Վադ Մադանի
| Վադ Մադանի | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | քաղաք |
| Երկիր |  Սուդան |
| Վարչատարածք | Gezira? |
| ԲԾՄ | 410 մետր[1] |
 | |
 | |
Վադ Մադանի (արաբ․՝ ود مدني) կամ Մադանի, Ալ-Ջազիրա պետության մայրաքաղաքը Սուդանի արևելյան-կենտրոնական մասում[2]։ Վադ Մադանին գտնվում է Կապույտ Նեղոսի արևմտյան ափին՝ Խարթումից գրեթե 85 մղոն (136 կմ) հարավ-արևելք[3]։ Այն երկաթուղով կապված է Խարթումի հետ և բամբակագործական շրջանի կենտրոն է համարվում։ Քաղաքը նաև ցորենի, գետնանուշի, գարու և անասունների տեղական առևտրի կենտրոն է։ Այն նաև ոռոգման ծառայության կենտրոնակայանն է[2]։ Այստեղ է գտնվում Ալ Ջազիրա համալսարանը, որը Սուդանի երկրորդ ամենամեծ պետական համալսարանն է։ Բացի այդ, այստեղ է գտնվում մասնավոր Վադ Մեդանի Ահլիա համալսարանը[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
19-րդ դարի սկզբին Վադ Մադանի շրջանի նահանգապետն է եղել Դաֆալլահ Մուհամմադը, որը ամուսնացել է Ֆունջից ազնվական Նասրե Բինտադլանի հետ։ Նրանք Մադանիից ոչ հեռու՝ Սուրիբա կոչվող գյուղի մոտ պալատ են կառուցել[5]։ Այն դարձել է թուրք-եգիպտական փոքր ֆորպոստ, որն արագորեն աճել է 1925 թվականին Գեզիրայի ոռոգման սխեմայի ընդունումից հետո՝ տեղական տնտեսական զարգացումը խթանելու համար[6]։ Վադ-Մադանին Գեզիրայի գյուղատնտեսական շրջանի առևտրային կենտրոնն է, հիմնականում բնակելի։ Վադ Մադանին աշխույժ առևտրային գործունեություն է ծավալել՝ լավ հագեցած շուկաներով։
Վադ Մադանի գետի ափերը գտնվում են Կապույտ Նեղոսից արևելք, որը Եթովպիայից հոսում է Սուդան։ Քաղաքի ենթակառուցվածքներն ավելի ժամանակակից են, քան Սուդանի շատ վայրերում, բացառությամբ Խարթումի շրջանի։
Վադ Մադանիից հայտնի մարդկանց թվում են սուդանցի հայտնի երգիչներ Ինսաֆ Մադանին, Աբդել Ազիզ Էլ Մուբարաքը, Մուհամեդ Ալ Ամինը և Իբրահիմ Ալ Քաշիֆը։ Հաջորդը՝ մարդու իրավունքների հայտնի փաստաբան և Սուդանի մարդու իրավունքների դիտորդ կազմակերպության նախագահ դոկտոր Ամին Մեքքի Մեդանին և ազգային համաձայնության ուժերի նախագահ Ֆարուկ Աբու Իսան։ Քաղաքի կենտրոնը բաղկացած է շուկայից, Ալ Դարագիից, Ալ Գիսմ Ալ Ավալից, Վադ Ազրագայից և Սուդանի շրջանից (նախկինում հայտնի էր որպես բրիտանական շրջան)։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլիմա
Վադ Մադանիի կլիման տաք և չոր է։ Չնայած տարեկան ավելի քան 330 միլիմետր անձրև է գալիս գոլորշիացման չափազանց բարձր ներուժի պատճառով։ Վադ Մադանիի կլիմայական պայմանները ներառում են.
| Wad Madaniի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 34 (93) |
35 (95) |
38 (100) |
40 (104) |
41 (105) |
39 (102) |
36 (96) |
34 (93) |
35 (95) |
37 (98) |
36 (96) |
34 (93) |
36.6 (97.5) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 18 (65) |
20 (68) |
21 (70) |
23 (73) |
24 (75) |
24 (75) |
23 (73) |
23 (73) |
22 (71) |
21 (69) |
20 (68) |
18 (65) |
21.4 (70.4) |
| Անձրևի տեղումներ սմ (դյույմ) | 0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0.3 (0.1) |
1.5 (0.6) |
2.8 (1.1) |
10.9 (4.3) |
12.4 (4.9) |
5 (2) |
1.5 (0.6) |
0 (0) |
0 (0) |
34.3 (13.5) |
| աղբյուր: Weatherbase[7] | |||||||||||||
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վադ Մադանին ապահովում է կրթական հաստատությունների չորս մակարդակ։ Սկսած մանկապարտեզից և ցերեկային խնամքի կենտրոններից, վերջացրած տարրական դպրոցներով և ընդհուպ մինչև միջնակարգ դպրոցներ։ Ինչ վերաբերում է բարձրագույն կրթությանը, ապա այստեղ կա երկու համալսարան՝ Գեզիրայի համալսարանը[8] և Վադ Մեդանի Ահլիա համալսարանը։
Մշակութային կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վադ Մադանի քաղաքում կինոյի ծաղկման և անկման մասին հոդվածում «Ուղևորություն դեպի կինո»-ի ժողովրդականությունը բացատրվում էր հասարակական մշակութային կյանքի համար դրա կարևորության տեսանկյունից՝ ապահովելով «ազատության թարմ շունչ երկրի անկախության լույսի ներքո»։ Այն ժամանակ շատ քաղաքային բնակիչների համար կինոյի ցուցադրությունը միակ հասարակական ժամանցն էր։ Սա վերաբերում էր ինչպես կրթված, այնպես էլ ավելի քիչ կրթված մարդկանց, ինչպես նաև կանանց և աղջիկներին[9]։
Վադ Մադանի նման գավառական քաղաքում ֆիլմերի ցուցադրությունները սկսվել են 1950-ականների սկզբին՝ շարժական կինոթատրոնների տեսքով։ Կինոդիտման այս տեսակը տեղեկատվության նախարարության կողմից ներկայացվել է տարբեր տարածքներում՝ մեքենաների միջոցով, որոնք կարող էին ապահովել էկրան և պրոյեկտոր, որը ղեկավարվում էր մասնագիտացված կինոմեխանիկի կողմից։ Հետագայում կանոնավոր ցուցադրությունների համար կառուցվել են հատուկ բացօթյա կինոթատրոններ, իսկ 1970-ականներին Վադ Մադանին արդեն ուներ վեց նման կինոթատրոն։ Ֆիլմերի թվում էին արաբական, հնդկական և այլ արտասահմանյան ֆիլմեր, ինչպիսիք են՝ «Գուշակիր, թե ով է գալու ընթրիքի» կամ «Պատերազմ և խաղաղություն» ֆիլմերը, որոնք ընտրվել են տեղեկատվության նախարարության «Սուդանի կինեմատոգրաֆիայի ինստիտուտի» կողմից։ Բացի այդ, ներառվել են միջազգային լրատվական հաղորդումներ, օրինակ՝ ԲԲԿ-ն։ Գրաքննությունն իրականացրել են հատուկ հանձնաժողովները սոցիալ-մշակութային արժեքները պաշտպանելու համար՝ կապված ֆիլմերի սյուժեի և գեղարվեստական բնույթի հետ։ Կինոթատրոնում անցկացրած նման երեկոները բուռն քննարկումներ էին առաջացնում ցուցադրվող ֆիլմերի մասին, որոնք շարունակվել են ֆիլմի ավարտից հետո, հասարակական միջոցառումների ժամանակ, որոնք միավորում էին համայնքները։
1970-ականներից սկսած՝ հեռուստատեսության տարածումը և որ ավելի կարևոր է, նոր հարկերն ու սահմանափակող օրենքները, որոնք ներդրվել են 1983 թվականի սեպտեմբերին իսլամիստական կառավարության կողմից՝ Ջաֆար Նիմեյրիի գլխավորությամբ և ուղեկցվել են գրաքննության խստացմամբ, հանգեցրել են կինոթատրոնների անկմանը։ Կինոթատրոնների հաճախակի այցելուները երես էին թեքում այն ֆիլմերից, որոնք դեռ կարող էին լինել ապստամբության, ներքին և արտաքին հասարակական խնդիրների մասին, ինչպիսիք են ռասիզմը, անարդարությունը և քաղաքականությունը[10]։
Հայտնի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նասրա Բինթ Հադլան՝ազնվական կին
Ամին Մեքքի Մեդանի՝ մարդու իրավունքների փաստաբան
Ալեքսանդր Սիդիգ՝ Սուդանական ծագմամբ բրիտանացի դերասան
Աբդել Ազիզ Էլ Մուբարաք՝ երգիչ և խմբի ղեկավար
Իբրահիմ Ալ Քաշիֆ՝ երգիչ, երգահան
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Վադ Մադանի կատեգորիայում։ |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://www.geonames.org/364103/wad-medani.html
- ↑ 2,0 2,1 "Wad Madani" (population), Microsoft Encarta, Online Encyclopedia 2001.
- ↑ «Wad Madani | Location & Facts». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 5-ին.
- ↑ «College Start». Wad Medani Ahlia College. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
- ↑ McHugh, Neil (2011-01-01), Akyeampong, Emmanuel K; Gates, Henry Louis (eds.), «Nasra bint ʿAdlan», Dictionary of African Biography (անգլերեն), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780195382075.001.0001, ISBN 978-0-19-538207-5, Վերցված է 2022-07-01-ին
- ↑ "Wad Madani" (description), Encyclopædia Britannica, 2007, webpage: EB-WM.
- ↑ «Weatherbase: Historical Weather for Wad Madani, Sudan». Weatherbase. 2011. Retrieved on November 24, 2011.
- ↑ «universities list by region».
- ↑ Gamal, Alaa (2021 թ․ հուլիսի 1). «Memory of Places (Part 1 of 2)». andariya.com. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 5-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - ↑ Gamal, Alaa (2021 թ․ հուլիսի 4). «Memory of Places (Part 2 of 2) by Alaa Gamal». andariya.com. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 5-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)