Գլխավոր էջ

Մալուխային միացումների տեսակները: Օպտիկական մալուխ: Կառուցվածքը, տարատեսակները, թողունակությունը, կիրառման ոլորտները

Որպեսզի ցանցը գործի անհրաժեշտ է, որ սարքերը միացված լինեն մեկը մյուսին: Ցանցային միացումները կարող են իրականացվել հաղորդալարերով կամ ռադիո կապով: Հաղորդալարերի միջոցով իրականացված ցանցերի դեպքում օգտագործվում են պղնձե հաղորդալարեր, որոնք ունակ են կրել էլեկտրական ազդանշաններ:Ռադիո կապի դեպքում ինֆորմացիայի հաղորդման միջավայր է հանդիսանում երկոագնդի օդը ( մթնոլորտը) կամ տիեզերքը: Այս դեպքում ազդանշանները միկրոալիքներն են ( դեցիմետրային կամ սանտիմետրական ալիքներ): Պղնձե հաղորդալարեր են հանդիսանում հեռախոսային հաղորդալարերի հյուսված զույգերով, կոաքսալ հաղորդալարերը, որոնք առավել հայտնի են որպես 5-րդ դասի հաղորդալարեր, չէկրանավորված հյուսված զույգերով (UTP) հաղորդալարեր, էկրանավորված հյուսված զույգերով (STP) հաղորդալարեր: Օպտիկամանրաթելային մալուխներ բարակ ապակյա կամ պլաստմասե խողովակներից կազմված մալուխներ են, որոնք ունակ են կրելու , հաղորդելու լույսի ճառագայթը:Մալուխային (կաբելային) լարերը բավականին բարդ կառուցվածք ունեն: Կաբելը կազմված է հաղորդիչներից` էլեկտրական, էլեկտրամագնիսական և մեխանիկական: Համակարգչային ցանցերում օգտագործվում են կաբելի 3 հիմնական տեսակներ` ոլորված պղնձալարերի զույգերի հիմքի վրա, պղնձյա միջուկով կոաքսալ կաբել և օպտիկա-թելային կաբել: Լարերի ոլորված զույգը կոչվում է ոլորազույգ (Twisted pair): Հանդիպվում է ոլորազույգի 2 ձև` էկրանավորված տարբերակ (Shielded Twisted Pair), երբ պղնձի լարերի զույգը փաթաթված է մեկուսացնող էկրանով, ոչ էկրանացված (Unshielded Twisted Pair, UTP ), երբ մեկուսացնող փաթեթը բացակայում է  :

       Կոաքսալ կաբելը ունի սիմետրիկ կառուցվածք և կազմված է ներքին պղնձի միջուկից   և   փաթեթից:                                                                                 
Օպտիկա-թելային կաբելը կազմված է բարակ (5-60 միկրոն) թելիկներից, որոնցով տարածում են լուսային ազդանշանները: Սա առավել որակյալ կաբելի տեսակ է, որը ապահովում է տվյալների փոխանցումը բարձր արագությամբ (10 Gbits և ավելի) և կաբելներից առավել պաշտպանվածն է արտաքին խանգարիչ գոչծոններից:

ՄԱԼՈՒԽԱՅԻՆ ՄԻԱՑՈՒՄՆԵՐԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ

Ցանցերի մեծ մասը կազմված է մալուխային կապերով( չնայած գոյություն ունեն կապեր, հիմնված ինֆորմացիայի փոխանցման օրինակ ռադիոալիքների օգնությամբ): Այժմ գոյություն ունեն տարբեր տիպի մալուխներ: Նրանցից առավել հաճախ պատահողներն են`

-հեռախոսի մետաղալար -կոակսիալ մալուխ - ոլորված զույգ - օպտիկական

Հեռախոսային մալուխ

     Հեռախոսային մալուխը սկսել են օգտագործել առաջին քոմփյութրների ի հայտ գալու հետ` տվյալների փոխանակման համար: Հեռախոսային գծի հիմնական առավելությունը  կայանում էր  արդեն ստեղծված ու զարգացած ենթակառուցվածքների մեջ: Նրա օգնությամբ կարելի է փոխանակել տվյալներ համակարգիչների միջև,տեղակայված տարբեր  մայրցամաքների մեջ,նույն կերպ հեշտությամբ, ինչպես կատարել զրույց մարդկանց միջև, որոնք գտնվում են միմյանցից կիլոմետրերով հեռու:

Կոակսիալ մալուխ

       Կոակսալային մալուխը այսօր  հազվադեպ է օգտագործվում: Հիմնական թերությունը այս մալուխի կայանում է տվյալների փոխանակման ցածր թողունակությամբ(մինչև 10 Мбит/с):Կոակսալ;ային մալուխը իր կառուցվածքով ու տեսքով հիշեցնում է սովորական հեռուստատեսայինին, բայց տարբերվում է նրանից ալիքային դիմադրությամբ: Եթե հեռուստատեսային մալուխը ունի 75 Օհմ դիմադրություն, ապա լոկալ հաշվողական ցանցերի մալուխը ունի 50 Օհմ  դիմադրություն:

Ոլորված զույգը

Ոլորված զույգը համակարգիչների միջև տվյալների փոխանակման ամենատարածված միջոցն է:Մալուխը բաղկացած է 8 առանձին` տարբեր գույնի լարերից, որոնք ոլորված են զույգերով: Այս մալուխները տարբերակում են ըստ կատեգորիաների` ցածր որոկով 1 մինչև բարձր որակ`7: 

Օպտիկական մալուխ

Օպտիկական մանրաթելային մալուխը բաղկացած է ապակե մանրաթելի խուրձերից,որոնք պատված են պաշտպանիչ շերտով:Այս մալուխներում լույսը տարածվում է մեծ հեռավորությամբ և մեծ թողունակությամբ: Էլեկտրամագնիսական ճառագայթումն օպտիկական մանրաթելային մալուխների վրա չի ազդում: Տեղեկատվության հաղորդման արագությունը հասնում է վայրկյանում տրիլիոն բիթի: Օպտիկական մանրաթելային մալուխները համառանցք մալուխներից հարյուրավոր, իսկ ոլորված լարազույգերից հազարավոր անգամ արագ են հաղորդում տվյալները:

Օպտիկական մանրաթելը բաղկացած է բարակ (5-60 մետր) ճկուն ապակե մանրաթելից, որոնցից տարածվում է լուսային ազդանշաններ: Սա ավելի որակով մալուխային տիպ է : Այն ապահովում է ֆայլերի փոխանցման բարձր արագություն (մինչև 5 մբիթ/վրկ և ավելի) եւ ավելի լավ քան ուրիշ տիպեր պաշտպանում է տվյալների փոխանցումը արտաքին միջամտությունից (այդպիսի ազդանշանները լույսի տարածման առանձնահատկության ուժի միջոցով հեշտ է էկրանավորել): Օպտիկական մանրաթելը օգտագործվում է ցանցային մեծ սեգմենտներ կապելու համար, որոնք գտնվում են հեռու միմյանցից, կամ կապերում, որտեղ պահանջվում է մեծ թողունակություն, անձեռնմխելիություն: Օպտիկական մանրաթելի միջուկը բաղկացած է ապակյա մանրաթելից, որը ճկուն է և պատված է պաշտպանիչ շերտով:Ինֆորմացիան փոխանցվում է լույսի ճառագայթի միջոցով, որը մուտք է գործում մալուխի մի ծայրից և անդրադառնալով անցնում մալուխով և դուրս գալիս մյուս ծայրից:

     Կախված բաշխման ցուցանիշի ինդեքսից և միջուկի տրամագծի մեծությունից տարբերում են`

-բազմառեժիմ մանրաթել` ինդեքսի աստիճանային փոփոխություն ունեցող ցուցանիշով - բազմառեժիմ մանրաթել` ինդեքսի համաչափ փոփոխություն ունեցող ցուցանիշով -միառեժիմ մանրաթել Միառեժիմ մանրաթելերում (Single Mode Fiber) օգտագործվում են կենտրոնական խմբավար շատ փոքր տրամագծով, համապատասխան լույսի ալիքի երկարության `-5-ից 10 մկմ:Այդ պատճառով պրակտիկայում լույսի բոլոր ճառագայթները տարածվում են օպտիկական մանրաթելի ամբողջ երկայնքով, առանց արտացոլվելու ներքին միջուկից: Շատ բարակ մանրաթելերի որակյալ արտադրությունը միառեժիմ մանրաթելերի համար իրենից ներկայացնում է դժվար տեխնիկական պրոցես, որը դարձնում է միառեժիմ մանրաթելը բավականին թանկ:

    Բազմառեժիմ մալուխներում (Multi Mode Fiber) օգտագործվում են ավելի երկար ներքին միջուկներ , որոնք տեխնոլոգիապես հեշտ են պատրաստվում: Բազմառեժիմ մալուխների ներքին ղեկավարման մեջ միաժամանակ գոյություն ունեն մի քանի լուսային ճառագայթներ, որոնք արտացոլվում են ներքին խմբավարի կողմիվց տարբեր անկյուններով: Ճառագայտի արտացոլման անկյունը կոչվում է ճառագայթի ռեժիմ: Համաչափ փոփոխություններով բազմառեժիմ մալուխների ինդեքսի արժեքի ռեժիմում ճառագայթների արտացոլումը ունի բարդ բնավորություն: Այդ ժամանակ առաջացած խանգարումները վատթարացնում են փոխանցվող ազդանշանի որակը, որը բերում է փոխանցվող ազդանշանների խափանմանը բազմառեժիմ օպտիկական մանրաթելում: Այդ պատճառով բազմառեժիմ մալուխների տեխնիկական բնութագրերը ավելի վատն են, քան միառեժիմինը: Արդյունքում բազմառեժիմ մալուխները օգտագործվում են 1գբիթ/վրկ արագությունով փոխանցումների համար ոչ մեծ տարածությունների վրա (300-ից 2000 մ),իսկ միառեժիմայինները`տվյալների փոխանցման շատ մեծ արագությունների համար, որոնք հասնում են մի քանի տասնյակ գբիտ/վրկ ( իսկ DWDM տեխնոլոգիայի օգտագործման ժամանակ մինչև մի քանի տբիտ/վրկ)` մի քանի տասնյակ և անգամ 100կմ տարածության վրա( երկար կապ :
         Օպտիկամանրաթելային մալուխներում,որպես  լույսի սկզբնաղբյուր օգտագործվում են`

-լուսային դիոդներ կամ լուսացրող դիոդներ (Light Emitted Diode, LED) -կիսաղեկավարող լազերներ կամ լազերային դիոդներ Միառեժիմ մալուխների համար օգտագործվում է միայն լազերային դիոդները, քանի որ օպտիկական մանրաթելի այդպիսի փոքր տրամագծում լուսային խումբը, որը ստեղծվում է լուսային դիոդների կողմից, անհնար է առանց մեծ կորուստների ուղարկել մանրաթել`այն ունի բավական լայն ցրման դիագրամ, այն ժամանակ ,երբ լազերային դիոդը `նեղ: Օպտիկամանրաթելային մալուխների արժեքը մի փոքր բարձրացնում է ոլորված զույգով մալուխի արժեքը, բայց մոնտաժային աշխատանքների անցկացման ժամանակ օպտիկաթելայինի դեպքում այն ավելի թանկ է օգտագործվող մոնտաժային սարքավորումների բարձր արժեքի և դժվար գործունեության պատճառով: