Մասնակից:Ալիսիա/Նոպելեան մրցանակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Նոպելեան մրցանակի հիմնադիր Ալֆրետ Նոպել (1833–1896)

Նոպելեան Մրցանակը (շուետ.՝ Nobelpriset) շուետական ամէնամեայ բարձրակարգ մրցանակ է, որ հիմնուած է 1895 թուականին Ալֆրետ Նոպելի շնորհիւ։ Այն կը շնորհէ հեղինակաւոր գիտական յայտնագործութիւններու, մշակոյթի մէջ արուած ներդրումներու, հասարակութեան զարգացմանը նպաստելու համար։ Մրցանակը կը կազմէ 1,3 միլիոն տոլար եւ ըստ Ալֆրետ Նոպելի կտակի՝ կը սահմանէ հետեւեալ բնագավառներուն մէջ՝

1969 թուականէն Շուետական բանկի միջնորդութեամբ եւ հովանաւորութեամբ մրցանակ կը տրւուի նաեւ տնտեսագիտութեան ճիւղի ներդրումներուն համար։

Պատմութիւն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալֆրետ Նոպելը ծնած է 1833 թուականի Հոկտեմբեր 21-ին Շուետի Սդոկհոլմ քաղաքին մէջ՝ ինժեներներու ընտանիքին։ Ան դարձաւ յայտնի ինժեներ, քիմիագէտ եւ գիւտարար։ 1894 թուականին Նոպելը ձեռք կը բերէ մէտալուրգիական Պոֆորս կոնցերնը, որ դարձաւ խոշոր ռազմամթերք արտադրող։ Նոպելը իր կեանքին ընթացքին հաւաքեց բաւական մեծ կարողութիւն։ Իր եկամուտներու մեծ մասը ան ստացաւ իր 335 գիւտերու շնորհիւ, որոնցմէ ամէնայայտնին անոր կողմէն ստեղծուած «տինամիտն» էր։ 1888 թուականին Ալֆրետ Նոպելին «կենդանի թաղեցին»: Ռուսաստանի մէջ մահացած էր անոր եղբայրը՝ Լիւտուիգը, եւ լրագրողները սխալմամբ իրենց հրապարակումներուն մէջ յայտարարած էին Ալֆրետ Նոպելի մահուան մասին։ Կարդալով ֆրանսական թերթերուն մէջ «Մահ վաճառողը մահացած է» վերնագրով յօդուածը՝ Նոպելը մտածեց, թէ ինչպէս մարդկութիւնը պիտի յիշելէ իրեն, որմէ յետոյ ան որոշեց փոխել իր կտակի բովանդակութիւնը։ Այն պատրաստուած է իր կողմէն 1895 թուականի Նոյեմբեր 27-ին եւ հրապարակուած է անոր մահէն յետոյ՝ 1897 թուականի Յունուար ամսուան։ Ալֆրետ Նոպելը մահացած է 1896 թուականին Դեկտեմբեր 10-ին Իտալիոյ Սան Ռեմոյ քաղաքին մէջ ուղեղի արիւնազեղումի պատճառով:

Տես նաեւ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր տնտեսագետների ցանկ

Արտաքին յղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատեգորիա:Մրցանակներ Կատեգորիա:Նոբելյան մրցանակ