Մասնակից:Սահակյան Անահիտ/Ավազարկղ 23
356-мм/52 ծովային թնդանոթ - 356 մմ զենք, որը մշակվել է Օբուխովի գործարանի կողմից: Ընդունվել է Ռուսաստանի կայսերական նավատորմի կողմից 1913 թվականին: Այս զենքերը նախատեսված էին «Իզմաիլ» տիպի մարտական առաջադրանքների սպառազինության համար, բայց դրված չորս նավերից ոչ մեկը պատրաստ չէին:
Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այն արտադրվել է Օբուխովի գործարանի և բրիտանական Վիկկերս ընկերության կողմից, որոնք արտադրել են զենքի առաջին խմբաքանակը: Ընդհանուր առմամբ նավատորմը ստացել է 11 զենք: 10՝ Մեծ Բրիտանիայից, իսկ մեկը՝ Օբուխովի գործարանից[1]:
Սկզբնապես ծովային դեպարտամենտը պլանավորել էր պատվիրել 76 356/52 զենք, նրանցից 48-ը պատրաստվում էին նավարկության համար, 24-ը խնայարար նավատորմի համար, իսկ 4-ը՝ ծովային վայրերի համար: 36 զենք պատվիրվել է Անգլիայի Վիկկերսի գործարանից, իսկ 40-ը՝ ՕՍԶ-ից:
356/52 մմ ՄԱ զենքերը չպետք է շփոթել 356/52 հողային թնդանոթների հետ: 1912-1914 թվականներին ԳԱԱ-ն պատվիրեց ՕՍԶ 356/52 մմ ՄԱ զինատեսակներ, որոնք տարբերվում էին ռազմածովային զենքերից քաշով և ծավալով: Մինչև 1917 թվականի հոկտեմբերը Անգլիայից առաքվում էին առնվազն 10 356/52 մմ զենք, իսկ ՕՍԶ-ն չի առաքել ոչ մի հատ: 356/52 մմ զենքի դաշտային փորձարկումները տեղի են ունեցել 1917 թվականին՝ Դուրլյաշերի հատուկ ուսումնամարզական վայրում: 1922 թվականին ՕՍԶ-ում պահվում էին 8 պատրաստի Վիկկերս թնդանոթներ և 7 անավարտ ՕՍԶ զենքեր, որոնցից 4-ի պատրաստելը կազմել է 60%:
Աշխատելով աշտարակների վրաՙ գործարանը իր գործունեությունը ավարտեց 1917 թվականի օգոստոսի 16-ին: 356/52 մմ զենքերը նման են 305/52մմ զենքերին: Հետաքրքիր նորամուծություն էր այն, որ հիմնաական էլեկտրական աշտարակները պետք է աշխատեին փոխարինել եռաֆազ հոսանքին:
Գործողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1930-ականների սկզբին TM-1-14 երկաթուղային փոխակրիչների վրա տեղադրվել էին վեց հրացաններ, որը նախատեսված էր կիրառել ափամերձ տարածքներում: TM-1-14 փոխադրողները դուրս են բերվել ծառայությունից 1952 թվականին:
Հեռահար զենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1918 թվականին ստեղծվեց Կոսարտոպը (հատուկ հրետանային փորձի համակարգերի հանձնաժողով), որն իր մեջ ներառում էր հրետանու բնագավառի լավագույն մասնագետներ՝ Ն. Ֆ. Դրոզդով, Ի. Պ. Գրեյվ, Վ. Մ. Տրոֆիմով, Ֆ. Ֆ. Լենդեր և այլն: Կոսարտոպի կարևորագույն խնդիրն էր հեռահար կրակոցների մշակում: Հիմնականորեն նոր հրետանային համակարգերի ստեղծումը այդ տարիներին անիրատեսական էր, ուստի որոշվեց ստեղծել նոր ծայրահեղ հրետանիներ՝ 356/52 մմ զենքի: Պայթուցիկը անվանվեց «համակցված», ավելի ուշ այդպիսի կեղևները հայտնի դարձան որպես պայթուցիկ: Պայթուցիկը բաղկացած էր ծղոտե ներքնակից և ակտիվ պայթուցիկից: Ամբողջ կառույցի քաշը 236 կգ է, իսկ 203 մմ տրամաչափով հրետանին՝ 110 կգ:
1924 թվականի հունիսի, 203 մմ տրամաչափով ակտիվ հրետանային կրակոցից, որի կշռում է 110 կգ/1250 մ/վ արագությամբ ստացվեց առավելագույն միջակայք՝ 48.5 կգ: Այս կրակոցների ընթացքում նկատվել է ճշգրտության և միջակայքի մեծ ցրում այն պատճառով, որ ստանդարտ 356/52 մմ 30 խցանված թնդանոթի հրաձգությունը չի ապահովում պայթուցիկի ճիշտ թռիչքը:
368 մմ տրամաչափի զենքը պատրաստվել է 1934 թվականին՝ բոլշևիկյան գործարանում: 1934 թվականի դեկտեմբերի սկզբին սկսվեցին թիվ 1 զենքի փորձարկումները, որոնք անհաջող եղան: Ձեռք են բերվել 1254-1265 մ/վ արագություն: 1935 թվականին իրականացվել են կրակոցներ, կրակահերթը՝ 97270 մ՝ +42 անկյան տակ:
Այդ ժամանակ ավարտվեց երկրորդ 356 մմ տրամաչափի զենքի ձևավորումը: 1937 թվականի մարտին կազմվել են 368 մմ զենքի կրակող սեղաններ:
Մարտական օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որպես թիվ 1 մարտկոցի մաս , 356 մմ/ 52 Լենինգրադի շրջափակմանը 1941-1942 թվականներին:
11 մարտկոցի երեք կայանքներից բացի, հակառակորդի ուղղությամբ արձակվել է ևս 14 թնդանոթ, որոնք ի սկզբանե նախատեսված էին զինելու «Իզմաիլը»: Դա ծովային լեռնաշղթայի փորձարարական տեղադրման զենք էր, որի վրա 20-30 թվականներին փորձեր են կատարվել հրետանային սարքավորումները բարելավելու համար: Այսպիսով շրջանակը փակվեց, Իսմաիլի թնդանոթը դեռ կարողացան իրենց ներդրումը ունենալ թշնամու դեմ պայքարում, որի համար դրանք ստեղծվել են հենց սկզբից: Եվ նրանք գործեցին, չնայած ցամաքային, բայց ծովային ստորաբաժանումների կազմի մեջ:
Զինամթերք 356 մմ/52 ծովային թնդանոթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| 356 մմ / 52 ծովային հրետանային ռումբեր[1]: | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| հրետանային տեսակ | քաշը, կգ | երկարություն, չափիչներ | պայթուցիկ քաշը, կգ | պայթուցիկ պարունակություն, % | սկզբնական արագություն, մ/սմ | գնդակոծման միջակայք, մ/ բարձրության անկյան տակ | ||||
| Զենք-պիրսինգի մոդել 1911թ | 747,8 | 3,9 | 20,38 | 2,7 | ? | ? | ||||
| Բարձր պայթուցիկ նմուշ 1913թ | 747,8 | 4,75 | 81,9 | 10,9 | 731,5 | 23 241/25 31 020/50 | ||||
| Բարձր պայթուցիկ նմուշ 1928թ | 512,5 | 5,0 | 88,2 | 17,2 | 980 | 34 860/25 52 858/50 | ||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Работы по созданию сверхдальнобойных орудий
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Широкорад А.Б. Энциклопедия отечественной артиллерии. — Минск: Харвест, 2000. — ISBN 985-433-703-0
- А. Б. Широкорад Корабельная артиллерия Российского флота 1867—1922 гг.
- С. Е. Виноградов Линейный крейсер «Измаил»