Jump to content

Մասնակից:Ասյա Կնյազյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Պաղպաղակ կամ պաղպաղակի սոդա կամ պաղպաղակի փրփուր, որը նաև հայտնի է որպես <<սարդ>> անվամբ։ Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում, դա սառեցված ըմպելիք է, որը բաղկացած է պաղպաղակից այլ զովացուցիչ ըմպելիքի մեջ բուրավետ օշարակի և գազավորված ջրի խառնուրդից: Երբ հիմնական գարեջուրը և վանիլային պաղպաղակը միասին օգտագործվում են ըմպելիքը պատրաստելու համար, այն սովորաբար կոչվում է արմատային գարեջուր (ԱՄՆ և Կանադա): Նմանատիպ տարբերակն է <<կոքսի Փրփուր>>, օգտագործելով կոլա արմատային գարեջրի փոխարեն:

Լցոնված պաղպաղակը ստեղծել է Ռոբերտ Մաքքեյ Գրինը Ֆիլադելֆիայում, Փենսիլվանիա, 1874 թվականին Ֆրանսիայի ինստիտուտի տոնակատարության ժամանակ: Ավանդական պատմությունն այն է, որ հատկապես շոգ օրերին Գրինի սառույցը սպառվել է իր վաճառած անուշաբույր ըմպելիքների համար և օգտագործել է հարևան վաճառողի վանիլային պաղպաղակ՝ հորինելով նոր խմիչք: Նրա սեփական էջը, որը հրապարակվել է 1910 թվականին <<Սոդա շատրվան>> ամսագրում, նշում է, որ տոնակատարության ժամանակ գազավորված ըմպելիքի մատակարար աշխատելիս նա ցանկանում էր նոր միջոց ստեղծել՝ հաճախորդներին գրավելու մեկ այլ վաճառողից, որն ուներ ավելի մեծ, ավելի գեղեցիկ սոդայի շատրվան: Որոշ փորձարկումներից հետո նա որոշեց համատեղել պաղպաղակն ու անուշաբույր սոդան։ Տոնակատարության ժամանակ նա վաճառել է վանիլային պաղպաղակ՝ սոդայով և օշարակների 16 համերի ընտրությամբ։ Նոր համերը սենսացիա էր, և շուտով սոդայի այլ շատրվաններում սկսեցին վաճառել պաղպաղակի լողակներ: Գրինը իր կտակում հանձնարարում էր, որ նրա շիրմաքարի վրա փորագրվեր «Սոդայի պաղպաղակի հեղինակը»։ Առնվազն երեք այլ հավակնորդներ կան արմատային <<գարեջրուր փրփուրի>> գյուտի համար՝ Ֆրեդ Սանդերսը, Ֆիլիպ Մոհրը և Ջորջ Գայը՝ Ռոբերտ Գրինի սեփական աշխատակիցներից մեկը: Ասում են, որ Գայը 1872 թվականին խառնել է պաղպաղակն ու գազավորված ըմպելիքը՝ ի ուրախություն իր հաճախորդի:

Տարածաշրջանային անուններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրաքարի սարդ

Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում պաղպաղակի բոցը հայտնի է որպես «սարդ», քանի որ երբ ածխածնի պարունակությունը դիպչում է պաղպաղակին , այն ձևավորում է սարդոստայնի նման ռեակցիա: Ավանդաբար ձևերով այն պատրաստվում է կամ կրաքարի կամ վարդագույն կրեմի սոդաով: Մեծ Բրիտանիայում և Իռլանդիայում այն ​​սովորաբար կոչվում է «պաղպաղակի փրփուր» , քանի որ «կոլա»-ն հաճախ օգտագործվում է Միացյալ Թագավորությունում իսկ «սոդա»-ն սովորաբար է օգտագործվում և այն ընկալվում է որպես սոդա ջուր, քաղցր գազավորված ըմպելիքներ, փոխարենը կոչվում են «զովացուցիչ ըմպելիքներ», «(գազավորված) փոփ» կամ «գազավորված հյութ»: Մեքսիկայում այն ​​հայտնի է որպես «helado flotante» («լողացող պաղպաղակ») կամ «flotante»: Սալվադորում, Հոնդուրասում, Գվատեմալայում, Կոստա Ռիկայում և Կոլումբիայում այն ​​կոչվում է վակա նեգրա (սև կով), մինչդեռ Պուերտո Ռիկոյում այն ​​կոչվում է «սև ամպ»: Միացյալ Նահանգներում «պաղպաղակի սոդա» սովորաբար իր մեջ ներառում է սոդա ջուր, օշարակ և պաղպաղակ պարունակող ըմպելիքին, մինչդեռ «փրփուր»-ը սովորաբար զովացուցիչ ըմպելիքի պաղպաղակ է (սովորաբար գարեջուր)

Տարբերություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաղպաղակի տարբերակները նույնքան բազմազան են, որքան խմիչքների տեսակներն և պաղպաղակի համերը, բայց որոշներն ավելի հայտնի են, քան մյուսները: Ամենատարածվածներից մի քանիսը նկարագրված են ստորև.

Շոկոլադե <<պաղպաղակ սոդա>>

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս պաղպաղակի սոդան գալիս է շոկոլադե օշարակից, այնուհետև մի քանի գդալ շոկոլադե պաղպաղակ մեծ բաժակով: Ավելացնում են գազավորված ջուր, մինչև բաժակը լցվի, և ստացված փրփուրը բարձրանա ապակու վերևից: Վերջնական հարած սերուցքին ավելացնում ենք կեռաս,որը դրվում է գագաթին: Պաղպաղակի սոդայի այս տարբերակը երկար տարիներ հասանելի էր տեղական սոդայի շատրվաններում և ազգային տարածքում՝ Dairy Queen(Կաթնամթերքի թագուհի) խանութներում: Նմանատիպ սոդան, որը պատրաստվում է շոկոլադե օշարակով, բայց վանիլային պաղպաղակով, երբեմն անվանում են «սև և սպիտակ» պաղպաղակի սոդա:

Ելակի պաղպաղակ սոդա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս ըմպելիքը պատրաստվում է շոկոլադե պաղպաղակի սոդայի նման, բայց փոխարենը օգտագործվում էելակի օշարակ և ելակ (կամ վանինլային) պաղպաղակ:

Արմատային գարեջրի <<փրփուր>>

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արմատային գարեջրի բոց

Նաև հայտնի է որպես «սև կով» կամ [1][2] «շագանակագույն կով»,[3] արմատակնա գարեջրի փրփուրը ավանդաբար պատրաստվում է վանիլային պաղպաղակով և արմատային գարեջորով, բայց այն կարելի է պատրաստել նաև պաղպաղակի այլ համերով: Ֆրենկ Ջ. Վիսները՝ Colorado's Cripple Creek Brewing-ի սեփականատերը, վերագրվում է որպես 1893 թվականի օգոստոսի 19-ին առաջին արմատային գարեջրի ստեղծող: Նմանատիպ համով զովացուցիչ ըմպելիքը կարող է օգտագործվել նաև արմատային գարեջրի փոխարեն: Միացյալ Նահանգներում և Կանադայում A&W Restaurants ցանցը հայտնի է իր արմատային գարեջրի փրփուրներով: Սև կովի սահմանումը տարբերվում է ըստ տարածաշրջանի: Օրինակ, որոշ վայրերում «արմատային գարեջրի փրփուր» խիստ վանիլային պաղպաղակ կա; արմատային գարեջրով և շոկոլադե պաղպաղակով պատրաստված փրփուրը «շոկոլադե կով» կամ «շագանակագույն կով» է: Որոշ տեղերում «սև կով» կամ «շագանակագույն կով» պատրաստվում էր կոլայով` արմատային գարեջրի փոխարեն: Որոշ շրջաններում, օրինակ՝ Հյուսիսարևելյան Վիսկոնսին և Հյուսիսային Իլինոյս նահանգներում, «սև կովը» նշանակում է արմատային գարեջրի փրփուր, որտեղ վանիլային պաղպաղակի և արմատային գարեջրի մի մասը խառնվել է իրար: : 2008 թվականին Dr Pepper Snapple Group-ը ներկայացրեց իր Float ըմպելիքների շարքը: Սա ներառում է A&W Root Beer, A&W Cream Soda և Sunkist համերը, որոնք փորձում են նմանակել իրենց համապատասխան պաղպաղակի փրփուրների համը՝ սերուցքային, շշալցված ըմպելիքի մեջ:

Կոկա <<փրփուր>>

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոկա փրփուր կարելի է պատրաստել ցանկացած կոլայով, ինչպիսիք են Կոկա կոլան կամ Պեպսին, և ինչպես նաև վանիլային պաղպաղակով:

Բոստոնի զովացուցիչ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բոստոնի հովացուցիչ՝ Վերնորս կոճապղպեղով

Բոստոնի զովացուցիչը սովորաբար բաղկացած է Վերննորներ կոճապղպեղից և վանիլային պաղպաղակից:[4]

«Բոստոնի զովացուցիչ» տերմինի ծագումը գտնվում է Միչիգան ​​նահանգի Դետրոյթ քաղաքում, որտեղ Ֆրեդ Սանդերսը վերագրվում է պաղպաղակի սոդա ստեղծելուն: «Բոստոնը» գալիս է Նոր Կենտրոնի տարածքից հյուսիս գտնվող փողոցից, պատմական թաղամասից, որը հայտնի է որպես Բոստոն Էդիսոն: Անունը ակնհայտ կապ չունի Մասաչուսեթս նահանգի Բոստոնի հետ, որտեղ ըմպելիքը գործնականում անհայտ է: Տեսություններից մեկը ենթադրում է, որ այն անվանվել է Դեթրոյթի Բոստոնյան բուլվարի պատվին, որն այն ժամանակ, ըստ տեսության, եղել է գլխավոր ճանապարհը, որը բարձր դասի թաղամաս էր՝ Ջեյմս Վերնորի դեղատնից փոքր հեռավորության վրա: Բոստոնի բուլվարը, սակայն, այն ժամանակ գոյություն չուներ։ Փողոցները և ստորաբաժանումը, որոնք դարձան Բոստոն-Էդիսոն թաղամաս, Վերնորի դեղատնից մոտավորապես հինգ մղոն հեռավորության վրա էին,[5]

Հայտնի է, որ 1880-ական թվականներին Դեթրոյթում սպասարկվում էր Բոստոնի զովացուցիչը, որը պատրաստվում էր տեղի Վերնորների կողմից։ Ի սկզբանե,: Հետագայում կրեմին փոխարինեցին վանիլային պաղպաղակը:Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն լիցքի, բոստոնյան զովացուցիչը խառնվում է խիտ կաթնային կոկտեյլի պես: Ե՛վ Սանդերս գազավորված ըմպելիքի շատրվանները, և՛ Միչիգանում գործող Big Boy ռեստորանները (որոնք ունեին բոստոնյան զովացուցիչներ, քանի դեռ 1980-ականներին Elias Brothers-ը վաճառել էր իրենց արտոնությունը նոր սեփականության իրավունքով) խմիչքը պատրաստելու համար օգտագործել են իրենց կաթնային կոկտեյլները:

հաճախ կարելի է գտնել Դետրոյթի շրջանի բազմաթիվ Քոնի կղզի-ոճային ռեստորաններ,[4]-

Սպիտակաձյունիկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սա վանիլինային պաղպաղակ է,սակայան հայտնի չէ,թե որտեղից են գալիս արմատները, սակայն այն հանդիպում է ասիական որոշ ճաշարաններում:

Մանուշակագույն կով

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաղպաղակի սոդայի համատեքստում, մանուշակագույ կովը վանիլային պաղպաղակ է մանուշակագույն խաղողի սոդայի մեջ. մանուշակագույն կովը,[6] որը ռեստորանային ցանց է ԱՄՆ-ի հարավում, պարունակում է այս և նմանատիպ ըմպելիքներ: Ավելի ընդհանուր համատեքստում մանուշակագույն կովը կարող է վերաբերել ոչ գազավորված խաղողի հյութի և վանիլային պաղպաղակի համադրությանը: Grapico-ն՝ Ալաբամա նահանգի Բիրմինգհեմ քաղաքում շշալցված խաղողի սոդայի ապրանքանիշը, ամենուրեք կապված է այդ նահանգում պաղպաղակի հետ:

Շերբեթի հովացուցիչ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

American Friendly-ի շղթան ուներ մի տարբերակ, որը հայտնի էր որպես «շերբեթի սառեցնող ըմպելիք», որը նարնջի կամ ձմերուկի շերբեթի, վանիլի օշարակի և սելտցերի ջրի համադրություն էր: (Ներկայումս այն համարվում է «սլամեր»):

Առնվազն Բրազիլիայում և Պորտուգալիայում վանիլային կամ շոկոլադե պաղպաղակի և Կոկա-Կոլայի համադրությամբ պատրաստված ոչ ալկոհոլային պաղպաղակի սոդան հայտնի է որպես վակա-պրետա («սև կով»):.[7]

Դեղին կամ ոսկեգույն կով

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրազիլիայում դեղին կովը կամ ոսկե կովը վանիլային պաղպաղակի և նարնջի կամ գուարանա սոդայի պաղպաղակի սոդայի համադրություն է:

Լողացող սառցե շերտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեքսիկայում ամենահայտնի տարբերակը պատրաստվում է կոլայով և կիտրոնով։

Նարնջագույն Փրփուր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նարնջի փրփուրը կամ նարնջը բաղկացած է վանիլային պաղպաղակից և նարնջի զովացուցիչ ըմպելիքից.

Գարեջրի փրփուր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
գարեջրի բոց

Գարեջրի փրփուրը պատրաստված է շոկոլադե պաղպաղակից և էսպրեսոյից: .[8] Թեև Shakin' Jesse-ի տարբերակը[9]միախառնվում է ավելի շատ կաթնային կոկտեյլի , ռեստորանային բարերի մեծ մասը հնարավորություն ունի պատրաստելու գարեջրի այս լողացող տարբերակը: Տանը պատրաստելիս գարեջուրն ու էսպրեսոն պետք է շատ սառը լինեն, որպեսզի պաղպաղակը չհալվի։

Այս տարբերակը տարածված է Նոր Օռլեանում և Օհայոյի որոշ մասերում, որը պատրաստված է օշարակով, բաղկացած է նուշի և վանիլային օշարակների հավասար մասերից՝ խառնված քաղցր խտացրած կաթի հետ և սննդի կարմիր գույնի հպումով՝ սոդայի համար վարդագույն, օշարակի հիմք ստեղծելու համար:.[10][11]

Սեխի կրեմ սոդա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճապոնական ոճի կրեմ սոդա Ueshima սրճարանում Ueshima սրճարանում

Սեխի համով սերուցքային սոդան Ճապոնիայում տարածված և հայտնի ըմպելիք է, սեխի սոդան մատուցում են սառույցով և մի գդալ վանիլային պաղպաղակով:






Աղբյուրներ

  1. «The Milwaukee Journal - Google News Archive Search». news.google.com.(չաշխատող հղում)
  2. «Letters, Dec. 14, 1931». Time. December 14, 1931 – via content.time.com.
  3. «The Cedartown Standard - Google News Archive Search». news.google.com.
  4. 4,0 4,1 Fenech, Jeremy (September 26, 2012). «What is a Boston Cooler?». wcrz. Վերցված է April 6, 2013-ին.
  5. "History" Արխիվացված Սեպտեմբեր 10, 2007 Wayback Machine, Historic Boston Edison Association
  6. The Purple Cow
  7. See article Vaca preta at the Wikipedia in Portuguese. Retrieved September 17, 2012.
  8. «The Thirsty Reader: A Guinness Milkshake». Kitchn.
  9. «Emeryville | Rudy's Can't Fail Cafe». Արխիվացված է օրիգինալից June 14, 2012-ին. Վերցված է July 8, 2012-ին.
  10. Woellert, D. (2017). Cincinnati Candy: A Sweet History. American Palate (իտալերեն). Arcadia Publishing (SC). էջեր 64–65. ISBN 978-1-4671-3795-9. Վերցված է January 15, 2019-ին.
  11. Goldstein, D.; Mintz, S. (2015). The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford Companions. Oxford University Press. էջ pt848. ISBN 978-0-19-931362-4. Վերցված է January 15, 2019-ին.