Մասնակից:Gayanestepanyan/Ավազարկղ
Բաժնետիրական ընկերություն է համարվում այն ընկերությունը, որի կանոնադրական կապիտալը բաժանված է որոշակի թվով բաժնետոմսերի: Բաժնետիրական ընկերություններն իրավունք ունեն թողարկել բաժնետոմսեր: Բաժնետիրական ընկերության բաժնետերերը պատասխանատվություն չեն կրում ընկերության պարտավորությունների համար և իրենց ներդրումների արժեքի սահմաններում կրում են ընկերության գործունեության հետ կապված վնասների ռիսկը:
ՀՀ օրենսդրությունը տարբերակում է երկու տեսակի բաժնետիրական ընկերություններ՝ բաց և փակ:
Բաց բաժնետիրական ընկերություններ (ԲԲԸ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բաժնետիրական ընկերությունը համարվում է բաց, երբ նրա բաժնետերերն առանց այլ բաժնետերերի համաձայնության կարող են օտարել իրենց պատկանող բաժնետոմսերը: Բաց բաժնետիրական ընկերությունն իրավունք ունի իրականացնել բաժնետոմսերի բաց բաժանորդագրություն: Բաց բաժնետիրական ընկերությունը կարող է վերագրանցվել որպես փակ բաժնետիրական ընկերություն փոփոխություններ կամ լրացումներ մտցնելով կանոնադրության մեջ և նվազեցնելով բաժնետերերի քանակը:
Փակ բաժնետիրական ընկերություններ (ՓԲԸ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բաժնետիրական ընկերությունը համարվում է փակ, երբ նրա բաժնետերերը կարող են օտարել իրենց պատկանող բաժնետոմսերը միայն դրանք նախօրոք ընկերության այլ բաժնետերերին առաջարկելուց հետո: Փակ բաժնետիրական ընկերությունն իրավունք չունի անցկացնել բաժնետոմսերի բաց բաժանորդագրություն: Փակ բաժնետիրական ընկերության բաժնետոմսերը բաշխվում են նրա հիմնադիրների կամ նախապես որոշված անձանց միջև: Բաժնետոմսերը չեն կարող տեղաբաշխվել անսահմանափակ թվով անձանց միջև: Փակ բաժնետիրական ընկերության բաժնետերերի թիվը չպետք է գերազանցի 49 հոգուց: Եթե փակ բաժնետիրական ընկերության բաժնետերերի թիվն անցնում է 49-ից, ապա նա պարտավոր է նվազեցնել բաժնետերերի քանակը կամ մեկ տարվա ընթացքում վերագրանցվելորպես բաց բաժնետիրական ընկերություն փոփոխելով և լրացնելով իր կանոնադրությունը: Բաց բաժնետիրական ընկերության համեմատ, փակ բաժնետիրական ընկերությունը պահանջում է ավելի փոքր կանոնադրական կապիտալ և թույլ է տալիս չհրապարակել տեղեկություններ իր ֆինանսական դրության վերաբերյալ: Փակ բաժնետիրական ընկերությունն այնքան էլ ճկուն չէ, որքան բաց բաժնետիրական ընկերությունը, քանզի փակ բաժնետիրական ընկերության
- նոր թողարկվող բաժնետոմսերը կարող են բաշխվել միայն դրա հիմնադիրների կամ նախապես որոշված անձանց միջև,
- արդեն իսկ թողարկված բաժնետոմսերը կարող են օտարվել միայն պահպանելով ընկերության մյուս բաժնետերերի գնման նախապատվության իրավունքը:
Բաժնետիրական ընկերության ֆիրմային անվանումը պետք է պարունակի «բաց բաժնետիրական ընկերություն» կամ «փակ բաժնետիրական ընկերություն» բառերը:
Կոոպերատիվներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոոպերատիվ է համարվում քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց անդամության վրա հիմնված ու իր անդամների գույքային փայավճարների միավորման միջոցով մասնակիցների նյութական և այլ կարիքների բավարարման նպատակով ստեղծված կամավոր միավորումը։ ՀՀ-ում կոոպերատիվները հանդիսանում են հատուկ տեսակի իրավաբանական անձ: ՔՕ-ի համաձայն կոոպերատիվներն այնպիսի միավորումներ են, որոնք կարող են իրականացնել ինչպես առևտրային (արտադրական կոոպերատիվներ), այնպես էլ ոչ առևտրային (սպառողական կոոպերատիվներ) գործունեություն: Կոոպերատիվի կառավարման բարձրագույն մարմինը նրա անդամների ընդհանուր ժողովն է: Կոոպերատիվի գույքը, նրա կանոնադրությանը համապատասխան, բաժանվում է անդամների փայերի:
ՀՀ իրավաբանական անձանց համեմատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Լիակատար ընկերակցություն | Վստահության վրա հիմնված ընկերություն | Լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերություն | Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն | Բաց բաժնետիրական ընկերություն | Փակ բաժնետիրական ընկերություն | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատասխանատվություն իրավաբանական անձի պարտավորությունների համար | համապարտ՝ ընկերակցության պատասխանատվությանը լրացուցիչ՝ անսահմանափակ սեփական գույքով | լիակատար ընկերների համապարտ և անսահմանափակ պատասխանատվություն կոմանդիտիստների պատասխանատվություն նրանց ներդրումների արժեքի չափով | համապարտ սուբսիդիար պատասխանատվություն մասնակիցների ներդրումների արժեքի համեմատ ընկերության կանոնադրությամբ սահմանված բազմապատիկի չափով | մասնակիցների ներդրումների արժեքի չափով | բաժնետերերի ներդրումների արժեքի չափով | բաժնետերերի ներդրումների արժեքի չափով |
| Որոշումներ կայացնելու նկատմամբ վերահսկողություն | բոլոր ընկերների լրիվ վերահսկողություն | լիակատար ընկերների լրիվ վերահսկողություն | մասնակիցների ընդհանուր ժողովի միջոցով և / կամ գործադիր մարմնում մասնակցելով | մասնակիցների ընդհանուր ժողովի միջոցով և / կամ գործադիր մարմնում մասնակցելով | բաժնետերերի ընդհանուր ժողովի միջոցով և / կամ տնօրենի խորհուրդ ունենալու դեպքում ղրանում մասնակցելով | բաժնետերերի ընդհանուր ժողովի միջոցով և / կամ տնօրենի խորհուրդ ունենալու դեպքում դրանում մասնակցելով |
| Կազմակերպական կառուցվածքը | որևէ ձևական կառուցվածք չի պահանջում | որևէ ձևական կառուցվածք չի պահանջում | մասնակիցների ընդհանուր ժողով և գործադիր մարմին | մասնակիցների ընդհանուր ժողով և գործադիր մարմին | բաժնետերերի ընդհանուր ժողով, վերստուգող հանձնաժողով (վերստուգող), գործադիր մարմին և տնօրենի խորհուրդ (50-ից ավելի բաժնետերերի դեպքում) | բաժնետերերի ընդհանուր ժողով, վերստուգող հանձնաժողով (վերստուգող), գործադիր մարմին և տնօրենի խորհուրդ (ընկերության ցանկությամբ) |
| Հրապարակայնություն (բացառությամբ պետական մարմիններին տրամադրվող տեղեկությունների | լիակատար ընկերներին | միայն լիակատար ընկերներին | մաիյն մասնակիցներին | մաիյն մասնակիցներին | բաժնետերերին և հասարակայնությանը | միայն բաժնետերերին (պարտատոմսեր և այլ անվանական արժեթղթեր թողարկելու դեպքում նաև հասարակայնությանը) |
Բաց և փակ բաժնետիրական ընկերությունների համեմատությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Հարց | Բաց բաժնետիրական ընկերություն | Փակ բաժնետիրական ընկերություն |
|---|---|---|
| Բաժնետերերի թիվը | անսահմանափակ | առավելագույնը 49 |
| Նվազագույն կանոնադրական կապիտալ | ընկերության գրանցման պահին գործող նվազագույն ամսական աշխատավարձի հազարապատիկը (ներկայումս 1000000 դրամ) | ընկերության գրանցման պահին գործող նվազագույն ամսական աշխատավարձի հարյուրապատիկը (ներկայումս 100000 դրամ) |
| Բաժնետոմսերի թողարկում | բաց բաժանորդագրություն, եթե կանոնադրությամբ այլ բան նախատեսված չէ, ապա հնարավոր է նաև փակ բաժանորդագրություն | բաժնետոմսերի տեղաբաշխում միայն հիմնադիրների կամ նախօրոք նշված անձանց միջև; բաց բաժանորդագրությունը և իր բաժնետոմսերն անսահմանափակ թվով անձանց առաջարկելն արգելված է |
| Բաժնետոմսերի գրանցում | պարտադիր գրանցում արժեթղթերի շուկայի տեսչությունում | պարտադիր չէ |
| Բաժնետերերի ռեեստր | պետք է վարվի Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիայի կողմից | կարող է վարվել ընկերության կամ Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիայի կողմից |
| Բաժնետոմսերի օտարում | Առանց սահմանափակումների, մյուս բաժնետերերի համաձայնությունը չի պահանջվում | սահմանափակ է, անհրաժեշտ է մյուս բաժնետերերի համաձայնությունը |
| Տնօրենների խորհուրդ | պարտադիր է 50-ից ավելի բաժնետերեր ունեցող ընկերությունների համար | պարտադիր չէ |
| Հրապարակայնություն | ընկերությունը պարտավոր է հրապարակել տարեկան հաշվետվությունը, հաշվապահական հաշվեկշիռը և շահութների ու վնասների հաշիվը | ընկերությունը պարտավոր է հրապարակել տարեկան հաշվետվությունը, հաշվապահական հաշվեկշիռը և շահույթների ու վնասների հաշիվը, եթե այն թողարկել է պարտատոմսեր կամ այլ արժեթղթեր, այլ հրապարակման պահանջներ չկան |
| Տարեկան անկախ աուդիտ | պարտադիր է հրապարակման ենթակա տեղեկություններն ստուգելու համար | պարտադիր չէ, եթե ընկերությունը պարտատոմսեր կամ այլ արժեթղթեր չի թողարկել |
Իրավաբանական անձանց կազմակերպաիրավական ձևերր ՀՀ-ում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրավաբանական անձիք
- Առևտրային կազմակերպություններ
- Տնտեսական ընկերակցություններ
- Լիակատար ընկերակցություններ
- Վստահության վրա հիմնված ընկերակցություններ
- Տնտեսական ընկերություններ
- Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություններ
- Լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերություններ
- Բաժնետիրական ընկերություններ
- Փակ բաժնետիրական ընկերություններ
- Բաց բաժնետիրական ընկերություններ
- Կոոպերատիվներ
- Տնտեսական ընկերակցություններ
- Ոչ առևտրայինկազմակերպություններ
- Հասարակական միավորումներ
- Հիմնադրամներ
- Իրավաբանական անձանց միություններ
- Օրենքով նախատեսված այլ ձևերի կազմակերպություններ