Վիքիպեդիա:Արևելահայերենում բառագործածության, բառաձևի և կապակցական սխալների ուղեցույց
 |
Կարճ ասած՝ Այս էջն ընդգրկում է հայերենում տարածված հիմնական սխալներն ու դրանց ճիշտ ձևերը |
Արևելահայերենում բառագործածության, բառաձևի և կապակցական սխալների ուղեցույցը ներկայացնում է բառագործածության, բառաձևի, համաձայնության, հոլովառության ու խնդրառության, շաղկապի կամ դերանվան կիրառության սխալները:
Գրական կանոնի սահմաններից դուրս եղած ամեն իրողություն չէ, որ պիտի լինի քննարկման նյութ, որը կհանգեցնի լեզվական աղավաղումների հսկայական քանակի:
Բառագործածության սխալներ[խմբագրել կոդը]
Ազատել-ազատագրել[խմբագրել կոդը]
Ազատել բառի իմաստը շատ ընդարձակ է. մեկին ազատել բանտից, գերությունից..., ազատել (թողնել, լքել)...Ազատագրել-֊ը, որ նույն ազատել֊ն է, բայց՝ պայքարով, կռվով, պատերազմով։
Ազգային - ազգայնական - ազգայնամոլ - ազգասեր[խմբագրել կոդը]
Ազգային նշանակում է ազգին, այդ ժողովրդին վերաբերող, առնչվող կամ նրան հատուկ, պատկանող։ Արևմտահայերենում գործածվում է նաև «ազգի գործերով զբաղվող անձ» նշանակությամբ։
Ազգայնական-ը արդեն գոյական է և իր ազգային շահերը ամենից ու ամեն ինչից վեր դասող, միաժամանակ՝ ազգային բացառիկություն ու գերազանցություն քարոզող գործչի համար։ Համարժեք է օտար նացիոնալիստ֊ին․ «Ազգայնականները միայն իրենց ազգն են աստվածատուր համարում»։ Ազգայնական-ի մեջ միտում կա միայն դրական բովանդակություն տեսնել՝ «ազգին ամբողջովին նվիրված», իսկ բացասական իմաստով գործածել միայն ազգայնամոլ-ը։ Բայց ազգայնամոլ-ը գործածվել է «թունդ, մոլեռանդ ազգայնական»-ի համար և համարժեք է դիտվել օտար շովինիստ֊-ին։
Իսկ «ազգի շահերով տարված, ազգային հոգսերով խորապես ապրող», այսինքն՝ ամբողջովին դրական գործչի դեպքում գոյություն ունեն ազգասեր, ազգի նվիրյալ, ազգանվեր բառերը:
Այգաբաց-այգեբաց[խմբագրել կոդը]
Այգաբաց բառը կազմված է այգ «առավոտ» և «բաց» արմատներից, որոնք իրար են միացած ա հոդակապով: Հոմանիշներն են՝ առավոտ, լուսաբաց:
Այգեբաց բառը կազմված է այգի + ա + բաց> այգեբաց (իա>ե), այսինքն՝ խաղողի վազերը բացելը՝ հողից ազատելը:
Այլասերություն-այլասիրություն[խմբագրել կոդը]
Այլասերությունը կամ այլասերումը անբարոյականությունն է, բարքերի անկումը, բարոյական խեղվածությունը[Ն 1]:
Այլասիրությունը դրական իմաստ ունի. ուրիշների մասին անշահախնդրաբար հոգալը և սեփական շահերը զոհաբերելու պատրաստակամություն (ալտրուիզմ):
-յուն և -ուն վերջածանցներով կազմված նույնարմատ ձևեր[խմբագրել կոդը]
| գոյականներ | ածականներ | ածականներ
(բարդ ածանցավոր կամ բարդ) |
|---|---|---|
| հնչյուն | հնչուն | համահնչյուն-համահունչ[1] |
| կարկաչյուն | կարկաչուն | բարեհնչյուն-բարեհունչ |
| շաչյուն | շաչուն | դյուրահնչյուն-դյուրահունչ |
| շառաչյուն | շառաչուն | քաղցրահնչյուն-քաղցրահունչ |
| խոխոջյուն | խոխոջուն | մեղմահնչյուն-մեղմահունչ |
| դողդոջյուն | դողդոջուն | նույնահնչյուն-նույնահունչ |
| --- | պաղպաջուն | |
| դոփյուն | --- | |
| կռնչյուն | կռնչուն | |
| քրթմնջյուն | --- | |
| պայթյուն | --- |
Իմաստային ընդհանրություններ չունեցող հարանուններ[խմբագրել կոդը]
Հարանունները հնչումով ու գրությամբ մոտ, իմաստով տարբեր բառերն են:
Բացատրություններից հետո փակագծերում շեղատառերով տրվում են տվյալ բառի օտար (կամ տարածված) տարբերակը:
| Բառ | Բացատրություն |
|---|---|
| Աղանդ Աղանդեր |
տվյալ եկեղեցու դավանանքից շեղվող կրոնական ուսմունք (սեկտա): ճաշից հետո մատուցվող քաղցրեղեն ու մրգեղեն (դեսերտ): |
| Ականակիտ Ականակիր |
վճիտ, մաքուր (ջրի մասին), փայլփլուն, շողշողուն: 1. Չափազանց մութ: 2. Ականներով զինված ռազմանավ, ականանավ: |
| Ակութ Անութ |
կերակուր եփելու օջախ, փոքր թոնիր: թևատակի փոսը, թևատակ: |
| Անըստգյուտ Անստույգ |
կատարյալ, անթերի: անճիշտ, ոչ հավաստի, չստուգված: |
| Աշտանակ Աշտարակ |
ճրագակալ, մոմակալ: բարձր ու նեղ կառուցվածք: |
| Բրդել Բրթել |
կտոր-կտոր անել, կտրատել: հրել: |
| Թյուր Թույր |
խոտոր, ծուռ, սխալ: գույն, երանգ, երփն: |
| Կտրիճ Կտրիչ |
արի, խիզախ, քաջ: հատիչ, կտրող բերան ունեցող: |
| Մեղկ Մեղք |
թուլամուրթ, կամազուրկ: հանցանք, մեղավորություն: |
| Վարկ Վարք Վարգ |
1. հեղինակություն, պատիվ, 2. դրամական միջոց, փոխատվություն: իրեն պահելու եղանակը, կենցաղավարությունը: ձիերի վազքը, թեթև ու համաչափ ընթացքը: |
Բառաձևի սխալներ[խմբագրել կոդը]
| Սխալ | Ճիշտ | |
|---|---|---|
| 1. | Ամանչել,կամանց, կանանչ, ավելնորդ, մանրունք, արտասունք, կանանցի, բարձրունք, |
ամաչել, կամաց, կանաչ, ավելորդ, մանրուք, արտասուք, կանացի, բարձունք[2] |
| 2. | Բալանի,ալանի (աղը պակաս)[3] | բանալի,անալի[Ն 2] |
| 3. | Առայժմս[4] այսինքս//այսինքը, ուրեմս//ուրեմը[5] առնվազը, մանրամասը[5] և այլը, երբեմը[5] սառ[6] դառ[6] խառ[6] ընդհակառակ[6] ընդամեն[7] |
առայժմ այսինքն, ուրեմն առնվազն, մանրամասն և այլն, երբեմն սառը//սառն դառը//դառն խառը//խառն ընդհակառակը//ընդհակառակն ընդամենը |
| 4. | Ութանասուն (ութանասունմեկ, ութանասունինը)[8] տաս (10) - տասմեկ, տասերորդ[9], յոթներորդ, ութնամյա[10] զերո, զերոյական[11] |
ութսուն (ութսունմեկ, ութսունինը)[Ն 3] տասը//տասն - տասնմեկ, տասներորդ, յոթերորդ, ութամյա զրո, զրոյական |
| 5. | Համբյուր,համբյուրել, համբույրել[12] ողջյուն,ողջյունել, ողջյունում եմ[13] եղբոյր թուլատրել - թուլտվություն//թույլատվություն, (ան)թուլատրելի վիրաբուժ, հոգեբուժ, մանկաբուժ ուխտադրույժ պայթունալի, պայթունավտանգ |
համբույր - համբուրել ողջույն-ողջունել-ողջունում եմ եղբոր թույլատրել-թույլտվություն, անթույլատրելի-թույլատրելի վիրաբույժ, հոգեբույժ, մանկաբույժ ուխտադրուժ պայթյունալի, պայթյունավտանգ |
| 6. | Օրեկան, ամսեկան[14] կաշվեգործ, կաշվեկազմ[15] ընտանեական, հարսանեական[16] վայրկյանական, առօրյական[17] քրիստոնյական[17] |
օրական, ամսական կաշեգործ, կաշեկազմ ընտանեկան, հարսանեկան վայրկենական, առօրեական քրիստոնեական |
| 7. | Սյունյակ, աղյուսյակ[18] պայուսյակ[19] ջղայն[20] գործնեություն[21] |
սյունակ, աղյուսակ պայուսակ ջղային գործունեություն |
| 8. | Դաստիրակ[22], գնհատել նախագա - նախագա(յ)ի[23] թավագլոր[24], երկպառակտություն[25] ջրօրհներգ[26], դյութազուն[27] ասեկոս-ասեկոսներ[28] պատճե-պատճեներ[29] ֆիդային-ֆիդայիններ[30] քնքույշ |
դաստիարակ, գնահատել նախագահ, նախագահի... թավալգլոր, երկպառակություն ջրօրհնեք, դյուցազուն ասեկոսե - ասեկոսեներ պատճեն - պատճեններ ֆիդայի - ֆիդայիններ քնքուշ |
| 9. | Տարիկետում//տարեկետում[31] վարքաբեկել[32] հոգեբարձու[33] սննկանալ, անվհեր հաշվանդամ, հողարկավորություն դիմություն այլոք որոշներ |
տարկետում վարկաբեկել հոգաբարձու[Ն 4] սնանկանալ, անվեհեր հաշմանդամ, հուղարկավորություն --- այլք որոշ (իրեր, մարդիկ), ոմանք, ուրիշներ |
| 10. | Էլեկտրոէներգիա էլեկտրոկայան էներգոհամակարգ էներգոտար[34] Եվրոխորհուրդ Եվրոմիություն Եվրոտեսիլ[35] |
էլեկտրաէներգիա էլեկտրակայան էներգահամակարգ էներգատար Եվրախորհուրդ Եվրամիություն Եվրատեսիլ[Ն 5] |
Կապակցական սխալներ[խմբագրել կոդը]
Հոլովառության սխալներ[խմբագրել կոդը]
Լեզվում հոլովառությունն այն դեպքն է, երբ կապակցվող անդամը (անդամներից մեկը) պայմանավորում (պահանջում) է մյուսի քերականական ձևը (հոլով):
| Սխալ | Ճիշտ |
|---|---|
| Իմ մոտ, իմ վրա, քո հետ, քո համար, մեր պես, ձեր նման...[36] |
ինձ մոտ, ինձ վրա, քեզ հետ, քեզ համար, մեզ պես, ձեզ նման...[Ն 6] |
Համաձայնության սխալներ[խմբագրել կոդը]
Համաձայնությունը, որի դեպքում կապակցվող անդամները փոխադարձաբար պայմանավորում են միմյանց քերական ձևը (դեմք, թիվ, հոլով, առում):
| Սխալ | Ճիշտ |
|---|---|
| Ամբողջ մարդիկ բոլոր ժողովուրդը այլևայլ հարցեր, տեսակ-տեսակ ազգ այս կամ այն խնդիրները տարբեր պատճառով բազմաթիվ անգամ ամեն դժվարություններ |
բոլոր մարդիկ ամբողջ ժողովուրդը այլևայլ հարցեր, տեսակ-տեսակ ազգեր այս կամ այն խնդիրը տարբեր պատճառներով բազմաթիվ անգամներ ամեն դժվարություն |
Սխալ հավելադրումներ[խմբագրել կոդը]
| Սխալ | Ճիշտ | |
|---|---|---|
| 1. | Չորսը գիրք, հինգը տարի, վեցը ամիս[10], երկուս ստանալ (տասներկուս)[37] |
չորս գիրք, հինգ տարի, վեց ամիս[Ն 7] երկու ստանալ (տասներկու) |
| 2. | Իմ տունս, քո տունդ[38] մեզանից յուրաքանչյուրս[38], ձեզանից ամեն մեկդ[38] |
իմ տունը//տունս, քո դիմումը//դիմումդ մեզանից յուրաքանչյուրը//յուրաքանչյուրս ձեզանից ամեն մեկը//ամեն մեկդ |
| 3. | Բազմիցս անգամ[17] երիցս (եռակի) անգամ[17] կրկին (կրկնակի) անգամ[39] խստիվ կերպով[40] խստագույնս կերպով[40] հնարավորինս չափով[40] |
բազմիցս, բազում անգամներ երիցս, եռակի, երեք անգամ կրկին, կրկնակի, երկու անգամ խստիվ, խստորեն խստագույն կերպով հնարավորինս, հնարավորության չափով |
| 4. | Հայերեն լեզու[41] ռուսերեն լեզու[41] առ այն մասին[42] հանուն անկախության համար[42] համար առաջին[43] համար 20-րդ[43] |
հայերեն // հայոց լեզու[Ն 8] ռուսերեն // ռուսաց լեզու առ այն // այն մասին հանուն անկախության // անկախության համար առաջին // համար մեկ 20-րդ // համար 20 |
Օտարաբանության հետևանքով առաջացած սխալներ[խմբագրել կոդը]
Օտարաբանությունները այլ լեզուներից մայրենի լեզու ներթափանցած այնպիսի բառեր, դարձվածքներ, արտահայտություններ, շարահյուսական կառույցներ են, որոնց օտարամուտ լինելը կա՛մ գիտակցվում է խոսող հասարակության կողմից, կա՛մ չգիտակցվելու դեպքում դրանց համարժեքներն առկա են հայերենում:
| Սխալ | Ճիշտ |
|---|---|
| Ինչո՞ւմն է կայանում հարցը... Ինչո՞ւմն է բանը... Հարցը կայանում է նրանում, որ... Բանը (խնդիրը) նրա մեջ է... Անունդ ինչպե՞ս է: Ինչպե՞ս է վերնագիրը: |
Հարցը ի՞նչ է, ո՞րն է հարցը... Ի՞նչ է եղել, ի՞նչ է պատահել, բա՞ն է պատահել... Հարցը այն է, որ... Խնդիրը սա է... Բանը հետևյալն է... Անունդ ի՞նչ է: Ի՞նչ է (ո՞րն է) վերնագիրը |
Հայերեն չէ ինչպե՞ս է անունդ հարցաձևը, քանի որ ինչպե՞ս հարցը հայերենում տրվում է հատկանիշը պարզելու համար, իսկ անունը, վերնագիրը պարզելիս պիտի գործածվի ի՞նչ-ը: Այսինքն՝ ինչ (ոչ թե ինչպես) ենք կոչում, անվանում:
| Սխալ | Ճիշտ |
|---|---|
| Նա (տնօրենը) իր մոտ է: Ձեր տունը Ամիրյան փողոցի վրա է: Համերգը կենտրոնական հրապարակի վրա է: Նվագում է ջութակի (դաշնամուրի, դուդուկի) վրա: Հագավ գլխարկը (ակնոցը, ձեռնոցները): |
... տեղում է ... փողոցում է ... հրապարակում է ... ջութակ (դաշնամուր, դուդուկ) Դրեց... |
Մարդը չի կարող «իր մոտ» չլինել, պետք է պարզել՝ որտե՛ղ է, և պատասխանել նա տեղում է (տեղում չէ), տանն է...
Տունը կամ կամ հաստատությունը ոչ թե փողոցի վրա է լինում, այլ՝ փողոցում:
Ի՞նչ է նվագում (ոչ թե ինչի՞ վրա), իսկ պատասխանն էլ կլինի ուղիղ ձևով՝ ջութակ, դաշնամուր, դուդուկ...
Մատանին, ակնոցը, գլխարկը, ձեռնոցները հայերը դնում են, ոչ թե հագնում
| Սխալ | Ճիշտ |
|---|---|
| Ժպտում է ակնոցների տակից: Արձակուրդներս անցկացրի տանը Կառավարությունը դա գործադիր մարմին է: Կուսակցությունները դրանք միայն գաղափարական կառույցներ են: Լուսինը հանդիսանում է Երկրի գլխավոր արբանյակը: Սա իրենից ներկայացնում է մի վիթխարի շինություն |
... ակնոցի ... Արձակուրդս ... (դա-ն ավելորդ է) (դրանք-ը ավելորդ է) (հանդիսանում-ը ավելորդ է) Լուսինը Երկրի գլխավոր արբանյակն է: (իրենից ներկայացնում-ը ավելորդ է) Սա վիթխարի շինություն է: |
Կան լեզուներ, որտեղ որոշ գոյականներ միայն հոգնակի ունեն՝ «ակնոցներ», «արձակուրդներ», «մկրատներ»... Անեզական (եզակի չունեցող) նմանատիպ բառերը հայերենին հատուկ չեն՝ ակնոց, արձակուրդ, մկրատ:
Մյուս օրինակներում ռուսերենի ազդեցությամբ ավելորդ, անհարկի են ընդգծված բառերը, ուստի՝ սխալ:
| Սխալ |
|---|
| Նա խնդրում է, որպեսզի[44] չշարունակենք վեճը: Ես ուզում եմ, որպեսզի[44] հանդիպենք: Մենք պահանջում ենք, որպեսզի[44] արդար քվեարկություն լինի: Ինչո՞ւ չառաջարկեցիր, որպեսզի[44] այդ հարցն էլ քննարկվի: Բայց հետո պահանջ դրվեց, որպեսզի[44] հատուկ հանձնաժողով ստեղծվի: |
Հայերենում որպեսզի-ին ունի նպատակի իմաստ ձևավորելու գործառույթ, իսկ վերոնշյալ տարբերակներում երկրորդական նախադասություններից և ոչ մեկը նպատակի պարագա չէ: Առաջարկել, խնդրել, մաղթել, ուզել, ցանկանալ, ստիպել և մի շարք [ներգործական սեռի] բայեր պահանջում են ի՞նչ հարցը, և սրանց պատասխաններն էլ պիտի սկսվեն միայն որ շաղկապով (ոչ թե որպեսզի):
Նշումներ[խմբագրել կոդը]
- ↑ Գոյություն ունի նաև այլասեռված-ը, որը պարզապես նշանակում է սեռը փոխած:
- ↑ Ալանի-ն ճիշտ կլինի, եթե նշանակի ընկույզով դեղձաչիր
- ↑ գրաբարյան յոթն, սեռական ձևը՝ յոթան՝ յոթի
- ↑ Պետք է հիշել մանկաբարձ բառը, որը բառացի նշանակում է «մանկանը վերցնող»
- ↑ Եվրոբանկ բարդությունն ուղիղ փոխառնված է, նույն ձևով՝ Եվրոնյուզ
- ↑ Մոտ, վրա կապերը հոլովում են (մոտի-մոտից-մոտով, վրայի-վրայից-վրայով). այս դեպքում դերանվան հոլովը փոխվում է տրականից սեռական՝ մեզ մոտ-մեր մոտից, մեր մոտով, քեզ վրա-քո վրայի, քո վրայով...
- ↑ Փոխանվանաբար գործածվելիս կարող են հոդ ստանալ և հոլովվել (վեցից վեցը, յոթ հոգուց երեքը)
- ↑ Ֆրանսերեն, անգլերեն, հունարեն ձևերի կողքին ֆրանսերեն լեզու, անգլերեն լեզու, հունարեն լեզու կառույցները սխալ չեն, քանի որ դրանք հայոց լեզու-ի նման զուգահեռ չունեն:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել կոդը]
- ↑ Միայն այս զույգն է պարզ ածանցավոր
- ↑ Բարձունք-ի մեջ բարձր արմատաբառի բարձ փոփոխակն է՝ բարձ+ունք, ինչպես՝ ամբարձիչ, վերամբարձ
- ↑ Հնչյունների դիրքի փոփությամբ պայմանավորված սխալներ
- ↑ Ճիշտ է միայն առանց հոդի
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Այսինքն, ուրեմն, մանրամասն, և այլն, երբեմն ձևերը ճիշտ միայն ն հնչյունով
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Միայն ը/ն հոդերով են հանդես գալիս (առանց հոդերի գրական ձևեր չեն)
- ↑ Միայն ը հոդով է ճիշտ
- ↑ Միայն յոթանասուն-ի մեջ կա յոթ+ան հոլովական մասնիկը, իսկ մնացած դեպքերում արմատական թվականներին ավելացել է սուն (տասնյակ) ածանցը
- ↑ 10 թվականը լինում է տասը կամ տասն տարբերակով (ինչպես 9-ը՝ ինը//ինն): Բաղադրյալ բառաձևերում հանդես է գալիս տասն ձևով:
- ↑ 10,0 10,1 Թվականները երբևէ հոդ ստանալ չեն կարող
- ↑ «Զերո» ձևը ֆրանսերենից է անցել ռուսերենին (նաև՝ արևմտահայերենին), բայց արևելահայ գրական տարբերակի համար անընդունելի է:
- ↑ Համբույր-ի կազմությունն է՝ համ+բույր, բառաբարդման ժամանակ բառային շեշտը տեղափոխվում է, և գործում է ույ>ու հնչյունափոխությունը:
- ↑ Ողջույն-ի կազմությունն է՝ ողջ+ույն, բառաբարդման ժամանակ բառային շեշտը տեղափոխվում է, և գործում է ույ>ու հնչյունափոխությունը:
- ↑ Օր+ական>օրական, ամիս+ական>ամսական, բայց՝ տարեկան=տարի+ական (իա>ե): Օր և ամիս բառերում ի վերջնահնչյուն չկա, որպեսզի միանա ա հոդակապին և կազմի ե:
- ↑ Կաշի+ա+գործ կազմության մեջ դարձյալ դարձյալ գործում է օրական, ամսական բառերի սկզբունքը, ուստի կստանանք կաշեգործ:
- ↑ Ընտանի(ք)+ական>ընտանեկան, հարսանի(ք)+ական>հարսանեկան (ք-երը դուրս են մնում)
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Այստեղ գործում է յա>ե հնչյունափոխությունը: Բառաշեշտի տեղափոխման պատճառով յա երկհնչյունը, որպես կանոն, փոխվել է ե-ի: Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>թեգ. «:0» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ: - ↑ Սյուն, աղյուս արմատաբառերին ավելանում է -ակ ածանցը:
- ↑ Պայուսակ բառի մեջ որևէ ածանց չկա, բառն ամբողջական տեսքով ուղիղ փոխառություն է պարսկերենից:
- ↑ Ջղային բառում ջիղ արմատին ավելացված է -ային վերջածանցը՝ ջիղ + ային > ջղային: Սրանից կազմված նոր բառերում ի-ն արդեն սղվում է՝ ջղայնանալ, ջղայնացնել
- ↑ Գործունեություն բառի հիմքում գործունյա (գործ + ուն + յա) բառահիմքն է, ապա ավելացել է ություն վերջածանցը և հաշվի առնելով յա>ե հնչյունափոխությունը՝ ստացվել է՝ գործունյա + ություն > գործունեություն:
- ↑ Դաստիարակ-ի ա-ն ոչ միայն պիտի գրվի, այլ հնչի:
- ↑ Նախ+ա+գահ>նախագահ
- ↑ Թավալ (թավալվել) + գլոր (գլորվել) > թավալգլոր
- ↑ Երկպառակություն բառը գրվում է առանց տ-ի՝ որպես բացառություն, որովհետև սովորական ձևերում տ տառը կա. պառակտել, պառակտում:
- ↑ Ջրօրհնեք բառը կազմված է ջուր+օրհն(ել)+եք(գոյականական ածանց, ոչ թե երգ), նշանակում է ջուրն օրհնելու արարողությունը: Նմանատիպ բառերն են՝ տնօրհնեք, խաղողօրհնեք:
- ↑ Դյուցազուն բառի արմատն է դիցուհի, դիցաբանություն բառերի դից (աստվածների) հիմքի մի փոփոխակն է՝ դյուց + ազն (ցեղ), ինչը բառացի նշանակում է «աստվածների ցեղից սերված»:
- ↑ Ասեկոսե (բամբասանք) բառը կազմված է ասե (ասում է) և կոսե (խոսում է) կիսաբարբառային ձևերից:
- ↑ Պատճեն ձևը բառի ուղիղ ձևն է, հոգնակին էլ բնականաբար՝ պատճեններ:
- ↑ Ֆիդայի բառի ուղիղ ձևն է, հետևաբար հոգնակին կլինի՝ ֆիդայիներ:
- ↑ Տար (ածանց, ոչ թե տարի արմատ)+ կետ + ում (ածանց է)
- ↑ Վարկաբեկել-ը հենց վարկը՝ հեղինակությունը, բեկել՝ կոտրել է նշանակում, ընդհանուր առմամբ անվանարկել, խայտառակել, հեղինակազրկել: Վարք-ը ապրելաձևն է:
- ↑ Հոգաբարձու-ն հոգի-ի հետ կապ չունի, այլ այստեղ հոգ(ս) արմատն է, այսինքն՝ հոգսը վերցնող:
- ↑ Էլեկտր և էներգ փոխառյալ արմատներով կազմված բարդություններում գործածվում է հայերեն ա հոդակապը, ոչ թե՝ ռուսերեն օ
- ↑ Եվրոպա արմատը բառաբարդման ժամանակ հանդես է գալիս եվր հատվական բաղադրիչով, ուստի պետք է բարդություններ կազմի ա հոդակապով
- ↑ Մոտ, վրա, հետ, համար, պես, նման կապերը առաջին և երկրորդ դեմքի անձնական դերանունների հետ կառույցներ կազմելիս դրվում են տրական հոլովով
- ↑ Երկու թվականը փոխանվանաբար կիրառվելիս դառնում է երկուսը, որտեղ ս-ն հիմքակազմիչ նշանակություն ունի, բայց բառաբարդման ժամանակ պահպանում է ուղիղ ձևը՝ տասներկու
- ↑ 38,0 38,1 38,2 Արևելահայերենում անձնական դերանունների և ս,դ ստացական հոդերով գոյականների միաժամանակյա գործածությունը սխալ են համարվում
- ↑ Կան նաև կրկին (=նորից, դարձյալ) և կրկնակի (=երկու անգամ) հոմանիշները և սրանց հետ անհամադրելի է անգամ-ը
- ↑ 40,0 40,1 40,2 Խստիվ (=խիստ կերպով, խստությամբ), խստագույնս (=ամենախիստ ձևով, խստագույն կերպով), լավագույնս (=ամենալավ կերպով), հնարավորինս (հնարավորության չափով) բառերին չի կարելի հավելել կերպով, ձևով կամ չափով:
- ↑ 41,0 41,1 Հայերեն, ռուսերեն նշանակում են հենց այդ լեզուները, ուստի սխալ է հայերեն լեզու կամ ռուսերեն լեզու ասելը: Կա՛մ հայերեն, կա՛մ հայոց լեզու, ռուսերեն // ռուսաց լեզու:
- ↑ 42,0 42,1 Առ այն և այն մասին նույնանիշ կապակցություններ են, որոնցից առաջինը գրաբարյան ձև է, ուստի դրանց համակցումը համարվում է սխալ, ինչպես և համար և հանուն հոմանիշների համատեղ կիրառությունը:
- ↑ 43,0 43,1 Համար-ն ունի նաև այլ կիրառություններ և արևմտահայերեն նույն իմաստով թիվ-ի հետ մատնացույց է անում առարկաների թվային կարգը, ուստի սխալ են դրանց միաժամանակյա գործածումը:
- ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 Որպեսզի-ները ռուսերենի чтобы-ի ուղիղ պատճենումն են, ուստի պետք է փոխարինվեն որ շաղկապով
Աղբյուրներ[խմբագրել կոդը]
- Հենրիկ Գալստյան, Ճիշտը և սխալը (խմբ. Հ.Զաքարյան), Երևան, «Զանգակ-97», 2007 — 96 էջ. — 500 հատ, ISBN 978-99941-1-305-7։
- Հովհաննես Զաքարյան, Յուրի Ավետիսյան, Շարահյուսություն (խմբ. Ս.Գալստյան), Երևան, «Զանգակ-97», 2009 — 368 էջ. — 1000 հատ, ISBN 978-99941-1-579-2։
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան (խմբ. Գ.Ջահուկյան, Ա.Սուքիասյան), Երևան, «Հայաստան», 1976 — 1618 էջ. — 50000 հատ։