Դիտել Սոճի սովորական էջի աղբյուրը

{{taxobox
| name = Սոճի սովորոկան
| image file = Сосна-России.jpg
| image title =
| image descr = 
 | regnum = Բույսեր
 | phylum =Մերկասերմեր
 | classis = 
 | ordo = [[Ասեղնատերևավորներ]]
 | familia = [[Սոճազգիներ]]
 | genus =  [[Սոճի]]
 | species = Սոճի սովորական
| latin = Pinus silvestris 
| author =
| syn = 
| arm_syn =
| range map = Pinus sylvestris range-01.png
|range map caption = 
|range map width   = 200px
| typus = 
}}
'''Սոճի սովորական''' ({{lang-lat|Pinus silvestris}}), [[սոճազգիներ]] ընտանիքի, [[սոճի]] ցեղի բույս։

== Նկարագրություն ==
Խոշոր, մշտադալար ծառեր են՝ ուղիղ, զգալի բարձրության վրա ճյուղերից մաքրված բնով։ Սաղարթը երիտասարդ տարիքում լայն է, բրգաձև, ծեր տարիքում՝ կլորավուն կամ հովանոցաձև։ Փշատերևները կապտականաչավուն են, ծառի վրա պահպանվում են 3 տարի, սովորաբար մի փոքր ոլորված են, 4-7 սմ երկարությամբ և 2 մմ լայնությամբ։

Կոները միայնակ են կամ 2-3-ական, դեպի ցած թեքված կոթուններով, հասունանում են բեղմնավորման երկրորդ տարում, երկարավուն-ձվաձև են, 2,5-7 սմ երկարությամբ և 2-3 սմ լայնությամբ։ Աճում է բավականին ընդարձակ արեալի վրա, Արևմտյան Եվրոպայից մինչև Սիբիր։ Ալպյան լեռներում հասնում է ծովի մակերևույթից 1800 -2100 մ բարձրության։Անցնում է Մուրմանսկից հարավ, իսկ հարավայինը Միջին Ասիայի հյուսիսային մասով։ Անտառներ է կազմում հիմնականում ավազակավային և կավավազային հողերում, ընդ որում հանդիպում է նաև տորֆային և կավային գրունտներում։ Չափազանց լուսասեր է, պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ, հատկապես երիտասարդ տարիքում աչքի է ընկնում արագ աճով։ Լավագույն հողերում առավելագույն աճը նկատվում է 15-20 տարեկան հասակում, իսկ աղքատ հողերում՝ 24 տարեկանում։ 40 -50 տարեկանից սկսում է դանդաղ աճել։ Ապրում է մինչև 300-350 տարի։

Հայաստանի բնակավայրերում ամենատարածված փշատերև ծառատեսակն է։ Երևանի բուսաբանական այգում 42 տարեկան հասակում բարձրությունը հասնում է 14-15 մ, սաղարթի լայնությունը՝ 6-7 մ, բնի տրամագիծը՝ 22-30 սմ։ Ըստ բարձրության՝ տարեկան միջին աճը կազմում է 32-35 սմ։ Պտղաբերում է 10-12 տարեկան հասակում։ Շիվերի աճը սկսվում է ապրիլի առաջին-երկրորդ տասնօրյակում և ավարտվում մայիսի սկզբին։ Ծաղկում է մայիսի կեսերին, կոները բացվում են մարտ-ապրիլ ամիսներին։ Երևանի պայմաններում չորադիմացկուն է։

== Տարածվածություն ==
Տարածված է Մուրմանսկայում, Միջին Ասիայում, Կովկասում, Սիբիրում։ Հայաստանում հանդիպում է հիմնականում միայն [[Ստեփանավանի դենդրոպարկ|Սոճուտում]]։

== Էկոլոգիա ==
Էկոլոգիական խումբը՝ XI։ Մշակութային հավանական շրջանները 1-32։ Վանաձորի անտառկուլտուրաներում 25 տարեկան հասակում ունենում է 7-15 մ բարձրություն, 8-22 սմ բնի տրամագծով։ Առատորեն պտղաբերում է և 56 ինքնացան տալիս։ Հայաստանի հյուսիսային շրջաններում տեղական սոճուց ավելի արագ է աճում և աչքի է ընկնում մի շարք առավելություններով։ Հատկապես լավ է աճում «Սոճուտում»։

== Կիրառություն ==
Ունի նաև անտառկուլտուրային մեծ նշանակություն<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|1|56}}</ref>։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

[[Կատեգորիա:Սոճի]]
[[Կատեգորիա:1753 թվականին նկարագրված բույսեր]]
[[Կատեգորիա:Եվրոպայի բուսական աշխարհ]]