Մասնակից:Անի թումասյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ջիմմա (ամհարերեն՝ ጅማ, օրոմո՝ Jimma), Եթովպիայի հարավ-արևելյան ամենամեծ քաղաքը։ Տարածված է Օրոմիայի հատվածում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

left|thumb|190px|Մզկիթ Ջիմմայում


XIX դարի սկզբին Ջիմա (Հիրմաթա անվան տակ) եղել մեծ առևտրի կենտրոն, արվարձան Օրոմոյի ՝ Ջիրեն քաղաքում։ Քաղաքը գտնվում էր առևտրային ուղիների հատման վրա, իր նծանակությունը անընդհատ մեծանում էր, և XIX դարի կեսերին քաղաքից 7 կիլոմետր հեռավորույան վրա թագավորի կողմից կառուցվեց ամրոց Աբբա Ջիֆարա II, Ջիմմի թագավորությունը կրճատվել է և իր տարածությունը պատկանում է էֆոպիային։

1930-ականների վերջերին Ջիմման վերակառուցվել և լայնացվել էր Իտալիական կառավարության հրամանով։ Քաղաքը դարձել է Իսլամական կուլտոիրայի կենտրոններից մեկը Էֆպոնիայում, բացվել է դպրոց Ֆիկհա սովորելու համար[1]։ 1975 թվականի ապրիլին Ջիմայում եղել են ուսանողական և եկեղեցեական կռիվներ սկսված զորքից։ Արդյունքում 24 մարդ մահացել է, շատերը ձերբակալվել են[2]։

Քաղաքացիական մարտի ավարտումից մի քանի օր առաջ 1991 թվականի մայիսին Ջիմման վերձվել է Եթովպիայի ժողովուրդների հեղաձոխական-դեմոկրատական ճակատ։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջիմման գտնվում է մոտավորապես 250 կմ ի վրա Ադդիս-Աբեբի հարավ-արևելյան հատվածում, ծովից 2085 մետր բարձրության վրա[3]։ Քաղաքով հոսում է Աուետու գետը։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչություն ☺[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիճակագրական-կենտրոնական գործակալության աղբյուրներով, քաղաքի բնակչությունը 2007 թվականին կազմում է 120 960 մարդ, որից 120 960 տղամարդ են, իսկ 60 136 կին։ Երեք հիմնական խմբերը, որ ապրում են քաղաքում․ օրոմո (46,71 %), ամհարա (17,14 %) և դավուրո (10,05 %), մյուս բոլոր ազգերի ներկայացուցիչները՝  — 26,1 %.շ։ Ամերիկերենը հայրենի լեզու է այնտեղի 41,58 % բնակչության համար, օրոմոի լեզուն 39,96 %, մնացածը 18,46 % անվանեցին մյուս եզուները իրենց հարազատ։ 46,84 % բնակչությունը եկեցիականների 39,03 % մուսուլմանների բնակչությունը և 13,06 % —պարսիկները[4]։

1994 թվականի աղբյուրներով քաղաքի բնակչությունը կզմում է 88 867 մարդ, որոնցից 43 874 տղամարդ են, իսկ 43 993 կին։

Տնտեսություն էկոնոմիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փայտամշակման արդյունաբերական կենտրոն է։ Քաղաքի կենտրոնում ամենամեծ բիզնեսը Էֆոպիայում սուրճ աղումն է։ 2006 թվականի դեկտեմբերին Աֆրիկական զարգացման բանկը (98 մլն դոլլոր) սկսվել է Ջիմա Միզան-Տեֆերի խճուղու շինարարությունը, որի երկարությունը 227 կմ է։

Տեսարջան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի տեսարժան վայրերը՝ Աբբա Ջիֆարայի ամրոցը, թանգարան, համալսարան, շուկաներ, աիրոպորտ։

Հայտնի բնակիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մուլատու Աստատկե — Եթովպացի ջազային վիբրաֆոնիստ, կոմպոզիտոր և գործիքավորող

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. J. Spencer Trimingham, Islam in Ethiopia (Oxford: Geoffrey Cumberlege for the University Press, 1952), p. 137.
  2. Marina and David Ottaway, Ethiopia: Empire in Revolution (New York: Africana, 1978), p. 73f
  3. «Jima, Ethiopia Page» (անգլերեն). Fallingrain Global Gazetteer. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-04-ին. Վերցված է 2013-08-31-ին.
  4. 2007 Population and Housing Census of Ethiopia: Results for Oromia Region, Vol. 1, Tables 2.1, 2.5, 3.4 (accessed 13 January 2012)