Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ56

Պանդրոսիոն Ալեքսանդրացին, չորրորդ դարի մաթեմատիկոս էր։ Թեև այս թեմայի շուրջ տարաձայնություններ կան, ներկայիս շատ գիտնականների կարծիքով Պանդրոսիոնը կին է եղել: Եթե այո, նա ավելի վաղ կին ներդրող կլիներ մաթեմատիկայից, քան Հիպատիան:

Ներդրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պանդրոսիոնին վերագրվում է խորանարդի կրկնապատկման կամ ավելի ընդհանուր առմամբ խորանարդի արմատները հաշվարկելու խնդրի թվային ճշգրիտ, բայց մոտավոր լուծումների հաշվարկման մեթոդի մշակումը: Դա «ռեկուրսիվ երկրաչափական» լուծում է, բայց եռաչափ, քան հարթության մեջ աշխատող^[1]։ Պապուսը քննադատեց այս աշխատանքը, քանի որ այն չուներ համապատասխան մաթեմատիկական ապացույց^[1]^[2]^[3]։ Թեև Պապուսը ուղղակիորեն չի նշում, որ մեթոդը Պանդրոսիոնին է, նա այն կիրառում է իր Հավաքածուի մի մասում՝ ուսանողների սխալները ուղղելու համար^[1]^[3]։ Նույն բաժնում ընդգրկված մեկ այլ մեթոդ, որը նույն կերպ անուղղակիորեն վերագրվում է Պանդրոսիոնին, երկրաչափական միջինը կառուցելու ճիշտ և ճշգրիտ մեթոդ է, ավելի պարզ, քան Պապուսի օգտագործած մեթոդը^[1]^[4]։

Անունը և սեռը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պանդրոսիոն անունը Պանդրոսոսի կրճատ ձևն է, Աթենքի առաջին թագավորի դստեր անունը. դա նշանակում է «ամբողջական ցող»: Որպես այդպիսին, այն նկարագրվել է որպես «քիչ հավանական է որպես տղամարդու անուն»^[5]։

Երբ Ֆրիդրիխ Հալցը 1878 թվականին պատրաստեց Պապուսի հավաքածուի իր թարգմանությունը հունարենից լատիներեն, հավաքածուի նրա օգտագործած ձեռագիրը, վերաբերում էր Պանդրոսիոնին՝ ունենալով հասցեի կանացի ձև: Հալցը որոշեց, որ դա պետք է որ սխալ լիներ, և իր թարգմանության մեջ Պանդրոսիոնին արական սեռ նշեց. Հետագայում շատ գիտնականներ հետևել են օրինակին: Այնուամենայնիվ, 1988 թվականին Ալեքսանդր Ռայմոնդ Ջոնսի Պապուսի անգլերեն թարգմանությունը «համոզիչ կերպով փաստարկեց», որ բնօրինակ կանացի ձևը սխալ չէր,^[1] և հետագա հետազոտությունները Ջոնսին հետևեցին՝ ընդունելով այն դիրքորոշումը, որ Պանդրոսիոնը կին էր^[3]^[5]^[6]^[7]^[8]։

Հիպատիայի հետ կապը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպատիան հաճախ անվանվել է առաջին կինը, ով ներդրում է ունեցել մաթեմատիկայի մեջ, սակայն Պապուսը մահացել է նախքան Հիպատիայի ամենավաղ առաջարկված ծննդյան ամսաթիվը: Հետևաբար, Պանդրոսիոնը հավանական թեկնածու է մաթեմատիկայի ավելի վաղ կին ներդրողի համար, քան Հիպատիան^[2]։ Պապուսը նկարագրել է Պանդրոսիոնին որպես մաթեմատիկայի ուսուցչուհի, և չնայած Պապուսը իր աշակերտների մեջ գրանցել է միայն տղամարդկանց, Էդվարդ Ջ.. Ուոթսը ենթադրում է, որ Հիպատիան լսել էր կամ նույնիսկ գիտեր Պանդրոսիոնի մասին^[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Knorr, Wilbur Richard (1989), «Pappus' texts on cube duplication», Textual Studies in Ancient and Medieval Geometry, Boston: Birkhäuser, էջեր 63–76, doi:10.1007/978-1-4612-3690-0_5. The main text of Knorr's article includes a description of Pandrosion's cube-doubling method; for the discussion of Jones' work on Pandrosion's gender, see footnote 2, p. 72.
↑ ^2,0 ^2,1 O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Pandrosion of Alexandria», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bernard, Alain (2003), «Sophistic aspects of Pappus's Collection», Archive for History of Exact Sciences, 57 (2): 93–150, doi:10.1007/s004070200056, MR 1961330, S2CID 121211783
↑ ^4,0 ^4,1 Watts, Edward J. (2017), «Pandrosion», Hypatia: The Life and Legend of an Ancient Philosopher, Oxford, England: Oxford University Press, էջեր 94–97, ISBN 978-0190659141. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.
↑ ^5,0 ^5,1 Little, John B. (2023), Pappus of Alexandria, Book III of the Mathematical Collection, Holy Cross Bookshelf, vol. 63, College of the Holy Cross, էջ 4
↑ Netz, R. (2002), «Greek mathematicians: a group picture», in Tuplin, C. J.; Rihll, T. E. (eds.), Science and Mathematics in Ancient Greek Culture, Oxford University Press, էջեր 196–216, doi:10.1093/acprof:oso/9780198152484.003.0011, MR 2080682. See in particular p. 197.
↑ McLaughlin, Gráinne (2004), «The logistics of gender from classical philosophy», in Marshall, Eireann; McHardy, Fiona (eds.), Women's Influence on Classical Civilization, London: Routledge, էջեր 1–19, doi:10.4324/9780203209653, ISBN 9780203209653. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.
↑ Sidoli, Nathan (March 2016), «Learned Man and Woman in Antiquity and the Middle Ages», in Lightman, Bernard (ed.), A Companion to the History of Science, John Wiley & Sons, Inc., էջեր 23–38, doi:10.1002/9781118620762.ch2. See in particular "Scholarly Women in the Ancient and Medieval Periods", pp. 35–36.

[knorr-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Knorr, Wilbur Richard (1989), «Pappus' texts on cube duplication», Textual Studies in Ancient and Medieval Geometry, Boston: Birkhäuser, էջեր 63–76, doi:10.1007/978-1-4612-3690-0_5. The main text of Knorr's article includes a description of Pandrosion's cube-doubling method; for the discussion of Jones' work on Pandrosion's gender, see footnote 2, p. 72.

[mt-2] 2,0 ^2,1 O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Pandrosion of Alexandria», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.

[bernard-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bernard, Alain (2003), «Sophistic aspects of Pappus's Collection», Archive for History of Exact Sciences, 57 (2): 93–150, doi:10.1007/s004070200056, MR 1961330, S2CID 121211783

[watts-4] 4,0 ^4,1 Watts, Edward J. (2017), «Pandrosion», Hypatia: The Life and Legend of an Ancient Philosopher, Oxford, England: Oxford University Press, էջեր 94–97, ISBN 978-0190659141. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.

[little-5] 5,0 ^5,1 Little, John B. (2023), Pappus of Alexandria, Book III of the Mathematical Collection, Holy Cross Bookshelf, vol. 63, College of the Holy Cross, էջ 4

[netz-6] Netz, R. (2002), «Greek mathematicians: a group picture», in Tuplin, C. J.; Rihll, T. E. (eds.), Science and Mathematics in Ancient Greek Culture, Oxford University Press, էջեր 196–216, doi:10.1093/acprof:oso/9780198152484.003.0011, MR 2080682. See in particular p. 197.

[mclaughlin-7] McLaughlin, Gráinne (2004), «The logistics of gender from classical philosophy», in Marshall, Eireann; McHardy, Fiona (eds.), Women's Influence on Classical Civilization, London: Routledge, էջեր 1–19, doi:10.4324/9780203209653, ISBN 9780203209653. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.

[sidoli-8] Sidoli, Nathan (March 2016), «Learned Man and Woman in Antiquity and the Middle Ages», in Lightman, Bernard (ed.), A Companion to the History of Science, John Wiley & Sons, Inc., էջեր 23–38, doi:10.1002/9781118620762.ch2. See in particular "Scholarly Women in the Ancient and Medieval Periods", pp. 35–36.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]