Մասնակից:Ida.av/Ավազարկղ6

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

«Տյապ-լյապ», կազմակերպված հանցավոր խմբավորում, հայտնի դարձած 1970-ական թվականներին Կազանում՝ Թաթարական Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական ​​Հանրապետության մայրաքաղաքում, կատարած զանգվածային կռիվների և սպանությունների համար։ Խմբավորման անդամները երիտասարդներ և դեռահասներ էին, ովքեր բնակվում էին «Теплоконтроль» գործարանի մոտ՝ Կազանի ծայրամասերից մեկում։ Ինչպես կարծում էին փորձագետները, հենց այս խմբավորումից է սկիզբ առել այն զանգվածային երևույթը, որն անվանում են «Կազանի ֆենոմեն»։

Խմբավորման ստեղծումն ու կառուցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

thumb|right|Символика ОПГ «Тяп-Ляп» в одном из жилых домов микрорайона Теплоконтроль Խմբավուրումն իր անունը ստացել է միկրոշրջանի անունից, որտեղ ապրում էին խնբավորման անդամների մեծամասնությունը։ 1970-ական թվականներին Կազանը բաժանվել է մի քանի երիտասարդական հանցավոր խմբավորումների միջև, որոնց թվին թին պատկանում «Բորիսկովսկիները», «Տուկաևսկիները», «Պալյուխինսկները», «Խադի Տակտաշը», «Ժիլկան», «Նոր-թաթարական կարգավորումն» և մյուսները, խմբավորումների անվանումմերը ստանում էին այն շրջանի անունից, որտեղից և խմբավորման անդամներն էին։ Խմբավորման մեջ էին մտնում տարածաշրջանի երկու դպրոցների՝ համար 114 և համար 48[1], աշակերտներն ու շրջանավարտները։

«Տյապ-լյապ»-ի անդամների թիվը հասնում էր մի քանի հարյուր մարդկանց, ովքեր ունեին սառը զենքեր և հրազեն, որոնց թվում նաև արտասահմանյան արտադրության։ Կազմակերպված հանցավոր խմբավորման հատուկ նշանը եռակողմ թագն ու երկու տառերն էին «Տ» և «Կ», որը նշանակում էր «Теплоконтроль».

Խմբավորման պարագլուխները փ-ն էին, ովքեր կարողացան երիտասարդական խմբավորումը վերափոխել հսկայան կանակերպված հանցավոր խմբավորում։ Во главе банды стояло три человека, которым удалось превратить подростковую шайку в крупнейшую ОПГ СССР:

  • Զավդատ Խանտիմիրով նուն ինքը «Ջավդա» (1955-1982 թվականներ)[2], ի ծնե առաջնորդ, իշխող, վրեժխնդիր, ֆիզիկապես ուժեղ։ Նա զբաղվում էր բռնցքամարտով, սակայն մենամարտական բարկության փոխարեն նա իր հակառակորդների հանդեպ իրական ատելություն էր զգում։ Նա գնահատում էր կարգապահությունը, հետևում էր բանդայի չգրված օրենքների կատարմանը։ Պաշտոնապես Խանտիմիրովը նշված էր երիտասարդական կենտրոնում որպես էլեկտրիկ, սակայն աշխատավայրում լինում էր ոչ հաճախ։ Անգամ նրա անմիջական ղեկավարը չէր կարողանում պատժել Ջավդային բացակայությունների համար[1]։
  • Սերգեյ Սկրյաբին նույն ինքը «Սկրյաբա» (1956-1994 թվականներ) ազգությամբ հրեա, 1977 թվականին ավարտել է Կազանի մանկավարժական համալսարանը։ Լինելով շատ խելացի անձնավորություն, համարվում էր խմբավորման ուղեղային և վերլուծական կենտրոնը, իր բոլոր գործողությունները համապատասխանեցնում էր մի գաղափարախոսության, մշակում էր տարբեր համակցություններ, զբաղվում էր սամբոյով, Ջավդայի հետ ընկերներ էին տարրական դասարաններից[1]։
  • Սերգեյ Անտիպով մականուն՝ «Անտիպ» (ծնված 1949 թվականին), խմբավորման ստեղծման ժամանակ արդեն մի քանի տարվա ազատազրկամ էր արժանացել խուլիգանության և գողության համար, մինչ բանտարկվելը զբաղվել է բռնցքամարտով։ Բանտում էլ նա ուսումնասիրել է հանցավոր խմբերի հիմնական սխալները և իրավապահ մարմինների աշխատանքի մեթոդաբանությունը, որն էլ «Տյապ-լյապ»-ի ստեղծման ընթացքում դարձավ անգնահատելի գիտելիք[1]։

Հենց Անտիպովն էր գտել վայր խմբավորման համար։ Նա բացել էր անօրինական սպորտզալ, ժարգոնային՝ «качалку»։ Դրանում ծանրաձողերի դերը խաղում էին ջեռուցման մարտկոցները, մարզագնդերը՝ արդուկները, իսկ զուգափայտը՝ ջրատարը։ Հենց այս սպորտզալում էլ երեք պալագլուխներն ու իրենց թիմակիցները քննարկում էին իրենց հետագա գործողությունները։ «Теплоконтроля»-ի շրջակայքում սա միակ տեղն էր, որտեղ երեկոյան կարող էին հավաքվել դեռահասները, դրա համարն էլ իշխանությունը չէր փակում այն, չիկմանալով թե իրականում ինչ է կատարվում այնտեղ։ это было единственным местом, куда по вечерам могли прийти подростки, поэтому власти не закрывали её, не зная, что на самом деле творится в «качалке». Здесь же проводился экзамен на «профпригодность» — если после одного удара экзаменуемый не падал, то он принимался в ряды ОПГ.

Кодекс банды был достаточно жёстким: не пить алкоголь, не курить, «своих» не бросать. Члены банды носили специальную униформу: шапку-ушанку с завязанными «ушами» и телогрейку. Это давало дополнительную защиту в драках и возможность отличить бойцов одной группировки от членов другой. Когда эту униформу переняли другие группировки, члены ОПГ стали носить на ней значки завода «Теплоконтроль». Был у членов группировки и свой транспорт — мотоциклы, чаще всего украденные и переделанные[1].

ОПГ «Тяп-ляп» окончательно оформилась к 1974 году. Лидерство в городе она брала в жестоких боях «стенка на стенку» с такими же группировками из соседних микрорайонов. Дрались арматурными прутьями и монтировками. Тренированные бойцы «Тяп-ляп» в большинстве случаев выходили победителями[3].

Укрепившись, члены ОПГ стали заниматься более серьёзными делами. Типичными её занятиями стали квартирные кражи, вымогательство денег у цеховиков[3]. Тех, кто не соглашался на условия группировки, били, а товар уничтожали или отбирали. Не соглашавшихся после этого ждала смерть. Один из членов ОПГ получил задание убить приёмщика стеклотары, не желавшего платить бандитам. Однако в результате выстрела тот получил тяжёлое ранение, но остался жив. Это явилось одной из первых в криминальной истории страны попыток заказных убийств[1].

Массовые пробеги по Казани[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

С целью устрашить весь город лидеры группировки решили провести ряд массовых пробегов, забивая насмерть любых встречных. 8 февраля 1976 года «тяпляповцы» устроили массовую драку в доме культуры им. Урицкого. После драки они организованно покинули здание и разъехались по домам на заранее подогнанном транспорте. Летом 1976 года Джавда решил совершить пробег в курортную зону Казани — так называемые «острова». Однако пробег не удался — от информатора милиционеры узнали о предстоящем преступлении и задержали около 50 членов ОПГ во главе с самим Хантимировым. Суд приговорил его к 1 году исправительных работ. Спустя 8 месяцев был освобождён условно-досрочно за хорошее поведение. Срок добавил авторитета Джавде, но лидеров группировки начинает беспокоить проявление признаков разработки группировки сотрудниками правоохранительных органов[1].

31 августа 1978 года члены «Тяп-ляп» устроили массовый пробег в район, контролируемый ОПГ «Ново-Татарская Слобода», с которой у «тяпляповских» были враждебные отношения. Приблизительно в 20:30 со стороны Речного вокзала группа подростков численностью около 50 человек, вооружённая огнестрельным оружием и металлическими прутьями, начала избивать и стрелять во всё живое. Толпа прокатилась по всему району, действовали бандиты слаженно — разделившись на небольшие группы, они растеклись по переулкам, оставляя за собой искалеченных людей, выбитые стёкла и подожжённые машины. Итог пробега — несколько десятков раненых и двое убитых. При этом пострадавшие неожиданно заявили сотрудникам правоохранительных органов, что не имеют претензий к бандитам[1].

Когда сотрудники правоохранительных органов предприняли попытку завербовать одного из членов ОПГ Сергея Даньшина (род. 1957), Хантимиров вскоре узнал об этом, и Даньшин был вначале жестоко избит, а затем и убит. После этого за лидерами ОПГ было установлено круглосуточное наблюдение. Вскоре во время попытки разбойного нападения был задержан «бригадир» группировки Тазетдинов. Антипов попытался подкупить свидетелей преступления Тазетдинова, однако был задержан. В тот же день он сбежал из-под стражи, понимая, что в отношении ОПГ ведётся серьёзная разработка, а дача взятки — лишь повод для его изоляции[1].

Антип предложил Джавде устроить массовые беспорядки. Бандиты рассчитывали на то, что милиционеры начнут стрелять, и тогда вспыхнула бы вся Казань. Антипов и Скрябин предпочли уехать из города, лишь тщеславный Хантимиров лично повёл банду в бой. Милиционеры попытались блокировать толпу автобусом, но бандиты обстреляли автобус, и те были вынуждены спасаться бегством. Двое милиционеров попытались остановить голыми руками взбесившихся подростков, но получив тяжёлые ранения, остались лежать на дороге. Затем ещё несколько членов группировки открыли стрельбу по милиционерам. В ответ полетела граната и лишь чудом никто не погиб — взрывная волна выбила окна в соседних домах[1].

Аресты, следствие и суд[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

После этих наглых выходок банды, граничивших с мятежом, власти приняли против неё самые решительные меры. Были арестованы практически все участвовавшие в погроме бандиты, в том числе и Джавда. Антипов решил убить прокурора, ведшего дело банды, однако вскоре сам был задержан. Был задержан и Скрябин[1].

Первую советскую ОПГ судили в «красном уголке» СИЗО № 1 города Казани в 1980 году. В качестве обвиняемых присутствовали 30 человек. Для охраны применялись особые меры — в зале суда находился взвод солдат внутренних войск с резиновыми дубинками и слезоточивым газом. Были серьёзные опасения, что оставшиеся на свободе бандиты попытаются отбить своих главарей. Была оборудована тревожная кнопка, возле СИЗО дежурили группы захвата. Бандитов судили за бандитизм, 36 грабежей, 4 убийства и 15 покушений на убийство[1].

14 апреля 1980 года суд приговорил Завдата Хантимирова к смертной казни через расстрел. Также высшую меру наказания получили активные члены банды Тазетдинов, Масленцев и Каюмов. Позднее Верховный Суд СССР заменил смертный приговор Масленцеву и Каюмову на 15 лет лишения свободы, а Хантимирову и Тазетдинову оставил его без изменения[3]. На суде Джавда вёл себя спокойно, видимо, надеясь на снисхождение. По воспоминаниям очевидцев, когда Хантимирова стали переодевать в полосатую форму осуждённого к смертной казни, с ним произошла истерика. Все прошения о помиловании были отклонены, и приговоры в отношении Хантимирова и Тазетдинова в 1982 году приведены в исполнение[1].

Антипова, который, по мнению следователей, был настоящим лидером группировки, в том процессе осудить не удалось. Члены группировки его не выдали, и поэтому осудили его по другому уголовному делу: он и Скрябин получили по 15 лет лишения свободы. Остальные члены группировки получили меньшие сроки.

Հետագա կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետագայում երբ կազմակերպված հանցավոր խմբի առաջնորդները վերադարձան քաղաք, իրենց ողջ ազդեցությունը չկարողացան վերականգնել[1]։ Անտիպովն ու Սկրյաբինը միացան տարբեր կազմակերպված հանցավոր խմբերի, որոնք մեծ քանակությամ ստեղծվել էին նաև 1990-ական թվականներին։ Համաձայն մի շարք աղբյուրների Սկրյաբինին սպանել են 1994 թվականի փետրվարի 28 -ին իր տան մոտակայքում գտնվող ավտոկայանատեղիում։

Անտիպովն ապրում էր այլ անունով՝ վերցնելով կնոջ ազգանունը։ «Նախաքննությունն անցկացվել է...» ֆիլմում պնդում էին, որ Անտիպովին սպանել են 1994 թվականին[1]։ Սակայն նա մինր օրս ողջ է[4], սա մասնավորապես պնդում է Ռոբերտ Գարաևը[5]: 2021 և 2023 թվականներին Սերգեյ Անտիպովը հարցազրույց է տվել Բիզնես Օնլայն ամսագրին և լրագրող Սաշա Սուլիմին։ годах Сергей Антипов дал интервью газете Бизнес Online[6] и журналистке Саше Сулим[7].

Ժողովրդական մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Истории группировки «Տյապ-լյապ»-ի պատմությանն են նվիրված մի քնի հետազոտություններ, ինչպես նաև երկու ֆիլմ, որոնք նկարահանվել են ՆՏՎ հեռուստաալիքով և րագրող Լյուբով Ագեևայի էսսեն «Կազանի ֆենոմեն. առասպել և իրականություն» գրքում, որը հրապարակվել 1991 թվականին։ Գրքի հեղինակը այն գրել է քրեական գործի 45 հատոր ուսումնասիրելուց հետո, որի հետաքննությունից հետո Թաթարստանի Հանրապետության Գերագույն դատարանում «Տյապ-լյապ»-ը պաշտոնապես ճանաչվել է որպես բանդա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 ««Бунт отверженных». Документальный фильм цикла «Следствие вели…»». НТВ. 2023-10-29. Վերցված է 2010-5-27-ին.
  2. ↑ «Без права на жизнь: 10 самых жутких смертников в истории Татарстана».
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Инна Шефченко (2002-10-06). «Фиаско казанской братвы». Московский комсомолец. Վերցված է 2023-12-18-ին.
  4. ↑ Максим Беляев (2017-01-08). «​«Бандитская Казань»: «Отцы и деды казанского феномена» из «Теплоконтроля»». Реальное время. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-11-ին. Վերցված է 2021-08-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); zero width space character in |title= at position 1 (օգնություն)
  5. ↑ Радиф Кашапов (2020-11-07). «Исследователь «казанского феномена»: «Группировки — это такие мини-государства»». Реальное время. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-02-02-ին. Վերցված է 2021-08-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ ««Пробежка» по Ново-Татарской: с чего начался «казанский феномен»?». БИЗНЕС Online (ռուսերեն). 2021-09-05. Արխիվացված օրիգինալից 2023-11-02-ին. Վերցված է 2023-11-02-ին.
  7. ↑ Саша Сулим. «Как компании дворовых пацанов превратились в ОПГ?». Արխիվացված օրիգինալից 2023-11-01-ին. Վերցված է 2023-11-01-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:ОПГ

Тяп-ляп Категория:Массовые беспорядки в СССР Категория:История Казани Категория:Преступные группировки Татарстана Категория:Молодёжная преступность

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Ida.av/Ավազարկղ6&oldid=8922689» էջից