Jump to content

Մասնակից:Vardouhie Ghazarian/Ավազարկղ56

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Քարոզչություն, հասկացություն, որը սահմանում է վստահության տեղնիկայի ամբողջությունը,որը կիրառվում է ամենատարբեր միջոցներով միտք, փաղափար, գաղափարախոսություն, ուսմունք տարածելու համար և խթանել թիրախային լսարանի ներսում վարքի ընդունում։ Այդ մեթոդները կիրառվում են բնակչության վրա, ազդելու համար[1], տեսնել քարոզել [2]. Քարոզրոչությունը կարող է օգտագոծվել գովզդներում, քանի որ վերջինս նպատակն է փոխել մարդկանց ընտրությունները, կարծիքները և վերաբերմունքը։ Գովազդը օգտագործում է նման միջոցներ այնպիսիք ինչպիսիք օգտագործվում են քարոզչությանը կողմից [3][4]. Չնայած գովադի և քարոզչության միջև առանձնահատկությունների նմանությունների նրանց միջև եղած կապերը լայնորոն քննարկվում են [5][6][7][8][9][10][11][12][13]։ Քարոզչությունը ուսումնասիրվել է համալսարանական միջավայրում 20-րդ դարի սկզբից սկսած[14], հիմնականում պատմության ինչպես նաև հոգեբանության(մասնավորապես սոցիալական հոգեբանության մեջ)[15]) և կապի մեջ(հատկապես զանգվածաիյն լրագրության ոլորտում)։

Քարոզչություն տերմինի պամությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լատիներենում(միջնադարյան) propagandapropagare բայի բայական ածականն էր, որը բառացիորեն նշանակում էր « այն ինչ պետք է տարածված լինի»[16]։ 1622 թվականին Երեսուներորդ ժողովից (1545-1563) բխող կաթոլիկ հավատքի վերականգնման համատեքստում Հռոմի պապ Գրիգոր XV նախաձեռնությամբ ստեղծվեց միաբանություն Ժողովուրդներին Ավետարանի քարզման համար՝ Հավատքի քարոզչության սրբազան միություն։ Վերջինս համախմբեց կարդինալների կոմիտե, որի նպատակն էր քրիստոնյա քարոզիչնեչի օգնությամբ քրիստոնեության քարոզումը, ովքեր ուղարկվեցին տարբեր երկրներ Ավերտարան քարոզելու նպատակով։

Քարոզչություն տերմինը 20-րդ դարից սկսած փոխեց իր իմաստը ստանալով ավելի բացասական իմաստ նախևառաջ հատկապես Առաջին համաշխարհաիյն պատերազմի ժամանակ, որի ընթացքում պետությունները ներքաշվեցին հակամարտություն մեջ չարաժահելով տեղակատվության վերահսկումը և «գլուխներ լցնելը»[17], վերջնականապես և համընդհանուր կերպով Երկրորոդ Համաժխարհային պատերազմի ընթացքում և բռանապետական պետությունների պատրությունից հետո, որոնք քարոզում էին իրեն սեփական պետական համակարգը:Նացիստական Գերմանիայում գոյություն ուներ քարոզչության կոմիտե Յոզեֆ Գեբելսի գլխավորությամբ, ով որպես քաչոզչության նախարար 20-րդ դարի երկրորդ կեսին նպաստեց տերմինի բացասական իմաստի ամրապնդմանը[18]: Միևնույն ժամանակ արհմությունները և քաղաքական կուսակցությունները շարունակեցին մինչև 20-րդ դարի յոթանասունականները ներկայացնել իրենց կազմակերպական կառուցվածքներում քարոզչության բաժիններ մինչև որ քաղաքական կոմունիկացիա արտահայտությունը եկավ փոխարինելու այս տերմինը, որն արդեն ամբողջությամբ բացասական էր դարձել, քանի որ կապված էր ամբողջատիրության գաղափարի հետ[19]:

Քարոզչության տիպաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքական, տնտեսական, կրոնական, ռազմական քարոզչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քարոզչությունը տարբեր նպատակներ է հետապնդում, որոնք կարող են լինել քաղաքական, տնտեսական, կրոնական կամ ռազմական: Այն փորձում է կողմնորոշել հասարական կարծիքի հույսերը, ձևափոխել թիրախավորված անփանց գործողությունները (գրաքննությունը կարող է մասնակցել քարոզչության ձևերում, ջնջնելով այն տեղեկատվությունները, որոնք որ իշխանությունները չեն ցանկանում հրապարակել): Քարոզչությունը նաև մշակում և պատրաստում է տեղեկություններ անձանց համար բորոլ միջոցներով օրինակ՝ դիվերսիայի կամ խառնաշփթության միջոցով: Պատերազմի ընթացքում քարոզչությունը օգտագործվում է թշնամուն անմարդկային դարձնելու եւ ատելության հրահրելու համար, վերահսկելով դրա հասարակական ընկալումը: Սա կարող է ներառել ապակողմնորոշիչ մեղադրանքներ, ինչպիսիք են զրպարտությունը: Զինծառայողների համար քարոզչությունը կարելի է դասակարգել ըստ աղբյուրի.

  • «սպիտակ քարոզչություն» ծագում է հրապարակավ հաստտաված աղբյուրից
  • «սև քարոզչությունը» ծագում է այսպես կոչված բարեկամական աղբյուրից, բայց իրականում այն թշնամական է
  • «Մոխարագույն քարոզչությունը» գալիս է այսպես կոչված չեզոք աղբյուրից, բայց իրականում այն թշնամական է

Սոցիալական քարոզչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քարոզչությունը շատ է զարգացել հոգեբանական պատերազմի ծագումից հետո, որտեղ այն գտավ իր հետևանքնքերը: 1962 թվականին Ժակ Էլույլը առանձնացրեց երկու տիպի քարոզչություն [20]: Քաղաքական քարոզչություն, որը շատ հին է և որի գործող մեթոդները այժմ ընդհանուր առմամաբ հայտնի են և նոր տիպի քարոզչությունէ սոցիալական քարոզչություն :

Առաջինը՝ քաղաքական(կառավարությունների, կուսակցությունների և լլոբբինների) քարոզչությունը տարբերվում է երկրորոդից՝ սոցիալական քարոզչությունից: քանի որ վերջինս ավելի քիչ տեսանելի է և մոտ է հանրայնացմանը, որը կարող ենք սահմանել որպես «գերիշխող նորմերի եւ արժեքների ներշնչման գործընթաց, որով հասարակությունը ինտեգրում է իր անդամներին»: Էլույլը հակադրում է քաղաքական քարոզչության ուղիղ, դիտավորյալ և հարկադրական բնույթը (այն, որը մենք հիմանականում հանդիպում ենք տոտալիտար ռեժիմներում) «լայն», «ավելի անորոշ», գաղափարական, «ցրված», անգիտակցական եւ ինքնաբուխ սոցիոլոգիական քարոզչություն բնույթի հետ: Այս մեկը հակասում է բազմակարծիք ժողովրդավարության քարոզչությանը: Այն արտահայտվում է գովազդով, կոմերցիոն կինոնկարներով, հասարակայնության հետ կապերով, ընդհանրապես տեխնոլոգիաներով, դպրոցական կրթությամբ, սոցիալական ծառայություններով ...Մասամբ ոչ դիտավորյալ, այս քարոզչությունը հիննված է մի շարք գործողությունների վրա, որոնք գործում են ներդաշնակ ինչպես մի ամբողջություն որպեսզի ներշնչեն որոշակի ապրելաձև [21].

Պատմական ակնարկ քաղաքական քարոզչության վերաբերյալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտիկ քաղաքակրթություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքական քարոզչությունը տեսանելի երևույթ էր հին քաղաքակրթություններում և որը իր տեղն է գտել է առասպելներում, ճառերում և ելույթներում, պոեզիայում, պամֆլետներում, փոքրիկ քաղաքական աշխատություններում բայց նաև գրական և պատկերագրական ստեղծագործություններում: Այս ժամանակահատվածի էական տարբերությունը գործում էր այսպես կոչված բացասական քարոզչությանը կամ ըստ Էլլուլի խռովություն որը վնասում է, քննադատում վարկաբեկում է հակառակորդին և այսպես կոչված դրական քարոզչություն կամ ինչպես Էլլուլն էր անվանում այն ներգրավում, որը ներկայացնում է իշխանութնուններին:


Հին Հունաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտիկ Հունսատանում հռետորությունը համարվում էր քարոզչության հիմնական ուղղությունը: Ք.Ա 351 թվականին Դեմոսթենեսը կազմում է իր առաջին՝ Philippique աշխատնությունը որտեղ նա ներկայացնում է Փիլիպոս II Մակեդոնացուն որպես բարբարոս և հարբեցող: Այս տեսակ հակաքարոզչությունը համարվում էր իրականությունը մինչև XIX-րդ դարը[22]:

Հին Հռոմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին Հռոմում Հանրապետական ժամանակաշրջանում հատկապես քաղաքացիական կռիվների ժամանակ հռետորությունը քարոզչության հիմական ձևն էր: Ք.Ա. 44-ից 43 թվականները Ցիցերոը վերցնելով Դեմոսթենեսից իր ՝ Philippique աշխատության վերանագիր որտեղ նա իրականացնում էր հակաքարոզչություն Մարկոս Անտոնիոսի դեմ:Աշխատության մեջ նա բազմիցս հայհոյում է նրան, անվանելով Մարկոսին գլադիատոր, որճրագործ, ավազակ, խռովարար, հարբեցող և վերջապես սպառնալիք, որը տապալելու է հանրապետությունը: Մ.թ.ա 44-ից 30 թվականներին, երբ քաղաքական մրցակցության մեջ էին Օկտավիանոսը և Մարկոսը , նրանք օգտագործում էին այս տեսակ քարոզչությունը [23][24]: Բարձրագույն կայսրությունում կայսերական երկրպագությունը եղել է կայսերական քարոզչության միջոցներից մեկն էր [25]: Մետաղադրամներն[26] և ուղեսյունները[27] օգտագործվում էին քարոզչություն իրականացնեու նպատակով: Հռոմեական կայսրերը մայթերի երկայնքով կանգնեցնում էին երկու մետր բարձրություն ունեցող սյուններ, որոնց վրա գրված էր կայսեր անունը: 1997 թվականին Հաագայի շրջանի Ջուինգսե Վելդ քաղաքում փրկարարական աշխատանքների ժամանակ հայտնաբերվել են այդպիս չորս սյուն, որոնցից յուրաքանչյուրը կառուցվել է տարբեր կայսրերի օրոք[28]: Այնուամենայնիվ, Պոլ Վեյնը կարծում է, որ այս «ճարտարապետական քարոզչության միջոցով հռոմեացի կայսրերը փորձում էին ցույց տալ իրենց միապետական շքեղությունը և իշխանությունը քան քարոզչություն իրականացնել քանի որ նրանց քլխավոր նպատակը ոչ թե ժողովրդին հավոզելն էր այլ իրեց ուժևնև հզորությունը ցուցադրելը[29][30]:

Նապոլեոն Բոնապարտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նապոլեոն Բոնապարտը օգտագործում էր իր արտաքինը բոլորի կողմից ճանաչված լինելու համար[31]. նրա երկծայր գլխարկը, թիկնոց, բոլորի կողմից ճանաչելի արտաքինը՝ ձեռքը դրված որովայնի հատվածում, սառը և վճռական հայացքով: Նա նաև հայտնի էր իր ցածր հասակով այս իսկ պատճառով նրան անվանում էին «փոքրիկ կապրալ»: Իր կողմակիցները պաշտում էի նրան., քանի որ չնայած նրան, որ նա առաջնորդ էր նա գտնվում էր միևնույն հարթության վր աիր զինակիցների հետ: Նապոլեոնը իշխանությունը նվաժելու գործում մեծ կարևորություն էր տալիս քարոզչությանը: Դեռևս Իտալական արշավանքի (1796-1797) ընթացքում երբ նա դեռ միայն գեներալ Բոնապարտն էր, նա օգտվում էր Իտալական բանակի տեղակագրերեի ազդեցությունից: Օրինակ՝ նա Արկոլի համար մղվող ճակատամարտում ներկայացավ ձեռքին մի դրոշ: Այնուհետև իշխանությունը նվաճելուից հետո նա ընդլայնում է իր քարզչական համարակարգը այն իրականացնելով Մեծ Բանակի տեղեկագրերի միջոցով: Նա օգտագործում էր մամաուլը ձևափոխելով ֆաստերը ի օգեւտ իրեն կամ իր մարդկանց փառաբանելու համար ինչպես օրնակ մամալում կարող էր հայտնվել ` Բոնապարտի և իր առաքինի մարդիկ վերնագրով ամսագրի: Ժակ Լուի Դավիդի և Անտուան-Ժան Գրեսի նկարները այս ժամանակաշրջանի պաստառները, երգերը և շատ ավելին ուշ Սուրբ Հեղինեի հիշատականը նպաստեցին Նապոլոնի անձի քարզչությանը:

Նապոլեոնը շրջանառության մեջ դրեց իր դրոշմանկարով մետաղադրամներ: Մետաղադրամնրի վրա նա պատկերված էր անտիկ ժաշամանկերում ինչպես Հուլիոս Կեսար. Պրոֆիլը և մազերի կտրվածքը ինչպես անտիկ ժամնակներում, նա նաև կրում էր դաձնե պսակ, որը Հին Հռեմում խորհրդանշում էր հաղթանակ [32]: Մետաղադրմաները օգտագործվում էին բոլորի կողմից շրջանառության մեջ դնելով մեծ գեներալի պատկերը, որը մամեմատելի էր Հուլիոս Կեսարի հետ: Որպես ուրիշ խորհրհանիշ նա օգտագործում էր արծիվը, որը հզորություն էր խորհրդանշում: Նա կազմակերպում էր հսկայական արարողություններ, որտեղ նա պետք է ներկա լիներ [31]: Սրան հակառակ անգլիացիները հականախոլեոնյան քարոզչություն էին իրականցնում վարկաբեկելով նրան բայց ի վերջո այդ հակաքարոզչությունը ծառայում էր ի օգուտ նրան, քանի որ նույնիսկ նրա թշնամիները խոսում են նրա մասին [31]: Իր մահից հետո նրա գեներալների վկայությունների և հուշանվերների վաճառքը իրականացնող առևտրականները սկսեցին լեգնդներ հորինել Նապոլեոնի մասին:

Արդի քաղաքական քարոզչության ծնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XIX-րդ դարում արդյունաբերական հեղաշրջնումը հանգեցնում է մի նոր` բանվորական աշխատուժի կենտրոնացմանը, որը փնտրում էր հնարավոր ուղիներ իր ձայնը լսելի դարձնելու համար: Սոցիալիզմը կազմավորվելով ստեղծում է մի բառաբաշար, որը ստացավ «ուսմունք» անվանումը այն տարածվեց բանվորների շրջանում: Սոցիալիստական շարժման առաջնորդները ձգտում են աշխատողների մեջ մտնցել իրենց իրավիճակի մասին գիտակցումը, որպեսզի նրանց հավաքական գործողություններ կատարենին[33]: Դարասկզբին իշխանությունը պետք է հաշվի նստեր այդ նոր խավի հետ այդ համատեքստում է, որ ստեղծվեց «ամբոխների հոգեբանությունը» [34], որի վերաբելյալ Գուստավ Լը Բոնը անդրադարձ է կատարել իր զանգվածային մանիպուլյացիայի հիմունքների գրքում:

Ժամանակակից քաղաքական քարոզչության դարաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1898 թվական` Միացյալ Նահանգների ռազմատենչ քարոզչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կուբայի անկախության ապստամբության համատեքստում ամերիկյան մամուլն ակտիվ քարոզարշավ սկսեց ընդդեմ Իսպանիայի պատերազմի: Մեդիամագնատ Ուիլյամ Ռանդոլֆ Հերստրը մեծ հռչակ բերեց իր Կուբայում գտնվող նկարազարդողի` Ֆեդերիկ Ռեմինգտոնի հայտին պատասխանը, ով համարում էր, որ Հավանայում տեղի ունեցող իրադարձություննները չեն արդարացնում պատերազմը. « Դուք պատկեր եք տալիս, ես պատերազմ եմ տալու»: ԱՄՆ-ի մեծ թերթերի այս ռազմատենչ քարոզչությունը մեծ դեր է խաղացել և որը ստիպեց նախագահ Ուիլիամ Մաք-Քինլի հարձակման անցնել , մի բան , որ նա չէր ցանկանում:

Առաջին համաշխարհային պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քարոզչական մեթոդները առաջին անգամ գիտական ​​ճանապարհով դասակարգվել և կիրառվել է ակնարկագիր Վոլտեր Լիպպմանի և Հանրային կապերի խորհրդական Էդվարդ Բերնայի կողմից 20-րդ դարի սկզբին[35]: Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին ԱՄՆ նախագահ Վիդրո Վիլսոն աշխատանքի վերցրեց Լիպպման և Բերնայը, որպեսզի շրջեն ամերիկյան ավանդական` մեկուսանալու քաղաքական տեսակետը դեպի այլ երկրների հակամարտությանը միջամտլեու քաղաքականությանը: Դրա համար նա դիմել է Հանրային տեղեկատվության կոմիտերին, որը գլխավորում էր լրագրող Ժորժ Կրելը « սեփականաշնորհելով» նույնիսկ պատերազմի քարոզչությունը: Կրելի քարոզչական արշավը, Լիպպման և Բերնայը վեց ամիսում կատարեցին այնպիսի ինտնեսիվ աշխատանք, որ հակագերմանական հիստերիա այնպիսի տպավոությոն ստեղծեց, որ ամերիկյան արդյունաբերությունը ունի այնքան ռեսուրսներ, որ այն կարելի է օգտագործել , որպեզսի ազդեցություն ունենալ հասակական կարծիքի և ընդհանուր երկրի վրա: Բերնայսը ստեղծեց «խմբի ոգի» և «ինժիներական համաձայնություն» տերմինները, որոնք կարևոր հասկացություններ են կիռարական քարոզչության մեջ: Բրիտանացիները իրենց կողմից 1914 թվականի սեպտեմբերին ստեղծեցին Պատերազնի քարոզչության բյուրոն, որը իր շուրջը հավաքեց գրական աշխարհի հայտիններին:

Լորդ Արթուր Պոնսոնբին ՝անգլիացի արիտսոկրատ, սոցիալիստ և խաղախասեր 1928 թվականին ամփոփոեց իր գրքում , բոլոր այն մեթոդները, որոնք օգտագործվել էին հակամարության ժամանակ այդ գրքում նեռարելով նաև իր սեփական երկրի մեթոդները. Պետք է հավատալ.

  • որ մեր ռազմաձակատը չէր ցանկանում պատերազմ
  • որ պատերազմի պատասխանատում թշնամին է
  • որ որ դա բարոյապես ճիշտ չէ և դատապարտելի է
  • որ պատերազմը ունի ազնիվ նպատակներ
  • որ թշնամին կատարում է դիտավորյալ վայրագությունները (ոչ թե մենք)
  • որ թշնամին ավելի մեծ կորուստներ է կրել քան մենք
  • որ Աստված մեզ հետ է
  • որ արվեստը և մշակույթը թույլատրում և հավանություն է տալիս մեր պայքարրին
  • որ թշնամին օգտագործում անօրինական զենք ոչ թե մենք
  • և որ նրան, ովքեր կասկածի տակ են դնու այս ինն կետերը կամ թշնամիներ կամ ստի զոհ (քանի որ թշնամին ի տարբերություն մեզ տեղեկացնելու փոխարեն քարոզչություն է իրականացնում):

Պատմաբան Աննա Մորիելլին կարծում էր, որ այս ցուցակը կարելի էր օգտագործել նույիսկ 20-րդ դարի վերջում տեղի ունեցած հակամարտությունների ընթացքում: Կետերից ոնամք ընդգծում են նաև արդի և այդ ժամանակաշրջանի հակամարտությունների նմանությունները:

Երկու համաշխարհային պատերազմների միջև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նացիստները լայնորեն օգտագործում էին քարոզչական մեթոդները, որպեսզի ի դեմս Հիտլերի գան իշխանության: Ապագա բռնապետին այդ առումով աջակցում էր Յոզեֆ ԳեբելսըԼ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը թաթերաբեմ էր մշտական քարոզչության համար, որը օգտագործվում էր որպես պատերազմական զերք ինչպես նացիստների այնպես էլ Անտանտի երկրնեի կողղմից:

Մուսոլինի նրանցից առաջ 1920-ական թվականների էր հասկացել քարոզչության կարևորությունը և «Իլոպոլո Իտալիա» թերթի սեփական ներդրումների հիման վրա նա ստեղծեց Մշակույթի նախարարություն, որը ծառայում էր որպես քարոզչական գործիք 1925 թվականից սկսած:

Մուսոլինյան և ֆաշիստական ​​քարոզչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուսոլինին իշխանությոան եկավ 1922 թվականի և Հռոմ այցից հետո նա շատ լավ հասկավաց ժամանականից գովազդի և պարբերական մամուլի դերը և սկսում է այն օգտագործել քաղաքական նպատակներով: Բացի սրանից իր քարոզչությունը շարունակում է գրող և ավանտիյուրիստ Գաբրիել դ'Աննուսիոն, ով ճարպիկ ազգայնական քարոզիչ էր Առաջին ահմաշխարհաիյն պատերազմի տարիներին, սայան նա իր տաղանդը և համբավը օգտագործում էր նաև բազմաթիվ գովազդներում(մասնաորապես վերմուտի և այս սպիրտային խմիչքների գովազդներում): Մուսոլինյան քարոզչության միջոցներից մեկը անջի պաժտամունքն էր։ Մուսոլինիի անձի պաշտամունքը իրականացվում էր այսպես կոչված հնչեղ բառերով նրան անվանում էին «նախախնամական մարդ», «ֆաշիստ գերմարդ» և այլն։ Նա նաև օգտագործում էր հաղորդակցության բոլոր միջոցները` գրավոր մամուլը, կինեմատոգրաֆիան, պաստառները, պատերին նկարող նկարիչներին, քանդակագործներն և գեղնկարիչներին(նա քարոզչության նպատակով մեծապես օգտագործում էր Մարինետտիի ֆուտուրստական դպրոցի ներկայացուցիչների աշխատանքներ[36]ովքեր իրեց տաղանդը օգտագործում էին ֆածիստական ռեժիմը գովաբանելու և քազոզելու մեջ։ ոՐՊԵՍ ՔԱՐՈԶՉԱԿԱՆ ՆՅՈՒԹ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՒՄ ԷԻՆ ՆԱև ԲԱՑիկները և նամականիծները[37]։ Մուսոլինիիի վարչակարգի ընթացքում գրավոր մամուլը, ռադիոն , կինեմատոգրաֆիան վերահսկվում էին մծակույթի նախարարաության կողմից; այդ գործը վստահված էր նաև դինո ալֆիերիին, ալեսանդրո պավոլինիին, և ֆերնանդո մեզզասոմնիսին; նախարարությունը վերահսկում էր նաև երկրում ծրջանարվող ողջ տեղեկատվությունը; նրանք ծատ բծախնդիր էին, որը հաժճախ հասնում էր անհեթեթ և չափազանցված մակարդակի։ այդպիսի վերահսկողթույթունը ծակունակվեց ամբողջ ֆածիստական ռեժիմի ընթացքում։

Խորհրդաիյն քարոզչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ-ում մասնավորապես Ստալիլն կառավարման ժամանակածրջանում (1924-1953) տոտալիտար վարչակարգը օգտագործում էր այդ ժամանակածրջանի բոլոր հնարավոր քարոզչական միջոցները․

  • Պաստառներ, որոնք քարոզում և գովաբանում էին ինդուստրիալիզացիան, պլանային տնտեսությունը և հողերի կոլեկտիվացումը։ Պաստառների մի մասը քարոզում էր Կարմիր բանակում զինվորների հավաքագրում
  • Հացահատիկի արտադրության վիճակագրությունը կեղծված էր 1930-ական թվականների տեղի ունեցած սովի ընթացքում
  • «Ինքնաբուխ» ցույցեր և մեծ շքերթներ էին տեղի ունենում ինչպես օրինակ 1935 թվականին Մոսկվայում տեղի ունեցած շքերթը կամ 1930 թվականին Մոսկվայի Կարմիր հրապարակում պիոներների կողմից կազմակերպված շքերթը։ Ինչպես նաև ամեն տարի մայիսիս 1-ին և նոյեմբերի 7-ին տեղի ունեցող երթերը
  • Լուսանկաների Ռետուշը ինչպես նաև փաստերի կեղծումը հանրագիտարաններում, հրապարակումներում և դասագրքերում։Պատմությունը հաճախ նորից էր գրվում, անցիալի իրադարձությունները փոխվում էին այնպես, որ խորհրդային իշխանությունների գործողությունները միշտ ներկայացվեն դրական լոիյսի ներքո
  • Երեխաների և երիտասարդների հավաքագրումը զանազան կազմակերպություններում։Օրինակ՝ (Հոկտեմբերիկներ 8-ից 10 տարեկան երեխաներ), պիոներներ (10-ից 14-15 տարեկան պատանիներ) և կոմերիտականներ (14-ից 25 տարեկան երտասարդներ)
  • Մամուլի, ռադիոյի, հեռուստատեսության օգտագործում
  • Մամաուլում(Լենինգրադի Կարմիր և Պռավդա թերթերում) խորհրդային մության վերաբերյալ գոսաբանական ճառեր
  • Խորհրդային կինեմատոգրաֆիան գտնվում էր կինոգործիչ Սերգեյ Էյզենի ազդեցության տակ, ՈՐԻ ՖԻԼՄԵՐԻՑ ԷՐ ՕՐՆԱԿ հՈԿՏԵՄԲԵՐԸ, ՈՐԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ ԷՐ 1917 թվականի հոկտեմբերի տեղի ուենաց իրադարձությունները և որի սցենարը փոխվեց Ստալինի հրամանով։ Ինչպես նաև Միխեիլ Ճիաուրելիի Բեռլինի գրսվումը ֆիլմը, որտեղ Ստալինը ներկայացվում է որպես Երկրորդ համաշխարհաիյն պատաերազմը փայլուն հաղթանակած մեկը
  • Խորհրկային ռեալիզիմը իր հայտնի ներկայացուցիչներով ինչպիսիք էին Արկադի Պլաստով, Յակով Ռոմասին, Մոյիսեյ Տորիձեն և Ալեքսանդր Գերասիմովին
  • Ստախանովյան շարժում մեծարումը
  • 1930-ական՝ երկու համածխարհաին պատերազմերի միջև ընկած ժամանակահատվածում փորագրանկարչությունը
  • Ստալինի անձի պաշտամունքը

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. « De forme neutre, la propagande est définie comme une forme intentionnelle et systématique de persuasion, ayant le but d'influencer les émotions, les attitudes, les opinions et les actions des groupes cibles pour attendre des objectifs idéologiques, politiques ou commerciaux, à travers la transmission contrôlée des messages d'information partiale (qui peut être ou ne pas être factuelle) via les canaux directs de masse et des médias. » Richard Alan Nelson, A Chronology and Glossary of Propaganda in the United States, Greenwood Press, 1996.
  2. « Action psychologique qui met en œuvre tous les moyens d'information pour propager une doctrine, créer un mouvement d'opinion et susciter une décision. » Trésor de la langue française informatisé sur le site du Centre national de ressources textuelles et lexicales, [1]
  3. La publicité « partage les moyens » de la propagande explique Michel-Louis Rouquette in Propagande et citoyenneté, PUF, coll. « psychologie sociale », 2004, էջ 69.
  4. Le TLFi indique à l'entrée « propagande » : « Il serait abusif de confondre propagande et publicité ». A contrario Jean-Paul Gourévitch soutient : « Ces frontières naturelles que l'étymologie a fixées entre propagande et publicité peuvent-elles aujourd'hui servir de ligne de démarcation entre ces deux domaines ? La réponse est non. » in La propagande dans tous ses états, Flammarion, 1981, էջ 8
  5. « La propagande sociologique regroupe en elle des formes très diverses : on peut dire qu'à ce niveau la publicité en tant que diffusion d'un certain style de vie fait partie de cette propagande » écrit Jacques Ellulin Propagandes, op. cit., էջ 77
  6. Կաղապար:Citation étrangère écrivent notamment Garth S. Jowett, Victoria O'Donnell, Propaganda and Persuasion, 2006, էջ 147
  7. Կաղապար:Citation étrangère écrit notamment Jesse E. Thornton in Science and social change, 1972, էջ 570
  8. Կաղապար:Citation étrangère in Arland D. Weeks, The Control Of The Social Mind - Psychology Of Economic And Political Relations, 2007, էջ 72
  9. (անգլերեն) Persia Crawford Campbell, The Consumer Interest: A Study in Consumer Economics, 1949, էջ 216
  10. (անգլերեն) Anne-Marie Brady, Marketing Dictatorship: Propaganda and Thought Work in Contemporary China, 2007, էջ12
  11. (անգլերեն) Jonathan W. Rose, Making "pictures in Our Heads": Government Advertising in Canada, 2000, էջ 62
  12. Կաղապար:Citation étrangère notent Alain Touraine et Gregory Elliott in A New Paradigm for Understanding Today's World, 2007, էջ 70.
  13. Voir aussi sur ces questions (անգլերեն) Henri Lefebvre et Sacha Rabinovitch, Everyday life in the modern world: Second Revised Edition, 2000.
  14. {{citation}}: Empty citation (օգնություն) Public Opinion (1922), Walter Lippmann, éd. Free Press, 1965 978-9562916134, partie V, chap. XV, 4, էջ 158
  15. Des auteurs comme lang=en|trad=Anthony Pratkanis|texte=Pratkanis et Elliot Aronson, avec leur ouvrage Age of propaganda de 1992, synthétisent des dizaines d’années de recherches expérimentales sur les influences et la persuasion.
  16. Alain Rey (dir), Dictionnaire historique de la langue française, Dictionnaires Le Robert, 1998, էջ 2972
  17. Voir par exemple Edward Bernays évoque dans son livre Propaganda en 1928 cette « connotation déplaisante » et cite un article de Scientific American qui « plaide pour restituer sa respectabilité au "beau mot ancien" de propagande », Zones, 2007, էջ 40
  18. Ainsi Noam Chomsky écrit-il : « [...] la terminologie a changé dans ce domaine au cours de la Seconde Guerre mondiale, avant laquelle le terme de propagande était assez ouvertement et librement utilisé pour évoquer le contrôle de l’"esprit public". Par la faute de Hitler, le terme finit par avoir d’assez malheureuses connotations, et on s’est décidé finalement à l’abandonner. De nos jours, on utilise d’autres termes, mais quand on lit les travaux de sciences sociales et les écrits produits par l’industrie des relations publiques des années 1920 et 1930, on constate que leurs auteurs qualifient ce qu’ils font de "propagande". » (« Propagande & contrôle de l’esprit public », [[Agone (revue), n° 34, 2004, էջ 39)
  19. Fabrice d’Almeida, « Propagande, histoire d’un mot disgracié », Mots. Les langages du politique, Chroniques, novembre 1999
  20. Jacques Ellul, Propagandes, 1962, Economica, 2008, 75-84 էջեր
  21. Patrick Troude-Chastenet, "Propagande, communication, information…", 2006. Site de l'Association Internationale Jacques Ellul
  22. Grande Galerie - Le Journal du Louvre, sept./oct./nov. 2011, n°17.
  23. «Détails du livre». 2017-02-11.
  24. {{Article|langue=fr|prénom1=Raphaëlle|nom1=Laignoux|titre=L’utilisation de la religion dans la légitimation du pouvoir : quelques pistes de recherche pour les années 44-42 av. J.-C.|périodique=Cahiers « Mondes anciens ». Histoire et anthropologie des mondes anciens|numéro=2|date=2011-07-15|issn=2107-0199|doi=10.4000/mondesanciens.360
  25. Jacques Ellul, Histoire de la propagande, Presses Universitaires de France, 1976, 27-30 էջեր
  26. Jacques Ellul, Histoire de la propagande, op. cit., 31-32 էջեր
  27. Paul Veyne va à contre-courant et montre que « les historiens se trompent » lorsqu’ils assimilent dans l’antiquité architecture officielle et propagande efficiente. Seraient notamment dans l’erreur : Yann Le Bohec « Rome, ville et capitale, de César à la fin des Antonins » 2-84274-173-0 էջ 380, mais aussi plus précisément sur les milliaires, nombre d'archéologues régionaux : ViaeRomanae.org, P. Salama. « Les bornes milliaires de Djemila-Cuicul. », dans Revue Africaine, XCV, 1951, 264-268 էջեր; M. Clavel, « Béziers et son territoire dans l’Antiquité» Paris, 1970, էջ 174 et էջ 505, note 5; I. Konig, « Die Meilensteine der Gallia Narbonensis », Berne, 1970, էջ 115 et C.R. par K. Wiegels. dans Gnomon, XLVIII, 1976, էջ 490; R. Lauxerois. « Un document d'histoire constantinienne dans la cité d'Alba. Le nouveau milliaire du Teil (Ardèche) », dans Revue Archéologique de Narbonnaise, IV, 1971. 177-204 էջեր, Jean-Noël Bonneville, « Sur une inscription perdue découverte sur le Montjuïc à Barcelone. » Faventa, 1981 Vol.: 3 Num.: 2 247 էջ etc.
  28. Les milliaires originaux sont conservées au (Musée de l'éducation) de La Haye : (Հոլանդերեն) De vier mijlpalen van het Wateringse Veld et :nl:Mijlpalen van het Wateringse Veld|Mijlpalen van het Wateringse Veld.
    En France, les colonnes de César de Beaucaire (Gard) sont un cas similaire.
  29. Paul Veyne, « Propagande expression roi, image idole oracle », L'Homme, année 1990, volume 30, numéro 114; էջ 7 - 26. Télécharger l'article
  30. « Lisibilité des images, propagande et apparat monarchique dans l’Empire romain », Revue historique, 2002/1, n°621
  31. 31,0 31,1 31,2 MSN Encarta
  32. Pièce de 1 franc de l'An XI. Paris, musée de la Monnaie.
  33. « La propagande est conçue comme une révélation, ou du moins comme une prise de conscience, en l’occurrence une conscience de classe. Il s’agit, tout en fondant une identité ouvrière, de promouvoir la perception subjective d’une situation objective » écrit notamment François-Bernard Huyghe, « Aux origines de la propagande » (suite 2)
  34. « Aujourd'hui les revendications des foules deviennent de plus en plus nettes, et ne vont pas à moins qu'à détruire de fond en comble la société actuelle, pour la ramener à ce communisme primitif qui fut l'état normal de tous les groupes humains avant l'aurore de la civilisation. Limitation des heures de travail, expropriation des mines, des chemins de fer, des usines et du sol ; partage égal de tous les produits, élimination de toutes les classes supérieures au profit des classes populaires, etc. Telles sont ces revendications. » Gustave Le Bon, Psychologie des foules et Université du Québec Éd. Alcan, (Paris) 1905
  35. Film documentaire Propaganda, The Century of the Self d'Adam Curtis via les Éditions Zones
  36. [2]
  37. otto milioni di cartoline per il duce (italien). torino: presses du centro scientifico Torino. 1995.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Fabrice d'Almeida, Images et propagande, Paris, et Giunti, Florence, Casterman, coll. « XXe siècle » (no 18), 1995.
  • Fabrice d'Almeida, Une histoire mondiale de la propagande : de 1900 à nos jours, Paris, Éditions de la Martinière, 2013.
  • Étienne Augé, Petit traité de propagande à l'attention de ceux qui la subissent, Ed. De Boeck Université, 2015.
  • Edward Bernays, Propaganda: Comment manipuler l’opinion en démocratie. Coll. « Zones ». La découverte (eds). 2007.(1928) (Traduction française en ligne).
  • Loïc Borgies, Le conflit propagandiste entre Octavien et Marc Antoine. De l'usage politique de la uituperatio entre 44 et 30 a. C. n., Bruxelles, 2016 (Collection Latomus, 357).
  • Monica Charlot, La Persuasion politique, Armand Colin, 1970.
  • Jean-Marie Domenach, La Propagande politique, PUF, 1969.
  • Alexandre Dorna, La propagande : image, paroles et manipulations (avec J. Quellien et S. Simonnet), L'Harmattan, Paris, 2008.
  • Alexandre Dorna, Les propagandes (avec J. Quellien), L'Harmattan, Paris. 2006.
  • Anne Morelli, Principes élémentaires de propagande de guerre, (2001)
  • Jacques Driencourt, La Propagande, nouvelle force politique, Armand Colin, 1950.
  • Jacques Ellul, Propagandes, 1962, Armand Colin ; réédition : Economica, 2008 978-2-7178-1563-4
  • Jacques Ellul, Histoire de la propagande, Presses universitaires de France, coll. « Que sais-je ? », 1976.
  • François-Bernard Huyghe, Maîtres du faire croire. De la propagande à l'influence, Vuibert, 2008 978-2-7117-1194-9.
  • Dimitri Kitsikis, Propagande et pressions en politique internationale, Paris, Presses Universitaires de France, 1963, 537 pages.
  • Jean Mondange, Une industrie nouvelle : la fabrication de l'opinion publique, Hirondelle, 1950.
  • Anne Morelli, Principes élémentaires de propagande de guerre, Labor, 2001, 2-8040-1565-3
  • Willi Munzenberg, La propagande hitlérienne, instrument de guerre, Sébastien Brandt, Paris 1938
  • Paul Quentin, La propagande politique, Plon, 1943.
  • Ignacio Ramonet, Propagandes silencieuses, Galilée, Paris, 2000.
  • Armand Robin, La fausse parole, Le Temps qu'il fait, 2002, 2-86853-359-0
  • Armand Robin, Expertise de la Fausse Parole (30 chroniques dans Combat 1947-48), Ubacs, 1990.
  • Michel-Louis Rouquette, Propagande et citoyenneté, PUF, coll. « psychologie sociale », 2004.
  • André Schiffrin, Le Contrôle de la parole, trad. Éric Hazan, La Fabrique, 2005.
  • Serge Tchakhotine, Le Viol des foules par la propagande politique, Gallimard, 1952.