Մանկական սպիտակարյունություն
| Մանկական սպիտակարյունություն | |
|---|---|
 Սուր լիմֆոցիտային լեյկոզով երկու աղջիկ | |
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
Մանկական սպիտակարյունություն կամ լեյկոզ, արյան մանկական քաղցկեղ։ Մանկական սպիտակարյունությունը մանկության ամենատարածված քաղցկեղն է, այն 2018 թվականին կազմել է 0-14 տարեկան երեխաների քաղցկեղի դեպքերի մոտ 29%-ը։ Կան սպիտակարյունության մի քանի ձևեր, որոնցից ամենատարածվածը սուր լիմֆոբլաստիկ լեյկոզն է (ALL), որին հաջորդում է սուր միելոիդ լեյկոզը (AML)[1]:
Երբ երեխան ունենում է լեյկոզ, ոսկրածուծն արտադրում է արյան սպիտակ բջիջներ, որոնք ճիշտ չեն հասունանում, իսկ նորմալ ու առողջ բջիջները վերարտադրվում են միայն այն դեպքում, երբ նրանց համար բավականաչափ տարածք կա[2][3]։
Մանկական սպիտակարյունության հիմնական ախտանիշներն են՝ հոգնածություն, թուլության, գլխապտույտ, շնչահեղձություն(ասֆիքսիա), գունատություն և այլն[4]։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոյություն ունեն մանկական լեյկոզների տարբեր տեսակներ, սակայն բաժանվում են երկու հիմնական տեսակների՝ սուր(արագ աճող) և քրոնիկ(դանդաղ աճող)[1]։
Պատճառները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սպիտակարյունություն է առաջանում, երբ ոսկրածուծի բջիջներում տեղի են ունենում գենետիկական նյութի՝ ԴՆԹ-ի փոփոխություններ։ Այս գենետիկ փոփոխությունների պատճառը անհայտ է, սակայն կան որոշակի գործոններ, որոնք բարձրացնում են մանկական լեյկոզով հիվանդանալու վտանգը։ Այդ գործոններն են.
- լեյկոզով հիվանդ քույր կամ եղբայր ունենալը(հատկապես՝ երկվորյակ),
- ճառագայթային ազդեցություն, ներառյալ թերապիաները,
- որոշակի գենետիկ պայմաններ[5]։
Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մանկական լեյլկոզի առկայությունը պարզելու համար կատարում են որոշակի ախտորոշիչ թեստեր, որենք օգնում են բժիշկներին որոշել լեյկոզի տեսակը, ռիսկի խումբը և այլն։ Ախտորոշիչ հետազոտություններից են՝ արյան հետազոտությունները, ոսկրածուծի ասպիրացիան կամ բիոպսիան, պունկցիաները և այլն[6]։
Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երեխայի բուժումը կախված կլինի լեյկոզի կոնկրետ տեսակից և ռիսկի խմբից։ Շատ կարևոր է, որ ախտորոշվելուց անմիջապես հետո սկսի բուժումը, քանի որ մանկական լեյկոզը կարող է արագ զարգանալ[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «What Is Childhood Leukemia? | Types of Leukemia in Children». www.cancer.org (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Childhood Acute Myeloid Leukemia Treatment - NCI». www.cancer.gov (անգլերեն). 2024 թ․ հունվարի 19. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Childhood Acute Lymphoblastic Leukemia Treatment - NCI». www.cancer.gov (անգլերեն). 2024 թ․ հունվարի 19. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Signs and Symptoms of Childhood Leukemia». www.cancer.org (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Childhood Leukemia». medlineplus.gov. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Diagnosing Leukemia in Children». nyulangone.org (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ «Blood Cancer UK | Childhood leukaemia treatment». Blood Cancer UK (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 27-ին.