Կիբեռսպորտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կիբեռսպորտ
Տեսակ

Հրաձգություններ առաջին դեմքից։ Counter-Strike: Global Offensive, Overwatch, Tom Clancy’s Rainbow Six Siege, Warface, Jogel ne DOG;
Ռազմավարություններ ներկա ժամանակներում։ StarCraft2;
Սիմուլյատորներ։ FIFA 17, Project CARS;
MOBA: Dota 2, League of Legends, World of Tanks, Heroes of the Storm, Vainglory, Panzar, Smite, Armored Warfare: Проект Армата;
RPG: Mount & Blade: Warband;

Մարտեր:Mortal Kombat X, Street Fighter V, Tekken 7
ՊորտալԿիբեռսպորտ
 Esports Վիքիպահեստում

Կիբեռսպորտ, նաև անվանում են համակարգչային սպորտ կամ էլեկտրոնային սպորտ — մրցակցային գործողության և հիմնական տեսախաղի մրցույթի պատրաստվելու հատուկ փորձաշրջանի տեսակ, որտեղ խաղը ապահովում է օբյեկտների կառավարման համար փոխգործակցային միջավայր, ինչպես նաև ապահովում է տարբեր պայմաններում մարդը մարդու հետ կամ մարդը խմբի հետ աշխատելու կարողություն[1][2][3]։

Բոլոր կիբեռսպորտային տեսակները բաժանվում են մի քանի հիմնական դասերի, որոնք առաձնանում են տարածքային հատկություններով, մոդելներով, խաղային առաջադրանքներով և կիբեռսպորտի մարզիկների զարգացած խաղային հմտություններով[2][4]. հրաձգություններ առաջին դեմքից, ռազմավարություններ ներկա ժամանակներում, ավտո- և ավիա-սիմուլյատորներ, Թիմային դերային խաղեր տակտիկա-ռազմավարական խաղերի տարրերով և այլն[5]։

Մրցանակային ֆոնդը կարող է հասնել մի քանի միլիոն ԱՄՆ դոլարի[6]։ Dota 2-ի «The International» մրցաշարը մի քանի անգամ ռեկորդներ է սահմանել վճարումներով. այսպես 2016 թվականին խաղարկվել է ավելի քան 20,77 մլն դոլար[7], 2017-ին` 24,79[8]; Intel Extreme Masters VIII-ում 696 000 ԱՄՆ դոլար։

Մրցաշարերի խաղերը հեռարձակվում են համացանցում ուղիղ եթերով, հավաքելով բազմամիլիոնանոց հանդիսատես[9]։ Օրինակ, The International 2015-ի ժամանակ, TrackDota.com կայքի տվյալներով, մրցաշարին հետևել է ավելի քան 4,6 մլն հանդիսատես[10]։ 2017 թվականին կիբեռսպորտի լսարանը ամբողջ աշխարհում ընդհանուր առմամբ հասել է 385 միլիոն մարդու.[11]:

Կիբեռսպորտի պատմությունը սկսել է Doom 2 խաղերից, որը ունեցել է համացանցային ռեժիմ։ Ի շնորհիվ Quake խաղի հանրաճանաչելիությանը, 1997 թվականին ԱՄՆ-ում հայտնվեց կիբեռսպորտի առաջին լիգան` Cyberathlete Professional League:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիբեռսպորտի պատմությունը սկսվում է 1997 թվականից, երբ հիմնադրվել է CPL, որը իրականացրել է Quake-ի առաջին մրցաշարը[12]։ Բայց առաջին խաղը եղավ Doom 2-ի հետ կոպերատիվ ընդհարումներ[12]։

Ճանաչումը Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանը դարձել է աշխարհում առաջին երկիրը, որը ճանաչել է կիբեռսպորտը, որպես սպորտի պաշտոնական տեսակ[13]։ Այդ տեղի է ունեցել 2001 թվականի հուլիսի 25-ին, Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի նախկին նախագահ Պավել Ռոժկով Ալեքսեևիչի հրամանով[14]։

Ղեկավարության փոփոխությունից և Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի` Ֆիզիկական մշակույթի և սպորտի ֆեդերային գործակալություն անվանափոխությունից հետո ստիպված պետք է կրկնել համակարգչային սպորտի պաշտոնական վիճակ տալու գործընթացը 2004 թվականի մարտի 12-ին Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի ղեկավար Վյաչեսլավ Ֆետիսովի հրամանով[14][15][15][16][17]։

2006 թվականի հուլիսին կիբեռսպորտը դուրս եկավ Համառուսական ռեեստրի սպորտի տեսակի կազմից[18], այդ ռեեստրի կազմում հայտնվելու չափանիշներին չբավարարելու պատճառով[19]։

2014 թվականին Ռուսաստանի ֆիզկուլտուրայի, սպորտի, երիտասարդության և տուրիզմի պետական համալսարանը սկսեց «Ինտելեկտուալ սպորտի տեսակի (կիբեռսպորտ) տեսության և մեթոդիկայի» կրթական ծրագրերի իրականացման հետևումը[20]։

2016 թվականի հունիսի 7-ին հրատարակվեց Սպորտի Նախարարության հրամանը, որում ներաված էր նաև համակարգչային խաղերին Ռուսաստանի Դաշնության կազմում պաշտոնական սպորտի տեսակի կարգավիճակ տալու մասին հրամանը[21]։

2017 թվականի ապրիլի 13-ին Ռուսաստանի Արդարադատության նախարարությունը ընդունեց Ռուսական Դաշնության սպորտի Նախարարության 16.03.2017 №183 հրամանը` «Համառուսական ռեեստրի սպորտային տեսակների կազմի մեջ ճանաչել և ներառել համակարգչային սպորտը»։ Համաձայն հրամանի տվյալների համակարգչային սպորտը տեղափոխվել է «սպորտի տեսակներ, որոնք մտնում են համառուսական մակարդակի մեջ» երկրորդ բաժին։ Այդ նշանակում է, որ հնարավորություն ընձեռնվեց Ռուսաստանի Դաշնության ներսում պաշտոնապես անցկացնել համակարգչային սպորտի բաժինների և խաղերի երկրի առաջնություն։ Այդ բաժնի մեջ մտնում է նաև բոլոր «ազգային» սպորտի տեսակները` ֆուտբոլ, հոկեյ, բասկետբոլ և այլն։

2017 թվականի հուլիսի 5-ից, Ռուսաստանի Դաշնության սպորտի Նախարարության №618-րդ հրամանով, սպորտի տեսակ «համակարգչային սպորտը» լիազորագրված սպորտային ֆեդերացիան անվանվեց Ռուսաստանի համակարգչային սպորտի Ֆեդերացիա[22]։

Մրցույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիբեռսպորտի մրցույթները անցկացվում է ամբողջ աշխարհով, այդ թվում և միջազգային։ Ավելի էական ու կարևոր Օլիմպիական խաղերում[23]` հանդիսանում է World Cyber Games (WCG) միջազգային մրցաշարը, որը անցկացվել է տարբեր երկրներում սկսած 2000 թվականից մինչև 2013 թվականը։ Բացի WCG-ից հաճախակի անցկացվում են նաև Cyberathlete Professional League և Electronic Sports League մրցույթները։

Ներկա օրերում ամենախոշոր և հեղինակավոր մրցույթները համարվում են նրանք, որոնք անցկացնում են խաղերի արտադրողները. օրինակ` Dota 2 խաղի The International մրցաշարը կամ League of Legends աշխարհի առաջնությունը։

Կիսապրոֆեսիոնալ առցանց առաջնություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բացի շահույթային ֆոնդ ունեցող մրցաշարերից գոյություն ունեն նաև կիսապրոֆեսիոնալ առաջնությունների շարք, որոնք կազմակերպվում են առցանց գավաթով և լադդերով։ Առավել հայտնի և զանգվածային են համարվում ClanBase, ESL և այլն։

Մրցաշարի անկացման պահանջներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն Ռուսաստանի Սպորտի նախարարության 05.07.2017 թվականի №618-ի հրամանի, համակարգչային սպորտի տեսակի անցկացման թույլատվության և հաստատման մասին վստահված է ՌԴ Սպորտի նախարարության Ռուսաստանի համարկագչային սպորտի Ֆեդերացիային[22]։

Բացի այն արձանագրությունից, որը հաստատում է մրցաշարի անցկացման իրավունքը, պարտադիր է նաև մրցավարների ջոկատի առկայությունը, որը կազմված է գլխավոր մրցավարից և խաղերի մրցավարից (եթե նրանք մի քանիսն են), գծային մրցավարներից, հետևողներից և տեխնիկական մրցավարներից[24]։

Կարևոր է նաև կարգորոշիչ ակտերի ստեղծումը, որը կկարգավորի մարզիկների, մարզիչի և մրցավարների, որոնք կիրականացնեն մարզական պատրաստության և հեռակառավարման ռեժիմում կանցկացնեն մրցույթները, գործողությունները[25]։

Կանոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընդհանուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիբեռսպորտի մրցաշարի հաղթող կարող է դառնալ խաղացող կամ թիմ, որոնք եզրափակիչ խաղում ցուցադրել են մրցակցի համեմատ ավելի արդյունավետ խաղ։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Федерация компьютерного спорта России (11 марта 2017 года). «Устав общероссийской общественной организации "Федерация компьютерного спорта России"» (PDF). resf.su. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 25-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Киберспорт как профессия». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 6-ին.
  3. ↑ Juho Hamari, Max Sjöblom (2016). «What is eSports and why do people watch it?» (անգլերեն). Internet Research.
  4. ↑ «Киберспорт официально признали видом спорта в России». Матч ТВ. 8 июня 2016. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  5. ↑ «Министерство Спорта РФ признало Компьютерный спорт официальным видом спорта в Российской Федерации». resp.su. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  6. ↑ «eSports: The Future of Video Game CompetitionsLA Local Business Blog». LA Local Business Blog. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.(չաշխատող հղում)
  7. ↑ «The International 2016». Valve Corporation DOTA2 Blog.
  8. ↑ «Стал известен итоговый призовой фонд TI7». cybersport.ru. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  9. ↑ «Household-name ball sports athletes investing in eSports video game teams». Calistoga Sports. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  10. ↑ Владимир Чайка Всё, что нужно знать о чемпионате мира по Dota 2 // championat.com, архивная копия
  11. ↑ «Esports: A Guide to Competitive Video Gaming». Toptal.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Киберспорт: это спорт?». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 28-ին.
  13. ↑ «Как Россия первой в мире признала киберспорт» (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 Приказ Госкомспорта РФ от 25.07.2001 № 449 «О введении видов спорта в государственные программы физического воспитания»
  15. ↑ 15,0 15,1 Утв. приказом Госкомспорта РФ от 14.04.2003 № 225 «О перечне видов спорта, признанных федеральным органом исполнительной власти в области физической культуры и спорта» с последующими изменениями.
  16. ↑ Приказ Федерального агентства по физической культуре и спорту от 4 июля 2006 г № 414 «О компьютерном спорте»
  17. ↑ Положение «О Всероссийском реестре видов спорта (ВРВС)» (утв. Приказом Федерального агентства по физической культуре, спорту и туризму от 28 сентября 2004 года № 273)
  18. ↑ ProPlay / Новости / Киберспорт более не имеет официального статуса
  19. ↑ См. Приказ Федерального агентства по физической культуре и спорту от 4 июля 2006 г № 414 «О компьютерном спорте»; Положение «О Всероссийском реестре видов спорта (ВРВС)» (утв. Приказом Федерального агентства по физической культуре, спорту и туризму от 28 сентября 2004 г № 273).
  20. ↑ Новоселов Михаил Алексеевич. «Специализация Теории и методики интеллектуальных видов спорта (киберспорт)». РГУФКСМиТ. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 25-ին.
  21. ↑ «Официальный интернет-портал правовой информации». publication.pravo.gov.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 8-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 «ФКС России наделена эксклюзивными правами - Федерация Компьютерного Спорта России» (ռուսերեն). resf.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 21-ին.
  23. ↑ «WCG Concept» (անգլերեն). World Cyber Games. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 21 августа 2010-ին.
  24. ↑ «Топ-10 крупнейших призовых фондов в истории киберспорта». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 6-ին.
  25. ↑ Скаржинская Е.Н. Новоселов М.А. «Актуализация научного сопровождения компьютерного спорта». Teoriya.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 9-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կիբեռսպորտ&oldid=9492754» էջից