Մասնակից:Արևիկ Սոֆյան/Ավազարկղ19
Բեռնարդ Կոջո Լեյնգ ()[1], գանացի վիպասան և բանաստեղծ: Նա իր գրվածքներում օգտագործում է Գանայական Անգլերեն և ժողովրդական լեզուներ ստանդարտ անգլերենի հետ միասին[2]: Մասնավորապես, նրա առաջին երկու վեպը՝ «Քաղցր երկրի որոնում» (1986) և «Ինքնաթիռների կինը» (1988), գովասանքի են արժանացել իրենց լեզվական ինքնատիպության համար[3]:
Վաղ կյանք և գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեյնգը ծնվել է Գանայի Աշանտի շրջանի մայրաքաղաք Կումասիում[4], Ջորջ Էքյեմ Ֆերգյուսոն Լեյնգի (անգլիկան քահանա, որը դարձավ Աշանտիում Անգլիկան աստվածաբանական քոլեջի առաջին աֆրիկացի ռեկտորը) և Դարլինգ Էգանի վեց երեխաներից ավագն է[5]: Մկրտվելով որպես Բերնարդ Էբենեզեր, նա հետագայում դադարեց օգտագործել իր անգլերեն քրիստոնեական անունը՝ փոխարենը գերադասելով իր աֆրիկյան ինքնությունը[6]: Աքրայում նախնական կրթությունից հետո՝ 1957 թվականին, Լեյնգը շարունակեց նախնական և միջնակարգ կրթությունը Շոտլանդիայում՝ հաճախելով Բոնհիլի հիմնական դպրոց և Դանբարտոնշիրի Ալեքսանդրիա նահանգի Վեյլ Լևենի ակադեմիա[5]:
1968 թվականին ավարտել է Գլազգոյի համալսարանը մագիստրոսի աստիճանով, նախքան իր շոտլանդացի կնոջ՝ Ջոզեֆինայի և նրանց երեք երեխաների հետ Գանա վերադառնալը[7]: Միանալով քաղաքացիական ծառայության՝ նա մնացել է այնտեղ մինչև 1979 թվականը: Այնուհետև նա հինգ տարի աշխատել է որպես Գանա-Լեգոնի համալսարանի Աֆրիկյան հետազոտությունների ինստիտուտի վարչական քարտուղար, իսկ 1984 թվականին դարձել է Սանկտ Էնթոնիի Աքրայի դպրոցի ղեկավար[6]:
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեյնգը որպես բանաստեղծ հայտնվել է 1970-ական թվականներին՝ «Երբեմն սյուրռեալիզմի տեխնիկայի հիման վրա» աշխատությամբ[8], բայց զգալի ուշադրության է արժանացել միայն իր առաջին՝ «Քաղցր երկիր որոնում» վեպով, որը լույս է տեսել 1986 թվականին՝ քննադատների գնահատանքի համար[9][10], արժանացել է մրցանակների՝ Վալկոյի և Գանայի գրքերի մրցանակներին[5]:
«Քաղցր երկիր որոնում» ստեղծագործությունը վերահրատարակվել է Սուինիի կողմից 2012 թվականին՝ Բինյավանգա Վայնայնայի ներածությամբ: Վերանայելով այն «Գիրք Մեկնաբանություն Շիֆերում»` Ուզոդինմա Իվեալան գրում է. ««Քաղցր երկիր որոնումը» կարդալը նման է երազ կարդալու, և, իրոք, երբեմն թվում է, թե այdպիսի գրողները ստեղծում են կախարդական բնապատկերներ, ինչպիսիք են նիգերիացի Բեն Օքրին կամ Մոզամբիկյան Միա Կուտոն: Վառ պատկերների ինտենսիվ պայթյուն, մի աշխարհ, որում բնապատկերները կենդանանում են, երբ անշունչ իրերը ստանում են մարդկային բնութագրում: «Publishers Weekly»-ն այն անվանել է «բարդ, գեղեցիկ հուզիչ վեպ ... համոզիչ և օգտակար ընթերցում»[11], «Pittsburgh Post-Gazette»-ի գրախոսը նկատեց. ««Քաղցր երկիր որոնումը» կարելի է անընդմեջ կարդալ՝ անընդհատ զարմացնելով արտահայտության կամ նրբերանգի նոր շրջադարձով՝ միշտ գրավիչ, միշտ գեղեցիկ: Որոնումն արժե»[12]:
Լեյնգի երկրորդ վեպը՝ «Ինքնաթիռների կինը», հրատարակվել է 1988 թվականինին և համեմատություն կատարվեl Այի Քուեյ Արմի աշխատանքի հետ[5]: Լեյնգը հրատարակել է ևս երկու վեպ. «Մայոր Գենթլ» և «Աքիմոտայի պատերազմ» (1992), որոնք 1993 թվականին նույնպես արժանացել են Վալկո մրցանակի,[5] ևս մեկ վեպ՝ «Մեծ եպիսկոպոս Ռոկոն և զոհասեղանի ավազակները» (2006):
Նրա «Աստծո ձին» բանաստեղծական ժողովածուն հրատարակվել է 1989 թվականին։ Լեյնգը նաև կարճ պատմվածքներ է գրել, որոնցից մեկը՝ «Թափուր տեղը Հիսուս Քրիստոսի պաշտոնում», ընդգրկել է Հայնեմանը (1992, Չինուա Աճեբեի և Ինեսի խմբագրությամբ)[5], և նկարագրվել է որպես «այլաբանական գիտության ֆանտազիայի հիանալի, սյուրռեալիստական կտոր»[13]:
Հետագա տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեյնգը ապրել է Աքրայում և 2005 թվականից ամբողջ ժամանակ իրեն նվիրել է գրավոր աշխատանքներին[14]:
Նա մահացել է Գանայում՝ 70 տարեկան հասակում, 2017 թվականի ապրիլի 20-ին՝ իրենից հետո թողնելով առաջին կնոջը և ինը երեխաներին, ինչպես նաև երկրորդ կնոջը և երեք երեխաներին[7]: «Յոհանեսբուրգի գրքերի գրախոսության» հարգանքի տուրք մատուցելու ժամանակ նշվել է, որ նա «իր կյանքի ընթացքում ցավալիորեն թերագնահատվել է» և նրան անվանել է «աֆրիկյան գեղարվեստի աննկրկնելի հերոսներից մեկը»[13]:
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1976՝ Պոեզիայի ազգային մրցանակի «Վալկո» մրցանակ
- 1985՝ Գանայի գրողների ասոցիացիա, ազգային վեպի մրցանակ
- 1993` «Վալկո» մրցանակ
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Big Bishop Roko and the Altar Gangsters (novel), Woeli Publishing Services, 2006. 978-9988626501
- Major Gentl and Achimota Wars (novel), Heinemann African Writers Series, 1992. 978-0435909789
- Godhorse (poetry), Heinemann African Writers Series, 1989. 978-0435905521
- Woman of the Aeroplanes (novel), Heinemann, 1988; reissued 2011, with an Introduction by Ellah Allfrey, 978-0435045722
- Search Sweet Country (novel), Heinemann, 1986; 2011, 978-0435045708. With an Introduction by Binyavanga Wainaina, McSweeney's Publishing, 2012, 978-1936365227.
- Brenda Cooper, Magical Reading in West African Fiction: Seeing with a Third Eye, London: Routledge, 1998.
- Arlene A. Elder, Myth, Humor and History in the Fiction of Ben Okri, B. Kojo Laing and Yvonne Vera, Boydell & Brewer, 2009.
- M. E. Kropp Dakubu, "Representations and Transformations in the Fiction of Kojo Laing: The 'Language of Authentic Being' Revisited", Connotations, Vol. 8.3 (1998/99): 357–61.
- Moussa Issifou, "Beyond the Language Debate in Postcolonial Literature: Linguistic Hybridity in Kojo B. Laing's Woman of the Aeroplanes", The Journal of Pan African Studies, vol. 6, no. 5, October 2013, pp. 46–62.
- Francis Ngaboh-Smart, Beyond Empire and Nation. Postnational Arguments in the Fiction of Nuruddin Farah and B. Kojo Laing. Amsterdam/New York, NY, 2004, XXI, 168 pp.
- Francis Ngaboh-Smart, "Science and the Re-representation of African Identity in Major Gentl and the Achimota Wars", Connotations 7.1 (1997/98): 57–79.
- Mary Rohrberger, "Woman of the Aeroplanes", in Frank N. Magill (ed.), Magill's Literary Annual 1991, Englewood Cliffs, NJ: Salem Press, 1991, 2:914–18.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ "Writers pay tribute to Kojo Laing: ‘Africa’s best novelist, by far’ – Binyavanga Wainaina", The Reading List.
- ↑ Moussa Issifou, "Beyond the Language Debate in Postcolonial Literature: Linguistic Hybridity in Kojo B. Laing’s Woman of the Aeroplanes", The Journal of Pan African Studies, vol. 6, no. 5, October 2013, p. 47.
- ↑ B. Kojo Laing (Bernard Kojo Laing) Biography - (1946–2017), (Bernard Kojo Laing), Search Sweet Country, Woman of the Aeroplanes.
- ↑ Maureen Abotsi, "B. Kojo Laing", Ghana Nation, 13 September 2013.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Onyekan Owomoyela, "Laing, B. (Bernard Ebenezer) Kojo", The Columbia Guide to West African Literature in English Since 1945, Columbia University Press, 2008, pp. 124-125.
- ↑ 6,0 6,1 "B. Kojo Laing", Ghana Visions.
- ↑ 7,0 7,1 "Ghanaian Poet And Writer Kojo Laing Dies, Aged 70", The Voice (British newspaper)|The Voice, 1 May 2017.
- ↑ Kojo Laing biography at Poetry Foundation.
- ↑ "Kojo Laing", Dictionary of Literary Biography.
- ↑ "Search Sweet Country by Kojo Laing", The Complete Review.
- ↑ "Search Sweet Country", PW, 6/11/2012.
- ↑ Mona Moraru, "Kojo Laing's 'Search Sweet Country': A glorious Ghana-rama", Pittsburgh Post-Gazette, 23 September 2012.
- ↑ 13,0 13,1 "Rest in Power, Pa Kojo: Paying tribute to Kojo Laing", The Johannesburg Review of Books, 1 May 2017.
- ↑ «Authors, Africa Writes». Արխիվացված է օրիգինալից 22 February 2014-ին. Վերցված է 17 February 2014-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ադեվալ Մաջա-Պիրս, «Հարցազրույց Կոջո Լեյնգի հետ», Վասաֆիրիում, հատոր 3, թողարկում 6 & 7, 1987-ի գարուն, էջ 27-29:
- «Ավելի շատ հույս՝ ավելի փոշի» ՝ բանաստեղծություն՝ Կոջո Լեյնգ: Պոեզիայի հիմնադրամ:
- «Արդյո՞ք նա աֆրիկյան գրականության ամենամեծ լեզվաբանական նորարարն է»:, Brittle Paper, 10 մայիսի 2017: