Սուրբ Նիկիտա եկեղեցի
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ուղղափառ տաճար |
| Երկիր |  Հյուսիսային Մակեդոնիա |
| Տեղագրություն | Čučer-Sandevo Municipality? |
| Վայր | Gornjane? |
| Ճարտարապետական ոճ | բյուզանդական ճարտարապետություն |
| Անվանված է | Nicetas the Goth? |
| Հիմնադրված է | 1307 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | heritage site in North Macedonia? |
 | |
 | |
Բանյանի Սուրբ Նիկիտա եկեղեցի (մակեդոներեն՝ Свети Никита), միջնադարյան ուղղափառ եկեղեցի Բանյանե գյուղում, որը գտնվում է Չուչեր-Սանդևո և Գորնյան գյուղերի միջև (այդ իսկ պատճառով այն հաճախ կոչվում է նաև Չուչերի Սուրբ Նիկիտա եկեղեցի)։ Եկեղեցին և բոլոր գյուղերը գտնվում են Հյուսիսային Մակեդոնիայի Չուչեր-Սանդևո համայնքի կազմում։ Ներկայում եկեղեցին պատկանում է Սկոպիեի թեմին, Օհրիդի արքեպիսկոպոսությանը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուրբ Նիկիտային նվիրված վանքն ու եկեղեցին կառուցվել են Սերբիայի թագավոր Միլուտինի կողմից 1300 թվականին նախորդ եկեղեցու ավերակների վրա[1]։ Վանքը Միլուտինի կողմից նվիրաբերվել է դրանց կառուցումից անմիջապես հետո Աթոս լեռան վրա գտնվող սերբական Հիլանդար վանքին։ Սուրբ Նիկիտա եկեղեցին հիմնովին վերանորոգվել է 1484 թվականին։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանյանի Սուրբ Նիկիտա եկեղեցին ունի հասարակ խաչաձև հիմք՝ կենտրոնական կամարով պանդանտիֆներով և չորս սյուներով։ Դրսի ձևավորումը պատրաստված է բյուզանդական տիպիկ քարից և կարմիր աղյուսից։ Ամենագեղեցիկ զարդանախշը աբսիդի պատին է[2]։
Որմնանկարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուրբ Թեոդորի վահանի ստորագրությունը ցույց է տալիս, որ եկեղեցին նկարել է հայտնի Միքայելը՝ Եվտիքիոսի որդին՝ Միլուտին թագավորի սիրելի պալատական նկարիչը, ով նկարել է նաև նրա շատ այլ եկեղեցիներ (օրինակ Ստարո Նագորիճանեն)[3]։ Որմնանկարները լավ պահպանված են և թվագրվում են մոտ 1324 թվականին, բացառությամբ հայտնի Դիմիտար Դիչո Զոգրաֆ Կրստևիչի 19-րդ դարի գմբեթի որմնանկարների[4]։ Նրանց լավ վիճակի պատճառներից մեկն է 1484 թվականի վերակառուցումը, որն իրականացվել է զարմանալիորեն ժամանակակից ձևով մի խմբի կողմից, որը նկարել է Տրեսկավեց վանքի (1483 թվական), Մեծ Մետեորոն վանքի (1483 թվական), եկեղեցու որմնանկարները։ Նկարել են նաև Կաստորիայի Սուրբ Նիկոլայ Հրաշագործի և միանձնուհի Եվպրաքսիայի եկեղեցիների որմնանկարները 1486 թվականին։ Ամենաներքևի հատվածը պարունակում է սրբերի իրական չափի պատկերներ։ Միջին մասում տեսնում ենք Քրիստոսի հրաշքները, իսկ եկեղեցու վերին հատվածներում՝ Չարչարանքի պատկերները։ Գրություններն արված են սերբական հրատարակության հունարեն և եկեղեցական սլավոնական լեզուներով։
Սրբապատկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցու սրբապատկերը 1846-1847 թվականներին նկարել է Դիչո Զոգրաֆը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ В. Кораћ, Споменици монументалне српске архитектуре XIV века у Повардарју, Београд 2003, стр. 15
- ↑ http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=2&pid=5&ppid=99&tid=126
- ↑ ИКОНОПИСНОТО ТВОРЕШТВО НА ДИЧО ЗОГРАФ ВО СКОПЈЕ И СКОПСКИОТ РЕГИОН, http://preminportal.com.mk/ikonopis-i-freskopis/43-ikonopis-i-freskopis/2714-ikonopisnoto-tvoreshtvo-na-dicho-zograf-vo-skopje-i-skopskiot-region
- ↑ I. Bentchev, The restoration of the wall-paintings in the Church of St. Nikita at Čučer/Macedonia in 1483–1484 // 8th Triennial Meeting, P. 533–537