Կեղծ անտեսում
Կեղծ անտեսում(անգլ.՝ pseudoneglect), տարածական ուշադրությունը ձախ տեղափոխելու բնական միտում: Հայեցակարգը ներկայացվել և ապացուցվել է գծերի կիսման առաջադրանքի վերաբերյալ փորձարարական բացահայտումներով: Այս առաջադրանքում մասնակիցները պետք է նշեն հորիզոնական գծի կեսը: Միջինում, նրանց շեղումները գծի փաստացի կենտրոնից հակված են ավելի շատ դեպի ձախ, քան աջ : Տեսողական-տարածական այլ առաջադրանքներում ակնհայտ է ձախ կիսադաշտի նմանատիպ ուղղվածություն: Կեղծ անտեսումը շատ առումներով նման է հեմիագնոսիային: Սակայն, կեղծ անտեսման հետևանքները աննշան են և հիմնականում սահմանափակվում են գիտական լաբորատորիաների փորձարարական միջավայրերով[1]:
2020 թվականին Քիլի համալսարանի CRC 1266 համագործակցային հետազոտական կենտրոնի հնագետներին հաջողվել է ցույց տալ այս վարքագիծը պատմության մեջ[2]։ Գծային խեցեգործության տարածքում կառուցվել են այսպես կոչված երկար տներ։ Վրաբլեի մոտ՝ Սլովակիայի հարավ-արևմուտքում, երեք համեմատաբար մեծ բնակավայրեր՝ հարյուրավոր նման երկար տներով, գտնվում են միմյանց անմիջական հարևանությամբ[3]: Երբ հին տան կողքին նոր տուն է կառուցվում, ապա այն տեղորոշվում է ըստ արդեն կառուցած տան։ Վրաբլեի բնակավայրերը գոյություն են ունեցել մոտ 300 տարի, ինչպես որոշվել է 14C-ի տվյալներով։ Այս ընթացքում նկատվել է տների կողմնորոշման պտույտ ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ՝ մոտ 32°-ից մինչև 4°։ Գծային խեցեգործական այլ շրջաններից հրապարակված և թվագրված գյուղերի հատակագծերի ուսումնասիրությունը հաստատում է, որ ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ այս պտույտը կենտրոնական Եվրոպայում ընդհանուր միտում է: Սա ցույց է տալիս, որ երբ տները պետք է տեղորոշվեին որոշակի ուղղությամբ և միմյանց զուգահեռ, տեղի է ունեցել ընկալման սխալ, որն առաջացրել է ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ չնչին թեքվածություն: Հետազոտողները դա բացատրում են որպես անգիտակցական, բայց համակարգված ձախ կողմնակալություն, ինչպես սահմանում է կեղծ անտեսում տերմինը:
Կեղծ անտեսումը արձանագրվել է ինչպես ձախլիկ, այնպես էլ աջլիկ մարդկանց մոտ: Ձախ կողմնակալությունն ավելի արտահայտված է աջլիկների մոտ:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Jewell, George; McCourt, Mark E. (2000). «Pseudoneglect: a review and meta-analysis of performance factors in line bisection tasks». Neuropsychologia. 38 (1): 93–110. doi:10.1016/s0028-3932(99)00045-7. PMID 10617294. S2CID 678741.
- ↑ Müller-Scheeßel, Nils; Müller, Johannes; Cheben, Ivan; Mainusch, Wiebke; Rassmann, Knut; Rabbel, Wolfgang; Corradini, Erica; Furholt, Martin (2020-01-10). Biehl, Peter F. (ed.). «A new approach to the temporal significance of house orientations in European Early Neolithic settlements». PLOS ONE (անգլերեն). 15 (1): e0226082. Bibcode:2020PLoSO..1526082M. doi:10.1371/journal.pone.0226082. ISSN 1932-6203. PMC 6953813. PMID 31923265.
- ↑ Furholt, Martin (2020). Archaeology in the Zitava Valley I (english). Leiden: Sidestone Press. ISBN 978-90-8890-897-2.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)