Մասնակից:Ստանալով գիտելիք դւ դառնում ես անհաղթ/Ավազարկղ

Ֆրիդրիխ Էնգելսը ծնվել է գործարանատիրոջ ընտանիքում: Ուսանել է Բարմենի քաղաքային դպրոցում, ապա՝ Էլբերֆելդի գիմնազիայում: Դեռևս դպրոցական տարիներից դրսևորվել են նրա գրական, երաժշտական, լեզվական բացառիկ ունակությունները. ազատ տիրապետել է մոտ 20 լեզվի: 1841 թ-ից անցել է զինվորական ծառայության, միաժամանակ Բեռլինի համալսարանում սովորել է փիլիսոփայություն. հարել է երիտասարդ հեգելականների ձախ թևին: 1844 թ-ին Փարիզում հանդիպել է Կարլ Մարքսին, և սկսվել է նրանց համատեղ գործունեությունը: 1845 թ-ին Բրյուսելում նրանք մշակել են գիտական կոմունիզմի տեսությունը և պայքարել պրոլետարիատի (սեփականություն չունեցող վարձու բանվորներ) կուսակցություն ստեղծելու համար: Էնգելսը 1847 թ-ին մասնակցել է «Կոմունիստների միություն» կազմակերպության հիմնադրմանն ու գործունեությանը, 1848 թ-ին Կարլ Մարքսի հետ գրել «Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստը» աշխատությունը, որտեղ նրանք ապացուցել են կապիտալիզմի կործանման, սոցիալիստական հեղափոխության և պրոլետարիատի քաղաքական իշխանության հաստատման անհրաժեշտությունն ու խնդիրները: 1848–49 թթ-ին Քյոլնում հրատարակել են «Նոր Հռենոսյան լրագիրը»: Էնգելսը գործուն մասնակցություն է ունեցել 1849 թ-ի գերմանական ժողովրդի զինված ապստամբությանը Հարավարևմտյան Գերմանիայում: Հեղափոխության պարտությունից հետո՝ 1849 թ-ին, մեկնել է Անգլիա, մինչև 1870 թ. ապրել Մանչեստրում, նամակագրություն հաստատել Լոնդոնում ապրող Մարքսի հետ և նյութապես օգնել նրան: Էնգելսը Մարքսի հետ ղեկավարել է I Ինտերնացիոնալը (1864–76 թթ.), իսկ Մարքսի մահվանից (1883 թ.) հետո եղել եվրոպական սոցիալիստների ղեկավարն ու խորհրդականը: Գործերի մի մասը («Սուրբ ընտանիք», 1845 թ., «Գերմանական գաղափարախոսություն», 1845–46 թթ.) հրատարակել են համահեղինակությամբ: Էնգելսը մասնակցել է աշխարհում առաջին պրոլետարական հեղափոխությանը՝ Փարիզի կոմունային (1871 թ.), իսկ Կոմունայի պարտությունից հետո քննադատել է նրա սխալներն ու գնահատել դասերը: Էնգելսն էականորեն նպաստել է 1889 թ-ին Փարիզում պրոլետարիատի միջազգային նոր միավորման՝ II Ինտերնացիոնալի ստեղծմանը, որը, շարունակելով I Ինտերնացիոնալի գործը, նպաստել է համաշխարհային բանվորական շարժման ընդլայնմանն ու համախմբմանը: Նա անձամբ է մասնակցել միջազգային պրոլետարիատի համաշխարհային օրվա՝ մայիսմեկյան առաջին ցույցերին: Վճռականորեն դեմ է արտահայտվել կապիտալիստական պետությունների զավթողական պատերազմներին և կոչ է արել պաշտպանել ժողովուրդների միջև խաղաղությունը: Էնգելսը ձգտել է ընդհանրացնել ժամանակի բնագիտական նվաճումները և դիալեկտիկական մատերիալիստական մեթոդը տարածել բնության ճանաչման վրա: Ըստ նրա` աշխարհի միասնականությունը նրա նյութականության մեջ է, իսկ շարժումը մատերիայի գոյության ձև է: Կտրականապես հերքել է աշխարհի անճանաչելիութան մասին տեսությունը՝ ագնոստիցիզմը` իր բոլոր դրսևորումներով, ճանաչողության դիալեկտիկական մատերիալիստական մեթոդաբանությունն առաջադրել որպես մինչ այդ ընդունված նման մոտեցումների այլընտրանք: Այս և փիլիսոփայության բազմաթիվ այլ հարցեր են քննարկվել նրա «Անտի-Դյուրինգ» (1878 թ.), «Բնության դիալեկտիկա», «Սոցիալիզմի զարգացումը ուտոպիայից դեպի գիտություն», «Ընտանիքի, մասնավոր սեփականության և պետության ծագումը» (1884 թ.), «Լյուդվիգ Ֆոյերբախը և գերմանական կլասիկ փիլիսոփայության վախճանը» (1886 թ.) և այլ երկերում: Էնգելսը մեծ ուշադրությամբ է հետևել Ռուսաստանում ծավալվող իրադարձություններին՝ կանխատեսելով ռուսական վերահաս հեղափոխությունը և նրա անվերապահ ազդեցությունը մյուս երկրների հեղափոխական շարժումների վրա: Նա նամակագրական և անձնական կապեր է ունեցել ռուս քաղաքական գործիչներից շատերի հետ, խրախուսել է նրանց պայքարը: Էնգելսն զբաղվել է նաև Հայաստանին առնչվող հարցերով: Նա համակրանքով է վերաբերվել հայ ժողովրդի ազատագրական շարժմանը՝ ընդդեմ թուրքական և ցարական բռնապետությունների, բարեկամական կապեր է ունեցել հայ հեղափոխական գործիչների հետ` հետաքրքրվել է Հայաստանի պատմական անցյալով, հանգել այն եզրակացության, որ «...Հայաստանի ազատագրումը թուրքերից, ինչպես նաև ռուսներից հնարավոր կդառնա, երբ տապալվի ռուսական ցարիզմը»: XIX դարի վերջի հայ հասարակական-քաղաքական գործիչները ծանոթ են եղել մարք1. Հասարակությունը չի կարող ազատել իրեն` չազատելով յուրաքանչյուր մարդուն առանձին:

2. Վախկոտությունը խլում է խելքը:

3. Անհատականությունը բնութագրվում է ոչ միայն այն բանով, թե ինչ է անում, այլև նրանով, թե ինչպես է անում:

4. Որտեղ չկա հետաքրքրությունների ընդհանրություն, այնտեղ չի կարող լինել նպատակների ընդհանրություն, էլ չասած` գործողությունների ընդհանրության մասին:

5. Գիտության մեջ յուրաքանչյուր նոր տեսակետ հեղափոխություն է առաջացնում` տեխնիկական եզրույթներով:

6. Հասարակությունը, որը նորովի կկազմակերպի արտադրությունը` արտադրողների ազատ և հավասար ասոցիացիաների հիմքով, պետական մեքենան կուղարկի այնտեղ, որտեղ կլինի դրա իսկական տեղն այդ ժամանակ` հնության թանգարան` իլիկի և բրոնզե մուրճի կողքին:

7. Պետք չէ այդքան ինքներս մեզ խաբենք բնության նկատմամբ հաղթանակներով: Յուրաքանչյուր այդպիսի հաղթանակի համար այն մեզանից վրեժ է լուծում:

8. Ամուսնության մեջ տղամարդու գերիշխանությունը պայմանավորված է նրա տնտեսական գերակայությամբ, և այն ինքնիրեն վերանում է` վերջինի հետ միասին:

9. Մարդը դադարել է ստրուկ լինել մարդուն և դարձել է ստրուկ` իրերին:

10. Գիտնականներին կարելի է կոտրել միայն իրենց իսկ զենքով` ցիտատներով:

11. Եթե բարոյական է միայն սիրո վրա հիմնված ամուսնությունը, ապա այն մնում է այդպիսին, քանի դեռ գոյությունը շարունակում է սերը: Ֆրիդրիխ Էնգելս ցիտատներ

1. Հասարակությունը չի կարող ազատել իրեն` չազատելով յուրաքանչյուր մարդուն առանձին: