Մասնակից:Anahit Hovhannisian/Ավազարկղ5

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամերիկյան վիսկիների ընտրանի. Գերակշռող սորտը՝ Բուրբոն վիսկին, հիմնականում պատրաստված է եգիպտացորենից։
Արտադրական գիծը Maker's Mark բուրբոնի թորման գործարանում՝ Լորետտո, Կենտուկի:

Ամերիկյան վիսկին վիսկի է (թորված ըմպելիք, որը արտադրվում է հացահատիկի խմորված խյուսից) արտադրված ԱՄՆ-ում։ Ամերիկյան վիսկիները, որոնք պատրաստված են խյուսից, իրենց անվանված հատիկների առնվազն 51%-ով, ներառում են բուրբոն վիսկի, տարեկանի վիսկի, տարեկանի ածիկի վիսկի, ածիկ վիսկի, ցորենի վիսկի և եգիպտացորենի վիսկի:

Ամերիկյան այլ վիսկիներ, որոնք չեն նշում գերիշխող հատիկը, ներառում են խառը վիսկիներ, վիսկիների խառնուրդներ, հացահատիկային վիսկիներ և սպիրտային վիսկիներ: Խառնուրդների դեպքում ամերիկյան վիսկիները կարող են ներառել արհեստական գույներ և բուրավետիչներ։ Վերոնշյալ ապրանքները կարգավորող օրենքները տարբերվում են ԱՄՆ-ում վաճառքի համար արտադրված և արտասահման արտահանվող ապրանքների միջև:

Կանոնակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան վիսկիի արտադրությունն ու մակնշումը կարգավորվում է ԱՄՆ Դաշնային կանոնակարգերի օրենսգրքի 27-րդ վերնագրով: ԱՄՆ-ից դուրս տարբեր այլ երկրներ ճանաչում են ամերիկյան վիսկիի որոշ տեսակներ, ինչպիսիք են բուրբոնը և թենեսի վիսկին, որպես ԱՄՆ-ի բնիկ արտադրանք, որը պետք է արտադրվի (չնայած պարտադիր չէ, որ շշալցվի) ԱՄՆ-ում: Այլ երկրում վաճառվելիս ամերիկյան վիսկին կարող է, նաև պահանջվում է համապատասխանել տեղական արտադրանքի պահանջներին, որոնք վերաբերում են վիսկիին ընդհանրապես, երբ վաճառվում է այդ երկրում: Որոշ դեպքերում դա կարող է ներառել ավելի խիստ չափանիշներ, քան ԱՄՆ օրենսդրությունը:

Կանադական օրենքը պահանջում է, որ ապրանքները, որոնք պիտակավորված են որպես բուրբոն կամ Թենեսի վիսկի, պետք է համապատասխանեն ԱՄՆ-ի օրենքներին, որոնք կարգավորում են դրա արտադրությունը «ԱՄՆ-ում սպառման համար»: Որոշ այլ երկրներ չեն նշում այս պահանջը: Այս տարբերությունը կարող է նշանակալից լինել, քանի որ ԱՄՆ կանոնակարգերը ներառում են էական բացառություններ այն ապրանքների համար, որոնք պատրաստված են արտահանման համար, այլ ոչ թե ԱՄՆ-ում սպառման համար:[1]

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թենեսիի վիսկին հնանում է ածխացած նոր կաղնու տակառներում, Ջեք Դենիելս թորման գործարանում

Ամերիկյան վիսկիի որոշ հիմնական տեսակներ, որոնք թվարկված են ԱՄՆ Դաշնային կանոնակարգերի օրենսգրքում, ներառում են`

  • Տարեկանի վիսկի, պատրաստված մուրճից, որը բաղկացած է առնվազն 51% տարեկանիից
  • Տարեկանի ածիկի վիսկի, պատրաստված խյուսից, որը բաղկացած է առնվազն 51% ածիկավոր տարեկանից
  • Ածիկ վիսկի, պատրաստված խյուսից, որը բաղկացած է առնվազն 51% ածիկի գարուց
  • Ցորենի վիսկի, պատրաստված խյուսից, որը բաղկացած է առնվազն 51% ցորենից
  • Բուրբոն վիսկի, պատրաստված խյուսից, որը բաղկացած է առնվազն 51% եգիպտացորենից (եգիպտացորեն)
  • Եգիպտացորենի վիսկի, պատրաստված մուրճից, որը բաղկացած է առնվազն 80% եգիպտացորենից

Որպես այս տեսակներից մեկը պիտակավորվելու համար վիսկին պետք է թորվի ոչ ավելի, քան 80% ծավալով սպիրտի մեջ (160 ԱՄՆ ապացույց), որպեսզի ապահովվի նախնական խյուսի համը պատշաճ կերպով պահպանելու և ներկանյութի, կարամելի կամ այլ բուրավետիչի ավելացում,արգելվում է հավելումներ:[2][3] Այս բոլորը, բացառությամբ եգիպտացորենի վիսկիի, պետք է հնեցվեն առնվազն կարճ ժամանակով (չնայած հնեցման նվազագույն ժամկետը նշված չէ) ածխացած նոր կաղնու տարաներում: Այս սահմանափակումները գոյություն չունեն նմանատիպ անվանումներով ապրանքների համար որոշ այլ երկրներում, օրինակ՝ Կանադայում: Ամերիկյան եգիպտացորենի վիսկին ամենևին պարտադիր չէ հնեցնել, բայց եթե այն հնեցված է, ապա այն պետք է հնեցվի օգտագործված կամ չածխաջրած կաղնու տակառներում [4] «ոչ ավելի, քան 62,5% սպիրտի ծավալով (125 ապացույց)»:[5] Գործնականում, եթե եգիպտացորենի վիսկին հնեցվում է, ապա այն սովորաբար հնեցնում են օգտագործված բուրբոն տակառներում։

Ուղիղ վիսկին վիսկի է, որը թորված է ոչ ավելի, քան 80% ծավալով ալկոհոլի մեջ (160 ապացույց), որը հնեցվել է առնվազն երկու տարի 62,5% ոչ ավելի ալկոհոլի սկզբնական կոնցենտրացիայի դեպքում: Այն չի խառնվել այլ սպիրտների, գունանյութերի կամ հավելումների հետ: Ուղղակի վիսկի, որը նույնպես համապատասխանում է վերը նշված սահմանումներից մեկին, նշվում է «ուղիղ» տերմինը վիսկիի տեսակի տերմինի հետ համատեղելով: Օրինակ, տարեկանի վիսկին, որը համապատասխանում է այս սահմանմանը, կոչվում է «ուղիղ տարեկանի վիսկի»:

Չորակավորված «վիսկին», առանց հացահատիկի տիպի նույնականացման, ինչպիսիք են «բուրբոն», «շորա» կամ «եգիպտացորեն» պետք է թորվի 95%-ից պակաս սպիրտի ծավալով (190 ապացույց) հացահատիկի ֆերմենտացված խյուսից այնպես, որ թորածն ունի համ, բույր և բնութագրեր, որոնք սովորաբար վերագրվում են վիսկիին: Այն պետք է պահվի կաղնու տարաներում, ածխացած նոր կաղնին չի պահանջվում, և շշալցված է ոչ պակաս, քան 40% ծավալով ալկոհոլով (80 proof):[6][7] «Ուղիղ վիսկի» անվանումը՝ առանց հատիկի տեսակի նույնականացման, ֆերմենտացված խյուսը պետք է լինի մեկ տեսակի հացահատիկի 51%-ից պակաս և պետք է պահվի առնվազն երկու տարի ածխացած կաղնու նոր տարաներում:[8][7]

Չորս տարուց պակաս հնացած ուղիղ վիսկին պետք է մակնշվի տարիքի մասին նշումով, որը նկարագրում է ապրանքի իրական նվազագույն տարիքը, մինչդեռ եթե ուղիղ վիսկին պահվում է սահմանված կարգով չորս տարի կամ ավելի, ապա տարիքի մասին հայտարարությունը պարտադիր չէ[9][10][11]:

Ավելին, ուղիղ վիսկին (կամ մեկ դասի նյութերից պատրաստված այլ սպիրտ) կարող է պիտակավորվել որպես շշալցված, եթե այն հնացել է առնվազն չորս տարի դաշնային պահեստում, շշալցված է 50% ալկոհոլով (100): ապացույց), և հանդիսանում է թորման մեկ սեզոնի արդյունք (սահմանվում է որպես օրացուցային տարվա առաջին կամ վերջին կես)[12]:

Դաշնային կանոնակարգերով սահմանված ամերիկյան վիսկիի այլ տեսակներ ներառում են հետևյալը.

  • Խառնած վիսկին խառնուրդ է, որը պարունակում է ուղիղ վիսկի կամ ուղիղ վիսկիների խառնուրդ, որը պարունակում է ոչ պակաս, քան 20 տոկոս ուղիղ վիսկի (գալոնային հիմունքներով) և առանձին կամ համակցված այլ վիսկի կամ չեզոք սպիրտներ։ Որպեսզի խառը վիսկին մակնշվի որոշակի հացահատիկի տեսակով (այսինքն՝ խառը տարեկանի, ածիկի, ցորենի կամ բուրբոն վիսկի), խառնուրդի առնվազն 51%-ը պետք է լինի այդ հացահատիկի ուղիղ վիսկի: Բովանդակության այն մասը, որը ուղիղ վիսկի չէ, կարող է ներառել չհնացած հացահատիկի թորվածքներ, հացահատիկի չեզոք սպիրտներ, բուրավետիչներ և ներկանյութեր:[2][3]
  • Ուղղակի վիսկիների խառնուրդը մեկ կամ մի քանի ուղիղ վիսկիների խառնուրդ է, որը կա՛մ ներառում է ԱՄՆ տարբեր նահանգներում արտադրված ուղիղ վիսկիներ, կա՛մ գունազարդման և բուրավետիչ հավելումներ (և, հավանաբար, այլ հաստատված «խառնիչ նյութեր») կամ երկուսն էլ, բայց չի պարունակում հացահատիկի չեզոք սպիրտներ:[2][3]
  • Թեթև վիսկին ԱՄՆ-ում արտադրվում է ավելի քան 80% ալկոհոլային պարունակությամբ և պահվում է օգտագործված կամ չօգտագործված կաղնու նոր տարաներում։
  • Սպիրտ վիսկին չեզոք սպիրտների խառնուրդ է և վիսկիի հատուկ ավելի խիստ կատեգորիաների առնվազն 5%-ը:

Այնուամենայնիվ, կարևոր է նշել, որ այս տարբեր պիտակավորման պահանջները և «ինքնության չափանիշները» չեն կիրառվում ԱՄՆ-ից արտահանվող ապրանքների վրա (համաձայն C.F.R. վերնագրի 27, § 5.1): Այսպիսով, արտահանվող ամերիկյան վիսկին կարող է չհամապատասխանել մակնշման նույն չափանիշներին, երբ վաճառվում է որոշ շուկաներում։

Ամերիկյան վիսկիի մեկ այլ կարևոր պիտակավորում Թենեսիի վիսկին է: Սա ճանաչված անուն է, որը սահմանված է Հյուսիսամերիկյան ազատ առևտրի համաձայնագրով (NAFTA),[13] առնվազն մեկ այլ միջազգային առևտրի համաձայնագրով [14] և Կանադայի օրենքով՝ [15] որպես ուղիղ բուրբոն վիսկի, որը օրինականորեն արտադրվում է Թենեսի նահանգում: Թենեսիի վիսկիի արտադրությունը նույնպես կարգավորվում է Թենեսիի օրենսդրությամբ: Թենեսիի տան 1084 օրինագիծն ընդունվել է 2013 թվականին նահանգում արտադրվող «Թենեսի վիսկի» մակնշված ապրանքների համար։ Այն ներառում էր բուրբոնի առկա պահանջները [16][17] և Լինքոլն շրջանի գործընթացի հետագա պահանջվող օգտագործումը՝ վիսկին թխկու փայտածուխի հաստ շերտի միջով զտելու համար, նախքան այն հնեցման տակառներում դնելը, բացառությամբ Բենջամին Փրիչարդի թորման գործարանի Կելսոյում, Թենեսի, որը չի օգտագործում այն: Թենեսիի վիսկիի երկու հիմնական ապրանքանիշերը՝ Ջեք Դանիելսը և Ջորջ Դիկելը, երկուսն էլ արտադրվում են Lincoln County Process-ի միջոցով:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1882 թվականի գովազդը Cyrus Noble Old Bourbon-ի՝ Օհայո նահանգի Լինչբուրգից չգործող ապրանքանիշի համար:

Վիսկիի հարկումը Միացյալ Նահանգների պատմության սկզբում դաշնային իշխանության առաջնային փորձությունն էր: Վիսկին առաջին հայրենական արտադրանքն էր, որը հարկվեց 1791 թվականից սկսած (սպիրտը դեռ պետք է գերազանցեր ռոմին արտադրության մեջ): Միջոցառմանը դիմադրությունը կոչվում է Վիսկիի ապստամբություն, որը տևեց մինչև 1794 թվականը մինչև տապալվեց դաշնային կոչվող զինյալների կողմից:

1800-ականների վերջում հայրենական վիսկիի որակը հիմնականում նվազել էր։ 1897թ.-ի «Շշալցված-պարտատոմսերի» մասին ակտը ընդունվեց՝ թույլ տալու պետական երաշխիք, որ վիսկին (և այլ ոգելից խմիչքներ) կարտադրվեն բաղադրության և տարիքի մի շարք չափանիշներով:

Զսպվածության շարժումը ստիպեց փակել մի քանի թորման արտադրամասեր ամբողջ երկրում, ինչը հանգեցրեց 1920-ին տասնութերորդ փոփոխության և արգելքի ընդունմանը: Ի թիվս այլ զիջումների, ԱՄՆ կառավարությունը տրամադրել էր տասը լիցենզիա, որը թույլ կտա ընկերություններին արտադրել կամ տրամադրել վիսկի բժշկական նպատակներով:[18] Ի վերջո, վեց լիցենզիա տրվեց. արգելքի չեղարկումը 1933 թվականին դրդեց մի քանի նախկին թորող արտադրողների վերակառուցել կամ վերականգնել իրենց ապրանքանիշերը:

Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն Միացյալ Նահանգների թորած ոգելից խմիչքների խորհրդի՝ վիսկիի վաճառքը 2023 թվականին կհասնի 5,1 միլիարդ դոլարի, ընդ որում վաճառքի մեծ մասը կազմում է բուրբոնը: 2019 թվականից ի վեր թողունակությունը նույնպես ավելացել է տարեկան ավելի քան երկու միլիոն բարելի[19]:

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ C.F.R. Title 27, § 5, notably 5.2 and 5.3
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «27 C.F.R. sec 5.22(b)(4)». Ecfr.gpoaccess.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-08-17-ին. Վերցված է 2011-01-14-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «27 C.F.R. sec 5.23». gpo.gov. Վերցված է 2011-01-20-ին.
  4. ↑ Glossary of Bourbon & Whiskey terms page Արխիվացված 2014-02-28 Wayback Machine, Kentucky Distillers Association
  5. ↑ TTB Beverage Alcohol Manual, Chapter 4 Արխիվացված 2013-03-05 Wayback Machine, Alcohol & Tobacco Tax & Trade Bureau
  6. ↑ «Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau» (PDF). ttb.gov. Վերցված է September 23, 2018-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «eCFR — Code of Federal Regulations». www.ecfr.gov (անգլերեն). Վերցված է 2018-09-24-ին.
  8. ↑ «Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau» (PDF). ttb.gov. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009-08-26-ին. Վերցված է September 23, 2018-ին.
  9. ↑ «Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau» (PDF). ttb.gov. Վերցված է September 23, 2018-ին.
  10. ↑ «eCFR — Code of Federal Regulations». www.ecfr.gov (անգլերեն). Վերցված է 2018-09-24-ին.
  11. ↑ "Statements of Age Արխիվացված 2009-08-26 Wayback Machine", U.S. Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau, April 2007, page 8–15.
  12. ↑ «27 C.F.R. sec 5.42(b)(3)». gpo.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-08-17-ին. Վերցված է 2013-03-25-ին.
  13. ↑ «NAFTA - Chapter 3 - Annex 307.3 to Annex 315». www.sice.oas.org. Վերցված է 2018-09-24-ին.
  14. ↑ SICE – Free Trade Agreement between the Government of the United States of America and the Government of the Republic of Chile, Section E, Article 3.15 "Distinctive products".
  15. ↑ «Division 2 – Alcoholic Beverages». laws.justice.gc.ca (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-09-ին. Վերցված է 2018-09-24-ին.
  16. ↑ Zandona, Eric (September 16, 2013). «Tennessee Whiskey Gets a Legal Definition». EZdrinking. Արխիվացված է օրիգինալից January 7, 2014-ին. Վերցված է January 27, 2014-ին.
  17. ↑ «State of Tennessee Public Chapter No. 341 House Bill No. 1084» (PDF).
  18. ↑ Mitenbuler, Reid (12 May 2015). Bourbon Empire: The Past and Future of America's Whiskey. էջ 185. ISBN 9780670016839.
  19. ↑ Skiver Barton, Susannah (2023-06-01). «Have We Reached Peak Bourbon?». VinePair. Վերցված է 2023-06-21-ին.

Կաղապար:Whisky Կաղապար:Alcoholic beverages

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Anahit_Hovhannisian/Ավազարկղ5&oldid=9562710» էջից