«Աբու Թամմամ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 3. | Տող 3. | ||
== Վերադարձ դեպի հնություն շարժումը == |
== Վերադարձ դեպի հնություն շարժումը == |
||
9-րդ դարից սկսվում է մի ժամանակաշրջան,որը եվրոպացի ուսումնասիրողները անվանում են կլասիցիզմի և նեոկլասիցիզմի դարաշրջան,իսկ արաբ ուսումնասիրողները այն անվանում են «Հակազդեցության շարժում» |
9-րդ դարից սկսվում է մի ժամանակաշրջան, որը եվրոպացի ուսումնասիրողները անվանում են կլասիցիզմի և նեոկլասիցիզմի դարաշրջան, իսկ արաբ ուսումնասիրողները այն անվանում են «Հակազդեցության շարժում», իսկ հաճախ՝ պարզապես Աբբասյան 2-րդ ժամանակաշրջան: Այս շրջանի առանձնացման պատճառ է հանդիսացել այն հանգմանքը, որ 9-րդ դարից սկսվել էր արաբական սովորույթների նկատմամբ պաշտամունքի ձևավորումը: Սակայն սա չէր նշանակում նորի բացառում, որը պոեզիա էին ներմուծել նախորդ պոետները՝ նորացման շարժման ներկայացուցիչները(Աբու Նուվաս, Բաշար իբն Բուրդ, Աբու-լ-Աթահիա): Այս շարժումը ճիշտ հասկանալու համար պետք է նախ հասկանալ քաղաքական և հասարակական իրավիճակը խալիֆայությունում այդ ժամանակաշրջանում. իշխանության գլուխ էին կանգնել Աբբասյանները, և նրանց օրոք տեղի ունեցան մեծ նվաճումներ, ընդլայնվեցին խալիֆայության սահմանները: Արաբները շփվեցին այլ ժողովուրդների հետ, ծանոթացան նոր մշակույթի ու քաղաքակրթության հետ և չէին կարող չկրել դրանց ազդեցությունը(հիմնականում պարսկական և հունական): Այս պայմաններում անմասն չէր կարող մնալ պոեզիան: Եվ որպեսզի արաբները չմոռանան իրենց ավանդույթները և չկորցնեն իրենց դիմագիծը, առաջ եկավ «Վերադարձ դեպի հնություն» շարժումը: Անհրաժեշտ էր ստեղծագործել դասական կասիդայի սահմաններում,պահպանել կառուցվածքը:Սակայն ,շատ հաճախ, այս ուղղության ներկայացուցիչների բանաստեղծությունները ինչ-որ առումով կեղծ էին, քանի որ նրանք չէին կարող ստեղծագործել բեդվինի նման, նրանք չունեին բեդվինի հոգեբանությունը, որովհետև ապրում էին քաղաքներում: Եվ նրանց նկարագրությունները անապատի,ուղտի,բեդվինուհու և այլնի մասին կեղծ էին: |
||
Վերադարձ դեպի հնություն շարժման ականավոր ներկայացուցիչներից են Աբու Թամմամը և [[ալ-Բուհթուրի|ալ-Բուհթուրին]]: |
Վերադարձ դեպի հնություն շարժման ականավոր ներկայացուցիչներից են Աբու Թամմամը և [[ալ-Բուհթուրի|ալ-Բուհթուրին]]: |
||
Աբու Թամմամը ծնվել է [[Դամասկոս]]ի մոտ գտնվող [[Ջասիմ]] քաղաքում՝ [[հույն|հունական ծագմամբ]] [[Քրիստոնյա|քրիստոնեական]] ընտանիքում: Քաղաքում կանգնեցված է նրա արձանը: Մանկությունն անցկացրել է Դամասկոսում |
Աբու Թամմամը ծնվել է [[Դամասկոս]]ի մոտ գտնվող [[Ջասիմ]] քաղաքում՝ [[հույն|հունական ծագմամբ]] [[Քրիստոնյա|քրիստոնեական]] ընտանիքում: Քաղաքում կանգնեցված է նրա արձանը: Մանկությունն անցկացրել է Դամասկոսում, որտեղ իր հայրը՝ Տադուսը, ուներ գինետուն: Հետագայում ապագա պոետը ընդունում է [[իսլամ]] :Իսլամ ընդունելուց հետո նա ամեն առիթով բացահայտ ընդգծում էր իր հավատարմությունը իսլամին և անգամ արաբական տոհմածառ է ստեղծում՝ ասելով, որ պատկանում է թայ ցեղին: |
||
Առաջին բանաստեղծական փորձերը հաջողության չեն հասել:Սակայն շուտով [[ալ-Մուտասիմ]] խալիֆը նրան հրավիրում է պալատ, և Աբու Թամմամը դառնում է պալատական ձոներգու:Ըստ աղբյուրների Աբու Թամմամը գոռոզ էր , |
Առաջին բանաստեղծական փորձերը հաջողության չեն հասել: Սակայն շուտով [[ալ-Մուտասիմ]] խալիֆը նրան հրավիրում է պալատ, և Աբու Թամմամը դառնում է պալատական ձոներգու: Ըստ աղբյուրների Աբու Թամմամը գոռոզ էր, սնափառ, շահամոլ, կոպիտ, մշտապես ընդգծում էր իր հավատարմությունը իսլամին ու արաբական ավանդույթներին,որի համար էլ սիրում էր հագնել բեդվինական հագուստ:Նախաիսլամական պոետների նման նա միշտ իր մոտ [[ռավի]] էր պահում լսարանի ծաղրից խուսափելու համար, քանզի շատ վատ ձայն ուներ : |
||
Նա թողել է տարբեր ժանրերի բազմաթիվ ստեղծագործություններ,հատկապես [[մադհ|մադհեր]]( ձոներ նվիրված նշանավոր ազդեցիկ մարդկանց,արաբերեն՝مدح) |
Նա թողել է տարբեր ժանրերի բազմաթիվ ստեղծագործություններ, հատկապես [[մադհ|մադհեր]]( ձոներ նվիրված նշանավոր ազդեցիկ մարդկանց,արաբերեն՝مدح): Նա հայտարարում էր. «Ես գովերգում եմ իմ ներբողներում ղեկավարներին ,բայց ոչ երբեք հասարակ մարդկանց» : |
||
Իր մադհերում Աբու Թամմամը չի մոռանում իր սեփական քաջագործությունների մասին |
Իր մադհերում Աբու Թամմամը չի մոռանում իր սեփական քաջագործությունների մասին: Այսինքն իր մադհերում կա նաև [[ֆախր]] (ինքնագովերգում): Նա ապրում էր քաղաքում և շատ աղոտ պատկերացում ուներ բեդվինական կյանքի և անապատի մասին , սակայն շատ վարպետորեն էր նկարագրում դրանք:Նրա ստեղծագործությունները ընթերցողին տանում են խոր անցյալ, գցում նրան հին բեդվիանական միջավայր: Աբու Թամմամի մադհերի շատ տողեր տեքստաբանորեն համարյա համընկնում են նախաիսլամական պոետների առանձին ստեղծագործությունների հետ: Չնայած հին ավանդույթին հետևելուն՝ Աբու Թամմամի պոեզիան, այնուամենայնիվ, նոր է ձևով, բառապաշարի հարստությամբ, պատկերավորման միջոցների բարդությամբ: Նա վերջապես հաղթահարեց [[Կասիդա|կասիդայի]] բեյթերի անջատվածությունը և նրա կասիդաներն ավելի ամբողջական են ու իմաստներով ավելի կապակցված են մասերը: Հենց այս հատկանիշներով է, որ նա տարբերվում է իր ժամանակակից բանաստեղծներից: |
||
Աբու Թամմամը գրել է նաև [[ռիսա|ռիսաներ]] և [[հիջա|հիջաներ]],որոնք հիմնականում ավանդական են:Իր կասիդաներում կա նաև [[նասիբ|նասիբը]] ,որը հիմնականում գրված է,որովհետև դասական կասիդայի կառուցվածքն է պահանջում |
Աբու Թամմամը գրել է նաև [[ռիսա|ռիսաներ]] և [[հիջա|հիջաներ]], որոնք հիմնականում ավանդական են: Իր կասիդաներում կա նաև [[նասիբ|նասիբը]] ,որը հիմնականում գրված է, որովհետև դասական կասիդայի կառուցվածքն է պահանջում, որ բոլոր ժանրերը պետք է լինեն. նասիբ, վասֆ, մադհ, ֆախր: |
||
Աբու Թամմամին մեծ համբավ են բերել ոչ միայն կասիդաները,այլ նաև անտալոգիաները:Անգամ կարծիք կա,որ ուրիշի գործերը հավաքելու մեջ նա ավելի բարձր ճաշակ էր ցուցաբերում |
Աբու Թամմամին մեծ համբավ են բերել ոչ միայն կասիդաները, այլ նաև անտալոգիաները: Անգամ կարծիք կա, որ ուրիշի գործերը հավաքելու մեջ նա ավելի բարձր ճաշակ էր ցուցաբերում: Հետո արաբ բանասերները սկսեցին նրա օրինակով կազմել անտալոգիաներ: Մեծ հասած անտալոգիաներից հատկապես արժեքավոր է «Քիթաբ ալ-Խամասան»: Այն կազմված է մի քանի գլուխներից: Դրանում նա հավաքագրել է իսլամական վաղ շրջանի ու նախաիսլամական շրջանի տարբեր պատճառներով մոռացված 570 պոետների ստեղծագործություններից հատվածներ,որոնք դասակարգված են ժանրերով: Առաջին գլխում պատմվում է արաբների սխրագործությունների մասին: Սա ամենից մեծ գլուխն է: Այնուհետև մյուս գլուխներն են, որտեղ կան հիջաներ, ռիսաներ, մադհեր: |
||
11:11, 1 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ
Աբու Թամմամ (804/806-845/846), ամբողջական անունը՝ արաբ․՝ حبيب بن أوس بن الحارث الطائي, (Հաբիբ իբն Ուս իբն ալ-Հարիս ալ-Տաի),արաբ ականավոր պոետ և բանասեր , արաբական անտալոգիաների ժանրի ստեղծողներից մեկը : Նրա կյանքի մասին բավականին ամբողջական տեղեկություն կա բանասեր և պատմաբան Աբու Բաքր աս-Սուլիի ( մահացել է 946 թվականին) «Տեղեկություններ Աբու Թամմամի մասին » աշխատության մեջ: Ինչպես նաև , նրա մասին տեղեկություններ կան հայտնի «Երգերի գրքում» :
Վերադարձ դեպի հնություն շարժումը
9-րդ դարից սկսվում է մի ժամանակաշրջան, որը եվրոպացի ուսումնասիրողները անվանում են կլասիցիզմի և նեոկլասիցիզմի դարաշրջան, իսկ արաբ ուսումնասիրողները այն անվանում են «Հակազդեցության շարժում», իսկ հաճախ՝ պարզապես Աբբասյան 2-րդ ժամանակաշրջան: Այս շրջանի առանձնացման պատճառ է հանդիսացել այն հանգմանքը, որ 9-րդ դարից սկսվել էր արաբական սովորույթների նկատմամբ պաշտամունքի ձևավորումը: Սակայն սա չէր նշանակում նորի բացառում, որը պոեզիա էին ներմուծել նախորդ պոետները՝ նորացման շարժման ներկայացուցիչները(Աբու Նուվաս, Բաշար իբն Բուրդ, Աբու-լ-Աթահիա): Այս շարժումը ճիշտ հասկանալու համար պետք է նախ հասկանալ քաղաքական և հասարակական իրավիճակը խալիֆայությունում այդ ժամանակաշրջանում. իշխանության գլուխ էին կանգնել Աբբասյանները, և նրանց օրոք տեղի ունեցան մեծ նվաճումներ, ընդլայնվեցին խալիֆայության սահմանները: Արաբները շփվեցին այլ ժողովուրդների հետ, ծանոթացան նոր մշակույթի ու քաղաքակրթության հետ և չէին կարող չկրել դրանց ազդեցությունը(հիմնականում պարսկական և հունական): Այս պայմաններում անմասն չէր կարող մնալ պոեզիան: Եվ որպեսզի արաբները չմոռանան իրենց ավանդույթները և չկորցնեն իրենց դիմագիծը, առաջ եկավ «Վերադարձ դեպի հնություն» շարժումը: Անհրաժեշտ էր ստեղծագործել դասական կասիդայի սահմաններում,պահպանել կառուցվածքը:Սակայն ,շատ հաճախ, այս ուղղության ներկայացուցիչների բանաստեղծությունները ինչ-որ առումով կեղծ էին, քանի որ նրանք չէին կարող ստեղծագործել բեդվինի նման, նրանք չունեին բեդվինի հոգեբանությունը, որովհետև ապրում էին քաղաքներում: Եվ նրանց նկարագրությունները անապատի,ուղտի,բեդվինուհու և այլնի մասին կեղծ էին:
Վերադարձ դեպի հնություն շարժման ականավոր ներկայացուցիչներից են Աբու Թամմամը և ալ-Բուհթուրին:
Աբու Թամմամը ծնվել է Դամասկոսի մոտ գտնվող Ջասիմ քաղաքում՝ հունական ծագմամբ քրիստոնեական ընտանիքում: Քաղաքում կանգնեցված է նրա արձանը: Մանկությունն անցկացրել է Դամասկոսում, որտեղ իր հայրը՝ Տադուսը, ուներ գինետուն: Հետագայում ապագա պոետը ընդունում է իսլամ :Իսլամ ընդունելուց հետո նա ամեն առիթով բացահայտ ընդգծում էր իր հավատարմությունը իսլամին և անգամ արաբական տոհմածառ է ստեղծում՝ ասելով, որ պատկանում է թայ ցեղին:
Առաջին բանաստեղծական փորձերը հաջողության չեն հասել: Սակայն շուտով ալ-Մուտասիմ խալիֆը նրան հրավիրում է պալատ, և Աբու Թամմամը դառնում է պալատական ձոներգու: Ըստ աղբյուրների Աբու Թամմամը գոռոզ էր, սնափառ, շահամոլ, կոպիտ, մշտապես ընդգծում էր իր հավատարմությունը իսլամին ու արաբական ավանդույթներին,որի համար էլ սիրում էր հագնել բեդվինական հագուստ:Նախաիսլամական պոետների նման նա միշտ իր մոտ ռավի էր պահում լսարանի ծաղրից խուսափելու համար, քանզի շատ վատ ձայն ուներ : Նա թողել է տարբեր ժանրերի բազմաթիվ ստեղծագործություններ, հատկապես մադհեր( ձոներ նվիրված նշանավոր ազդեցիկ մարդկանց,արաբերեն՝مدح): Նա հայտարարում էր. «Ես գովերգում եմ իմ ներբողներում ղեկավարներին ,բայց ոչ երբեք հասարակ մարդկանց» : Իր մադհերում Աբու Թամմամը չի մոռանում իր սեփական քաջագործությունների մասին: Այսինքն իր մադհերում կա նաև ֆախր (ինքնագովերգում): Նա ապրում էր քաղաքում և շատ աղոտ պատկերացում ուներ բեդվինական կյանքի և անապատի մասին , սակայն շատ վարպետորեն էր նկարագրում դրանք:Նրա ստեղծագործությունները ընթերցողին տանում են խոր անցյալ, գցում նրան հին բեդվիանական միջավայր: Աբու Թամմամի մադհերի շատ տողեր տեքստաբանորեն համարյա համընկնում են նախաիսլամական պոետների առանձին ստեղծագործությունների հետ: Չնայած հին ավանդույթին հետևելուն՝ Աբու Թամմամի պոեզիան, այնուամենայնիվ, նոր է ձևով, բառապաշարի հարստությամբ, պատկերավորման միջոցների բարդությամբ: Նա վերջապես հաղթահարեց կասիդայի բեյթերի անջատվածությունը և նրա կասիդաներն ավելի ամբողջական են ու իմաստներով ավելի կապակցված են մասերը: Հենց այս հատկանիշներով է, որ նա տարբերվում է իր ժամանակակից բանաստեղծներից: Աբու Թամմամը գրել է նաև ռիսաներ և հիջաներ, որոնք հիմնականում ավանդական են: Իր կասիդաներում կա նաև նասիբը ,որը հիմնականում գրված է, որովհետև դասական կասիդայի կառուցվածքն է պահանջում, որ բոլոր ժանրերը պետք է լինեն. նասիբ, վասֆ, մադհ, ֆախր: Աբու Թամմամին մեծ համբավ են բերել ոչ միայն կասիդաները, այլ նաև անտալոգիաները: Անգամ կարծիք կա, որ ուրիշի գործերը հավաքելու մեջ նա ավելի բարձր ճաշակ էր ցուցաբերում: Հետո արաբ բանասերները սկսեցին նրա օրինակով կազմել անտալոգիաներ: Մեծ հասած անտալոգիաներից հատկապես արժեքավոր է «Քիթաբ ալ-Խամասան»: Այն կազմված է մի քանի գլուխներից: Դրանում նա հավաքագրել է իսլամական վաղ շրջանի ու նախաիսլամական շրջանի տարբեր պատճառներով մոռացված 570 պոետների ստեղծագործություններից հատվածներ,որոնք դասակարգված են ժանրերով: Առաջին գլխում պատմվում է արաբների սխրագործությունների մասին: Սա ամենից մեծ գլուխն է: Այնուհետև մյուս գլուխներն են, որտեղ կան հիջաներ, ռիսաներ, մադհեր: