտվեց։ Ես հիացած էի նրանցով։ Նրանք երկուսն էլ ամուսնացած էին այլ մարդկանց հետ<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=157}}</ref>»։

=== «Հաղորդում առևանգման մասին» ===
''«Հաղորդում առևանգման մասին» (Noticia de un secuestro)'' գիրքն առաջին անգամ տպագրվել է 1996 թվականին։ Սա ոչ գեղարվեստական գործ է, որն ուսումնասիրում է 1990-ականների սկզբին Կոլումբիայում Մեդելինյան կարտելի կողմից իրար հետ կապված մի քանի առևանգման դեպքերի և նարկո-ահաբեկիչների գործողությունների մասին։ Դա թմրանյութերի կարտել էր, որը հիմնադրել և կառավարում էր [[Պաբլո Էսկոբար]]ը։ Գիրքը պատմում է Կոլումբիայի ազդեցիկ դեմքերի, որոնց թվում են քաղաքական գործիչներ և մամուլի ներկայացուցիչներ, առևանգման, բանտարկության և ազատ արձակման մասին։ Գրքի գաղափարը Մարկեսին առաջարկել են կրթության նախկին նախարար Մարույա Պաչոն Կաստրոն և կոլումբիացի դիվանագետ Ալբերտո Վիյամիզարը, որոնք երկուսն էլ եղել են Պաբլո Էսկոբարի զոհերից։ Վերջինս առևանգումների, սպանությունների և ահաբեկչական գործողությունների միջոցով փորձում էր ուժ գործադրել կառավարության վրա, որպեսզի կանխի իր արտահանձնումը<ref>[http://www.semana.com/enfoque/articulo/maruja-pachon-ex-ministra-educacion/103434-3 Maruja Pachón ex ministra de Educación, Enfoque – Edición Impresa Semana.com – Últimas Noticias] {{es icon}}</ref>։

=== «Ապրել կյանքի մասին պատմելու համար» և «Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին» ===
2002 թվականին Գարսիա Մարկեսը տպագրեց «Ապրել կյանքի մասին պատմելու համար» հուշագրությունը՝ նախատեսված եռահատորյա ինքնակենսագրական աշխատության առաջին հատորը։ 2004 թվականի հոկտեմբերին տպագրվեց [[Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին (վիպակ)|«Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին»]] (''Memoria de mis putas tristes'') վիպակը, որն 90-ամյա ծերունու և դեռատի աղջնակի սիրո պատմություն է։ «Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին» վիպակը տարաձայնությունների առիթ հանդիսացավ Իրանում, որտեղ գիրքն արգելվեց 5,000 օրինակի տպագրության և վաճառքից հետո<ref>{{Cite news |last=Sarkouhi |first=Faraj |date=2007 թ․ նոյեմբերի 26 |title=Iran: Book Censorship The Rule, Not The Exception |url=http://www.payvand.com/news/07/nov/1244.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080402055021/http://www.payvand.com/news/07/nov/1244.html |archive-date=2008 թ․ ապրիլի 2 |accessdate=2008 թ․ մարտի 29 |newspaper=Payvands' Iran News}}</ref><ref>{{Cite news |last=Ron |first=Jesus |date=2007 թ․ դեկտեմբերի 4 |title=Mayhem in Paris, author banned from Iran, Chavez at odds w/ Colombia & Spain |url=http://media.www.rutgersobserver.com/media/storage/paper822/news/2007/12/04/News/Mayhem.In.Paris.Author.Banned.From.Iran.Chavez.At.Odds.W.Colombia.Spain-3129071.shtml |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071213145001/http://media.www.rutgersobserver.com/media/storage/paper822/news/2007/12/04/News/Mayhem.In.Paris.Author.Banned.From.Iran.Chavez.At.Odds.W.Colombia.Spain-3129071.shtml |archivedate=2007 թ․ դեկտեմբերի 13 |accessdate=2008 թ․ մարտի 29 |newspaper=Rutgers Observer |df=dmy}}</ref>։

{{Main article|Նահապետի աշունը}} {{Main article|Անհավատալի և տխուր պատմություն միամիտ Էրենդիրայի և նրա անգութ տատիկի մասին}} {{Main article|Հայտարարված մահվան ժամանակագրությունը}} {{Main article|Սերը ժանտախտի օրերին}} {{Main article|Հաղորդում առևանգման մասին}}

=== Կինո և օպերա ===
[[Պատկեր:Gabriel_Garcia_Marquez_(2009).jpg|մինի|Գարսիա{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }} Մարկեսը Կոլումբիայի Մշակույթի նախարար Պաուլա Մորենոյի (ձախից) հետ Գվադալախարայի միջազգային կինոփառատոնին, 2009 թվական, մարտ]]
Հաճախ այն լեզուն, որը Գարսիա Մարկեսի երևակայության արդյունքն է, գրաքննադատներն անվանում են տեսողական կամ գրաֆիկական<ref name="Stavans65">{{Harvnb|Stavans|1993|p=65}}</ref>։ Գրողն ինքը նշում է, որ իր գործերից յուրաքանչյուրը ստեղծվել է որևէ «տեսողական պատկերի» հիման վրա<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=26}}</ref>։ Հետևաբար զարմանալի չէ Մարկեսի՝ երկար տարիների ներգրավվածությունը ֆիլմարտադրության ոլորտում։ Նա կինոքննադատ էր, հիմնադրել և աշխատում էր Հավանայի կինոյի ինստիտուտի գործադիր տնօրենի պաշտոնում<ref name="Stavans65" />, Լատինական Ամերիկայի կինոյի հիմնադրամի ղեկավարն էր, ինչպես նաև գրել է մի քանի սցենարներ<ref name="Bell72">{{Harvnb|Bell|1993|p=7}}</ref>։ Իր առաջին փորձը Խուան Ռուլֆոյի «Ոսկի աքաղաղ» ֆիլմն էր, և աշխատում էր Կառլոս Ֆուենտեսի հետ<ref name="Stavans65" />։ Մյուս ֆիլմերից են «Մեռնելու ժամանակը» (1966), (1985), «Շատ ծեր մարդը` հսկայական թևերով» (1988), ինչպես նաև «Կոշտ սեր» (''Amores difíciles,'' 1991) հեռուստատեսային շարքը<ref name="Stavans65" /><ref>{{Harvnb|Gonzalez|1994|p=43}}</ref>։

Ի սկզբանե Գարսիա Մարկեսը գրել էր «Էրենդիրան» որպես ֆիլմի սցենար, սակայն այդ տարբերակը կորում է և փոխարինվում վիպակով։ Հետագայում Մարկեսը ռեժիսոր [[Ռույ Գերրա]]յի հետ միասին նորից է գրում սցենարը, և ֆիլմն էկրան է բարձրանում 1983 թվականին Մեխիկոյում<ref>{{Citation |author=Aufderheide, Patricia |title=Cross-cultural film guide |url=http://www.library.american.edu/subject/media/aufderheide/erendira.html |url-status=dead |publisher=American University Library |archivedate=2007 թ․ դեկտեմբերի 19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071219053141/http://www.library.american.edu/subject/media/aufderheide/erendira.html}}</ref>։

Նրա որոշ ստեղծագործություններ ոգեշնչել են այլ գրողների և ռեժիսորների։ 1987 թվականին իտալացի ռեժիսոր [[Ֆրանչեսկո Ռոզի]]ն նկարահանեց ''«Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա»'' ֆիլմը, որը հիմնված էր համանուն վեպի վրա<ref>{{Harvnb|Gonzales|1994|p=33}}</ref>։ Որոշ ֆիլմեր նկարահանվել են Մեխիկոյում, որոնց թվում [[Միգել Լիտտին]]ի «Մոնտելյեի այրին» (''La Viuda de Montiel'', 1979), Արթուրո Ռիփշտեյնի «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում» (1998) ֆիլմերը<ref>{{Harvnb|de la Mora|Ripstein|1999|p=5}}</ref>։

Բրիտանացի ռեժիսոր [[Մայք Նյուել]]ը նկարահանել է [[Սերը ժանտախտի օրերին|«Սերը ժանտախտի օրերին»]] ֆիլմը Կոլումբիայի [[Կարտախենա]] քաղաքում։ Ֆիլմի սցենարը գրել էր Ռոնալդ Հարվուդը։

Կոստառիկացի ռեժիսոր Հիլդա Հիդալգոն, որը Հավանայի կինոյի ինստիտուտի շրջանավարտ էր, որտեղ Մարկեսը հաճախակի գործնական պարապմունքներ էր անցկացնում, ադապտացրել և նկարահանել է Մարկեսի «Սիրո և այլ դևերի մասին» վեպը։ Հիդալգոյի ֆիլմը լույս տեսավ 2010 թվականի ապրիլին։ Հունգարացի կոմպոզիտոր [[Պյոտր Էտվյոշ]]ն ադապտացրել է նույն վեպը և ստեղծել [[«Սեր և այլ դևեր»]] օպերան, որի պրեմիերան տեղի է ունեցել 2008 թվականին։

=== Հետագա կյանքը և մահը ===
==== Առողջական խնդիրներ ====
1999 թվականին Մարկեսի մոտ ախտորոշվեց [[լիմֆատիկ հանգույցների քաղցկեղ]]<ref name="bell-villadaxxii">{{Harvnb|Bell-Villada|2006|p=xxii}}</ref>։ [[Լոս Անջելես]]ի [[հիվանդանոց]]ի իրականացրած [[քիմիոթերապիա]]ն դրական ազդեցություն ունեցավ և հիվանդությունը նահանջեց<ref name="bell-villadaxxii" />։ Այս դեպքերն առիթ հանդիսացան, որպեսզի Մարկեսը սկսի իր հուշագրությունը․ «Ես նվազագույնի եմ հասցրել իմ ընկերների հետ շփումները, անջատել եմ հեռախոսը, չեղարկել եմ բոլոր ուղևորությունները, ինչպես նաև ներկա և ապագա պլանները»,- նշում է գրողը կոլումբական ''[[El Tiempo (Colombia)|El Tiempo]]'' թերթին տված հարցազրույցում,-«․․․ և փակվել եմ սենյակում, որպեսզի ամեն օր անդադար գրեմ<ref name="Forero">{{Harvnb|Forero|2002}}</ref>»։ 2002 թվականին՝ երեք տարի անց Գարսիա Մարկեսը տպագրեց «Ապրել կյանքի մասին պատմելու համար» հուշագրությունը՝ նախատեսված եռահատորյա ինքնակենսագրական աշխատության առաջին հատորը<ref name="Forero" />։

2000 թվականին պերուական ''[[La República]]'' թերթը կեղծ լուրեր տարածեց նրա մոտալուտ մահվան մասին։ Հաջորդ օրը մյուս թերթերը վերատպագրեցին նրա ենթադրյալ հրաժեշտի բանաստեղծությունը՝ «La Marioneta» (Խաղատիկնիկ), բայց շուտով Մարկեսը հերքեց այդ բանաստեղծության հեղինակը լինելու փաստը և համարվեց, որ այն գրել է մի մեքսիկացի որովայնախոս<ref>{{Citation |title=García Márquez: "Lo que me puede matar es que alguien crea que escribí una cosa tan cursi." |url=http://elpais.com/diario/2000/06/01/cultura/959810408_850215.html |publisher=El País |accessdate=2012 թ․ հուլիսի 10}}</ref><ref>{{Citation |title=García Márquez: "Lo que me mata es que crean que escribo así" |df=dmy-all |url=http://www.elsalvador.com/noticias/EDICIONESANTERIORES/2000/JUNIO/junio2/ESCENARIOS/escen3.html |url-status=dead |publisher=Elsalvador.com |accessdate=2008 թ․ մարտի 26 |archivedate=2014 թ․ մայիսի 12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140512085850/http://www.elsalvador.com/noticias/EDICIONESANTERIORES/2000/JUNIO/junio2/ESCENARIOS/escen3.html}}</ref><ref>{{Citation |title=García Márquez Farewell Letter |url=http://www.museumofhoaxes.com/marquez.html |publisher=Museum of Hoaxes |language=es |accessdate=2008 թ․ մարտի 26}}</ref>։

Մարկեսը նշում է, որ 2005 թվականը եղել է այն միակ տարին, երբ ինքը մի տող անգամ չի գրել․ «Իմ փորձի շնորհիվ ես առանց որևէ խնդրի կարող էի մի նոր վեպ գրել, բայց մարդիկ կհասկանային, որ ես դրա մեջ չեմ դրել իմ սիրտը<ref name="worn_out">{{Cite news |last=Hamilos |first=Paul |date=2009 թ․ ապրիլի 2 |title=Gabriel García Márquez, literary giant, lays down his pen |url=https://www.theguardian.com/books/2009/apr/02/columbia-gabriel-garcia-marquez-books |accessdate=2009 թ․ ապրիլի 2 |newspaper=The Guardian}}</ref>»։

2008-ի մայիսին լուրեր տարածվեցին, որ Մարկեսը վերջացնում է իր նոր սիրավեպը, մնացել է միայն վերնագիրը, և այն կտպագրվի մինչև տարվա վերջ<ref>{{Cite news |last=Keeley |first=Graham |date=2008 թ․ մայիսի 8 |title=Magic triumphs over realism for García Márquez |url=http://books.guardian.co.uk/news/articles/0,,2278421,00.html |accessdate=2008 թ․ մայիսի 11 |newspaper=The Guardian}}</ref>։ Սակայն 2009 թվականի ապրիլին Մարկեսի գրական գործակալը՝ Կարմեն Բայսեյսը, չիլիական ''[[La Tercera]]'' թերթին տված հարցազրույցում նշեց, որ քիչ հավանական է, որ գրողը երբևէ նորից կստեղծագործի<ref name="worn_out" />։ Random House Mondadori-ի խմբագիր Քրիստոբալ Պերան վիճարկեց այս փաստը՝ նշելով, որ Մարկեսն ավարտում է իր նոր՝ «Կհանդիպենք օգոստոսին» (''En agosto nos vemos'') սիրավեպը<ref>{{Citation |author=Yin, Maryann |title=Gabriel García Márquez Writing New Novel |date=2010 թ․ հոկտեմբերի 29 |url=http://www.mediabistro.com/galleycat/gabriel-garcia-marquez-writing-new-novel_b15480 |url-status=dead |publisher=Galleycat |accessdate=2018 թ․ փետրվարի 7 |archivedate=2014 թ․ դեկտեմբերի 13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141213230047/http://www.mediabistro.com/galleycat/gabriel-garcia-marquez-writing-new-novel_b15480}}</ref>։

2008 թվականի դեկտեմբերին Գվադալախարայի գրքի փառատոնին Գարսիա Մարկեսն իր երկրպագուներին խոստովանում է, որ գրելն իրեն ուժասպառ է արել<ref name="worn_out" />։ 2009 թվականին, պատասխանելով և՛ իր գրական գործակալի, և՛ կենսագրի պնդումներին, որ իր գրական կարիերան ավարտվել է, Մարկեսը կոլումբական ''El Tiempo'' թերթին տված հարցազրույցում նշում է․ «Դա ոչ միայն ճիշտ չէ, այլ միակ բանը, որ ես անում եմ, գրելն է<ref name="worn_out" /><ref>{{Cite news |last=Flood |first=Alison |date=2009 թ․ ապրիլի 6 |title=Gabriel García Márquez: I'm still writing |url=https://www.theguardian.com/books/2009/apr/06/gabriel-garcia-marquez-still-writing?INTCMP=ILCNETTXT3487 |accessdate=2009 թ․ ապրիլի 6 |newspaper=The Guardian}}</ref>»։

2012 թվականին Մարկեսի եղբայր Խայմեն հայտարարում է, որ գրողը տառապում է [[Թուլամտություն|թուլամտությամբ]]<ref>{{Cite news |last=Alexander |first=Harriet |date=2012 թ․ հունիսի 7 |title=Gabriel Garcia Marquez suffering from dementia |url=http://www.telegraph.co.uk/culture/culturenews/9383928/Gabriel-Garcia-Marquez-suffering-from-dementia.html |newspaper=The Telegraph}}</ref>։

2014 թվականի ապրիլին Մարկեսը տեղափոխվում է Մեխիկոյի հիվանդանոց։ Նրա մոտ հայտնաբերում են վարակներ թոքերում և միզուղիներում, բացի այդ գրողը տառապում էր նաև [[ջրազրկում]]ից։ Նրա օրգանիզմը լավ էր ընդունում [[հակաբիոտիկներ]]ը։ Մեքսիկայի նախագահ Էնրիկե Պենան Թվիթերում գրում է․ «Շուտափույթ ապաքինում եմ ցանկանում նրան»։ Կոլումբիայի նախագահ [[Խուան Մանուել Սանտոս]]ը հայտարարում է, որ իր ժողովուրդն անհանգստանում է գրողի համար։ Նա նաև գրում է Թվիթերում․ «Ամբողջ Կոլումբիան շուտափույթ ապաքինում է ցանկանում բոլոր ժամանակների ամենամեծ գրողին՝ Գաբրիել Գարսիա Մարկեսին<ref>{{Cite web |title=Literary giant Gabriel García Márquez hospitalized |url=http://edition.cnn.com/2014/04/03/showbiz/gabriel-garcia-marquez-hospitalized/index.html |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 18 |publisher=Edition.cnn.com}}</ref>»։

==== Մահը և թաղումը ====
2014 թվականի ապրիլի 17-ին՝ 87 տարեկան հասակում, Մարկեսը մահանում է [[թոքաբորբ]]ից Մեխիկոյում<ref>{{Cite news |last=Torres |first=Paloma |date=2014 թ․ ապրիլի 17 |title=Gabriel García Márquez Dies: Famed Colombian Author And Nobel Laureate Dead At 87 From Pneumonia |url=http://www.latintimes.com/gabriel-garcia-marquez-dies-famed-colombian-author-and-nobel-laureate-dead-87-pneumonia-166280 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 17 |newspaper=Latin Times}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Castillo |first1=E. Eduardo |last2=Bajak |first2=Frank |date=2014 թ․ ապրիլի 17 |title=Garcia Marquez, Nobel Laureate, Dies at 87 |url=http://hosted.ap.org/dynamic/stories/L/LT_OBIT_GARCIA_MARQUEZ?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT&CTIME=2014-04-17-17-38-00 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140419011740/http://hosted.ap.org/dynamic/stories/L/LT_OBIT_GARCIA_MARQUEZ?SITE=AP&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT&CTIME=2014-04-17-17-38-00 |archivedate=2014 թ․ ապրիլի 19 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 17 |work=Associated Press |df=dmy}}</ref>։ Գրողի մահվան փաստը Թվիթերում հաստատում է նրա բարեկամուհի Ֆերնանդա Ֆամիլիարը<ref name="muerteBBC">{{Cite web |date=2014 թ․ ապրիլի 17 |title=Author Gabriel Garcia Marquez dies |url=http://www.bbc.com/news/world-latin-america-27073911 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 17 |publisher=BBC}}</ref>, ինչպես նաև գրողի նախկին խմբագիր Քրիստոբալ Պերան<ref name="muerteNYT">{{Cite news |last=Kandell |first=Jonathan |date=2014 թ․ ապրիլի 17 |title=Gabriel García Márquez, Literary Pioneer, Dies at 87 |url=https://www.nytimes.com/2014/04/18/books/gabriel-garcia-marquez-literary-pioneer-dies-at-87.html?_r=0 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 17 |newspaper=The New York Times}}</ref>։

Կոլումբիայի նախագահ Խուան Մանուել Սանտոսը նշում է․ «Հարյուր տարվա մենություն և թախիծ բոլոր ժամանակների ամենամեծ կոլումբացու մահվան կապակցությամբ<ref name="muerteBBC" />»։ Կոլումբիայի նախկին նախագահ Ալվարո Վելեսը հայտարարում է․ «Վարպետ Գարսիա Մարկես, հավիտյան շնորհակալ ենք, մեր մոլորակի միլիոնավոր մարդիկ պարզապես սիրահարված են մեր երկրին՝ հիացած Ձեր տողերով<ref>{{Cite web |date=2014 թ․ ապրիլի 17 |title=El adiós a Gabriel García Márquez en Twitter |trans-title=The goodbye to García Márquez on Twitter |url=http://www.lanacion.com.ar/1683084-el-adios-a-gabriel-garcia-marquez-en-twitter |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418001015/http://www.lanacion.com.ar/1683084-el-adios-a-gabriel-garcia-marquez-en-twitter |archive-date=2014 թ․ ապրիլի 18 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 17 |publisher=La Nación |language=Spanish}}</ref>»։

Գարսիա Մարկեսի մարմինը դիակիզվեց փակ ընտանեկան արարողության ժամանակ Մեխիկոյում։ Ապրիլի 22-ին Կոլումբիայի և Մեքսիկայի նախագահները մասնակցեցին պաշտոնական արարողությանը Մեխիկոյում, որտեղ գրողն ապրել էր ավելի քան երեք տասնամյակ։ Հուղարկավորության թափորը տանում էր դիակի այրված մոխրով սափորը գրողի տանից մինչև Մեխիկոյի [[Գեղարվեստի պալատ (Մեխիկո)|Գեղարվեստի պալատ]], որտեղ տեղի ունեցավ հրաժեշտի արարողությունը։ Ավելի վաղ, գրողի ծննդավայր Արակատակայում տեղի բնակչությունը կազմակերպել էր նրա սիմվոլիկ թաղումը<ref>{{Cite web |author=Will Grant |title=BBC News – Mexico and Colombia hold Gabriel Garcia Marquez memorials |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-27103052 |accessdate=2014 թ․ ապրիլի 24 |publisher=Bbc.co.uk}}</ref>։

== Ոճը ==
[[Պատկեր:Gabriel_Garcia_Marquez_1984.jpg|մինի|Գաբոն՝{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }} գլխին սոմբրերո գլխարկ, որը հատուկ է Կոլումբիայի կարիբյան հատվածին։ Մարկեսի պատմությունների մեծ մասը ծավալվում են հենց այս տարածաշրջանում։]]
Չնայած կան որոշակի մոտեցումներ, որոնք Մարկեսի ընթերցողներն ակնկալում են նրա ստեղծագործություններում, ինչպես օրինակ հումորը, այնուամենայնիվ գրողը չունի ակնհայտ կամ կանխորոշված ոճային կաղապար։ Մարլիս Սիմոնի հետ հարցազրույցում Մարկեսը նշում է․ «Յուրաքանչյուր գրքում ես աշխատում եմ ստեղծել այլ ուղի․․․ Ոչ մեկ ոճ չի ընտրում։ Գրողը միայն կարող է քննել և փորձել գտնել թեմային ամենահարմար ոճը։ Թեման և տվյալ ժամանակահատվածի տրամադրությունն են որոշում ոճը։ Եթե դու որոշես օգտագործել որևէ ոճ, որ տեղին չէ, ոչինչ չի ստացվի։ Դրանից հետո գրաքննադատները ինչ-որ տեսություններ են առաջ քաշում, որոնք ես ինքս չեմ տեսել տվյալ ստեղծագործության մեջ։ Ես միայն պատասխան եմ տալիս մեր կենսակերպին, Կարիբյան ավազանի ժողովրդի կյանքին<ref>{{Cite news |last=Simons |first=Marlise |date=1988 թ․ փետրվարի 21 |title=Gabriel Márquez on Love, Plagues and Politics |url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=940DEFD61E30F932A15751C0A96E948260 |accessdate=2008 թ․ հուլիսի 30 |newspaper=The New York Times}}</ref>»։

Գարսիա Մարկեսը բաց է թողնում կարևոր թվացող մանրամասներ և իրադարձություններ, որպեսզի ընթերցողն ավելի շատ ներգրավվի իրադարձությունների զարգացմանը։ Օրինակ՝ «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում» վիպակում հերոսները չունեն անուններ։ Այսպիսի գործառություն հանդիպում ենք հունական «[[Անտիգոնե]]» և «[[Էդիպուս արքա]]» ողբերգություններում, որտեղ կարևոր իրադարձությունները տեղի են ունենում ետնաբեմում և թողնվում են ընթերցողների երևակայությանը<ref>{{Harvnb|Bell-Villada|1990|p=75}}</ref>։

=== Ռեալիզմ և մոգական ռեալիզմ ===
Ռեալիզմը Մարկեսի բոլոր գործերի կարևոր թեմաներից է։ Գրողն իր վաղ գործերի մասին նշում է (բացառությամբ ''«Թափված տերևները»'')․ «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում», «Երկնային ժամ», «Մեծ մայրիկի հուղարկավորությունը» արտացոլում են իրական կյանքը Կոլումբիայում, և թեմայով է պայմանավորված գրքերի ռացիոնալ կառուցվածքը։ Ես չեմ զղջում դրանք գրելու համար, բայց դրանք պատկանում են կանխամտածված գրականության շարքին, որը տալիս է իրականության անփոփոխ և սահմանափակ պատկերը»<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=56}}</ref>։

Իր մյուս գործերում Մարկեսը ներկայացնում է իրականությունը ոչ ավանդական տեսանկյունից, որպեսզի «ամենասարսափելի, ամենաանսովոր բաները պատմվեն սառը ոճով<ref>{{Harvnb|McMurray|1987|p=18}}</ref>»։ Ամենաբնորոշ օրինակը «Հարյուր տարվա մենություն» վեպի հերոսուհիներից մեկի ֆիզիկական և հոգևոր համբառնումն է երկինք, երբ վերջինս պարզապես լվացք էր փռում դրսում։ Այս ստեղծագործությունների ոճը համապատասխանում է կուբացի գրող [[Ալեխո Կարպենտիեր]]ի նկարագրած «հրաշալի թագավորությանը» և կոչվում է «[[մոգական ռեալիզմ]]»<ref>{{Harvnb|Maurya|1983|p=57}}</ref>։ Գրաքննադատ Մայքլ Բելլն առաջարկում է այլընտրանքային մեկնաբանություն Մարկեսի ոճին, քանի որ շատ հաճախ մոգական ռեալիզմ կատեգորիան քննադատվում է հակասական և անսովոր լինելու համար․ «այն, ինչն իրականում հարցականի տակ է, հոգեբանական ճկունությունն է, որն անսպասելիորեն ընդունակ է ընդգրկել իրական աշխարհը և միևնույն ժամանակ բաց լինել ժամանակակից մշակույթի նորություններին՝ իր սեփական ներքին տրամաբանությամբ, անպայմանորեն մեկուսացված և ճնշված»<ref>{{Harvnb|Bell|1993|p=49}}</ref>։ Գարսիա Մարկեսը և իր ընկեր Պլինիո Մենդոզան նույն ձև են դիտարկում գրողի գործերը․

«Այն ոճը, որով դու վերաբերում ես իրականությանը քո գրքերում․․.կոչվել է մոգական ռեալիզմ։ Ես կարծում եմ, որ քո եվրոպացի ընթերցողները սովորաբար տեսնում են քո պատմությունների մոգությունը, բայց բաց են թողնում դրա հետևում թաքնված իրականությունը․․․»։ «Նրանց ռացիոնալիզմը չի թողնում տեսնել, որ ռեալիզմը չի սահմանափակվում լոլիկի ու ձվի գնով»<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=35}}</ref>։

== Թեմաները ==
=== Մենություն ===
Մենության թեման հանդիպում ենք Մարկեսի գրեթե բոլոր ստեղծագործություններում։ Ինչպես նշում է Պելայոն՝ «Սերը ժանտախտի օրերին» վեպը, ինչպես Մարկեսի բոլոր գործերը, անդրադառնում է անհատի և ամբողջ մարդկության մենությանը՝ ներկայացվելով սիրո ու սիրահարված լինելու միայնությամբ<ref>{{Harvnb|Pelayo|2001|p=136}}</ref>։

Պլինիո Մենդոզայի հարցին՝ «Եթե մենությունը Ձեր բոլոր գրքերի թեման է, որտե՞ղ պետք է փնտրել դրա արմատները։ Միգուցե այն գալիս է մանկությունի՞ց»։ Մարկեսը պատասխանում է․ «Կարծում եմ դա խնդիր է, որ յուրաքանչյուրն ունի։ Ամեն մեկն ունի դրա արտահայտման ուրույն ձևն ու եղանակները։ Այդ զգացումը կա շատ ու շատ գրողների աշխատանքներում, չնայած որոշ գրողների մոտ դա արտահայտվում է անգիտակցաբար»<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|García Márquez|1983|p=54}}</ref>։

Իր Նոբելյան ճառի («Լատինական Ամերիկայի մենությունը») ժամանակ Մարկեսն անդրադառնում է այս թեմայի լատինաամերիկյան փորձառությանը․ «Ոչ մեր օրինակներով իրականության մեկնաբանությունը մեզ ավելի անորոշ, ավելի անազատ ու ավելի միայնակ է դարձնում»<ref>{{Harvnb|García Márquez|1982}}</ref>։

=== Մակոնդո ===
Գարսիա Մարկեսի ստեղծագործությունների մյուս կարևոր թեման գյուղն է, որը գրողն անվանել է [[Մակոնդո]]։ Նա վկայակոչում է իր ծննդավայր Արակատական որպես մշակութային, պատմական և աշխարհագրական հղում այս հորինված գյուղը ստեղծելու համար, սակայն գյուղի նկարագրությունը չի սահմանափակվում միայն տվյալ տարածքով։ Մարկեսը նշում է․ «Մակոնդոն ոչ այդքան վայր է, այլ հոգեվիճակ, որը քեզ թույլ է տալիս տեսնել այն, ինչ ուզում ես և ինչպես ուզում ես»<ref>{{Harvnb|Apuleyo Mendoza|1982|p=77}}</ref>։ Եթե անգամ իրադարձությունները տեղի չեն ունենում Մակոնդոյում, ապա չկա որևէ որոշակիություն տեղանքի հետ կապված։ Հիմնականում դեպքերը տեղի են ունենում Կարիբյան եզերքում կամ [[Անդեր|Անդյան երկրների]] խորքերում, իսկ եթե ոչ, ապա տարածքը որոշակի չէ, որով Մարկեսը փորձում է ընթերցողի ուշադրությունը սևեռել ընդհանուր տարածաշրջանային միֆի վրա, քան որոշակի քաղաքական վերլուծություն անել<ref>{{Harvnb|Bell|1993|p=70}}</ref>։ Հորինված գյուղը դարձել է շատ հայտնի գրական աշխարհում։ Գրող, էսսեիստ, թարգմանիչ Ստավանսը Մակոնդոյի մասին նշում է․ «Դրա աշխարհագրությունը և բնակիչները բազմիցս հիշատակվում են ուսուցիչների, քաղաքական գործիչների և զբոսաշրջային գործակալների կողմից, որի հետևանքով դժվար է հավատալ, որ Մակոնդոն ընդամենը հորինվածք է»<ref>{{Harvnb|Stavans|1993|p=58}}</ref>։ ''«Թափված տերևներ»-ում'' Մարկեսը պատկերում է ''Banana Boom-ի'' իրողությունները Մակոնդոյում, որը նկարագրում է բարեկեցությունը, երբ հայտնվում են բանանի ամերիկյան ընկերությունները և դրանց մեկնումից հետո սկսվող ճգնաժամը<ref>{{Harvnb|McMurray|1987|p=15}}</ref>։ Բացի այդ, «Հարյուր տարվա մենություն» վեպի գործողությունները տեղի են ունենում Մակոնդոյում, և վեպը նկարագրում է հորինված գյուղի պատմությունը դրա ստեղծումից մինչև կործանում<ref>{{Harvnb|McMurray|1987|p=17}}</ref>։

Իր ինքնակենսագրականում Մարկեսը իր հիացմունքն է արտահայտում Մակոնդո անվան և հասկացության շուրջ։ Գրողը պատմում է մոր հետ իր ուղևորության մասին Արակատակա արդեն երիտասարդ տարիքում․<blockquote>
Գնացքը կանգնեց մի կայարանում, որը քաղաքից դուրս էր, քիչ անց այն անցավ ճանապարհի երկայնքով տարածվող բանանի միակ պլանտացիայով, որի անունը գրված էր դարպասին՝ Մակոնդո։ Այս անվանումը գրավել էր իմ ուշադրությունն դեռ այն ժամանակ, երբ առաջին անգամ պապիս հետ եկել էի այս կողմերը, բայց միայն հիմա՝ արդեն հասուն տարիքում ինձ դուր եկավ դրա պոետիկ հնչողությունը։ Ես երբեք չէի լսել, որ ինչ-որ մեկը խոսի դրա մասին, և անգամ ինքս ինձ չէի հարցրել՝ ինչ է դա նշանակում․․․ Հետո պատահական կարդացի հանրագիտարանում, որ այն սեյբայի նման արևադարձային ծառ է։
</blockquote>

=== Բռնություն ===
«Գնդապետին ոչ ոք չի գրում», «Երկնային ժամ», «Թափված տերևներ» ստեղծագործություններում Մարկեսն վկայակոչում է ''[[La Violencia]]'' (բռնություն)՝ «1960-ականներին պահպանողականների և լիբերալների միջև մղված դաժան քաղաքացիական պատերազմ, որը հանգեցրեց հարյուր հազարավոր կոլումբիացիների մահվան»<ref name="McMurray62"/><ref name="pelayo43">{{Harvnb|Pelayo|2001|p=43}}</ref>։ Իր բոլոր վեպերում կա անդրադարձ բռնությանը։ Կերպարները ապրում են տարբեր անարդարությունների պայմաններում, ինչպես օրինակ՝ պարետային ժամ, մամուլի գրաքննություն և ընդհատակյա թերթեր<ref name="McMurray16">{{Harvnb|McMurray|1987|p=16}}</ref>։ «Երկնային ժամ» վեպը, որը Մարկեսի ոչ այդքան հայտնի գործերից է, ուշագրավ է բռնության նկարագրությամբ՝ «բռնության արդյունքում ստեղծված սոցիալական բաժանման մանրամասն նկարագրություն»<ref>{{Harvnb|McMurray|1987|p=25}}</ref>։ Չնայած Մարկեսը նկարագրում է ժամանակաշրջանի կոռումպացված բնույթը և անարդարությունները, ինչպիսին է բռնությունը, նա չի օգտագործում իր ստեղծագործությունները որպես քաղաքական քարոզչության հարթակ։ «Նրա համար հեղափոխական գրողի պարտականությունն է լավ գրելը։ Իդեալականն այն վեպն է, որ հուզում է ընթերցողին իր քաղաքական և սոցիալական բովանդակությամբ, և միևնույն ժամանակ իրականության մեջ թափանցելու և դրա մյուս կողմը ցուցադրելու կարողությամբ<ref name="McMurray16" />»։

== Ժառանգություն ==
Ինչպես գեղարվեստական, այնպես էլ ոչ գեղարվեստական գրականության մեջ, ծավալուն կամ սեղմ ստեղծագործություններում, Մարկեսին գտնում ենք Կառլոս Ֆուենտեսի հետևյալ տողերում․ «Սերվանտեսից հետո իսպանալեզու ամենահայտնի և գուցե անգամ ամենալավ գրողը»։ Նա այն եզակի արվեստագետներից է, որոնք կարողանում են տալ ոչ միայն ժողովրդի կյանքի, մշակույթի և պատմության ժամանակագրությունը, այլ նաև ամբողջ մայրցամաքի։ Ինչպես մի անգամ ասել է [[The New York Review of Books]]-ը. «...յուրաքանչյուր էջում մեզ պարտադրում է կյանքի հրաշքները և յուրօրինակությունը»։

Գարսիա Մարկեսի ստեղծագործությունները լատինաամերիկյան գրականության բումի կարևորագույն մասն են<ref>{{Harvnb|Bacon|2001|p=833}}</ref>։ Նրա գործերը մարտահրավեր նետեցին կոլումբական գրականության գրաքննադատներին՝ ստիպելով դուրս գալ պահպանողական գրաքննադատության սահմաններից, որոնք գերակշռում էին մինչ «Հարյուր տարվա մենություն» վեպի հաջողությունը։

Գարսիա Մարկեսի մահից հետո, գրողի ընտանիքը որոշում կայացրեց ցուցադրության հանել նրա անձնական թղթերից և իրերից Տեխասի համալսարանի Հարի Ռենսոմի կենտրոնում<ref>{{Cite web |title=Gabriel García Márquez Archive Opens for Research on October 21 |url=http://www.hrc.utexas.edu/press/releases/2015/garciamarquez/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170713234139/http://www.hrc.utexas.edu/press/releases/2015/garciamarquez/ |archive-date=2017 թ․ հուլիսի 13 |accessdate=2017 թ․ հուլիսի 18 |website=Hrc.utexas.edu}}</ref><ref>{{Cite web |date=2017 թ․ դեկտեմբերի 11 |title=Gabriel García Márquez’s Archive Freely Available Online |url=https://www.nytimes.com/2017/12/11/arts/gabriel-garcia-marquez-archive-online.html |accessdate=2017 թ․ դեկտեմբերի 12}}</ref>։

=== Նոբելյան մրցանակ ===
{{Main article|Լատինական Ամերիկայի մենությունը}}

1982 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Գարսիա Մարկեսը ստանում է [[Գրականության Նոբելյան մրցանակ]] «իր վեպերի և կարճ պատմվածքների համար, որտեղ ֆանտաստիկն ու իրականը միախառնվում են երևակայության հարուստ աշխարհում՝ արտացոլելով մայրցամաքի կյանքն ու բախումները»։ Նրա նոբելյան ճառը կոչվեց «Լատինական Ամերիկայի մենությունը»<ref>{{Harvnb|García Márquez|1982}}, see {{Harvnb|Pelayo|2001|p=11}}</ref>։ Գարսիա Մարկեսն առաջին կոլումբիացին էր և չորրորդ լատինաամերիկացին, որն արժանացավ Գրականության Նոբելյան մրցանակի<ref>{{Harvnb|Maurya|1983|p=53}}</ref>։ Նոբելյան դափնեկիր դառնալուց հետո Մարկեսը լրագրողներից մեկին ասել է․ «Ես տպավորություն ունեմ, որ ինձ այս մրցանակին արժանացնելիս նրանք հաշվի են առել ողջ մայրցամաքի գրականությունը և տալով ինձ այն՝ պարգևատրել են ամբողջ այդ գրականությունը»<ref name="Maurya582"/>։

== Ստեղծագործություններ ==
=== Վեպեր ===

* «Երկնային ժամ» ({{lang-es|La mala hora}}) (1959)
* «[[Հարյուր տարվա մենություն]]» ({{lang-es|Cien años de soledad}}) (1967)
* «[[Նահապետի աշունը]]» ({{lang-es|El otoño del patriarca}}) (1975)
* «[[Սերը ժանտախտի օրերին]]» ({{lang-es|El amor en los tiempos del cólera}}) (1985)
* «Գեներալը իր լաբիրինթոսում» ({{lang-es|El general en su laberinto}}) (1989)
* «Ապրել կյանքի մասին պատմելու համար» ({{lang-es|Vivir para contarla}}) (2002)
* «[[Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին (վիպակ)|Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին]]» ({{lang-es|Memoria de mis putas tristes}}) (2004)

=== Ֆիլմեր ===
* «Մի հայտարարված սպանության խրոնիկա» (ռեժ.՝ Ֆրանչեսկո Ռոզի, 1987)
* «Միայն մահն է անպայան գալիս» (ռեժ.՝ Մարինա Ցուրցումիա, 1992)
* «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում» (ռեժ.՝ Արթուրո Ռեպշիտեյն, 1999)
* «Սերը ժանտախտի ժամանակ» (ռեժ.՝ Մայքլ Նյուելլ, 2007)
* «Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին» (ռեժ.՝ Հենինգ Կարլսեն, 2011)

=== Մուլտֆիլմեր ===
* «Մեծ թևերով շատ վախենալու մարդը» (ռեժ.՝ Օլեգ Բելոուսով, 1990)
* «Վավերագրական ստեղծագործություններ»
* «Միգել Լիտտինի գաղտնի արկածները Չիլիում»
* «Ապրել պատմելու համար կյանքի մասին»

=== Ժողովածուներ ===
* «Ես այստեղ ճառեր ասելու համար չեմ»

=== Վիպակներ և պատմվածքներ ===
* «Երրորդ խոնարհությունը» ({{lang-es|La tercera resignacion}}) (1947)
* «Մահվան մյուս կողմը» ({{lang-es|La otra costilla de la muerte}}) (1948)
* «Եվան իր կատվի ներսում» ({{lang-es|Eva está dentro de su gato}}) (1948)
* «Երեք լուսնոտների խափանումը» ({{lang-es|Amargura para tres sonánbulos}}) (1949)
* «Երկխոսություն հայելու հետ» ({{lang-es|Diálogo del espejo}}) (1949)
* «Կինը, ով միշտ գալիս էր ուղիղ ժամը վեցին» ({{lang-es|La mujer que llegaba a las seis}}) (1950)
* «[http://www.gir.am/?p=1771 Երկնագույն շան աչքերը]» ({{lang-es|Ojos de perro azul}}) (1950)
* «Տղամարդը գալիս է անձրևի ժամանակ» ({{lang-es|Un hombre viene bajo la lluvia}}) (1954)
* «Իզաբելը նայում է անձրևին Մոկանդոյում» ({{lang-es|Monólogo de Isabel viendo llover en Macondo}}) (1955)
* «Շաբաթ օրվա հաջորդ օրը» ({{lang-es|Un día despues del sábado}}) (1955)
* «Գնդապետին ոչ ոք չի գրում» ({{lang-es|El coronel no tiene quien le escriba}}) (1957)
* «Մոնտելյեի այրին» ({{lang-es|La viuda de Montiel}}) (1961)
* «Արհեստական վարդերը» ({{lang-es|Rosas artificiales}}) (1961)
* «Մեր քաղաքում գողեր չկան» ({{lang-es|En este pueblo no hay ladrones}}) (1962)
* «Բալտասարի կյանքի անմոռանալի օրը» ({{lang-es|La prodigiosa tarde de Baltazar}}) (1962)
* «Երեքշաբթիի հետճաշյա հանգիստը» ({{lang-es|La siesta del martes}}) (1962)
* «Այդ օրերից մեկը» ({{lang-es|Un día de éstos}}) (1962)
* «Մեծ թևերով շատ ծեր մարդը» ({{lang-es|Un señor muy viejo con unas alas enormes}}) (1968)
* «Ուրվական նավի վերքին ճանապարհորդությունը» ({{lang-es|El último viaje del buque fantasma}}) (1968)
* «Մի հայտարարված սպանության խրոնիկաը» ({{lang-es|Cronica de una muerte anunciada}}) (1981)
* «[http://granish.org/gabriel-jose-de-la-concordia-garcia-marquez/ Քո արյան հետքը ձյան վրա]» ({{lang-es|El rastro de tu sangre en la nieve}}) (1982)
* «Բարի ճանապարհ, պարոն նախագահ» ({{lang-es|Bon Voyage, Mr President}}) (1992)
* «Օգոստոսյան սարսափներ» ({{lang-es|Espantos de agosto}}) (1992)
* «Սուրբը» ({{lang-es|La Santa}}) (1992)
* «Քնած դշխուհու ինքնաթիռը» ({{lang-es|El avión de la bella durmiente}}) (1992)

== Աֆորիզմներ ==
{{քաղվածք|Ես ունեի կին և երկու փոքրիկ որդի։ Ես աշխատում էի որպես գովազդային մենեջեր և խմբագրում էի կինոսցենարներ։ Բայց գիրք գրելու համար պետք է հրաժարվել աշխատանքից։ Ես գրավ դրեցի մեքենաս և գումարը տվեցի Մերսեդեսին։ Ամեն օր նա համենայն դեպս բերում էր ինձ համար թուղթ, ծխախոտ, ամեն ինչ, ինչ անհրաժեշտ է աշխատանքի համար։ Երբ գիրքն ավարտեցի, պարզվեց, որ մենք մսագործին պարտք էին ահռելի գումար՝ 5000 պեսո։ Շրջանում բամբասանքներ տարածվեցին, որ ես գրում եմ չափազանց կարևոր գիրք, և բոլոր վաճառողուհիները ուզում էին մասնակցել։ Որպեսզի ուղարկեի տեքստը հրատարակչությանը, անհրաժեշտ էր 160 պեսո, սակայն մնացել էր ընդամենը 80։ Այդ ժամանակ ես գրավ դրեցի Մերսեդեսի հարիչն ու մազերի չորանոցը։ Այդ մասին իմանալով՝ նա ասաց. «Այդ էր պակաս, որ այսքանից հետո վեպդ վատը լիներ»<ref>{{Cite web |title=Правила жизни Габриэль Гарсиа Маркес |url=http://esquire.ru/wil/gabriel-garcia-marquez |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140419171218/http://esquire.ru/wil/gabriel-garcia-marquez |archive-date=2014 թ․ ապրիլի 19 |accessdate=18 апреля 2014 |publisher=[[Esquire]] |lang=ru}}</ref>։ |}}

{{քաղվածք|ԱՄՆ-ը Լատինական Ամերիկայում ահռելի գումարներ է ներդնում, բայց նրանց մոտ չի ստացվում այն, ինչ մենք անում ենք առանց որևէ ցենտի։ Մենք փոփոխում ենք նրանց լեզուն, երաժշտությունը, ուտելիքը, սերը, նրանց մտքերի ձևը։ Մենք Միացյալ Նահանգների վրա ազդում ենք այնպես, ինչպես նրանք կցանկանային ազդել մեզ վրա։ |}}

{{քաղվածք|Միակ բանը, որ կանայք չեն ներում, դավաճանությունն է։ Եթե միանգամից սահմանես խաղի կանոնները, ինչպիսին էլ դրանք լինեն, կանայք սովորաբար կընդունեն։ Բայց չեն տանում, երբ կանոնները խաղի ընթացքի հետ փոխվում են։ Այդ դեպքերում նրանք դառնում են անխիղճ։ |}}

== Հայերեն թարգմանված գրքերը ==
* Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1978, 448 էջ։
* Հարյուր տարվա մենություն, 2–րդ հրտ., Երևան, 1979, 446 էջ։
* Հարյուր տարվա մենություն, 3–րդ հրտ., Երևան, 1987, 447 էջ։
* Նահապետի աշունը, Երևան, 2000, 292 էջ։
* Սերը խոլերիայի ժամանակ, Երևան, 2004, 347 էջ։
* Սերը ժանտախտի օրերին, 2–րդ հրտ., Երևան, 2005, 341 էջ։
* Վերհիշելով իմ տխուր պոռնիկներին, Երևան, 2010, 180 էջ։
* Հարյուր տարվա մենություն, 4–րդ հրտ., Երևան, 2012, 627 էջ։
* Սերը ժանտախտի օրերին, 3–րդ հրտ., Երևան, 2014, 424 էջ։
* Նահապետի աշունը, 2–րդ հրտ., Երևան, 2014, 436 էջ։
* Հարյուր տարվա մենություն, 5–րդ հրտ., Երևան, 2014, 408 էջ։
* Նահապետի աշունը, 3–րդ հրտ., Երևան, 2016, 258 էջ։

== Հարցազրույց ==
* [https://profil.am/?p=9950 «Ես սիրում եմ բառը», «Գարուն», 1983, 1:]

== Նշումներ ==
<references group="նշում" />

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ|2}}

== Գրականություն ==
{{սյուն}}
<!-- please copy/paste the following templates for use in this section:
Book citation template:
* {{citation|last=|first=|last2=|first2=|authorlink=|title=|location=|publisher=|year=|isbn=}}
Journal citation template:
* {{citation| last =| first =|last2=|first2=| authorlink =| title =| journal =| volume =| issue =| date =| year = | pages =| publisher =| location =| url =| accessdate = }}
-->
* {{Citation |last1=Apuleyo Mendoza |first1=Plinio |title=The Fragrance of Guava |year=1983 |place=London |publisher=Verso |isbn=0-86091-765-7 |last2=García Márquez |first2=Gabriel}}.
* {{Citation |last=Arenas |first=Reinaldo |title=Before Night Falls |year=1993 |location=New York |publisher=Viking |isbn=978-0-670-84078-6}}.
* {{Citation |last=Bacon |first=Susan |title=Review of Conversations with Latin American Writers: Gabriel Garcia Marquez |date=2001 թ․ դեկտեմբեր |journal=Hispania |volume=84 |issue=4 |page=833 |publisher=American Association of Teachers of Spanish and Portuguese |doi=10.2307/3657872 |jstor=3657872|issn = 0018-2133 }}.
* {{Citation |last=Bell |first=Michael |title=Gabriel García Márquez: Solitude and Solidarity |year=1993 |place=Hampshire |publisher=Macmillan |isbn=0-333-53765-3}}.
* {{Citation |last=Bell-Villada |first=Gene H. |title=García Márquez: The Man and His Work |year=1990 |place=North Carolina |publisher=University of North Carolina Press |isbn=0-8078-1875-5}}.
* {{Citation |title=Conversations with Gabriel García Márquez |year=2006 |editor-last=Bell-Villada |editor-first=Gene H. |place=Jackson |publisher=University Press of Mississippi |isbn=1-57806-784-7}}.
* {{Citation |title=García Márquez and Latin America |year=1987 |editor-last=Bhalla |editor-first=Alok |place=New Delhi |publisher=Sterling Publishers Private Limited}}.
* {{Citation |title=Gabriel García Márquez |year=2007 |editor-last=Bloom |editor-first=Harold |place=New York |publisher=Chelsea House |isbn=0-7910-9312-3}}.
* {{Citation |last=Cebrian |first=Juan Luis |title=Retrato de Gabriel García Márquez |year=1997 |place=Gutenberg |publisher=Círculo de Lectores |isbn=84-226-5572-1}}.
* {{Citation |last=Douglas |first=Edward |title=Mike Newell on Love in the Time of Cholera |url=http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=39181 |url-status=dead |accessdate=2008 թ․ մարտի 25 |archivedate=2014 թ․ նոյեմբերի 2 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141102013909/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=39181}}.
* {{Citation |last1=Esteban |first1=Angel |title=Gabo Y Fidel: el paisaje de una amistad |year=2004 |publisher=Planeta Publishing |last2=Panichelli |first2=Stephanie}}.
* {{Citation |last=Forero |first=Juan |title=A Storyteller Tells His Own Story; García Márquez, Fighting Cancer, Issues Memoirs |date=2002 թ․ հոկտեմբերի 9 |newspaper=The New York Times |url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9507EEDC113BF93AA35753C1A9649C8B63 |accessdate=2008 թ․ մարտի 21}}.
* {{Citation |last=García Márquez |first=Gabriel |title=Nobel Lectures, Literature 1981–1990 |publication-date=1993 |year=1982 |editor-last=Frängsmyr |editor-first=Tore |editor2-last=Allen |editor2-first=Sture |chapter=Nobel lecture |chapter-url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1982/marquez-lecture.html |location=Singapore |publisher=World Scientific Publishing Co.}}.
* {{Citation |last=García Márquez |first=Gabriel |title=[[No One Writes to the Colonel]] |year=1968 |edition=1st |publisher=Harper & Row |isbn=0-06-011417-7}}.
* {{Citation |last=García Márquez |first=Gabriel |title=Living to tell the tale |year=2003 |location=New York |publisher=Alfred A. Knopf |isbn=1-4000-4134-1}}.
* {{Citation |last=Gonzales |first=Nelly |title=Bibliographic Guide to Gabriel García Márquez, 1986–1992 |year=1994 |location=Oxford |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=0-313-28832-1}}.
* [[Consuelo Hernández|Hernández, Consuelo]]. "''El Amor en los tiempos del cólera'' es una novela popular." Diario la Prensa: New York, 4 October. 1987.
* {{Citation |last=Kennedy |first=William |title=A Stunning Portrait of a Monstrous Caribbean Tyrant |date=1976 թ․ հոկտեմբերի 31 |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/books/97/06/15/reviews/marque-autumn.html |accessdate=2008 թ․ մարտի 24}}.
* {{Citation |last=Martin |first=Gerald |title=Gabriel García Márquez: A Life |year=2008 |place=London |publisher=Penguin |isbn=978-0143171829}}.
* {{Citation |last=Maurya |first=Vibha |title=Gabriel García Márquez |date=1983 թ․ հունվար |journal=Social Scientist |volume=11 |issue=1 |pages=53–58 |publisher=Social Scientist |doi=10.2307/3516870 |issn=0970-0293 |jstor=3516870}}.
* {{Citation |last=McMurray |first=George R. |title=Critical Essays on Gabriel García Márquez |year=1987 |place=Boston |publisher=G.K. Hall & Co. |isbn=0-8161-8834-3}}.
* {{Citation |last1=de la Mora |first1=Sergio |title=A Career in Perspective: An Interview with Arturo Ripstein |date=Summer 1999 |journal=Film Quarterly |volume=52 |issue=4 |pages=2–11 |publisher=University of California Press |doi=10.1525/fq.1999.52.4.04a00020 |issn=0015-1386 |jstor=1213770 |last2=Ripstein |first2=Arturo}}.
* {{Citation |last=Mraz |first=John |title=Review of ''Cinema of Solitude: A Critical Study of Mexican Film, 1972–1983'', by Charles Ramirez Berg |date=1994 թ․ օգոստոս |journal=Historical Journal of Film, Radio and Television |volume=14 |issue=3 |url=http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=ufh&AN=9411104759&site=ehost-live |issn=0143-9685 |accessdate=2008 թ․ մարտի 27}}.
* {{Citation |last=Oberhelman |first=Harley D. |title=García Márquez and Cuba: A Study of its Presence in his Fiction, Journalism, and Cinema |year=1995 |place=Fredericton |publisher=York Press Ltd. |isbn=0-919966-95-0}}.
* {{Citation |last=Pelayo |first=Ruben |title=Gabriel García Márquez: A Critical Companion |year=2001 |place=Westport |publisher=Greenwood Press |isbn=0-313-31260-5}}.
* {{Citation |last=Saldívar |first=Dasso |title=García Márquez: El viaje a la semilla: la biografía |year=1997 |location=Madrid |publisher=Alfaguara |isbn=84-204-8250-1}}.
* {{Citation |last=Simons |first=Marlise |title=A Talk With Gabriel García Márquez |date=1982 թ․ դեկտեմբերի 5 |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/books/97/06/15/reviews/marquez-talk.html |accessdate=2008 թ․ մարտի 24}}.
* {{Citation |last=Sims |first=Robert |title=Review: Dominant, Residual, and Emergent: Revent Criticism on Colombian Literature and gabriel Garcia Marquez |journal=Latin American Research Review |volume=29 |issue=2 |pages=223–234 |year=1994 |publisher=Latin American Studies Association |jstor=2503601}}.
* {{Citation |last=Stavans |first=Ilan |title=Gabo in Decline |journal=Transition |volume=62 |issue=62 |pages=58–78 |year=1993 |publisher=Indiana University Press |doi=10.2307/2935203 |issn=0041-1191 |jstor=2935203}}.
* {{Citation |last=Williams |first=Raymond L. |title=Gabriel García Márquez |year=1984 |place=Boston |publisher=Twayne Publishers |isbn=0-8057-6597-2}}.
{{սյուն ավարտ}}

== Արտաքին հղումներ ==
{{Վիքիքաղվածք|Գաբրիել Գարսիա Մարկես}}
* [https://www.grakantert.am/archives/3423 ՄԱՀՎԱՆ ՄՅՈՒՍ ԵՐԵՍԸ / ԳԱԲՐԻԵԼ ԳԱՐՍԻԱ ՄԱՐԿԵՍ]
* [https://grapaharan.org/Գաբրիել_Գարսիա_Մարկես Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը գրապահարանում] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200703035106/http://grapaharan.org/%D4%B3%D5%A1%D5%A2%D6%80%D5%AB%D5%A5%D5%AC_%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AB%D5%A1_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%A5%D5%BD |date=2020-07-03 }}
* [https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/4343 Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը դասարան․ամ կայքում]
* [http://vem.am/hy/2461 «Գրական ընտրանի» հաղորդաշար Հեղինակ` Անի Փաշայան Գաբրիել Գարսիա Մարկես] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171123005300/http://vem.am/hy/2461 |date=2017-11-23 }}
{{Պորտալ|Գրականություն|գույն=1}}
{{Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի ստեղծագործություններ}}
{{Գրականության Նոբելյան մրցանակ}}
{{Նեյշտադյան գրական մրցանակ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Շաբաթվա հոդված նախագծի մասնակից|2018|[[Կաղապար:Շաբաթվա հոդված/Շաբաթ 40, 2018 թ.|40-րդ]]}}

{{DEFAULTSORT:Գարսիա Մարկես, Գաբրիել}}
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի գրողներ]]
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի սցենարիստներ]]
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի վիպասաններ]]
[[Կատեգորիա:Դրամատուրգներ]]
[[Կատեգորիա:Թոքաբորբից մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:Կոլումբիացի գրողներ]]
[[Կատեգորիա:Մեխիկո քաղաքում մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:Պոստմոդեռնիստ գրողներ]]