Մասնակից:Anna Pepanyan/Ավազարկղ

Բենջամին Ֆրանկլինը (անգլերեն՝ Benjamin Franklin, Հունվար 17, 1706 [ Հունվար 6, 1705 ] - Ապրիլ 17, 1790 ) Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների «հիմնարար հայրերից» մեկն է ։ Անվանի էրուդիտ լինելով Ֆրանկլինը նաև հեղինակավոր գրող, տպագրիչ, քաղաքագետ, քաղաքական գործիչ, փոստապետ, գիտնական, գյուտարար, քաղաքական ակտիվիստ, նահանգապետ և դիվանագետ ։ Որպես գիտնական՝ նա մեծ դեր է ունեցել Ամերիկայի ֆիզիկայի պատմության մեջ իր՝ էլեկտրաէներգիային վերաբերող հայտնագործությունների և թեորիաների շնորհիվ ։ Որպես գյուտարար՝ Ֆրանկլինը այլ բազում հարտնագործություններից բացի հայտնի է նաև իր էլեկտրական գավազանով, օպտիկական ապակիով և Ֆրանկլինյան գազօջախով ։ Նա հիմնադրել է մեծ թվով քաղաքական կազմակերպություններ, արդ թվում նաև Ֆիլադելֆիայի կրակային վարչությունը և համալսարանը ։ Ֆրանկլինն արժանացել է «Առաջին Ամերիկացի» տիտղոսին իր՝ գաղութային միասնության վաղ և աննկուն քարոզչության շնորհիվ, առաջին հերթին՝ որպես որոշ գաղութների խոսնակ և հռետոր Լոնդոնում ։ Լինելով Ֆրանսիայի առաջին ԱՄՆ դեսպանը, նա օրինականցրեց ամերիկյան զարգացող պետությունը ։ Ֆրանկլինի դերը հիմնարար էր ամերիկյան մշակույթի ոգու՝ որպես գործնական արժեքների բարգավաճման, քրտնաջան աշխատանքի, կրթության, համայնքային ոգու և ինքնակառավարման հաստատությունների ամբողւություն, սահմանման մեջ ։ Պատմաբան Հենրի Սթիլ Քոմագերն ասել է. «Ֆրանկլինի մեջ ամփոփված են պուրիտանության արժեքները առանց արատների, Լուսավորչականության լույսը առանց իր տաքության» ։ Ըստ Վոլթեր Այզաքսոնի, սա Ֆրանկլինին դարձնում է «իր ժամանակաշրջանի ամենահաջողված ամերիկացին և ամենաազդեցիկը այն հասարակության հիմնադրման մեջ, որը կդառնա Ամերիկան» ։ Ֆրանկլինը, միշտ հպարտ լինելով իր միջդասային արմատներով, դարձավ գաղութներում ամենազարգացած քաղաքներից մեկում՝ Ֆիլադելֆիայում հաջողված խմբագիր և տպագրող ։ Իր երկու գործընկերների հետ նա հրատարակեց Փենսիլվանյան Ժամանակագրություն թերթը, որը հայտնի էր իր հեղափոխական տրամադրություններով և բրիտանական քաղաքականության քննադատումներով ։ Նա հարստացավ տպագրելով «Թշվառ Ռիչարդի օրագիրը» տարեգիրքը և «Փենսիլվանյան ամսագիրը» ։ Նա մեծ դեր է ունեցել Պենսիլվանիայի Համալսարանի հիմնադրման գործում և ընտրվել է Ամերիկայր Փիլիսոփաների Հասարակության առաջին նախագահ ։ Ֆրանկլինը դարձավ ազգային հերոս, երբ որպես մի քանի գաղութների խոսնակ գլխավորեց Լոնդոնի Պառլամենտի դեմ շարժումը՝ ստիպելով վերացնել ամերիկացիների շարքում արդքան էլ չհաջողված Դրոշմանիշային ակտը ։ Նա, որպես հաջողված դիվանագետ, մեշ հայտնություն էր վայելում ֆրանսիացիների շրջանում՝ լինելով Փարիզում ԱՄՆ դեսպանը, և գլխավոր դեր ունեցավ Ֆրանսիա-Ամերիկա հարաբերությունների բարելավման մեջ ։ Նրա՝ Ամերիկյան Հեղափոխությանը զինամթերքի բեռնափոխադրումներով ապահովելու ջանքերը ունեցան կենսական նշանակություն ԱՄՆ անկախության պատերազմում ։ Նա երկար տառիներ եղել է գաղութների Բրիտաբական փոստապետը, ինչը նրան հնառավոռություրն տվեց հիմնել առային ազգային հաղորդակցության ցանցը Նա ակտիվ էր համայնքային հարցերում, գաղութային և նահանգային քաղաքականություններում, ինչպես նաև համազգային և միջազգային հարցերում ։ 1785-1788 թվականներին Ֆրանկլինը Փենսիլվանիայի նահանգապետի պաշտոնն էր զբաղեցնում ։ Նրա գունագեղ կյանքը, գիտական և քաղաքական ձեռքբերումների ժառանգությունը և Ամերիկայի ամենաազդեցիկ «հիմնարար հայրերից» մեկը լինելը Ֆրանկլինին հասցրին փառքի դրամահատման մեջ, ինչպես նաև մինչ օրս էլ՝ նրա մահվանից երկու դար հետո, նրա անունով անվանակոչվել են քաղաքների, կրթական հաստատությունների, կազմակերպությունների և բազում մշակութային հղումների անվանումներ ։ Վաղ մանկությունը Բոսթոնում Բենջամին Ֆրանկլինը ծնվել է Մասաչուսեթս նահանգի Բոսթոն քաղաքի Միլկ փողոցում 1706 թվականի հունվարի 17-ին և մկրտվել է «Հին Հարավային հանդիպման տանը» ։ Նա Հովսիան Ֆրանկլինի ( անգլերեն՝ Josiah Franklin ) տասնյոթ զավակներից մեկն էր և վերջինիս երկրորդ կնոջ՝ Աբիու Ֆոլգերի ( անգլերեն՝ Abiah Folger ) տասը զավակներից մեկը ։ Ընտանիքի զավակների շարքում էին Բենջամինի ավագ եղբայր Ջեյմսը և կրտսեր քույրը՝ Ջեյնը ։ Հայրը ուզում էր որդուն ուղարկել եկեղեցական դպրոց, բայց ֆինանսական միջոցները բավարար էին միայն երկու տարվա ուսուցման համար ։ Նա հաճախեց Բոսթոնի Լատինական դպրոց, բայց չավարտեց այն, փոխարենը շարունակելով կրթությունը անհագ ընթերցանությամբ ։ Թեև ծնողները նրա համար որպես կարիերա ընտրել էին եկեղեցին, նրա դպրոցական կյանքն ավարտվեց, երբ տասը տարեկան էր ։ Մի որոշ ժամանակ հոր մոտ աշխատելուց հետո նա դարձավ իր եղբոր՝ Ջեյմսի օգնականը, ով էլ լինելով տպագռող իր փորձը փոխանցեց Բենին ։ Երբ Բենը տասնհինգ տարեկան էր, Ջեյմսը հիմնադրեց Նոր Անգլիա ընթացիկը, որը առաջին իրապես անկախ թերթն էր գաղութներում ։ Երբ Ֆրանկլինը զրկվեց թերթի տպագրման համար հոդված գրելու հնարավորությունից

When denied the chance to write a letter to the paper for publication, Franklin adopted the pseudonym of "Mrs. Silence Dogood", a middle-aged widow. Mrs. Dogood's letters were published, and became a subject of conversation around town. Neither James nor the Courant's readers were aware of the ruse, and James was unhappy with Ben when he discovered the popular correspondent was his younger brother. Franklin was an advocate of free speech from an early age. When his brother was jailed for three weeks in 1722 for publishing material unflattering to the governor, young Franklin took over the newspaper and had Mrs. Dogood (quoting Cato's Letters) proclaim: "Without freedom of thought there can be no such thing as wisdom and no such thing as public liberty without freedom of speech."[9] Franklin left his apprenticeship without his brother's permission, and in so doing became a fugitive.[10]