Մասնակից:Eliza Turajyan/Ավազարկղ2

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Խառնիչ ( անգլ.՝ Mixer), (կախված տեսակից կոչվում է նաև ձեռքի խառնիչ կամ կանգուն խառնիչ) խոհանոցային սարք է, որն օգտագործում է փոխանցման տուփով շարժվող մեխանիզմ՝ պտտելու մի շարք «հարիչներ» ամանի մեջ, որը պարունակում է սնունդ կամ հեղուկներ, որոնք պատրաստվում են դրանք խառնելով:

Հարիչները օգնում են ավտոմատացնել կրկնվող առաջադրանքները՝ խառնելը, հարելը կամ ծեծելը: Երբ խառնիչները փոխարինվում են խմորի կեռիկով, խառնիչով կարելի է նաև հունցել:

Խառնիչը կարող է լինել ձեռքի մեխանիզմ, որը հայտնի է որպես ձու հարող, ձեռքի շարժիչով խառնիչ կամ հորատող խառնիչ: Ստանդարտ խառնիչները տարբերվում են չափսերից՝ տնային օգտագործման համար նախատեսված փոքր մոդելներից մինչև մեծ հզորության առևտրային մեքենաներ: կանգուն խառնիչները խառնիչ գործողությունը ստեղծում են խառնիչ սարքը ուղղահայաց պտտելով (մոլորակային խառնիչներ), կամ խառնիչ կոնտեյները պտտելով (պարուրաձև խառնիչներ):

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարած սերուցքով աղանդեր, պատրաստված Dover հարիչով, 1929 թ.

Պտտվող մասերով խառնիչը արտոնագրվել է 1856 թվականին Բալթիմորում, Մերիլենդ, թիթեղագործ Ռալֆ Քոլիերը[1]: Դրան հաջորդեց Է.Պ. Գրիֆիթի խառնելը արտոնագրվել է Անգլիայում 1857 թվականին: Մեկ այլ ձեռքով շրջված պտտվող ձու հարող արտոնագրվել է Ջ.Ֆ.-ի և Է.Պ.-ի կողմից: Մոնրոն 1859 թվականին ԱՄՆ-ում[2]։ Նրանց ձու հարող արտոնագիրը ամենավաղ արտոնագրերից մեկն էր, որը գնել էր Dover Stamping Company-ն, որի Դովեր ձու հարողները դարձան դասական ամերիկյան ապրանքանիշ[3][4]: «Dover beater» տերմինը սովորաբար օգտագործվում էր 1929 թվականի փետրվարին, ինչպես երևում է Cedar Rapids-ի Gazette թերթից, IA, «Hur-Mon Bavarian Cream»՝ հարած աղանդերի բաղադրատոմսը, որը պարունակում է ժելատին, հարած սերուցք, բանան և կոճապղպեղ[5]: Մոնրոյի դիզայնը նույնպես արտադրվել է Անգլիայում:[4] 1870 թվականին Թերներ Ուիլյամսը Պրովիդենսից, Ռ.Ի., հորինել է Դովերի ձու հարող մեկ այլ մոդել[6]։ 1884 թվականին Ուիլիս Ջոնսոնը Ցինցինատիից, Օհայո, հորինեց ձու հարող սարքի նոր բարելավումներ[7]:

Ենթադրվում է, որ էլեկտրական շարժիչով առաջին խառնիչն այն է, որը հորինել է ամերիկացի Ռուֆուս Իսթմանը 1885 թվականին[8][9][10]: Hobart Manufacturing Company-ն խոշոր առևտրային խառնիչների վաղ արտադրողն էր[11], և նրանք ասում են, որ 1914 թվականին ներկայացված նոր մոդելը առանցքային դեր է խաղացել իրենց բիզնեսի խառնիչի մասում[12]: Hobart KitchenAid-ը և Sunbeam Mixmaster-ը (առաջին անգամ արտադրվել է 1910 թվականին) էլեկտրական խառնիչների երկու շատ վաղ ամերիկյան ապրանքանիշերն էին[9]: Կենցաղային էլեկտրական խառնիչները հազվադեպ էին օգտագործվում մինչև 1920-ականները, երբ դրանք ավելի լայնորեն ընդունվեցին տնային օգտագործման համար[13]:

1908 թվականին Հոբարտ արտադրական ընկերության ինժեներ Հերբերտ Ջոնսթոնը հայտնագործեց կանգնած էլեկտրական խառնիչ։ Նրա ոգեշնչումը գալիս էր այն բանից, թե ինչպես է հացթուխը մետաղական գդալով հացի խմոր խառնում, շուտով նա խաղում էր մեխանիկական գործընկերոջ հետ: 1915 թվականին նրա 20 գալոն (80 լ) խառնիչը ստանդարտ սարքավորում էր մեծ հացաբուլկեղենի համար: 1919 թվականին Հոբարտը ներկայացրեց «Kitchen Aid Food Preparer» (ստանդարտ խառնիչ) տան համար[14]:

Խառնիչների ավելի հին մոդելներն ի սկզբանե թվարկել են յուրաքանչյուր արագություն ըստ գործողության (օրինակ՝ Beat-Whip-ը կլինի բարձր արագություն, եթե այն 3 արագությամբ խառնիչ է), դրանք այժմ թվարկված են ըստ թվերի:

Տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձու հարող[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վինտաժ ձեռքով ձու հարող

ձու հարող սարքը ձեռքի սարք է, որի կողային կռունկը հարմարեցված է մեկ կամ մի քանի խառնիչի համար: Օգտագործողը մի ձեռքով բռնում է բռնակը, իսկ մյուսով գործարկում է կռունկը՝ ստեղծելով պտտվող գործողություն:

Կանգուն խառնիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ ծավալի տակդիր հարիչ, որն օգտագործվում է առևտրային հացաբուլկեղենի մեջ՝ հացի խմորը երկկողմանի խմորի կարթով խառնելու համար
Տնային սեղանի վրա գործող տակդիր խառնիչ՝ մետաղալարով հարիչի կցորդով

Կանգուն խառնիչները տեղադրում են շարժիչը, որը վարում է պտտվող գործողությունը սարքի ծանրությունը կրող շրջանակի կամ տակդիրի մեջ: կանգուն խառնիչները ավելի մեծ են և ունեն ավելի հզոր շարժիչներ, քան իրենց ձեռքի նմանակները: Նրանք սովորաբար ունեն հատուկ գունդ, որը կողպված է տեղում, մինչ խառնիչը աշխատում է: Տիպիկ տնային խառնիչի մեջ ներառվելու է մետաղալարով խառնիչ քսուքների և ձվի սպիտակուցների համար, տափակ ծեծիչ՝ խմորը խառնելու համար և խմորի կարթ՝ հունցելու համար։ կանգուն խառնիչները դասակարգվում են որպես պարուրաձև կամ մոլորակային՝ ելնելով ամանի պտտման կամ ոչ պտտման վրա:

Կանգուն խառնիչները սովորաբար հասանելի են կամ վաճառասեղանի (նաև կոչվում է նստարան) կամ հատակի մոդելներով: Ծանրաբեռնված առևտրային մոդելները կարող են ունենալ 25 ԱՄՆ գալոն (95 լ) ավելի մեծ տարողություն և կշռել հազարավոր ֆունտ (կիլոգրամ), սակայն ավելի տիպիկ տնային և թեթև առևտրային մոդելները հագեցած են մոտ 1 ԱՄՆ գալ (3,8 լ) տարողությամբ: Անկախ նրանից, թե խառնիչը վաճառասեղանի կամ հատակի մոդել է, կախված է դրա չափից: 5 ԱՄՆ (19 լ) կամ ավելի փոքր չափսեր ունեցող խառնիչները հակված են լինել վաճառասեղանի մոդելով խառնիչներ, մինչդեռ ավելի մեծ խառնիչները սովորաբար հատակի մոդելներ են` իրենց չափի և քաշի պատճառով[15]:

Պարուրաձևն ընդդեմ մոլորակային կանգուն խառնիչների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարուրաձև խառնիչները խմոր խառնելու մասնագիտացված գործիքներ են: Պարույրաձև խառնիչը հակառակ ուղղությամբ է պտտվում, մինչդեռ սնուցվող թասը պտտվում է հակառակ ուղղությամբ: Այս մեթոդը հնարավորություն է տալիս պարուրաձև խառնիչներին խառնել նույն չափի խմորի խմբաքանակը շատ ավելի արագ և ավելի քիչ խառնված խմորով, քան նմանատիպ էներգիայով աշխատող մոլորակային խառնիչը: Պարուրաձև խառնիչները կարող են խմոր խառնել ավելի քիչ խառնիչով, քան մոլորակային խառնիչները: Սա թույլ է տալիս խմորին խառնել առանց ջերմաստիճանի բարձրացման՝ ապահովելով, որ խմորը կարող է ճիշտ բարձրանալ: Պարուրաձև խառնիչները նախընտրելի են ավելի հաստ արտադրանքների համար, ինչպիսիք են պիցցայի համար խմորը, թխվածքաբլիթները կամ նաան հացը[16]:

Մոլորակային խառնիչները բաղկացած են ամանից և խառնիչից: Թասը մնում է ստատիկ, մինչդեռ խառնիչն արագորեն շարժվում է ամանի շուրջ՝ դրա պարունակությունը խառնելու համար: Բաղադրիչների լայն տեսականի խառնելու ունակությամբ՝ մոլորակային խառնիչները ավելի բազմակողմանի են, քան իրենց պարուրաձև նմանակները: Մոլորակային խառնիչները կարող են օգտագործվել հարելու և խառնելու համար, մինչդեռ պարուրաձև խառնիչները ոչ:

Ձեռքի խառնիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձվի սպիտակուցը հարում ենք ձեռքի էլեկտրական հարիչով

Ձեռքի խառնիչը ձեռքի խառնիչ սարք է: Շարժիչը պարունակող խցիկի վրա տեղադրված է բռնակ: Շարժիչը քշում է հարիչները, որոնք ընկղմված են սննդի մեջ՝ խառնելու գործողությունը կատարելու համար: Շարժիչը պետք է լինի թեթև, քանի որ այն աջակցում է օգտագործողի կողմից օգտագործման ընթացքում: Օգտագործողը կարող է օգտագործել ցանկացած հարմար խոհանոցային տարա՝ բաղադրիչները խառնելիս պահելու համար:

Առաջին ձեռքի էլեկտրական խառնիչի արտոնագիրը ներկայացվել է Sunbeam Corporation-ի կողմից 1953 թվականին և տրվել 1961 թվականին[17]։

Խմորի խառնիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խմորի խառնիչն օգտագործվում է կենցաղային կամ արդյունաբերական նպատակներով։ Օգտագործվում է մեծ քանակությամբ խմոր հունցելու համար։ Այն էլեկտրական է, ունի ժամանակաչափեր և զանազան հսկիչներ՝ օգտագործողի կարիքներին համապատասխան: Խմորի բլենդերների որոշ առանձնահատկություններ ներառում են բարձր արագություն, ցածր արագություն և ամանի հակադարձ (դրանք կարող են համակցվել ծրագրի մեջ) և հունցող սալիկը ամանի կենտրոնում:


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ U.S. patent 16267
  2. ↑ U.S. patent 23694
  3. ↑ «Feeding America - Egg Beaters». Digital.lib.msu.edu. Արխիվացված օրիգինալից 2011-09-25-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Early rotary egg beaters». Homethingspast.com. 2012-08-02. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-02-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  5. ↑ «Hur-Mon Bavarian Cream Recipe». The Gazette. 1929-02-03. էջ 24. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-28-ին. Վերցված է 2023-02-28-ին.
  6. ↑ U.S. patent 103811
  7. ↑ «Patent Images». pdfpiw.uspto.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2018-01-24-ին. Վերցված է 2018-01-23-ին.
  8. ↑ U.S. patent 330829
  9. ↑ 9,0 9,1 Katz, Solomon H.; Weaver, William Woys (2003). Katz and Weaver, Encyclopedia of Food and Culture: Food production to Nuts, Scribner 2003, pages 323-333. ISBN 9780684805665. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  10. ↑ Vegetarian Times, Oct 2002, pages 69-70. October 2002. Արխիվացված օրիգինալից 2023-05-25-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  11. ↑ Phil Ament. «Fascinating facts about the invention of the Standing Mixer by Herbert Johnson in 1908». Ideafinder.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-01-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  12. ↑ «Hobart - Our History». Hobartcorp.com. Արխիվացված օրիգինալից 2017-07-10-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  13. ↑ Frederik Nebeker, Dawn of the electronic age: electrical technologies in the shaping of the modern world, 1914 to 1945. Wiley. 2009. էջեր 131 and 238. ISBN 9780470409749. Արխիվացված օրիգինալից 2023-07-12-ին. Վերցված է 2012-09-30-ին.
  14. ↑ Phil Ament (5 May 2015). «Mixer History - Invention of the Mixer». ideafinder.com. Արխիվացված է օրիգինալից 1 October 2013-ին. Վերցված է 5 May 2015-ին.
  15. ↑ «Complete Guide To Buying Mixers». Kinnek.com. Արխիվացված օրիգինալից 2013-01-14-ին. Վերցված է 2012-01-06-ին.
  16. ↑ «Difference Between Spiral and Planetary Mixers». ACityDiscount.com. Արխիվացված օրիգինալից 2018-12-15-ին. Վերցված է 2018-12-12-ին.
  17. ↑ US patent 2987636A, Ivar Jepson, "Electric mixer", issued 1961-06-06, assigned to Sunbeam Corp 
Վիիքպահեստ

  Food

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Eliza_Turajyan/Ավազարկղ2&oldid=9461900» էջից